Caput XI.

In benedicendo Joseph longiorem fuisse beatum Jacob, quia praefigurata in eo Christi videbat mysteria. His porro ejusdem benedictionis partes singulae applicantur.

46. Nunc ut tamquam epilogo quodam concludamus historiam, sicut et Scriptura conclusit, prophetiam sancti Jacob de sancti Joseph nomine digeramus: Filius ampliandus meus, Joseph filius ampliandus meus, zelandus filius meus adolescentior ad me revertere. In quem consilium conferentes maledicebant, et 0688B intendebant in eum Domini arcum, et contriti sunt cum potentia arcus eorum, et dissoluti sunt nervi brachiorum manuum eorum per manum potentis Jacob; indeque praevaluit Israel a Deo patris tui. Et adjuvit te Deus meus, et benedixit te benedictione coeli a summo, et benedictione terrae habentis omnia. Propter benedictionem uberum et vulvae benedictiones patris tui et matris tuae praevaluerunt super benedictiones montium manentium; et desideria collium aeternorum erunt super caput Joseph, et super verticem eorum quibus praefuit, fratrum (Gen. XLIX, 22 et seq.) .

47. Quae causa est quod super omnes filios, Joseph filium uberius prosecutus est pater, nisi quia praefigurata in eo jam Christi videbat mysteria? Unde benedicens illum magis qui exspectabatur, quam 0688C illum qui videbatur, ait: Filius meus ampliandus Joseph. Quis est ampliandus, nisi Christus, cujus gratia semper augetur, et finem processus sui non habet gloria? De quo et Joannes dicit: Illum oportet crescere, me autem minorari (Joan. III, 30) ; quia per ipsius illud salutare perfectumque nomen cumulata est in hoc mundo et abundavit gratia. Filius meus ampliandus; et ideo quia videbant eum crescere fratres, et invidere coeperunt. Intelligibilis autem Joseph et zelum incidit ab iis quos magis fovebat. Denique dicebat: Non veni nisi ad oves perditas domus Israel (Matth. XV, 24) . Et illi dicebant: Nescimus unde sit (Joan. IX, 29) . Ille curabat eos, et illi negabant eum.

48. Filius, inquit, meus adolescentior. Revera 0688D 527 adolescentior, qui erat pene ultimus natu. Denique et Scriptura dicit: Amabat eum Jacob, quia filius senectutis erat illi (Gen. XXXVII, 3) . Quod etiam ad Christum refertur. Senescenti enim mundo et jam occidenti illucescens Dei Filius per Mariae virginis partum, serus advenit, quasi filius senectutis secundum sacramentum suscepit corpus, qui erat ante saecula semper apud Patrem.

0689A 49. Unde dicit ad eum Pater: Ad me revertere, vocans eum ad coelum de terris, quem propter nostram salutem miserat. Itaque resuscitans Filium suum unigenitum, evacuavit consilium maledicentium. Unde et Esaias dicit: Vanum concilium spiritus vestri (Esai. XIX, 11) . Et convicta quae quasi jaculantes sagittas dirigebant, solvit omnia: contrivit eorum potentiam, qui in suis virtutibus, et non in Deo confidentes erant. Inde, inquit, praevaluit Israel a Deo patris tui, et adjuvit te Deus meus. Quis est qui confortavit Israel, et adjuvit filium, nisi solus Deus pater qui dixit: Jacob puer meus, suscipiam eum: Israel electus meus, suscipiat eum anima mea (Esai. XLII, 1) .

50. Et benedixit eum benedictione coeli desuper, et benedictione terrae habentis omnia. Omnia enim subjecit 0689B ei, coelestia sicut benedictionem coeli, et terrena sicut benedictionem terrae, ut et hominibus et angelis dominaretur.

