Caput III.

Memorata superiori capite virtutum genera etiam in Apostolo non tam adumbrata, quam expressa haberi, collectis ejusdem variis testimoniis demonstrat.

0576B 14. Habemus haec genera non adumbrata, sed expressa virtutum in Apostolo, dicente eo: Ita quod in me est, promptus sum et vobis qui Romae estis, evangelizare. Non enim erubesco Evangelium. Virtus enim Dei est in salutem omni credenti, Judaeo primum et Graeco. Justitia enim Dei in eo revelatur, id est, in eo qui credit (Rom. I, 15 et seq.) . Denique addidit: Ex fide in fidem, sicut scriptum est: Justus autem ex fide vivit. In quo igitur justitia Dei revelatur, nisi in eo qui conformis est imaginis Filii Dei? Habes primum praeceptum ad imaginem Dei. Secundum, quia invisibilia illius per ea quae facta sunt, intelliguntur, id est, sempiterna virtus ejus et divinitas operibus ejus cognoscitur, haec est operatoria virtus. Tertium de imperiali potestate, quia Verbum Dei regale est, et 0576C judiciale, et plenum justitiae sacerdotalis, remunerationem bonorum actuum, et retributionem malorum venturis in judicium suum servans, de quibus ait Apostolus: Scimus autem quoniam judicium Dei est secundum veritatem in eos qui talia agunt (Rom. II, 2) . Itaque qui veritatem et justitiam Dei cognovit, non debet ea agere quae morte digna sunt. Sequitur bonitas Dei propitiatoria utique, de qua dicit: An divitias bonitatis ejus, et patientiae, et longanimitatis contemnis? Ignoras quoniam bonitas Dei ad poenitentiam te adducit (Ibid., 4) ? Id est, debet te adducere. Provocat te, quia bonus est Deus, ut sperare possis tuorum peccatorum indulgentiam. Non vult enim vindicare, qui est paratus ignoscere. Subtexuit etiam legislationem, id est, nomotheticen; ut si quis contemplatione 0576D divinae bonitatis resolvitur, et magis ad negligentiam quam ad poenitentiam provocatur, legem sequatur. Quoniam et quicumque, inquit, sine lege peccaverunt, sine lege et peribunt: et quicumque in legem peccaverunt, per legem judicabuntur (Ibidem, 12) .

0577A 15. Lex autem gemina est, naturalis, et scripta. Naturalis in corde: scripta in tabulis. Omnes ergo sub lege, sed naturali. Sed non est omnium ut unusquisque sibi sit lex. Ille autem sibi lex est, qui facit sponte quae legis sunt, et in corde suo scriptum opus legis ostendit. Habes quae bona legis sunt; quae tamen non solum scire vel audire perfunctorie, sed etiam facere debemus. Non enim auditores legis justi sunt apud Deum, sed factores legis justificabuntur. Cognovisti etiam 424 quae mala sunt. Primum natura ipsa boni operis magistra est. Scis non furandum, et servum tuum si furtum tibi fecerit, verberas; et si quis ad uxorem tuam affectaverit, persequendum putas. Quod ergo in aliis reprehendis, ipse committis? Qui praedicas non furandum, furaris? Qui dicis non adulterandum, 0577B adulteras? Secuta est etiam lex quae data est per Moysen. Per legem autem agnitio peccati. Accepisti etiam quid declinares, et ea agis quae prohibita cognoscis? Lex autem quid operatur, nisi ut omnis mundus fieret subditus Deo; quia non solum Hebraeo lata est, verum etiam advenam vocavit, quae non exclusit proselytum. Sed quia lex os omnium potuit obstruere, non potuit mentem convertere, ideo ultimum remedium postremae illius civitatis debebatur, in quo esset refugium salutare; ut mors principis sacerdotum ab omni nos mortis liberaret formidine, atque exueret metu (Vid. S. Aug. l. IV, cont. duas epist. Pelag., cap. 11) .

16. Quis ille est, nisi de quo lectum est: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi (Joan. I, 29) 0577C . . . . . Quem proposuit Deus propitiatorem per fidem in sanquine ipsius ad ostensionem justitiae suae (Rom. III, 25) . Accipe autem quia ipse princeps est sacerdotum magnus. Pater juravit de eo dicens: Tu es sacerdos in aeternum (Ps. CIX, 4) . Recte in aeternum, qua alii temporales omnes sub peccato, hic autem impraevaricabile habet sacerdotium: omnes sub morte, hic autem semper vivens; quoniam qui salvare alios potest, ipse perire quemadmodum posset? Talis enim, inquit, nobis decebat (Hebr. VII, 2 et 3) . Recta elocutio. Siquidem et apud eos qui verborum et elocutionum delectum habuerunt, hujusmodi invenitur, dicente aliquo: Locum editiorem quam victoribus decebat (Sallust., l. I Hist.) . Quod ideo non praeterii, ut sciamus quia Apostolus naturalibus magis quam 0577D vulgatis, aut secundum artem utitur verbis. Talis ergo, inquit, nobis decebat princeps, sacerdos, justus, sanctus, innocens, immaculatus, segregatus a peccatoribus, et excelsior coelis factus. Hoc est igitur Verbum, quod supra coelos habitans illuminat omnia. Unde et unctus naturaliter legitur a Deo Patre (Act. IV, 27) ; quia lumen est verum, quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Hoc est Verbum 0578A Dei, in quo est magnum sacerdotium, cujus Moyses (Exod. XXIX, 5 et seq.) in illo vestimento principis sacerdotum indumenta describit intelligibilia, quod virtute sua induit mundum, et tamquam eo amictus fulget in omnibus. Induit enim cognationem generis humani per hujus corporis susceptionem, et inenarrabilem charitatem, infundens se omnibus spiritu et plenitudine divinitatis suae, de cujus plenitudine omnes accepimns; ut sciamus supereminentem scientiae charitatem Christi, et impleamur in omnem plenitudinem Dei. Caput est enim omnium Christus, ex quo totum corpus producitur, et mutua sibi connexione conjungitur, incrementum sui in aedificationem charitatis accipiens. Hoc est igitur Verbum 425 quod supereminet, quod Moysi in illius arcae testimonii 0578B aedificatione dicit: Immittes in arcam testimonia quaecumque dabo tibi, et facies impositionem propitiatorii (Exod., XXV, 16, 17) . Et infra: Impones propitiatorium super arcam desuper, et immittes testimonia quae dabo; et innotescam tibi inde, et loquar tibi desuper (Ibid., 22) , hoc est, inde ubi super coelos est, ubi apud Patrem est, inde tibi loquar.