Caput V.

Sponsus denuo sublapsus ab anima in cubili in noctibas, etc., incassum quaeritur; et quare? Idem tamen postea invenitur; quomodo ipse teneri debeat? Hunc deinde cum sponsa e deserto ascendentem filiae Jerusalem mirantur, atque ad thalamum prosecutae epithalamio celebrant. Ipse quoque animam propius vocatam variis laudibus exornat.

0515B 38. Tertius animae processus.—Sed quia semper solliciti esse debemus, semper intenti; et quia Verbum Dei sicut capreola exsilit, aut sicut hinnulus cervorum, semper vigilet anima, et praetendat quae requirit eum, et quae tenere desiderat. Ideo quasi sublapsum sibi, In cubili, inquit, meo, in noctibus quaesivi quem dilexit anima mea. Qui bene quaerit, in cubili quaerat, in noctibus quaerat, nec dies feriatus, neque noctes sit. Nullum tempus vacet a pietatis officio; et si non invenerit primo, perseveret in requirendo. Ideoque dicit: Exsurgam itaque, et quaeram in civitate, in foro, in plateis (Cant. III, 2) . Et fortasse ideo non invenit adhuc, quia in foro quaesivit, ubi lites sunt; in plateis, ubi nundinae rerum venalium. Non enim ulla Christus pecunia comparatur.

0515C 39. Possumus et sic intelligere. In cubili quaerit Christum, quae quaerit eum cum tranquillitate, cum pace. In noctibus quaerit, quoniam per parabolas loquebatur. Posuit enim tenebras latibulum suum; et nox nocti indicat scientiam. Deinde quoniam quae dicimus in corde nostro, ea nos compungere in cubilibus debent. Sed tamen nec sic invenit, et ideo dicit: Exsurgam, id est, erigam, et attollam intentionem meam, ut quaeram impigre, quaeram sollicite: introibo in civitatem. Est et anima quae dicit: Ego civitas munita, ego civitas obsessa (Esai. XXVII, 3) . Est civitas munita per Christum, est civitas illa Hierusalem in coelo in qua abundant divinae legis interpretes, et disciplina periti: per eos Verbum Dei 0515D quaeritur. Quaeram, inquit, in foro illius civitatis, in illo foro ubi tractant jura consulti, ubi oleum venditur, quod Evangelicae virgines emunt (Matth. XXV, 9) ut semper faces suae luceant, nec eas fumus iniquitatis extinguat. Quaeram, inquit, in plateis in quibus superfluunt aquae de illis fontibus prorumpentes, 368 de quibus Salomon dicit esse potandum (Prov. V, 15) .

40. Dum quaerit igitur Christum, invenit custodes qui in ministerio sunt, ab his requirit (Cant. III, 3) . Sed anima quae Deum quaerit, etiam custodes transit. Sunt enim mysteria quae etiam Angeli concupiscunt 0516A videre. Unde Petrus ait: Nuntiata sunt, inquit, vobis per eos quibus Evangelizaverunt. Spiritu sancto misso de coelo, in quem concupiscunt angeli prospicere (I Petr. I, 12) . Ergo qui transierit custodes, Verbum invenit. Transivit Johannes, qui Verbum apud patrem invenit (Joan. I, 1) .

41. Multi quoque sunt qui in otio quaerunt Christum, et non inveniunt, et inveniunt eum in persecutionibus, et cito inveniunt. Et ideo quasi post tentationes, quia periculis fidelium suorum adest: Quam modicum inquit, cum transivi ab eis, inveni eum, tenui eum, et non dimisi eum (Cant. III, 4) . Omnis enim qui quaerit, invenit; et qui invenerit, adhaerere debet, ne possit amittere.

42. Et quoniam per Evangelium in terris videmus 0516B coelestia mysteria figurata, veniamus ad illam Mariam, veniamus et ad Magdalenam. Consideremus quemadmodum Christum in cubili corporis sui in quo defunctus jacebat, in noctibus quaesiverint, quando dixit illis angelus: Jesum qui crucifixus est quaeritis: non est hic, surrexit enim. Quid igitur quaeritis viventem cum mortuis (Matth. XXVIII, 5 et seq.) ? Quid quaeritis in sepulchro eum qui jam in coelo sit? Quid quaeritis in vinculis sepulturae universorum vincula solventem? Non sepulchrum huic sedes, sed coelum est. Ideo dixit una ex his: Quaesivi eum, et non inveni eum (Cant. III, 1) .

