Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.

 Elenchus Operum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.

 Epistola Dedicatoria.

 Epistola Dedicatoria.

 Praefatio.

 Praefatio.

 Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi, A Paulino Ejus Notario Ad Beatum Augustinum Conscripta.

 Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi, A Paulino Ejus Notario Ad Beatum Augustinum Conscripta.

 Vita Et Institutum Sancti Patris Nostri Ambrosii Mediolanensis Episcopi .

 Vita Et Institutum Sancti Patris Nostri Ambrosii Mediolanensis Episcopi .

 Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Ex Ejus Potissimum Scriptis Collecta, Et Secundum Chronologiae Ordinem Digesta.

 Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Ex Ejus Potissimum Scriptis Collecta, Et Secundum Chronologiae Ordinem Digesta.

 Selecta Veterum Testimonia De Sancto Ambrosio.

 Selecta Veterum Testimonia De Sancto Ambrosio.

 In Sex Libros Hexaemeron Admonitio.

 In Sex Libros Hexaemeron Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hexaemeron Libri Sex.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Hexaemeron Libri Sex.

 Liber Primus. De Opere Primi Diei.

 1 Caput Primum. (Sermo I.)

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII. (Sermo II.)

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Liber Secundus. De Opere Secundi Diei.

 21 Caput I. (Sermo III.)

 24 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Liber Tertius. De Opere Tertii Diei.

 33 Caput I. (Sermo IV.)

 Caput II.

 38 Caput III.

 Caput IV.

 41 Caput V.

 Caput VI. (Sermo V.)

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 51 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 59 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Liber Quartus. De Opere Quarti Diei.

 61 Caput I (Sermo VI)

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Liber Quintus. De Opere Quinti Diei.

 79 Caput I (Sermo VII.)

 Caput II.

 82 Caput III.

 Caput IV.

 84 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 88 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII. (Sermo VIII.)

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 106 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Liber Sextus. De Opere Sexti Diei.

 Caput Primum. (Sermo IX.)

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 124 Caput V.

 126 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 In Librum De Paradiso Admonitio.

 In Librum De Paradiso Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Paradiso Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Paradiso Liber Unus .

 145 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 In Libros De Cain Et Abel Admonitio.

 In Libros De Cain Et Abel Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Cain Et Abel Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Cain Et Abel Libri Duo .

 Liber Primus.

 183 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 202 Caput X.

 Liber Secundus.

 205 Caput I.

 Caput II.

 210 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 In Librum De Noe Et Arca Admonitio.

 In Librum De Noe Et Arca Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Noe Et Arca Liber Unus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Noe Et Arca Liber Unus.

 227 Caput I.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 232 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 241 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 252 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 265 Caput XXV.

 Caput XXVI.

 269 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 271 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Caput XXXI.

 Caput XXXII.

 Caput XXXIII.

 Caput XXXIV.

 Fragmentum Libri De Arca Noe.

 Fragmentum Libri De Arca Noe.

 In Libros De Abraham Admonitio.

 In Libros De Abraham Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Abraham Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Abraham Libri Duo .

 Liber Primus.

 281 Caput I.

 Caput II.

 286 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 298 Caput VI.

 Caput VII.

 304 Caput VIII.

 Caput IX.

 313 Liber Secundus.

 Caput Primum.

 315 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 321 Caput V.

 323 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 In Librum De Isaac Et Anima Admonitio.

 In Librum De Isaac Et Anima Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Isaac Et Anima Liber Unus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Isaac Et Anima Liber Unus.

 355 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 In Librum De Bono Mortis Admonitio. Ubi praecipue De Habitaculis Animarum Post Mortem, deque libro IV Esdrae disceptatur.

 In Librum De Bono Mortis Admonitio. Ubi praecipue De Habitaculis Animarum Post Mortem, deque libro IV Esdrae disceptatur.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Bono Mortis Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Bono Mortis Liber Unus .

 389 Caput I.

 390 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 401 Caput VII.

 403 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 411 Caput XII.

 In Librum De Fuga Saeculi Admonitio.

 In Librum De Fuga Saeculi Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fuga Saeculi Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Fuga Saeculi Liber Unus .

