Caput IX.

Pharao propter moram in obediendo arguitur. Commendatur in oratione humilitas, secretum ac brevitas, cum reprehensione verbositatis. Quomodo orandi formam Dominus docuerit; ac tandem pro quibus praecipue orandum?

33. At vero Pharao qui opinionibus et vanis inanibus 0333C studium impendebat suum (ranis repleta Aegypto, sonum inanem rerum et strepitum vanum reddentibus) dicenti Moysi: Constitue mihi quando pro te orem, et pro famulis tuis, et pro populo tuo, ut exterminet Dominus ranas (Exod. VIII, 9) ; cum debuerit in tanta positus necessitate rogare, ut jam oraret nec differret, respondit: Crastina die; otiosus et negligens, morae poenam Aegypti soluturus excidio. Itaque iste ubi impetrabat, immemor fiebat gratiae; et exaltatus mente carnis suae, obliviscebatur Deum.

34. Humilitas autem commendat orationem. Siquidem et Pharisaeus ille reprehensus est qui jejunia sua velut beneficia enumerabat, et tamquam objectabat Deo, et se criminum memorabat exsortem. Publicanus autem praedicatus est, qui a longe 0333D stans nolebat oculos ad coelum levare, sed percutiebat pectus suum dicens: Domine Deus, propitius esto mihi peccatori (Luc. XVIII, 13) . Et ideo divina eum sententia praetulit dicens: Quia descendit hic publicanus justificatus magis, quam pharisaeus (Ibid., 14) . Ille enim justificatur qui peccatum proprium confitetur, sicut locutus est ipse Dominus: Dic iniquitates tuas, ut justificeris (Esai. XLIII, 26) . Et David ait: Sacrificium 0334A Deo, spiritus contribulatus (Ps. L, 19) . Et iterum: Cor contritum et humiliatum Deus non spernit (Ibid.) . Hieremias quoque ait: Anima in angustiis, et spiritus anxiatus clamat ad te (Baruch. III, 1) . Ergo et Pharao (Exod. V, 2) , et rex Assyrius qui dicebat: Quis deorum gentium istarum liberabit terram suam de manu mea; quoniam liberabit Dominus Deus tuus Hierusalem de manu mea (IV Reg. XVIII, 35) ? exaltatione sua dejecti sunt. Justus autem, sicut Jacob, ad auctorem Deum refert quaecumque fuerit bona consecutus, dicens de omnibus quaecumque sibi prosperare cognoverit: Quoniam tradidit ea Dominus Deus in manus meas (Gen. XXVII, 20) . Haec igitur melior votorum suorum solutio est, sicut et David ait: Immola Deo sacrificium laudis, et redde 0334B Altissimo vota tua (Ps. XLIX, 14) . Laudare Deum, commendare est votum, et solvere. Unde et Samaritanus ille aliis antefertur, qui cum leprosis aliis novem secundum praeceptum Domini, mundatus a lepra, solus regressus ad Christum amplificabat Deum, et agebat gratias. De quo Jesus ait: Non fuit ex illis qui rediret, et gratias ageret Deo, nisi hic alienigena . . . . . Et ait 200 illi: Surge, et vade; quia fides tua te salvum fecit (Luc. XVII, 18) .

35. Est etiam illa commendandae orationis et voti disciplina; ut non divulgemus orationem, sed abscondita teneamus mysteria, sicut tenuit Abraham, qui subcinericias fecit (Gen. XVIII, 6) . Tenuerunt et patres qui coxere conspersum quod extulerant de Aegypto, subcinericia facientes azyma, quae Graece 0334C ἐγκρύφια dicuntur, eo quod abscondantur in cinere; significantes fermentum illud quod abscondit mulier illa Evangelica (Luc. XIII, 21) in farinae mensuris tribus, donec fermentaretur totum, mysteriorum quoque innuentes premendam esse doctrinam. Quod apertius Dominus in Evangelio docuit dicens: Tu autem cum orabis, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio Patrem tuum ora in abscondito, et Pater tuus qui videt in abscondito, reddet tibi: orantes autem nolite multum loqui (Matth. VI, 5) . Et infra: Scit enim Pater vester quid vobis opus sit, antequam petatis ab eo (Ibid., 8) . Cubiculum tuum, mentis arcanum, animique secretum est. In hoc cubiculum tuum intra, hoc est, intra in alta praecordia, totus ingredere de corporis tui exteriori vestibulo, et claude 0334D ostium tuum.