43. Tamen dum vadunt Apostolis nuntiare, miseratus quaerentes, occurrit eis Jesus dicens: Avete. Illae autem accesserunt, et tenuerunt pedes ejus, et adoraverunt 0516C eum (Matth. XXVIII, 9) . Tenetur ergo Jesus, sed delectatur sic teneri, quia fide tenetur. Denique delectavit eum et illa mulier quae tetigit eum, et curata est sanguinis fluxu, de qua dixit: Tetigit me aliquis; nam sentio virtutem de me exisse (Luc. VIII, 46) . Tange ergo, et fide tene eum, et constringe fideliter pedes ejus; ut virtus de eo exeat, et sanet animam tuam. Et si dicat: Noli me tangere (Joan. XX, 17) : tu tene; Nondum enim ascendi ad patrem meum, dixit semel. Dixit: Noli me tangere, quando resurrexit: aut forte illi dixit quae putabat furto esse sublatum, et non virtute propria resuscitatum. Denique in alio libro habes, quia tenentibus pedes et adorantibus dixit: Nolite timere (Matth. XXVIII, 10) . Tene ergo et tu anima, sicut tenebat et Maria, et dic: Tenui 0516D eum, et non dimittam (Cant. III, 4) , sicut dicebant ambae: Teneamus te. Vade ad Patrem, sed non relinquas Evam, ne iterum labatur. Tecum eam ducito, jam non errantem, sed arborem vitae tenentem. Rape tuis pedibus inhaerentem, ut tecum ascendat: noli me dimittere, ne iterum serpens venena sua fundat, ne iterum quaerat femineum mordere vestigium, ut supplantet Adam. Dicat ergo anima tua: Teneo te, et inducam te in domum matris meae, et in secretum ejus quae concepit me; ut cognoscam mysteria tua, ut hauriam sacramenta tua. Suscipe igitur 0517A Evam jam non ficulneae foliis adopertam, sed sancto amictam Spiritu, et nova gratia gloriosam; quia jam non tamquam 369 nudata absconditur: sed tamquam circumdata vestimenti splendore fulgentis occurrit, quia vestit eam gratia. Sed nec Adam primo nudus erat quando eum innocentia vestiebat (De Poenit. dist. 2, cap. Sed nec Adam) .

44. Videntes itaque eam filiae Hierusalem Christo inhaerentem, et adhuc ascendentem cum eo (dignatur enim quaerentibus frequenter occurrere, et condescendere ut eos elevet) dicunt: Quae est haec quae ascendit a deserto (Cant. III, 6) ? Desertus hic terrae locus et incultus videtur, sentibus et spinis nostrorum obsitus delictorum. Mirantur videlicet quomodo anima quae ante in inferno derelinquebatur, inhaereat Dei Verbo, et ascenderit sicut vitis propago, in 0517B superiora se subrigens, velut fumus natus ex igni, atque alta petens, tum praeterea bonis operibus flagret. Odor autem ille orationis piae redolet suavitatem, quae dirigitur sicut incensum in conspectu Dei. Et in Apocalypsi legimus quod: Ascendit fumus incensorum de orationibus sanctorum (Apoc. VIII, 4) , quae incensa deferuntur per angelum, sanctorum orationes scilicet, super altare illud aureum quod est ante sedem Dei, et tamquam piae precationis suave flagrat unguentum; quia de aeternorum et invisibilium, non de corporalium petitione compositum est: praecipue tamen myrrham redolet et thus, eo quod peccatis mortua sit, et Deo vivat.

45. Hanc igitur ascendentem et non resistentem videntes, et meritorum ejus odoribus delectatae, 0517C agnoscentes quoque Salomonis illius pacifici esse sponsam, etiam comitatu sedulo prosequuntur usque ad lectum Salomonis; eo quod ei vera requies in Christo debeatur. Lectus enim sanctorum Christus est (Cant. III, 7) , in quo universorum fessa saecularibus praeliis corda requiescunt. In hoc lecto requievit Isaac, et benedixit filium juniorem dicens: Major serviet minori (Gen. XXV, 23) . In hoc lecto recubans Jacob benedixit duodecim Patriarchas. In hoc lecto recubans archisynagogi filia surrexit a morte. In hoc lecto jacens viduae defunctus mortis vincula Christi vocatus voce dissolvit.

