CAPUT VI.

De solutione syllogismorum Melissi,

Ra tiones autem ex quibus ea quae debent demonstrare volunt Melissus et Parmenides, solvere non est difficile: uterque enim eorum peccat tam in forma rationis quam in materia: quia et falsa recipiunt quantum ad peccatum materiale syllogismorum suorum, et non sunt inferentes sive syllogizantes quantum ad. peccatum in forma. Tamen inter duos syllogismos, scilicet Melissi et Parmeni- dis, ratiocinatio Melissi magis est taediosa et onerosa cuilibet sapienti Philosopho, eo quod non habet causam defectus et dubitationis: quia uno inconvenienti assignato et concesso, contingunt alia: et hoc solvere non est grave. Melissus enim et peccat in materia falsum assumendo, et peccat in forma non concludendo, et etiam ex his quae dicit, non potest concludere propositum sophistice, impediente aequivocatione in nomine principii. Parmenides autem licet tam in materiam quam in formam peccet, tamen concludere videtur propositum: et ideo taediosior est oratio Melissi quam Parmenidis.

Quod quidem igitur male syllogizet Melissus, propter tria superius dicta peccata manifestum est. Ipse enim opinatur hanc consequentiam accipere, si aliquid est factum, habet principium: ergo quod non est factum, non habet principium: et patet quod est a destructione antecedentis: et ideo fallacia consequentis incidit: et hoc qualiter sit non potest intelligi, nisi syllogismus Melissi et ejus consequentes conclusiones et propositionum probationes accipiantur. Sicut autem narrat Alexander, isti fuerunt ejus syllogismi: omne quod est factum, habet principium: ens non est factum: ergo non habet principium. Inde conclusionem istius syllogismi assumendo pro praemissa, procedit ulterius sic: quidquid non habet principium, est infinitum: ens non habet principium: ergo est infinitum, inde iterum ex conclusione istius ulterius intulit sumendo eam pro minori sic: quidquid est infinitum, non habet locum quo moveatur: ens est infinitum: ergo non habet locum quo moveatur. Et inde ulterius intulit: quidquid non habet locum quo moveatur, est immobile: ens non habet locum quo moveatur: ergo ens est immo. bi. le . Et ideo dixit Melissus esse ulium et infinitum et immobile. Quod autem ens non sit factum,

probat Melissus sic, scilicet detur oppositum, quod ens sit factum: aut erit factum ex ente, aut ex non ente. Si ex ente factum sit: ergo ens fit ex ente quod est: sed quod fit, non est: ergo quod non est, fit ex ente, quod est inconveniens. Si aut cui fit ex non ente: tunc non ens mutatur in ens: quod iterum inconveniens est: cum omnes in hoc convenerint, quod ex non ente nihil fit.

Patet autem quod in primo syllogismo Melissi est fallacia consequentis: quia a destructione antecedentis procedit ad. destructionem consequentis, cum e converso fieri debeat. In secundo autem syllogismo aliter sumit principium quam in primo: quia cum dicitur quod non habet principium est infinitum, non est hoc verum nisi principium sit extremitas magnitudinis: si enim magnitudo caret extremitate se ambiente, tunc est infinita: sed in primo syllogimo non concludebatur nisi de principio temporis vel generationis mundi. Et ideo patet quod luce secunda ratiocinatio non concludit propositum Melissi. Falsum autem est quod assumit, quod ens non habet principium: quia multipliciter dicitur ens, et aliquod habet principium, et aliquod non habet: et ex his facile patent peccata Melissi. Quod alitem ipse dicit, quia quod fit, aut fit ex ente, aut ex non ente, non oportet nos hoc solvere. Ens enim in universali non fit: sed hoc ens quod est particulare, et fit ex ente in potentia, nec fit ex ente in actu, neque ex simpliciter non ente, sed potentia ente et actu non ente . Postea autem etiamsi non fiat vis in talibus, inconveniens tamen est quod assumit Melissus dicens omnis rei esse principium aliquid, hoc est, quod principium rei sit aliquid de ro ipsa, extremitas videlicet ipsius rei, sicut magnitudo in qua est corpus principium habet, quod principium est superficies, vel li- nea, vel punctum: quia principium non semper dicitur aliquid rei sicut extremitas magnitudinis, sed dicitur filiis multis modis.

Nonne enim res durans per aliquod tempus, principium habet temporis ? sicut enim infra dicemus in quarto hujus scientiae libro, in tempore esse est quadam parte temporis mensurari. Adhuc autem numquid non est principium alterationis quae est generatio non simpliciter, sicut principium habet mutatio quae non est momentanea? Cum enim dicitur, quod non est factum non habet principium, non potest intelligi hoc nisi de principio suae factionis, quod est principium temporis: principium autem factionis sive temporis est principium alterationis, qua alteratur materia rei cum fit: eo quod factio sua non est momentanea mutatio, sicut est generatio simplex quae non est motus, sed mutatio sola. Infra enim docebimus, quod generatio simplex est mutatio momentanea et non motus: quod autem momentaneum est, hoc est in nunc, et hoc non habet principium, quia quod habet principium est compositum ex nunc et tempore quod ad nunc continuatur. Et ideo male arguit Melissus, quia etiamsi detur quod ens est infinitum, tamen habere potest suae factionis principium temporis, sicut habet principium alteratio quae non est momentanea mutatio: et ideo ex hoc quod non habet principium, non. sequitur quod non. sit factum, impediente fallacia aequivocationis in hoc nomine, principium.

Praeterea, propter quid sequitur, si ens est unum et infinitum, quod sit immobile, eo quod non habeat locum ad quem movetur ? potest enim aliquid esse quod non habet locum ad quem movetur, et tamen partes ejus moventur intra ipsum, sicut est videre in aqua fluente, quae secundum se totam non mutat locum, et tamen quaelibet: pars ejus mutatur in ipsa, cum secundum se totam non transeat in locum alium: et si tota accipiatur secundum universalitatem suarum partium, et non secundum quod est tota secundum rationem totalitatis suae, quare non diceretur omnis aqua moveri, licet secundum totalitatem nunquam inveniretur extra locum suum? Praeterea quae consequentia est haec? non movetur secundum locum: ergo non movetur: e converso enim valeret: et ideo fallacia in argumentando incidit secundum locum consequentis: potest enim alterari, et sinon movetur localiter. Atvero etiam in eo quod dicit unum esse ens, Melissus mentitur et falsum assumit: et fit hoc peccatum in materia syllogismi, quia entia non possunt esse unum forma sive specie, sed potius in materia possunt osse ulium sicut ex qua fiunt, sicut dixerunt aliqui naturalium Philosophorum. Homo enim et equus sunt altera specie, et habent ad invicem contrarias differentias. Quod etiam entia non sint unum et continuum, vel unum indivisibile, patet ad. sensum: et ideo ad hoc rationem nos inducere non oportet. Haec igitur sufficiant quantum ad solutionem rationum Melissi.