 417 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 In Libros De Jacob Et Vita Beata Admonitio.

 In Libros De Jacob Et Vita Beata Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Jacob Et Vita Beata Libri Duo .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Jacob Et Vita Beata Libri Duo .

 Liber Primus.

 Caput II.

 447 Caput III.

 449 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Liber Secundus.

 459 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 In Librum De Joseph Patriarcha Admonitio.

 In Librum De Joseph Patriarcha Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Joseph Patriarcha Liber Unus.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Joseph Patriarcha Liber Unus.

 483 Caput Primum.

 Caput II.

 486 Caput III.

 490 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 506 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 In Librum De Benedictionibus Patriarcharum Admonitio.

 In Librum De Benedictionibus Patriarcharum Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Benedictionibus Patriarcharum Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Benedictionibus Patriarcharum Liber Unus .

 513 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 518 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 524 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 In Librum De Elia Et Jejunio Admonitio, Ubi nonnulla de jejunio Quadragesimali Mediolanensis Ecclesiae, ac de conviviis super sepulcra martyrum celebr

 In Librum De Elia Et Jejunio Admonitio, Ubi nonnulla de jejunio Quadragesimali Mediolanensis Ecclesiae, ac de conviviis super sepulcra martyrum celebr

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Elia Et Jejunio Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Elia Et Jejunio Liber Unus .

 535 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 541 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 In Librum De Nabuthe Jezraelita Admonitio.

 In Librum De Nabuthe Jezraelita Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Nabuthe Jezraelita Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Nabuthe Jezraelita Liber Unus .

 565 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 587 Caput XVII.

 In Librum De Tobia Admonitio.

 In Librum De Tobia Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Tobia Liber Unus .

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Tobia Liber Unus .

 591 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 600 Caput VIII.

 Caput IX.

 602 Caput X.

 Caput XI.

 604 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 613 Caput XIX.

 Caput XX.

 618 Caput XXI.

 Caput XXII.

 620 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 In Libros De Interpellatione Job Et David Admonitio.

 In Libros De Interpellatione Job Et David Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Interpellatione Job Et David Libri Quatuor.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi De Interpellatione Job Et David Libri Quatuor.

 Liber Primus. De Interpellatione Job, Et De Hominis Infirmitate.

 625 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 632 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Liber Secundus. De Interpellatione David.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 646 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Liber Tertius. De Interpellatione Job.

 653 Caput Primum.

 654 Caput II.

 Caput III.

 657 Caput IV.

 659 Caput V.

 Liber Quartus. De Interpellatione David.

 661 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 671 Caput X.

 Caput XI.

 In Apologiam Prophetae David Admonitio.

 In Apologiam Prophetae David Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Prophetae David Ad Theodosium Augustum.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Prophetae David Ad Theodosium Augustum.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 682 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 697 Caput XIII.

 Caput XIV.

 700 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 In Alteram Davidis Apologiam Admonitio.

 In Alteram Davidis Apologiam Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Altera Prophetae David.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Apologia Altera Prophetae David.

 707 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 In XII Psalmorum Enarrationes Admonitio.

 In XII Psalmorum Enarrationes Admonitio.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Enarrationes In XII Psalmos Davidicos.

 Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi Enarrationes In XII Psalmos Davidicos.

 In Psalmum Primum Enarratio .

 737 Praefatio.

 Enarratio.

 In Psalmum XXXV Enarratio .

 765 Praefatio.

 Enarratio.

 In Psalmum XXXVI Enarratio.

 777 Praefatio.

 Enarratio.

 In Psalmum XXXVII Enarratio.

 815 Praefatio.

 Enarratio.

 In Psalmum XXXVIII Enarratio. Titulus: In finem pro Idithum Canticum ipsi David.

 In Psalmum XXXIX Enarratio.

 In Psalmum XL Enarratio.

 In Psalmum XLIII Enarratio.

 In Psalmum XLV Enarratio.

 925 Praefatio.

 Enarratio.

 In Psalmum XLVII Enarratio.

