Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.
Epistola Dedicatoria.
Praefatio.
Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi, A Paulino Ejus Notario Ad Beatum Augustinum Conscripta.
Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi, A Paulino Ejus Notario Ad Beatum Augustinum Conscripta.
Vita Et Institutum Sancti Patris Nostri Ambrosii Mediolanensis Episcopi .
Vita Et Institutum Sancti Patris Nostri Ambrosii Mediolanensis Episcopi .
Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Ex Ejus Potissimum Scriptis Collecta, Et Secundum Chronologiae Ordinem Digesta.
Selecta Veterum Testimonia De Sancto Ambrosio.
Selecta Veterum Testimonia De Sancto Ambrosio.
In Sex Libros Hexaemeron Admonitio.
In Sex Libros Hexaemeron Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hexaemeron Libri Sex.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hexaemeron Libri Sex.
Liber Primus. De Opere Primi Diei.
Liber Secundus. De Opere Secundi Diei.
Liber Tertius. De Opere Tertii Diei.
Liber Quartus. De Opere Quarti Diei.
Liber Quintus. De Opere Quinti Diei.
Liber Sextus. De Opere Sexti Diei.
In Librum De Paradiso Admonitio.
In Librum De Paradiso Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Paradiso Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Paradiso Liber Unus .
In Libros De Cain Et Abel Admonitio.
In Libros De Cain Et Abel Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Cain Et Abel Libri Duo .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Cain Et Abel Libri Duo .
In Librum De Noe Et Arca Admonitio.
In Librum De Noe Et Arca Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Noe Et Arca Liber Unus.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Noe Et Arca Liber Unus.
Fragmentum Libri De Arca Noe.
In Libros De Abraham Admonitio.
In Libros De Abraham Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Abraham Libri Duo .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Abraham Libri Duo .
In Librum De Isaac Et Anima Admonitio.
In Librum De Isaac Et Anima Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Isaac Et Anima Liber Unus.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Isaac Et Anima Liber Unus.
In Librum De Bono Mortis Admonitio. Ubi praecipue De Habitaculis Animarum Post Mortem, deque libro IV Esdrae disceptatur.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Bono Mortis Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Bono Mortis Liber Unus .
In Librum De Fuga Saeculi Admonitio.
In Librum De Fuga Saeculi Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fuga Saeculi Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fuga Saeculi Liber Unus .
In Libros De Jacob Et Vita Beata Admonitio.
In Libros De Jacob Et Vita Beata Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Jacob Et Vita Beata Libri Duo .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Jacob Et Vita Beata Libri Duo .
In Librum De Joseph Patriarcha Admonitio.
In Librum De Joseph Patriarcha Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Joseph Patriarcha Liber Unus.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Joseph Patriarcha Liber Unus.
In Librum De Benedictionibus Patriarcharum Admonitio.
In Librum De Benedictionibus Patriarcharum Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Benedictionibus Patriarcharum Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Benedictionibus Patriarcharum Liber Unus .
In Librum De Elia Et Jejunio Admonitio, Ubi nonnulla de jejunio Quadragesimali Mediolanensis Ecclesiae, ac de conviviis super sepulcra martyrum celebr
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Elia Et Jejunio Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Elia Et Jejunio Liber Unus .
In Librum De Nabuthe Jezraelita Admonitio.
In Librum De Nabuthe Jezraelita Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Nabuthe Jezraelita Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Nabuthe Jezraelita Liber Unus .
In Librum De Tobia Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Tobia Liber Unus .
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Tobia Liber Unus .
In Libros De Interpellatione Job Et David Admonitio.
In Libros De Interpellatione Job Et David Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Interpellatione Job Et David Libri Quatuor.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Interpellatione Job Et David Libri Quatuor.
Liber Primus. De Interpellatione Job, Et De Hominis Infirmitate.
Liber Secundus. De Interpellatione David.
Liber Tertius. De Interpellatione Job.
Liber Quartus. De Interpellatione David.
In Apologiam Prophetae David Admonitio.
In Apologiam Prophetae David Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Prophetae David Ad Theodosium Augustum.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Prophetae David Ad Theodosium Augustum.
