Caput V.

Hortatur ad contemptum mortis, ejusdemque usum, id est, mortificationem, in hacce vita imitandum. Dein quemadmodum anima ad similitudinem Dei exaltetur, a quo pingatur, et custodiatur, aperit. Tum de horto mentis, ac fructibus, quibus pascatur Verbum, disputat.

0547D

16. Sed de communi omnium morte dicamus. Quid eam timeamus, quae animae nocere non soleat? 0548A Scriptum est enim: Nolite timere eos qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere (Matth. X, 28) . Per mortem autem istam anima liberatur, dum a corporis contubernio secernitur, et involucris perturbationis exuitur. Unde et nos dum in corpore sumus, usum mortis imitantes ablevemus animam nostram ex istius carnis cubili, et tamquam de isto exsurgamus sepulcro. Abducamus nos a corporis nexu, relinquamus omnia quaecumque terrena sunt; ut cum venerit adversarius, nihil in nobis inveniat suum. Contendamus ad illud aeternum, ad illud divinum evolemus pennis dilectionis, et remigio charitatis. Surgamus hinc, hoc est, de saecularibus atque mundanis. Dixit enim Dominus: Surgite, eamus hinc (Joan. XIV, 31) , praecipiens ut unusquisque 0548B surgat de terrenis, erigat animam humi jacentem, ad superna attollat, excitet aquilam suam, et illam aquilam de qua dictum est: Renovabitur sicut aquilae juventus tua (Ps. CII, 5) . Ad animam hoc dictum est. Anima ergo 397 nostra sicut aquila alta petat, supra nubes volet, renovatis splendescat exuviis, coelo volatus inferat, ubi laqueos incidere non possit. Avis enim quae descendit ex alto, vel quae in altum se extollere non potest, frequenter aut laqueis capitur, aut visco fallitur, aut quibuscumque irretitur insidiis. Sic quoque et anima nostra caveat ad haec mundana descendere. Laqueus est in auro, viscus in argento, nexus in praedio, clavus est in amore. Deum aurum petimus, strangulamur: dum argentum quaerimus, in visco ejus haeremus: dum 0548C praedium invadimus, alligamur. Quid inane quaerimus lucrum pretiosae animae detrimento? Exiguus tibi est totus mundus pro unius animae dispendio. Quid enim prodest homini si hunc mundum lucretur, animae vero suae detrimentum patiatur? Aut quam commutationem dabis pro anima tua? Non auro redimitur, non argento, immo auro amittitur. Quin etiam mulieris decus, dum tentatur, astringit. Clavus est libido, clavus tristitia, clavus iracundia, clavi sunt omnes passiones, quae velut veru quodam animam nostram penetrant, et infigunt corpori, visceribusque ejus annectunt.

17. Fugiamus ergo haec mala, et exaltemus animam nostram ad illam imaginem Dei et similitudinem. Fuga malorum similitudo Dei est, et virtutibus 0548D imago Dei acquiritur. Ideo qui nos pinxit quasi auctor, pinxit virtutum coloribus: Ecce ego, inquit ad Hierusalem, pinxi muros tuos (Esai. XLIX, 16) . Non detergamus penicillo negligentiae depicta animae nostrae firmamenta muralia. Ideo dixit: Muros pinxi, quibus hostem possimus avertere.

18. Habet anima muros suos, de quibus eminet, et de quibus ait: Ego civitas munita, ego civitas obsessa (Esai. XXVII, 3) . His munitur muris, his obsessa defenditur. Et vere murus anima, quae praetendit 0549A in castris. Unde et ipsa ait in Canticis: Ego murus, ubera mea ut turres (Cant. VIII, 10) . Bonus murus quem pinxit Dominus, sicut ipse ait: In manibus meis pinxi muros tuos, et in conspectu meo es semper (Esai. XLIX, 16) . Bona anima quae habet speculatorem Deum, et in manibus ejus est, sicut anima Prophetica, quae in manus Domini commendatur ut spiritus (Psal. XXX, 6) , et quae in conspectu Dei est; Oculi enim Domini super justos (Ps. XXXIII, 16) , sicut et ipse ait: Ego eram in oculis ejus tamquam inveniens pacem (Cant. VIII, 10) . Bonas turres habet quae habet et de intelligibilibus verbum, et de moralibus disciplinam. Ideoque haec anima habens gratiam suorum uberum ingreditur in hortos, et inveniens illic sponsum sedentem et disputantem cum amicis 0549B ait: Qui sedes in hortis, vocem tuam insinua mihi (Ibid. 13 et 14) . Mihi, inquit, non amicis. Fuge, frater meus. Hortatur ut fugiat sponsus, quia jam sequi potest etiam ipsa terrena fugientem. Dicit autem ut similis sit damulae, quae evadit de retibus. Vult 398 enim et ipsa fugere et evolare supra mundum.

