321 Caput V.

Discedit Abraham ex Aegypto cum Sara uxore, ac suis omnibus, hoc est, veris animae divitiis. Ejus reditus in Bethel quid significet? Quidve Lot auro et argento dives non dicatur?

0463D

19. Discessit itaque Abraham inde habens secum uxorem suam Saram (Gen. XIII, 1) , hoc est, principalem, non servientem. Ideo et dicitur illi: Audi Saram uxorem tuam (Gen. XXI, 12) . Quae enim servitio delictorum se exuit, principatum habet, non servitutem. 0464A Mens ergo validior principalem virtutem secum habet, hoc est, imperitantem corporis sensibus, non obedientem. Quae de Aegypto secum omnia retulit, nihil ibi disciplinarum suarum amisit. Non colorata est intemperantia, insolentia, flagitiorum immodestia, non exspoliata est amictum sedulae sobrietatis, non exuta vestimento pudoris.

20. Erat dives valde (Gen. XIII, 2) , ut pote cui nihil bonorum deerat, quae non alieni erat appetens, quae nullius indigebat, quod suum dici vellet. Hoc est enim esse divitem, habere quod satis voluntati sit. Mensuram enim frugalitas habet, census non habet, cujus modus in arbitrio quaerentis est. Erat autem dives pecoribus, argento, et auro. Quid sibi hoc vult? Non mihi videntur in homine justo saeculares 0464B divitiae laudari. Unde in pecoribus corporales sensus intelligo, quia et ipsi irrationabiles sunt; in argento sermonem, in auro mentem. Merito dives erat Abraham, quia regebat sensus irrationabiles. Denique et domuit, et mansuetos fecit, ut fierent rationabiles. Habebat sermonem fidei colore splendidum, purgatum spiritalis gratia disciplinae: habebat mentem plenam prudentiae. Et ideo auro comparatur mens bona; quia sicut aurum caeteris praestat metallis, ita mens bona in homine caeteris potior est humanae substantiae portionibus. In tribus igitur census sapientis, in sensu, sermone, mente: gradus quidam per ordinem factus, sicut etiam in Apostolo legimus: Manet autem spes, fides, claritas, tria haec, major autem his est charitas (I Cor. XIII, 13) . Et mens 0464C igitur major est; quia ipsa est quae molit spiritale frumentum, ut purgationem sensuum, sermonumque proferat. Servatur ubique persona sapientis viri.

21. Denique eo inducitur rediisse Abraham (Gen. XIII, 3) , hoc est, in Bethel, unde in Aegyptum descenderat, ut agnoscamus quod etiam justi in domo Dei positi, et verbo Dei intenti tentantur quidem saecularibus afflictationibus; sed non alienantur a domo Dei, et a custodia praeceptorum coelestium. Suis contentos esse finibus, non extolli divitiarum copiis, et rebus secundum gratiam voluptatum fluentibus, hoc esse mentis optimae: meditari semper principium et finem, eo procedere, et inde ingredi, hoc esse bonum. Bonum 322 autem sapientia est. Nemo enim bonus, nisi unus Deus. Ab eo procedimus, 0464D creati per ipsum: ad eum revertimur, quia cum Christo esse multo melius. Et ut scias quia bonum est congruere principium et finem, ipse ait bonus Jesus: Ego sum Α et Ω, principium et finis (Apoc. I, 8) .

22. Mens igitur nostra cum ipso semper sit: ab ejus templo, ab ejus verbo numquam recedat. Semper in lectione Scripturarum sit, meditationibus, orationibus; 0465A ut sermo ejus qui est, semper operetur in nobis, et ut quotidie procedentes in Ecclesiam, vel domesticis incubantes orationibus, ab ipso incipiamus, et in ipso desinamus. Ita totius hic vitae nostrae dies, et cursus diei ab se sumat principium, et ipsi desinat. Sicut enim a principio vitae credere, et initiari Deo, salus est: ita perseverantia usque in finem necessaria est. Est autem mentis optimae diligentia; ut verbo Dei intenta nihil faciat irrationabile, unde tristitia subeat: ut jugiter actuum suorum bene conscia, laetitiam bonae servet conscientiae. Quod enim bonum hoc sine timore et sine tristitia est, id est, securitatis plenum et gratiae. Possessio enim justi gratum esse Deo: insipientium autem nullus gradus. Ideo Esaias, appropinquante bono, ait: 0465B Fugiet dolor, et tristitia, et gemitus (Esai. XXXV, 10) . Joannes quoque in Apocalypsi: Et ipse, inquit, Deus cum illis erit, et delebit omnem lacrymam de oculis eorum, et mors non erit amplius, neque luctus, neque clamor, neque dolor ulterius (Apoc. XXI, 3 et 4) . In resurrectione enim justorum laetitia jugis erit et gratia, cum illud bonum coeperit esse cum sanctis suis, quando requiescent in sinu Abrahae, positi in ejus tabernaculo, quod inter domum vel sermonem Dei et gratiam fixum est: significans innocentiam fidelium agere gratias auctori suo, qui non habent unde eos poeniteat in hoc mundo fuisse.

23. Factis itaque simplicibus Abrahae magnarum institutionum documenta explicantur. Merito dives, qui etiam disputationes philosophorum divites facit, 0465C qui de ejus actu praecepta formarent sua.

24. Ejus ergo divitias Scriptura expresserat: supererat cognoscere utrumnam Lot quoque nepos ejus, et ipse ut pote ejusdem successionis, dives fuerit: sed Scriptura eum pecoris tantum abundantem asserit. Denique sic habet: Et Lot qui simul ambulabat cum Abram, erant oves et boves, etc., tabernacula (Gen. XIII, 5) . Non habebat argentum, quia nondum justus. Etenim argentum ignitum lingua justi. Non habebat aurum, quod habebat ille qui vidit Christi posteriora, de quo scriptum est: Et posteriora ejus in specie auri (Ps. LXVII, 14) . Vidit illum Abraham, sicut testatus est Dominus dicens: Abraham diem meum vidit, et gavisus est (Joan. VIII, 56) . Et ideo auri speciem habere meruit et possidere.