Caput XX.

Praemisso pignoris, commendati, ac depositi discrimine, ostendit spirituale pignus esse, quod reddi Lege jubeatur; corporeum tamen etiam reddi oportere: qui verbum Dei audierit debitorem esse, nec ab eo pignus tollendum. De evangelicis vestimentis, et de tunica quam omnes jubemur induere. Bonum amictum esse Dei verbum; esse pignus Dominicae sortis, esse sapientiae vestimentum; tamdem esse verbum coangustandum.

0785D

0786A 67. Cognovimus fenus legitimum, cognoscamus et pignus quod Lex reddi jubet ante solis occasum. Quid sit istud audi dicentem Apostolum: Dedit Deus pignus Spiritum in cordibus nostris (II Cor. I, 22) . Tripliciter autem et pignus, et commendatum, et depositum dicitur. Pignus dicunt quod pro mutuo aere susceptum est: commendatum autem et depositum quod nos custodiae causa alicui commisimus. Unde ait Apostolus: Scio cui credidi, et certus sum, quia potens est commendatum meum servare in illum diem (II Tim. I, 12) . Depositum quoque idem docuit 0786B quod esset, dicens: Bonum depositum custodi per Spiritum sanctum qui habitat in nobis (Ibid., 14) . Numquid Spiritus commendati auri argentique custos est, aut per Spiritum sanctum pecunia custoditur? Spiritale igitur pignus custoditur ab Spiritu, ne aves coeli veniant, et auferant illud de cordibus nostris.

68. Petamus ergo, ut custodiat in nobis Christus hoc pignus quod ipse donavit, et depositum suum commendatumque conservet. Nihil enim 615 accepit a nobis, sed ipse nobis credidit quod nostrum non erat. Et ideo detrimento honestatis afficitur, qui depositum violarit alienum. Si commendatum hominis nulla debemus fraude violare, quanto magis divinum et spiritale depositum bona fide servare 0786C nos congruit, ne existimationis et utilitatis gravia damna subeamus.

69. Hoc igitur pignus est quod Lex prohibet pignerari, et violenter auferri. Sic enim habet Scriptura: Si debitum tibi fuerit a proximo tuo quodcumque, non introibis in domum ipsius pignerare pignus; et homo apud quem est debitum tuum, proferet tibi foras pignus. Si autem homo ille pauper fuerit, non dormies in pignore ipsius, sed redditione reddes ei pignus ipsius ad occasum solis; et dormiet in vestimento suo, et benedicet te, et erit in te misericordia (Deut. XXIV, 10 et seq.) .

70. Dices itaque mihi: Ecce Lex auferri pignus prohibuit, non suscipi: pauperi autem jussit reddi, non omnibus. At de corporalibus quidem pignoril us 0786D sanctus etiam Esdras docuit nos, quod jam, feneratores, adversus patrum vestrorum non possitis venire professionem. Nam cum juberentur qui feneraverant, et acceperant aliena pignora, ut restituerent ea, dixerunt: Reddimus, et ab ipsis nihil quaerimus (Nehem. V, 12) . Boni patres, qui statuerunt pignora debitorum esse reddenda: boni etiam feneratores 0787A qui responderunt quod et pignora redderent, et pecuniam non requirerent, quam dedissent. Et sententia vos paternae censionis his astringit, et professio creditorum.

71. Est autem et aliud pignus quod Lex spiritalis prohibet auferri; et si datum fuerit, reddi jubet ante solis occasum: quod homo debitor reddit, et ipse protulit. Debitor est autem omnis qui audit verbum regni et non intelligit: venit malus, et rapit quod seminatum est in corde ipsius. Noli ergo introire in domum ejus, ut illud pignus accipias. Vae enim qui scandalizaverit unum de pusillis istis! Si sua stultitia amiserit pignus suum, tu non habebis delictum. Si autem pauper fuerit, redde pignus ante solis occasum: pignus autem vestimentum est. Si 0787B sibi dives videtur, ipse se decipit, si pignus tradiderit suum: si autem pauper qui non habeat divitias spiritus, redde illi vestimentum suum ante solis occasum.

72. Si de corporali ageretur pignore, utique magis per diem reddendum fuit, ne turpitudo nudi corporis diurno lumine proderetur; tenebrae enim nudum non produnt. Ac si hoc moveret quod non haberet pauper, quo dormiens tegi posset, utique aut stragulum aut amictum diceret esse reddendum. Nunc autem dicendo vestimentum, tunicam magis significat qua induimur atque vestimur. Redde ergo pauperi tunicam suam, ut dormiat in ea noctu.

73. Nonne tibi videtur illum pauperem significare, 0787C qui cum tunica una jubetur pergere, alteram non requirere, emissus a Christo ad Evangelium praedicandum (Matth. X, 10) ? Ipse est enim pauper spiritu, qui dormire possit: nam satiato divitiis, non est qui sinat eum dormire. Dormit enim pauper somnum resurrectionis, quem dives dormire non potest, 616 quia divitiis et voluptatibus suffocatur. Dormit Christi quietem dicentis: Ego dormivi et quievi, et surrexi (Psal. III, 6) . Haec est tunica illa desuper texta qua erat indutus Christus, quam scindere non potuerunt illi milites quos agnoscis. Nullus enim eorum vestimentum Christi scindit, sed dividit; sicut scriptum est: Diviserunt vestimenta mea sibi, et super vestem meam miserunt sortem (Ps. XXI, 19) . Diviserunt sibi evangelistae vestimenta ejus, et 0787D super vestem ejus, hoc est, super praedicationem Evangelii qua vestitur hodieque Dominus Jesus, miserunt sortem. Illam utique sortem, quae cecidit super Matthiam, ut apostolorum duodecimus numero, excluso nomine proditoris, adjungeretur. Bene autem de evangelistis dictum est quia miserunt sortem; sors enim veluti divino pendet examine. Et ideo quia non potestate propria sunt locuti, neque omnes eadem omnia; sed plerique dixerunt diversa, quae alius non dixerat: sancti Spiritus gratiam 0788A velut sortito illis ea tribuisse cognoscimus, quae loquerentur singuli de operibus Domini Jesu; ut ejus gesta sibi describenda pro ejus nutu dividerent.