19. Hinc hortum illum sibi Plato composuit, quem Jovis hortum alibi, alibi hortum mentis appellavit. Jovem enim et deum et mentem totius mundi dixit. In hunc introisse animam, quam Venerem nuncupat, ut se abundantia et divitiis hujus horti repleret, in quo repletus potu jaceret porus, qui nectar effunderet. Hoc igitur ex libro Canticorum composuit, eo quod anima Deo adhaerens in hortum mentis ingressa sit, in quo esset abundantia diversarum virtutum, 0549C floresque sermonum. Quis autem ignorat quod ex paradiso illo, quem legimus in Genesi habentem lignum vitae, et lignum scientiae boni et mali (Gen. II, 8) , et ligna caetera, abundantiam virtutum putaverit transferendam, et in horto mentis esse plantandam? Quem in Canticis canticorum Salomon hortum animae significavit, vel ipsam animam. Sic enim scriptum est: Hortus clausus, soror mea sponsa, hortus clausus, fons signatus, transmissiones tuae paradisus (Cant. IV, 12 et 13) . Et infra ait anima: Exsurge, aquilo, et veni, auster, perfla hortum meum, et defluant unguenta mea. Descendat frater meus in hortum suum. Quanto hoc pulchrius quod anima ornata virtutum floribus hortus sit, vel in se paradisum habeat germinantem (Ibid., 16) ! In quem hortum invitat Verbum 0549D Dei descendere, ut anima illa Verbi imbre coelestis, et ejus copiis irrigata fructificet. Verbum autem Dei pascitur animae virtutibus, quoties obedientem 0550A sibi et opimam invenerit, et carpit fructus ejus, atque his delectatur. Cum autem descenderit in eam Dei Verbum, defluunt ex ea salubrium unguenta verborum, et diversarum flagrant longe lateque redolentia gratiarum spiramina.

20. Unde ait sponsus (sponsus autem animae Dei Verbum est, cui anima legitimo quodam connubii foedere copulatur): Ingressus sum in hortum meum, soror mea sponsa, vindemiavi myrrham meam cum unguentis meis, manducavi panem meum cum melle meo, bibi vinum meum cum lacte meo. Edite, proximi mei, et bibite, et inebriamini, fratres mei. Ego dormio, et cor meum vigilat (Cant. V, 1 et 2) . Cognoscamus quos fructus et cibos epuletur Deus, quibusve delectetur. Delectatur eo, si quis mortificet peccatum suum, 0550B oblitteret culpam suam, sepeliat atque abolefaciat iniquitates suas. Myrrha enim est sepultura mortuorum. Mortua autem peccata sunt, quae vitae suavitatem habere non possunt. Perfunduntur autem divini sermonis unguentis, et fortiore cibo verbi velut pane, et suaviore sermone velut melle curantur quaedam vulnera delictorum. Sermonum autem cibos esse docet et alibi Salomon dicens: Favi mellis, sermones boni (Prov. XVI, 24) . In illo ergo horto sermones boni sunt, alius qui culpam coerceat, alius qui iniquitatem corripiat, alius qui mori faciat 399 insolentiam, et velut sepeliat eam, quando correptus aliquis erroribus suis renuntiat. Est etiam sermo fortior qui confirmat cor hominis validioribus Scripturae coelestis alimentis. Est etiam sermo suasorius, 0550C dulcis ut mel, et tamen peccatoris conscientiam in ipsa suavitate compungens. Est etiam ferventioris spiritus sermo, qui inebriat sicut vinum, et cor hominis laetificat. Est etiam lacteus sermo, purus et candidus. Hos cibos dulcium utiliumque sermonum epulandos sponsus proximis suis dicit: Edite, proximi mei, et bibite et inebriamini, fratres mei (Cant. V, 1) . Proximi autem sunt qui eum sequuntur, et nuptiis ejus intersunt. Quo cibo et potu repleta anima (bibit enim unusquisque aquam de suis vasis, et de puteorum suorum lontibus) atque inebriata, saeculo dormiebat, vigilabat Deo. Et ideo, sicut posteriora docent, aperiri sibi Deus Verbum ejus januam postulabat, ut eam suo repleret ingressu.

21. Hinc ergo epulatores illi Platonici, hinc nectar 0550D illud ex vino et melle prophetico, hinc somnus ille translatus est, hinc vita illa perpetua, quam deos suos dixit epulari, quia Christus vita est. Ideoque 0551A talium sermonum seminibus animae ejus repletus est venter, atque ipsa exivit in Verbo. Quae autem exit anima a servitio isto, et elevat se a corpore, Verbum sequitur.