In Alteram Davidis Apologiam Admonitio.
In Alteram Davidis Apologiam Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Altera Prophetae David.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Altera Prophetae David.
In XII Psalmorum Enarrationes Admonitio.
In XII Psalmorum Enarrationes Admonitio.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Enarrationes In XII Psalmos Davidicos.
Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Enarrationes In XII Psalmos Davidicos.
In Psalmum XXXVIII Enarratio. Titulus: In finem pro Idithum Canticum ipsi David.
In Psalmum XLVIII Enarratio. Hujus titulus est: In finem filiis Core, Psalmus David.
In Psalmum LXI Enarratio. Titulus: In finem, pro Idithum, Psalmus ipsi David.
Index Rerum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.
Index Rerum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.
De Jacob Et Vita Beata Libri Duo.
De Joseph Patriarcha Liber Unus.
De Benedictionibus Patriarcharum Liber Unus.
De Elia Et Jejunio Liber Unus.
De Nabuthe Jezraelita Liber Unus.
De Interpellatione Job Et David Libri Quatuor.
Caput II.
Quod lignum scientiae boni et mali in paradiso fuerit, quodque ibidem serpens exstiterit, non reprehendendum. Et quid nonnulli per serpentem, Adamum, et Evam intellexerint.
7. Erat autem lignum scientiae boni et mali in paradiso. Sic enim habes: Quia produxit Deus lignum speciosum ad aspectum, et bonum ad escam, et lignum vitae in paradiso, et lignum scientiae boni et mali (Gen. II, 9) Postea videbimus utrum et hoc lignum speciosum 0277B ad aspectum, et bonum ad escam fuerit sicut caetera. Eo enim loco hoc opportunius disputabitur, quo hominem ex hoc gustantem ligno invenimus esse deceptum. Interim nihil habemus, quod nunc reprehendere debeamus, etsi rationem scire non possimus. Neque enim in hac creatura mundi, si qua nobis difficilia intellectu videntur, et incomprehensibilia ingenio nostro, temerario quodam debemus condemnare judicio, ut creaturam serpentium, venenatique alicujus animantis; quippe homines qua ratione singula quaeque sint facta intelligere adhuc et scire non possumus. Sic ergo et in Scripturis divinis non facile reprehendamus aliquid quod intelligere non possumus. Sunt enim plurima quae non nostro ingenio metienda sunt; sed ex altitudine divinae 0277C dispositionis et verbi sunt aestimanda.
8. Pone enim, sine praejudicio tamen assertionis futurae, ideo tibi hoc lignum de scientia boni et mali displicere, quia posteaquam gustaverunt ex eo homines, intellexerunt se esse nudos; attamen ad consummationem divinae operationis dicam tibi et hoc lignum in paradiso exortum, et ideo a Deo esse permissum, ut possimus supereminentiam boni scire. Quomodo 148 enim si non esset scientia boni et mali, inter bonum et malum discretionem aliquam disceremus? Nam neque quod malum erat, malum judicaremus esse, nisi esset scientia boni: scientia autem boni esse non posset, nisi esset et bonum: neque rursus quod bonum erat, sciremus bonum esse, nisi esset scientia mali. Cape exemplum de ipsa conditione humani corporis. Nempe habet et 0277D amaritudinem quamdam fellis, quae si in commune prospicias, ad salutem hominis utilis invenitur. Ergo et quod malum putamus, plerumque non per omnia 0278A malum est, sed in commune utile. Nam sicut fel in parte est corporis, et tamen ad totius utilitatem corporis prodest: ita utilitati omnium profuturam sciens Deus scientiam boni et mali, in parte constituit, ut in commune prodesset.