46. Perducta igitur sponsa usque ad sponsi requiem, nuptiale canunt carmen dicentes filiabus Hierusalem: Egredimini, et videte regem Salomonem 0517D in corona qua coronavit eum mater ejus in die sponsalium ejus (Cant. III, 11) . Canunt epithalamium, et vocant caeteras potestates coelorum, vel animas; ut videant charitatem quam circa filias Hierusalem habet Christus. Unde et meruit coronari a matre quasi filius charitatis, sicut Paulus ostendit dicens: Quia Deus eripuit nos de potestate tenebrarum, et transtulit 0518A in regnum filii charitatis suae (Coloss. I, 13) . Charitatis itaque filius et ipse charitas est, non ex accidentibus habens charitatem: sed habens semper in substantia sua sicut regnum, de quo dicit: Ego in hoc natus sum (Joan. XVIII, 17) . Ideoque dicunt: Egredimini, id est, exite de sollicitudinibus et cogitationibus saeculi, exite de angustiis corporalibus, exite de vanitatibus mundi, et videte quam rex pacificus in die sponsalium suorum habeat charitatem; quam gloriosus 370 sit, quia corporibus resurrectionem dedit, et animas sibi junxit. Haec magni est corona certaminis, hoc praeclarum munus sponsalium Christi, sanguis ejus et passio. Quid enim plus potuit dare, qui sibi etiam non pepercit, et pro nobis in mortem animam suam obtulit?

0518B 47. Ipse quoque Dominus Jesus delectatus fide animae hujus, confessione, gratia, et collaudatis ejus meritis, propius eam advocat dicens: Ades huc a Libano, sponsa, ades huc a Libano: transibis et pertransibis a principio fidei a capite Sanyr, et Hermonum, a speluncis leonum, a montibus pardorum (Cant. IV, 8) , hoc est: Egredere de corpore, et totam te exue. Non potes enim mihi adesse, nisi ante peregrineris a corpore; quoniam qui in carne sunt, peregrinantur a Dei regno. Ades, inquit, ades. Bene repetivit, quia sive praesens, sive absens, adesse et placere Domino Deo tuo debes. Adesto praesens, adesto absens, etsi adhuc in corpore es. Mihi enim omnes praesentes sunt, quorum fides mecum est. Adest mihi, qui exiit de saeculo. Adest mihi, qui me 0518C cogitat, me intuetur, de me sperat, cui ego portio sum. Adest mihi, qui abfuerit sibi. Adest mihi, qui se negaverit sibi. Ille mecum est, qui intra se non est; quoniam qui in carne est, non est in spiritu. Ille mecum est, qui ex se ipso egreditur. Ille juxta me est, qui extra se fuerit. Ille mihi integer est, qui propter me perdiderit animam suam. Et ideo, ades sponsa, ades, transibis a principio fidei. Transit et pertransit e terris, et pertransit quae ad Christum pervenit. Transit fidei merito, et operum claritate, quae lucet sicut Sanyr et Hermonum, hoc est, via lucernae transit devictis tentationibus saeculi, et superatis nequitiis spiritalibus, legitimi petens coronam certaminis; et ideo meruit Christo judicante laudari.

0518D 48. Hortus conclusus soror mea sponsa, hortus conclusus, fons signatus, emissiones tuae paradisus malorum granatorum cum fructu pomorum Cypri (Cant. IV, 12) . Laudatur sponsa, eo quod hortus sit, habens in se odorem agri illius pleni, de quo dicit Isaac: Odor filii mei tamquam odor agri pleni (Gen. XXVII, 27) . Bona ergo anima fragrat odore justitiae. Et fortasse ager est Patriarcha; hortus est anima 0519A inferioris alicujus, quasi agri portio; et hortus clausus, ne incursetur a bestiis; et fons signatus quae integritate signaculi perseverantiaque fidei propria peccata diluerit. Nam quae de Ecclesia accepit, habet quod ad virginitatis gratiam referat; eo quod in paradiso delectationis posita sine labore fructus capiat spiritales, ut ei patriarcharum animae rurali quodam labore fructus suos conferant, quo ista capere possit perpetuam suavitatem. Quae merito fons signatus dicitur, eo quod imago Dei invisibilis in illa exprimatur. Laudant etiam munera animae quae missa sunt a sponso, quibus dotata veniebat. Dos autem piae animae boni odores sunt, myrrha, aloe, crocum, quibus spirat hortorum gratia, et peccatorum foetor aboletur.

0519B 49. Itaque tanto secura praeconio conquiescere 371 aquilonem gravem ventum petit (Cant. IV, 16) , ne flores discutiat, spirare anstrum, id est, vult hyemem praeterire, et mollioris flatus vernare temperiem (Cant. V, 1) . Invitat sponsum in hortum suum. Descendit sponsus, et fructuum ejus diversitate delectatus, laetatur quod invenerit fortiorem cibum, invenerit etiam dulciorem. Est enim velut panis quidam verbi, et mel: alius vehementior, alius suasorius sermo. Est et fides alia ferventior, ut vinum: alia lucidior, ut succus est lactis. Hunc cibum Christus epulatur in nobis, hoc poculum bibit, et ejus potus ebrietate nos provocat, ut ad meliora et optima ab inferioribus faciamus excessum.