Caput III.

Perambulat Abraham usque ad Sychem, quae vox exercitationem denotat. Ibi Deum quem dum esset Chaldaeus videre non potuerat, cernit: cui aram quidem exstruit, sed non sacrificat; et qua de causa? Iterum tamen excitata ara nomen Domini invocat.

0458D

8. Et perambulavit, inquit, Abraham usque ad locum Sychem, ad quercum altam (Gen. XII, 6) . Nonne videntur 0459A superflua esse, nisi rationem requiras, cum et altitudinem quercus non praetermiserit? Sed ubi ratio est, nihil superfluum. Sychem enim vel humerus, vel cervix significatur, quod est laboris et exercitationis indicium. Unde et Jacob vir exercitatus filio suo Joseph eam praecipuam dedit. Ergo quia neque sine dote naturae exercitatio ipsa per se perfectionem conferre potest, et naturae gratia destituitur, si desit exercitatio (est enim ingeniosi adminiculum diligentia) inducitur is vir ad cujus imitationem formaris, ad naturae gratiam adjuncta exercitatione, ita fundatior et excelsior factus, ut usque ad quercum altam pertransiret. Quae arbor ut alta, ita etiam robusta indicio est non facile animam sancti Abrahae saeculi hujus procellis esse curvatam, sed 0459B mansisse sublimem; ut se a terrenis inquisitionibus ad altitudinem divinae cognitionis elevaret.

9. Denique continuo apparuit illi Deus (Gen. XII, 7) . Nusquam superius habes quod visus esset illi Deus. Unde liquet eo referendum, quia quamdiu Chaldaeus fuit, hoc est, non solum in regione, sed etiam in opinione Chaldaeorum, non poterat Deum videre quem intra mundum quaerebat. Chaldaei enim mundum superiorem Deum dicunt, 317 et etiam sticarum domo, et stellarum cursu ferri asserunt ea quae terrena sunt, et quodam vinculo coerceri. Unde et Deos stellas appellaverunt, eo quod eas dominatum quemdam habere supernum credant, quia quaedam stellis ad terrena compassio est. Oportuit autem eos aestimare, quia quod compatitur, non imperatorium 0459C jus nec dominatum, quasi Deus, possit habere in eis quorum aegrescit compassione; cum sit et ipse mortalis et corruptibilis. Mundus quoque cum sit factus, utique ipse Deus non est, sed operator et conditor ejus. Ergo mens quamdiu Chaldaicis erroribus inflectitur, non videt Deum, quem in his quaerit quae videntur, non in his quae non videntur: quae autem videntur, temporalia sunt; nam quae non videntur aeterna. Sed non temporalis Deus: non igitur videtur. Non ergo mens ea videt Deum, quae disciplinam Chaldaerorum sequitur. Unde nec Abraham primum videbat. Quomodo autem poterat videre eum, supra quem alterum esse arbitrabatur? Ubi vero ad aliam demigravit non regionem, sed veram religionem paratam humilitati, hoc enim significat 0460A Chanaan, tunc Deum videre coepit, et eum cognoscere esse Deum cujus invisibili virtute advertit omnia regi et gubernari. Hoc ergo Scriptura docet, quia Abraham a stellarum observatione demigrans Deum vidit.

10. Confirmatio testimonii adjungitur (Gen. XII, 7) ; quia in loco aram Domino aedificavit ei qui sibi apparuit. Impressus est enim typus iste validus in anima ejus, et manifesta fides veritatis: suppetit enim grato viro memoria, ingrato irrepit oblivio. Illi haerent a quibus adjuvatur, isti labuntur omnia quae conferuntur. Statuit autem aram, sed non sacrificavit. Posset movere, nisi meminisses processus mentis hujus, Scripturae serie servari. Et ideo spectabat a Deo genus discere sacrificandi. Advertebat enim irrationabilis 0460B animantis et mutae pecudis sacrificium dignum divino cultu hostiam non videri. Nondum in Isaac typum cognoverat passionis futurae, nondum Melchisedech dederat ei benedictionis gratiam, ut ista cognosceret.

11. Recessit, inquit, inde in montem, contra Orientem Bethel (Ibid., 8) . Incrementum devotionis montis significat eminentia, cujus ascensio indicium est uberioris processus. Contra Orientem ideo, quia prophetabat venturum justitiae solem; quod illic Sapientia pararet sibi domum, et inde per virginem suum praedestinaret exortum. Volebat ergo cognoscendorum jam mysteriorum lumen accipere. Sicut enim sole mundus ita splendore sapientiae tota mens illuminabitur. Meritoque posuit contra Orientem Bethlehem. 0460C Domus 318 enim Dei dicitur Bethlehem, in qua natus est Christus. Unde ait per prophetam Deus: Et tu, Bethlehem, non es minima inter principes Juda; ex te enim exiet princeps, qui regat populum meum (Mich. V, 2) . Non dixit contra Bethlehem, sed tabernaculum ipsum Bethlehem appellavit. Ecclesia enim justorum est tabernaculum. Jam illa quis non miretur mysteria, quod Bethlehem juxta mare Galilaeae est ab Oriente. Etenim vel anima quae meretur templum Dei appellari, vel Ecclesia tunditur saecularium curarum fluctibus, sed non subruitur: caeditur, sed non labefactatur, commotiones fluctuum et insurrectiones passionum corporalium facilis premere ac mitigare. Spectat aliorum naufragia, ipsa immunis et exsors periculi, parata semper ut illucescat sibi Christus, 0461A atque ejus illuminatione jucunditatem acquirat sibi. Sicut enim oculi pascuntur primo diei lumine: ita etiam mens nostra alitur inventis sapientiae, et quibusdam ejus radiis videtur splendescere. Visibilis enim solis radiis terrae vaporantur: invisibiles autem radii cordis nostri penetrant interiores recessus.

12. Iterum aedificavit aram, et invocavit in nomine Domini (Gen. XII, 8) . Processus fidei in Domini invocatione significavit. Hoc adjecit superioribus.