74. Est et illa tunica quam demonstrat Apostolus dicens: Induite Dominum Jesum (Rom. I, 3, 14) . Haec est tunica quae inhonesta operit nostra, et in iis abundantiorem honestatem circumdat in Christo. Induimus viscera misericordiae in Christo, induimus crucis gloriam, quae Judaeis scandalum, Graecis stultitia videbatur. Illi erubescunt, qui eam erubescendam putant: nobis autem absit gloriari, nisi in cruce Domini Jesu. Haec ignobilia nostra honorem abundantiorem habent, quia per passionem Domini regnum nobis paratur aeternum; quo enim quis plus 0788B peccaverit, eo plus diligit. Consepeliamur igitur domino Jesu, ut participes resurrectionis ejus esse mercamur: exspoliemus veterem hominem cum actibus ejus, induamus novum, in quo est remissio peccatorum.

75. Bonus ergo amictus atque vestitus, verbum Dei. Hoc vestitu filii Noe pudenda patris operuerunt, accipientes super humeros vestimentum, et retrorsum pergentes; ne viderent virilia patris, hoc est, corporea quae habent pudorem quemdam generationis humanae: et ideo qui videre voluit, angustioris animi dignam mercedem recepit, ut servus fieret; omnis enim qui facit peccatum, servus est peccati. Unde ille in terrenis remansit. Hoc pauperi nemo tollat vestimentum; aut si tulerit, sol non occidat 0788C super despoliatum: eum ante restituat, ne peccatum pauperis feneratori possit ascribi; et non solum suo, sed etiam alieno incipiat laborare peccato. Hoc pignus in hac saeculi nocte reddatur, hoc vestimento in his mundi tenebris induatur.

76. Hoc pignus illius Dominicae sortis est, non illius contrariae. Legimus enim duas sortes in Levitico, de quibus dictum est: Unam Deo facies, alteram transmissori (Levit. XVI, 18) . Transmissor sortem suam ad foeneratores transmittit: servi Domini in sorte sunt Christi. In hac sorte constitutus Aaron, contrariae sortis exclusit aerumnam, cum inter duas partes populi constitutus, mortem a defunctis serpere 617 in sortem vivorum sui corporis non permisit objectu. Hujus sortis bonum pignus est Verbi 0788D amictus. Hanc vobis tunicam nemo auferat, debitores: hanc tunicam nulli oppigneretis, si vultis numquam turpitudinem sustinere, ut dormiatis inter cleros sicut Aaron, dormiatis inter duo Testamenta, ut dormiatis somnum resurrectionis, et vos reparare possitis. Hoc est vestimentum quod etiamsi oppigneraveris, recipiendum in Proverbiis sanctus Salomon suadet dicens: Aufer vestimentum tuum: praeterit enim injuriosus (Prov. XXVII, 13) .

77. Sapientiae vestimentum est ex illis indumentis, 0789A quae ex bysso et purpura sapientia sibi fecit: hoc est, indumentum fidei constat ex praedicatione coelestium, et Dominicae sanguine passionis: bysso aetherea figurantur, purpurae specie mysterium sacri sanguinis declaratur, quo regnum coeleste confertur. Denique vestimentum sapientiae significari superiora indicant; praemisit enim dicens: Sapiens esto, fili, ut laetetur cor tuum (Prov. XXVII, 11) . Et infra duos versus ait: Imprudentes autem supervenientes damnum pendent (Ibid., 12) . Aufer vestimentum tuum. Aufer igitur, ne damnum excipias imprudentiae; et ne exutum te proprio vestimento nequissimus ille communis fenerator agnoscens, confusionem tui detegere conetur opprobrii, et persuadeat tibi, ut te foliis tegas, et nudum te esse conspiciens, in Dei verearis venire conspectum.

0789B 78. Redde, inquit, proximo in tempore, coangusta verbum, et fideliter age cum illo; et in omni tempore invenies quod tibi necessarium sit (Eccli. XXIX, 2 et 3) , Non amat multis innocentia se defendere. Susanna vocis adsertione non eguit: verbum coangustavit ad Dominum, et statim adipisci meruit castitatis propriae testimonium. Plurima presbyteri loquebantur, qui laborabant verborum fuco obducere veritatem, sed non filia Juda. Tacuit apud homines, locuta est Deo. Erubescenda erat in plebe ipsa defensio muliebris; et dum pudor defenditur, impudentia praetendebatur. Coangustavit verbum dicens ad Dominum: Tu scis quia falsa dixerunt de me (Dan. XIII, 41) . Et Dominus spiritum Danielis pueri castitatis excitavit ultorem.

79. Coangusta ergo verbum, ut redhibitio creditori, 0789C non lingua respondeat. Sive mystice: Coangusta verbum, hoc est, consumma. Verbum enim consummans et brevians faciet Dominus super terram, hoc est, ex multis ratiociniis abbreviata tibi summa conveniat. Deducito quod expensis diversis est erogatum, ut salvum habeas quod supersit: quomodo Dominus de multis dispensationibus Judaeorum, ex multo illo ratiocinio peccatorum consummavit tandem atque breviavit, ut reliquiae salvae fierent per electionem gratiae, et servarentur ad semen, per quos intermortuam spem Synagogae resuscitaret.