 In Psalmum XLVIII Enarratio. Hujus titulus est: In finem filiis Core, Psalmus David.

 In Psalmum LXI Enarratio. Titulus: In finem, pro Idithum, Psalmus ipsi David.

 Index Rerum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.

 Index Rerum Quae In Hac Prioris Tomi Parte Continentur.

 Hexaemeron.

 Liber De Paradiso.

 De Cain Et Abel Libri Duo.

 Liber De Noe Et Arca.

 De Abraham Libri Duo.

 De Isaac Et Anima Liber Unus.

 De Bono Mortis Liber Unus.

 De Fuga Saeculi Liber Unus.

 De Jacob Et Vita Beata Libri Duo.

 De Joseph Patriarcha Liber Unus.

 De Benedictionibus Patriarcharum Liber Unus.

 De Elia Et Jejunio Liber Unus.

 De Nabuthe Jezraelita Liber Unus.

 De Tobia Liber Unus.

 De Interpellatione Job Et David Libri Quatuor.

 Apologia Prophetae David.

 Apologia Altera Prophetae David.

 Enarrationes In XII Psalmos Davidicos.

Caput VI.

In coelo et terra quatuor elementa, e quibus omnia componuntur, creata esse. Qualis coeli substantia; qualisve terrae positio; et quam diverse philosophi de coelorum natura judicarint: iis neglectis divinae auctoritati auscultandum.

20. In principio itaque temporis coelum et terram Deus fecit. Tempus enim ab hoc mundo, non ante mundum: dies autem temporis portio est, non principium. Et quamquam lectionis serie possimus adstruere quod primo diem fecerit Dominus et noctem, quae sunt vices temporum; et secundo die firmamentum fecerit, quo discrevit aquam quae sub coelo 0132B est, et aquam quae super coelum; tamen satis est ad praesentem assertionem, quod in principio coelum fecerit, unde praerogativa generationis et causa; et terram fecerit, in qua esset generationis substantia. In his enim quatuor illa elementa creata sunt, ex quibus generantur omnia ista quae mundi sunt. Elementa autem quatuor, aer, ignis, aqua, et terra, quae in omnibus sibi mixta sunt. Siquidem et in terra ignem reperies, qui ex lapidibus et ferro frequenter excutitur; et in coelo, cum sit ignitus et micans fulgentibus stellis polus, aqua esse possit intelligi, quae vel supra coelum est, vel de illo superiore loco in terram largo frequenter imbre demittitur. Quae pluribus colligere possemus, si quid ad aedificationem Ecclesiae ista proficere videremus. Sed 0132C quia his occupari infructuosum negotium est, ad illa magis intendamus animum in quibus vitae sit profectus aeternae.

21. De qualitate igitur et substantia coeli satis est ea promere quae in Esaiae scriptis reperimus, qui mediocribus et usitatis sermonibus qualitatem naturae coelestis expressit, dicens quod firmaverit coelum sicut fumum (Esa. LI, 6) , subtilem ejus naturam nec solidam cupiens declarare. Ad speciem quoque ejus abundat, quod ipse de coeli firmamento locutus est, quia fecit Deus coelum sicut cameram; quod intra coeli ambitum universa claudantur (Esa. XL, 22) , quae vel in mari geruntur vel terris. Quod similiter significatur, cum legitur: Quia coelum Dominus extendit (Esa. XXXIV, 4) . Extenditur enim vel quasi 0132D pellis ad tabernacula habitationesque sanctorum; vel quasi liber, ut plurimorum scribantur nomina, qui Christi 11 gratiam fide et devotione meruerunt, quibus dicitur: Gaudete, quia nomina vestra scripta sunt in coelo (Luc. X, 20) .