36. Quod sit ostium tuum, disce: Pone, Domine, custodiam ori meo, et ostium circuitus labiis meis (Ps. CXL, 3) . Et Paulus petit orari pro se: Ut aperiatur mihi, inquit, ostium verbi, ad loquendum mysterium Christi (Coloss. IV, 3) . Sed ille ut pote electus ad Evangelii praedicationem, recte sibi ostium verbi optabat aperiri; quia de ore ejus exibat salus gentium, 0335A de ore ejus prodibat vita populorum. Nos autem claudamus ostium, ne culpa intret, ne lapsus aliquis sermonis exeat. Intrat culpa, si lapsus exierit. Audi quomodo intret culpa. In multiloquio, inquit, non effugies peccatum (Prov. X, 19) . Exivit multiloquium, peccatum intravit; quia in multiloquio nequaquam qui exeat sermo, trutinatur. imprudenter labitur, licet ipsum ultra mensuram aliquid loqui grande peccatum sit.

37. Et ideo cave ne imprudenter loquaris; labia enim imprudentis inducunt eum ad mala. Cave ne in oratione te extollas; oratio enim humiliantis se nubes penetrabit. Cave ne incaute Symboli vel Dominicae orationis divulges mysteria. An nescis quam grave sit in oratione contrahere peccatum, ubi speras 0335B remedium? Certe Dominus per Prophetam docuit hoc grave esse maledictum dicens: Et oratio ejus fiat in peccatum (Ps. CVIII, 7) ; nisi forte mediocre id tibi putas esse. Diffidere est enim de potentia Dei, aestimare quod non audiaris, nisi clamaveris. Clament opera tua, clamet fides, clamet affectus, clament passiones tuae, clamet sanguis tuus, sicut sancti Abel, de quo dixit Deus ad Cain: Vox sanguinis fratris tui ad me clamat (Gen. IV, 10) . Audit enim te in occultis, qui mundat in occultis. Nos nisi loquentem aliquem audire non possumus: apud Deum loquuntur non verba, sed cogitationes. Et ut hoc verum scias, dicebat Dominus Jesus ad Judaeos: Quid cogitatis mala in cordibus vestris (Matth. IX, 4) ? Non interrogantis vox ista est, sed scientis. Quod 0335C tibi manifestat Evangelista dicens: Jesus 201 autem sciebat cogitationes eorum (Luc. VI, 8) . Sicut ergo Filius novit, novit et Pater. Filium nosse cognovisti, Patrem nosse, audi consiliarium et testem Patris dicentem: Scit enim Pater vester quid vobis opus sit, antequam petatis ab eo (Matth. VI, 5) . Coque ergo subcinericiam tuam vapore Spiritus sancti; coque etiam animi passiones verbi calore. Et si crudiores sunt passiones tuae nuper fortasse de Aegypto egredientes, operito eas, et lento calore excoque; ne fortiorem ignem ferre non possint, et semiustulentur potius quam coquantur. Sunt enim plurima quae cruda displiceant, cocta delectent. Fove igitur pectore tuo alta mysteria; ne praematuro sermone et infidis auribus vel infirmis quasi incocta committas, 0335D atque auditor avertatur et cum horrore fastidiat, qui si coctiora gustaret, spiritalis cibi perciperet suavitatem.

38. Divine autem Dominus Jesus et bonitatem te docuit Patris, qui bona noverit dare (Luc. XI, 13) ; ut quae bona sunt a bono poscas: et impense et frequenter monuit orandum; non ut fastidiosa continuetur 0336A oratio, sed ut assidua frequenter effundatur (Ibid., 9) . Plerumque enim inanis gloria longae precationi, intermissae autem prorsus obrepit incuria. Deinde monet (Matt. XVIII, 15) ut cum ipse veniam tibi poscis, tum maxime largiendam aliis noveris, quo precem tuam operis tui voce commendes. Apostolus quoque docet (I Tim. II, 8) orandum sine ira et disceptatione, ut non turbetur, non interpoletur oratio tua. Docet etiam orandum in omni loco, cum Salvator dicat: Intra in cubiculum tuum (Matt. VI, 6) . Sed intellige non cubiculum conclusum parietibus, quo tua membra claudantur: sed cubiculum quod in te est, in quo includuntur cogitationes tuae, in quo versantur sensus tui. Hoc orationis tuae cubiculum ubique tecum est, et ubique secretum 0336B est, cujus arbiter nullus est nisi solus Deus.

39. Orandum autem praecipue et pro populo doceris (I Tim. II, 1) , hoc est, pro toto corpore, pro membris omnibus matris tuae, in quo mutuae charitatis est insigne. Si enim pro te roges tantum, solus pro te rogabis. Et si pro se tantum singuli orent, minor peccatoris quam intercedentis est gratia. Nunc autem quia singuli orant pro omnibus, etiam omnes orant pro singulis. Ergo ut concludamus, si pro te roges tantum, solus, ut diximus, pro te rogabis. Si autem pro omnibus roges, omnes pro te rogabunt. Siquidem et tu in omnibus es. Ita magna remuneratio est, ut orationibus singulorum acquirantur singulis totius plebis suffragia. In quo arrogantia nulla, sed humilitas major est, et fructus 0336C uberior.