9. Denique serpentem in paradiso invenis, utique non sine Dei voluntate generatum. In serpentis autem figura diabolus est. Fuisse enim diabolum in paradiso etiam Ezechiel propheta docet, qui dicit super principem Tyri: In voluptate, inquit, paradisi factus es (Ezech. XXVIII, 13) . Principem autem Tyri in figura accipimus diaboli. Numquid et hinc accusabimus Deum, quia thesauros ejus altitudinis et scientiae absconditos in Christo et occultos comprehendere non possumus, nisi quos ipse revelare dignatus est? Revelavit 0278B tamen, ut sciamus etiam diaboli malitiam ad salutem prodesse hominibus. Non quod diabolus prodesse velit, sed quod malitiam ejus etiam repugnantis convertit nobis Dominus ad salutem. Denique hujus malitia Job sancti viri fecit esse virtutem et patientiam clariorem. Hujus malitia justitiam ejus exercuit; ut certaret et vinceret, et victoriam corona sequeretur. Nemo enim nisi qui legitime certaverit, coronatur. Joseph quoque castimonia numquam ad nostri memoriam pervenisset, nisi mulier domini ejus contubernalis ignitis diaboli spiculis incitata tentasset ejus affectum, nisi postremo affectasset ejus interitum, quo clarior esset castimonia viri, qui mortem pro castitate contempserit. Vis scire consilium Dei? Nempe diabolo auctore neces videntur justis hominibus 0278C praeparari, exerceri quoque parricidia filiorum; attamen Dominus etiam Abraham hac arte tentavit, ut immolari sibi filium ab eodem postularet. Qua tentatione Abraham fidelis est Domino comprobatus, quod a devotionis obsequio nec dilecti filii miseratione revocatus sit. Ita ergo et lignum scientiae boni et mali in paradiso; quod erat speciosum ad visum, et bonum ad escam specie videbatur. Non enim usu bonum ad escam erat; quoniam esca ejus videtur hominibus obfuisse. Ergo est quod singulis noceat, in commune prosit, ut Judae nocuit diabolus, sed praeter illum omnes apostolos coronavit, qui malitiae ejus tentamenta vicerunt.
149 10. Itaque neque dubitandum, neque reprehendendum quod in paradiso diabolus erat; quando quidem occludere sanctis non potuit iter, ne quis ascenderet. 0278D Neque enim justis habitationem incolatus tamquam possessor eripuit. Esto enim ut aliquos desides atque vitiosos ab incolatu supernae possessionis 0279A averterit, illud multo augustius multoque pulchrius quod sanctorum orationibus excludetur, cum completum fuerit illud: Videbam satanam sicut fulgur de coelo cadentem (Luc. IX, 18) . Ergo non metuamus eum, qui eousque infirmus est, ut et ipse casurus sit in terram. Accepit quidem tentandi licentiam: sed non accepit copiam subruendi, nisi sua sponte labatur infirmus affectus, qui sibi auxilium non norit arcessere. Et ideo qua fraude tentaverit primum hominem, quidve in homine putaverit esse tentandum, quo ordine, qua arte cognoscere opus est, ut cavere possimus.
11. Plerique tamen qui volunt in paradiso diabolum non fuisse, licet in coelo astantem cum angelis legerimus, ne nostro sermone videantur offendi , 0279B secundum suam accipiant voluntatem interpretationem istius lectionis. Namque ante nos fuit (Philo in lib. de Mundi opificio) , qui per voluptatem et sensum praevaricationem ab homine memoraverit esse commissam, in specie serpentis figuram accipiens delectationis, in figura mulieris sensum animi mentisque constituens, quam αἴσθησιν vocant Graeci: decepto autem sensu praevaricatricem secundum historiam mentem asseruit, quam Graeci νοῦν vocant. Recte igitur in Graeco νοῦς viri figuram accepit, αἴσθησις mulieris. Unde et quidam Adam νοῦν terrenum interpretati sunt. Dominus autem virgines illas in Evangelio (Matth., XXV, 1 et seq.) accensis facibus vel exstinctis exspectantes sponsi adventum pro sensibus vel integris sapientium, vel corruptis insipientium 0279C posuit. Nam si Eva, hoc est, sensus primae mulieris accensas habuisset faces, numquam praevaricationis suae nos criniculis implicasset, neque ex illa virtutis immortalitate cecidisset.