22. De terrae quoque vel qualitate vel positione tractare nihil prodest ad spem futuri, cum satis sit 0133A ad scientiam, quod Scripturarum divinarum series comprehendit, quia suspendit terram in nihilo (Job. XXVI, 7) . Quid nobis discutere, utrum in aere pendeat, an super aquam, ut inde nascatur controversia, quomodo aeris natura tenuis et mollior molem possit sustentare terrenam? Aut quomodo, si super aquas, non demergatur in aquam gravis ruina terrarum? Aut quomodo ei maris unda non cedat, et in latera ejus sese loco suo mota diffundat? Multi etiam in medio aeris terram esse dixerunt, et mole sua immobilem permanere, quod aequabili motu hinc atque inde propendeat. De quo satis putamus dictum a Domino ad Job servum suum, quando locutus per nubem ait: Ubi eras cum fundarem terram? indica mihi, si habes scientiam. Quis posuit mensuras ejus, si 0133B nosti? Aut quis est qui superinduxit mensuram super eam, aut super quid circuli ejus confixi sunt (Job. XXXVIII, 4) ? Et infra: Conclusi mare portis, et dixi: Usque huc venies, et non transibis, sed in te comminuentur fluctus tui (Ibid. 10) . Nonne evidenter ostendit Deus omnia majestate sua consistere in numero, pondere, atque mensura? Neque enim creatura legem tribuit, sed accepit, et servat acceptam. Non ergo quod in medio sit terra, quasi aequa lance suspenditur: sed quia majestas Dei voluntatis suae eam lege constringit; ut supra instabile atque inane stabilis perseveret, sicut David quoque propheta testatur dicens: Fundavit terram super firmamentum ejus, non inclinabitur in saeculum saeculi (Ps. CIII, 5) . Non utique hic quasi tantummodo artifex Deus: sed 0133C quasi omnipotens praedicatur, qui non centro quodam terram, sed praecepti sui suspenderit firmamento, nec eam inclinari patiatur. Non ergo mensuram centri, sed judicii divini accipere debemus; quia non artis mensura est, sed potestatis: mensura justitiae, mensura cognitionis; quia omnia non tamquam immensa praetereant ejus scientiam, sed cognitioni ejus tamquam dimensa subjaceant. Neque enim cum legimus: Ego confirmavi columnas ejus (Ps. LXXIV, 4) , vere columnis eam subnixam possumus aestimare, sed ea virtute quae suffulciat substantiam terrae atque sustineat. Denique quod in potestate Dei sit terrae constitutio, etiam hinc collige, quia scriptum est: Qui aspicit terram, et facit eam tremere (Ps. CIII, 32) . Et alibi: Adhuc ego semel concutio 0133D terram (Agg. II, 8) . Non ergo libramentis suis immobilis manet: sed frequenter Dei nutu et arbitrio commovetur, sicut et Job dicit: Quia Dominus commovet eam a fundamentis: columnae autem ejus exagitantur (Job. IX, 6) . Et alibi: Nuda inferna in conspectu ejus, et non est morti involucrum, extendens Boream pro nihilo, suspendens terram in nihilum, alligans aquam in nubibus suis . . . Columnae coeli avolaverunt, et expaverunt ab increpatione ejus: virtute mitigavit 0134A mare, disciplina stravit celum: claustra autem 12 coeli timent eum (Job. XXVI, 6) . Voluntate igitur Dei immobilis manet et stat in saeculum terra, secundum Ecclesiastis sententiam (Eccle. I, 4) , et voluntate Dei movetur, et nutat. Non ergo fundamentis suis nixa subsistit, nec fulcris suis stabilis perseverat: sed Dominus statuit eam, et firmamento voluntatis suae continet; quia in manu ejus sunt omnes fines terrae. Et haec fidei simplicitas argumentis omnibus antecellit. Laudent alii quod ideo nusquam decidat terra; quia secundum naturam in medio regionem possideat suam, eo quod necesse sit eam manere in regione sua, nec in partem alteram inclinari, quando contra naturam non movetur, sed secundum naturam. Praedicent artificis divini et operatoris aeterni 0134B excellentiam; quis enim artificum non ab illo accepit? aut quis dedit mulieribus texturae sapientiam, aut varietatis disciplinam? Ego tamen, qui profundum majestatis ejus, et artis excellentiam non queo comprehendere, non disputationis me libramentis committo atque mensuris: sed omnia reposita in ejus existimo voluntate, quod voluntas ejus fundamentum sit universorum, et propter eum adhuc mundus hic maneat. Quod Apostolicae quoque licet astruere auctoritatis exemplo. Scriptum est enim: Quia vanitati creatura subjecta est non sponte, sed propter eum qui subjecit in spe (Rom. VIII, 20) . Liberabitur autem et ipsa creatura a servitute corruptionis, cum divinae remunerationis gratia affulserit.