51. Itaque in illo velut contemptibili corpore: Praevaluisti, inquit, propter benedictionem uberum et vulvae, benedictiones patris tui et matris. Ubera vel duo Testamenta dixit, quorum altero annuntiatus est, altero demonstratus. Et bene ubera, quoniam velut quodam nos spiritali lacte nutritos educavit, et obtulit Deo Filius: vel Mariae dicit ubera, quae vere benedicta erant, quibus sancta Virgo populo Domini potum lactis immulsit. Unde et illa mulier in Evangelio ait: Beatus venter qui te portavit, et ubera quae suxisti (Luc. XI, 27) ! Quod autem ait: Vulvae benedictionem patris tui et matris, si vulvam solam Mariae 0689C velimus intelligere, cur utramque benedictionem conjunxerit, latebit causa. Potuit enim dicere de sola vulva matris. Sed pulchrius arbitror, ut secundum spiritale mysterium intelligamus utramque generationem Domini Jesu, et secundum divinitatem, et secundum carnem; quia ante saecula est generatus ex Patre. Unde et Pater ait: Eructavit cor meum verbum (Psal. XLIV, 2) ; eo quod ex illa intima et incomprehensibili Patris processit substantia, et in ipso est semper. Unde et evangelista ait: Deum nemo vidit umquam, nisi unigenitus Filius qui est in sinu Patris, ipse enarravit (Joan. I, 18) . Sicut ergo sinus Patris spiritalis intelligitur intimum quoddam paternae charitatis naturaeque secretum, in quo semper est Filius: ita etiam Patris spiritalis est vulva, interioris arcanum, 0689D de qua tamquam ex genitali alvo processit Filius. Denique diverse legimus nunc vulvam Patris, nunc cor ejus quo verbum eructavit, nunc os ejus ex quo justitia processit, ex quo prodivit sapientia, sicut ipse ait: Ex ore Altissimi prodivit (Eccli. XXIV, 5) . Ita 0690A 528 cum unum non definitur, et unum omnia sonant, spiritale magis mysterium generationis paternae, quam membrum aliquod corporale significat. Sed sicut illam ex Patre generationem intelligimus: ita etiam ad consummationem fidei generationem Mariae intelligamus, quando benedicitur vulva matris, illa utique Mariae virginalis, quae nobis edidit Dominum Jesum. De qua Pater dicit per Hieremiam prophetam: Priusquam te formarem in utero, novi te; et priusquam exires de vulva matris, sanctificavi te (Jer. I, 5) . Geminam igitur propheta in Christo substantiam declaravit, divinitatis et carnis: alteram ex Patre, alteram ex Virgine; ita tamen ut non exsors suae esset divinitatis, cum ex Virgine nasceretur, et esset in corpore.

0690B 52. Unde et convaluit super omnes montes, et desideria collium aeternorum. Super omnes enim illos sublimis meriti viros patriarchas et prophetas et apostolos; sed etiam ultra solem, lunam, archangelos, tamquam coeli lumen emicuit, sicut ipse ait: Non est discipulus super magistrum, nec servus super dominum (Matth. X, 24) . Quis enim illorum fuit, cui subjecta essent omnia, quibus ipse donavit quod erant? In quo benedicuntur omnes sancti ejus, quia ipse est super capita omnium caput omnium. Caput enim mulieris vir, caput viri Christus. Et super vertices montium, quia ipse est supereminens vertex universorum: sed justorum est vertex altissimus. Quos fratres vocat, acquisitos per gratiam, et quoddam regenerationis consortium. Unde et de fratribus Joseph illos magis 0690C fratres intelligimus, de quibus dicit in psalmo: Narrabo nomen tuum fratribus meis, in medio Ecclesiae cantabo tibi (Ps. XXI, 23) .

53. Denique et Moyses completurus vitae istius cursum cum benediceret Tribum Joseph, non illum utique jam defunctum Joseph, sed Christum benedicebat, sicut habes scriptum de Joseph: A benedictione Domini terra ejus, a finibus coeli, et a rore, et ab abyssis fontium deorsum, et secundum horam factum solis cursum, et a convenientibus mensibus, et a vertice montium, ab initio, et a vertice collium aeternorum, et ad horam terrae plenitudinis, et ab eo qui visus est in rubo, veniat super caput Joseph benedictio, et super verticem ipsius. Honorificus sit inter fratres. Primogenitus tauri decus ejus, cornua unicornui. In ipsis gentes 0690D ventilabit simul usque ad extremum terrae. Ipse myriades Ephraem, et ipse chiliades Manasses (Deut. XXXIII, 13 et seq.) .

