620 Caput XXIII.

Oggerentibus usurae antiquitatem reponitur etiam culpam antiquam esse, quam solutum Christus venerit, invexerit autem diabolus: huic feneratores assimilari, nec non etiam eos qui fidejussorem obligant, in quo sibi alterum parant inimicum. Quam cavendum sit, ne quis pro alio se obliget, aut saltem pro summa suis majore facultatibus!

0791D

0792A 88. Habetis ergo quem sequamini feneratorem, si vultis laude donari, si vultis non esse quod reprehendatur a nobis. Nos enim non personae obtrectamus, sed avaritiae. Nec fallit dixisse aliquos, cum ante hoc biduum tractatus noster eorum compunxisset affectum: Quid sibi voluit Episcopus adversus feneratores tractare, quasi novum aliquid admissum sit, quasi id non etiam superiores fecerint, quasi non vetus sit fenerare? Verum est, nec ego abnuo: sed et culpa vetus est. Denique peccatum ab Adam: ex illo culpa, 0792B ex quo et Eva: ex illo praevaricatio, ex quo et humana conditio. Sed ideo Christus venit, ut inveterata aboleret, nova conderet; et quae inveteraverat culpa, renovaret gratia. Ideo se passioni obtulit, ut renovaretur spiritu, et absolveret universos (Conf. Aug. lib. I contr. Jul. Pelag., c. 3) . Diabolus autem Evam decepit, ut supplantaret virum, obligaret haereditatem.

89. Quid feneratores faciunt? Decipiunt defeneratos, obligant fidejussores: sed non Tobias pignus quaesivit, aut fidejussorem poposcit (Tob. I, 17, et IV, 22) . Curandum est igitur, ut fidejussorem requiras, ut eum tuis nominibus astringas. Ecce paratur alter inimicus. Nam cum non habueris unde debitum solvas, ille pro te tenebitur. Inveniris in eo circumventor 0792C et fallax, qui amicum deceperis. Ille nudabitur, ille pro te in vincula ducetur: illum graviorem exactorem creditore patieris qui allegat: stimula civem tuum quem spopondisti. Ita fiet ut ipse quoque esse incipias ingratus, et praetereas illud quod scriptum est: Gratiam repromissoris ne obliviscaris; dedit enim pro te animam bonam (Eccli. XXIX, 20) . Necesse est dicas: Quis enim te quaerebat fidem dicere? Nam nisi tu fidem dixisses, ego non accepissem pecuniam. Adulteram accepi pecuniam, aes auro admixtum mihi dedit: utinam te non obtulisses! Fortasse creditor te subornavit, vel tu illum.

90. Ergo cave ne alieno te obliges debito; ne hoc quoque vendidisse dicaris: ne si quid tibi, ut habet usus amicitiae, debitor dederit gratiae, te videatur 0792D emisse. Aut si vis intervenire, moveris amici obsecratus oratis, erubescis negare; ita interveni, ut si debito solvendo non fuerit, de tuo noveris esse solvendum. 0793A In haec paratus accede. Legisti enim: Non spondeas super virtutem tuam; si enim spoponderis, quasi restituens cogita (Eccli. VIII, 16) . Et infra: Recipe proximum secundum virtutem tuam, et 621 attende tibi ne cadas (Eccli. XXIX, 27) , id est, ne majore te obliges nominis quantitate quam ferre possunt et exsolvere tuarum copiae facultatum. Si enim quod habes tradas, amisisti opes, non amisisti fidem. Famae tuae damna non sentis, redemisti amicum sine tua fraude. Alibi quoque id te monent Proverbia Salomonis dicentis: Spondens sponde amico tuo, quemadmodum qui obligat se sponsorem amicorum suorum (Prov. XVII, 18) . Si autem non habes, audi quid Salomon dicat: Noli te dare in sponsionem erubescens personam: si enim non habueris unde solvas, auferent 0793B stramentum de sub lateribus tuis (Prov. XXII, 26 et 27) . Ergo bonus fenerator acquiret gratiam, exsecratiotionem improbus.