23. De natura autem et qualitate substantiae coeli 0134C quid enumerem ea quae disputationibus suis philosophi texuerunt? cum alii compositum coelum ex quatuor elementis asserant: alii quintam quamdam naturam novi corporis ad constitutionem ejus inducant, atque affingant aethereum esse corpus, cui neque ignis admixtus sit, neque aer, neque aqua, neque terra; quod hujusmodi elementa suum quemdam cursum habeant atque usum et motum naturae, ut graviora demergant, et in pronum ferantur, vacua et levia in superiora se subrigant; est enim proprius cuique motus, in sphaerae autem circuitu ista confundi, et vim sui cursus amittere, quoniam sphaera in orbem suum volvitur, et superiora inferioribus, superioribus quoque inferiora mutantur. Quorum autem secundum naturam motus mutati sunt, horum 0134D necessario ferunt mutari solere qualitates substantiarum suarum. Quid igitur defendimus aethereum corpus esse, ne videatur corruptioni obnoxium? Quod enim compositum ex corruptibilibus elementis est, necesse est resolvatur. Nam hoc ipso quod diversae eadem sint elementa naturae, simplicem et inviolabilem motum habere non possunt, cum se diversus elementorum motus impugnet. Unus enim motus omnibus aptus esse non potest, et elementis 0135A distantibus convenire. Nam qui levibus accommodus est, fit incommodus gravioribus elementis. Itaque quando ad superiora motus coeli est necessarius, terrenis gravatur; quando ad inferiora decursus 13 expetitur, igneus vigor ille violenter attrahitur. Etenim contra naturae suae usum deorsum cogitur. Omne autem quod in contrarium cogitur, non naturae serviens, sed necessitati, cito solvitur, et in ea scinditur ex quibus videtur esse compositum, in suam quamque regionem singulis recurrentibus. Haec igitur alii considerantes stabilia esse non posse, aethereum corpus coeli stellarumque esse arbitrati sunt, quintam quamdam naturam corporis introducentes, quo diuturnam coeli putarent mansuram esse substantiam.

24. Sed non ista opinio propheticae potuit obviare 0135B sententiae, quam divina quoque Domini Jesu Christi majestas in Evangelio comprobavit. Dixit enim David: Principio terram tu fundasti, Domine, et opera manuum tuarum sunt coeli. Ipsi peribunt, tu autem permanes, et omnia sicut vestimentum veterascent, et tamquam amictum mutabis ea, et mutabuntur; tu vero ipse es, et anni tui non deficient (Psal. CI, 26 et seq.) . Quod adeo probavit in Evangelio Dominus, ut diceret: Coelum et terra praeteribunt, mea autem verba non praeteribunt (Matth. XXIV, 35) . Nihil igitur agunt, qui propter coeli asserendam perpetuitatem, quintum corpus aethereum introducendum putarunt; cum aeque videant dissimilem caeteris adjunctam membri unius portionem, labem corpori magis afferre consuevisse. Simul illud adverte, quia propheta David cum 0135C terram priori loco nominavit (Ps. CXLVIII, 5) , et postea coelum, credidit opus esse Domini declarandum; quando enim dixit et facta sunt, nihil interest quid prius exprimas, cum simul utrumque sit factum; simul ne haec saltem praerogativa coelo divinae videatur adjudicata substantiae, ut primogenitae creaturae privilegio potior aestimetur. Itaque illos suis relinquamus contentionibus, qui mutuis disputationibus se refellunt. Nobis autem satis est ad salutem, non disputationum controversia, sed praeceptorum veritas; nec argumentationis astutia, sed fides mentis, ut serviamus creatori potius quam creaturae, qui est Deus benedictus in saecula.