54. Benedictio eadem est, quae omnem habet et coelestium et terrestrium plenitudinem, et specialem 0691A Christi gratiam: qui visus in rubo dixit ad ipsum Moysen: Solve calceamentum pedum tuorum (Exod. III, 5) : qui est super omnes Deus; quia ipse est caput corporis Ecclesiae: qui est principium primogenitus ex mortuis, ut fiat in omnibus ipse primatum tenens; quoniam in ipso complacuit omnem plenitudinem inhabitare. Et ideo soli benedictionis hujus praerogativa defertur, a summitate 529 coeli usque ad extremum terrae. Ipse enim est ante omnes, in quo constant omnia: qui etiam per sanguinem crucis suae pacificavit omnia, sive quae in coelo, sive quae in terris sunt. Cujus typum praeferens pulchre benedicitur sanctus Joseph, ut honorificetur inter fratres.

55. Primogenitus tauri decus ejus, habens cornua 0691B unicornui, in quibus gentes ventilabit. Et bonus taurus quasi hostia pro delictis, et totius mundi victima, ut pacificaret omnia. Cujus decus sanctum; omne enim sanctum primogenitum, sicut alibi demonstravimus (Lib. II, de Abel et Cain, c. 2, n. 3, 12) . Unde et Levi non aetatis ordine, sed sacrae successionis praerogativa primogenitus meruit nuncupari. Et vere sanctum decus ejus, de quo scriptum est resurgente: Speciosus forma prae filiis hominum (Psal. XLIV, 3) ; quia ipse est primogenitus ex mortuis, habens cornua unicornui. Sed cum dixerit cornua, quomodo posuerit unicornui requirendum; cum ipsum unicornuum inter generationes ferarum, ut periti aiunt, non inveniatur? Et ideo Verbum unicum magis aestimare debemus, quia substantivum Verbum Dei unum est, 0691C non multa verba. Unde et Anna ait: Dominus judicat fines terrae, et dabit virtutem regi, et exaltabit cornu Christi sui (I Reg. II, 10) . Et Esaias ait: Vinea facta est dilecto in cornu, in loco uberi (Esai. V, 1) ; quoniam Dei Filio unigenito floret Ecclesia, tenens unicum Dei Verbum, in quo est virtutis atque sapientiae plenitudo, cujus ubertate seges fidei pullulavit. Quod Verbum sequuntur sancti.

56. Decem millia, inquit, Ephraem, et millia Manasses (Deut. XXXIII, 17) , id est, et Judaeorum et gentium dominetur, et ex utroque populo acquirat sibi Ecclesiae plenitudinem. Ideoque dexteram suam super Ephraem posuit sanctus Jacob; eo quod legamus dicentem illam in Canticis canticorum: Frater meus candidus et rubeus, electus ex decem millibus (Cant. 0691D V, 10) . Denique etiam David juvenculae Mariae auctorem, ex cujus successione Christus est natus per Virginis partum, in decem millibus praedicabant: Saul autem in millibus, cum reverentiae gratia circa regem magis praeponderare debuissent. Qui ergo cornu Christi exaltaverit confessus ejus gloriam, ipse quoque accipiet cornua. Unde etiam sancti unicornui 0692A dicti sunt in psalmi versiculo: Et dilectus tamquam filius unicornuorum (Psalm. XXVIII, 6) . Etenim sicut animal hujusmodi, cum ei oriuntur cornua, processum significat plenioris aetatis: ita cum e capite quodam nostrae animae cornua pullulare coeperint, processum videntur perfectioris significare virtutis, et tamdiu crescunt, quamdiu compleantur. Hoc cornu Dominus Jesus comminuit gentes, ut superstitionem obtereret, salutem redderet, sicut ipse ait: Percutiam, et sanabo (Deut. XXXII, 39) . Ideoque tamquam imitator tauri hujus Propheta dicit: In te inimicos nostros ventilabimus cornu (Psal. XLIII, 6) , id est, altitudinem omnem elevantem se adversus Dei scientiam destruentes. Et ideo juxta 530 Legem munda animalia cornua habent (Deut. XIV, 4 et 5) : Lex enim spiritalis 0692B est. Qui enim possunt saeculi hujus illecebras verbo Dei, et virtutis observantia propulsare, cornibus velut quibusdam capitis sui armis videntur esse muniti. Meritoque et tuba cornea (Psal. XCVII, 6) dicitur virtus sermonis mirabilis, quae bonos Christi milites accendit ad praelium, ut de hoste diabolo manubias reportemus. In acie igitur sumus, et plurimos ex nobis videmus in adversarii castris esse captivos: hi nobis jugo gravissimo servitutis exuendi sunt.