CAPUT VIII.

Quod nullum inconveniens impedit quin circularis motus possit esse continuus secundum omne tempus.

Motus autem qui est circularis, erit unus et continuus indeficienter. Nullum enim praedictorum impossibilium sequitur, si. circularis dicatur esse unus et continuus semper. Quod enim movetur in ipso, est circulus qui non movetur de contrario in contrarium, sed potius ab eodem in idem: sicut si punctum inceptionis ejus signetur per a, tunc movebitur per totum motum in idem punctum a secundum eamdem rationem et situm: quod non facit reflexum, quod movetur ad contrarias oppositiones et situs. Omne enim quod movetur, movetur in hoc ad quod venit per motum suum: sed circulus deveniet per motum suum in punctum: incipiet ergo moveri ab ipso: ergo motus ejus est ab eodem in idem: et sic nulla contrarietas situs vel formarum contrariarum impedit continuationem ejus: quia non similiter aliis motibus movetur per contrarios situs, neque in oppositos terminos et situs: non enim est verum, quod omnis motus qui est ex aliquo, sit contrarius illi qui est in illud vel oppositum ei. Sed hoc est verum de omnibus motibus qui sunt in linea recta: quia illa habent contrarietatem secundum lineam rectam, in qua maxima est distantia, sicut distantia secundum extremitates distant plurimum, et sunt oppositi motus, qui sunt secundum eamdem longitudinem. in spatio secundum terminos oppositos longitudinis ejusdem, sicut etiam sursum et deorsum. In sphaera autem non est maxima distantia. Sphaera enim dividitur in centrum et circumferentiam, quae maxime distant, et motus circularis non est nisi circumferentiae, sicut subjecti quod movetur circa centrum, et non ad centrum: et ideo cum sit in eadem circumferentia, nihil est quod prohibeat cum moveri continue secundum continuum: et tempus nullum deficere continuationi ejus: quia nullum punctum per motum sphaerae in actu describitur super sphaeram, sed omnia sunt in potentia: et ideo nusquam dividitur motus, sicut patet ex praedictis. Est enim, circularis motus ab eodem in idem continue. Rectus autem est ab uno in aliud, quod est oppositum primo. Et est alia ratio ejusdem rei quam diximus: quia scilicet quando motus est in circulo, tunc nequaquam est motus in eisdem saepius secundum situm, sed semper secundum duos arcus, quorum unus elevatur, et alter deprimitur, et per unum motus fit, et per alterum regyratio. Motus enim qui reflexus est, secundum rectitudinem in eisdem est: quia super eamdem longitudinem vadit et revertitur, et non ab eodem in idem, sed de alio in alium. Quoniam igitur motus circularis semper sit de arcu alio in alium, convenit ipsum secundum omne tempus moveri continue. Ille autem qui est in eisdem multoties, non convenit moveri continue: quia in eisdem partibus positionis modo

potest esse nisi secundum contrarios terminos: et tamen cum a contrarietate terminorum motus sunt contrarii, oporteret quod contrarii motus essent continui, sicut patet ex praehabitis. Et haec eadem est causa, quare neque super semicirculum, neque in aliqua portione circuli sive circulatione quacumque, quod est eundo et revertendo super eumdem arcum semicirculi ad duo extrema puncta chordae cujuscumque subtensae arcui, non potest esse unus et continuus motus: quia omnibus his modis oporteret quod id quod fertur, multoties transiret eundo et redeundo super arcum eumdem circuli, quae mutationes essent habentes in hoc contrarietatem, ut supra diximus: quia sisterent se, et corrumperent se invicem. In nullo enim talium arcuum copulatur finis ad principium, sed. in omnibus eis per extremitates arcuum signantur duo puncta in arcu substantialiter diversa: et utrumque eo in motu reflexo, super arcum accipitur unum in substantia et duo in ratione. Quia enim finis motus ad ipsum, et ut ad principium motus ab ipso: et sic necessario illis duobus motis interponitur quies: et sic discontinuatur motus. Motus enim qui est circulariter et est circuli circulatio, in quolibet puncto copulat finem ad principium: quia nullum habet punctum descriptum in circumferentia: et ideo nusquam intercipitur motus, sed semper manet continuus: et ideo solus hic motus est perfectus, cui nihil addibile est, sicut nec circulo aliquid potest addi, sicut ostendemus in primo de Caelo et Mundo.

Ex hac autem divisione omnium eorum supra quae vel. inter quae potest esse motus, manifestum est quoniam non convenit alios motus praeter localem esse continuos, et quiete non interruptos: quia omnes illi motus sunt inter illa extrema determinate contraria vel con- tradictoria, si debeant non deficere,

oportet quod eadem multoties moveantur secundum easdem formarum distantias eundo vel revertendo: et ideo secundum praedicta non possunt esse motus continui, sicut in alteratione fit reflexio secundum eadem media duorum extremorum inter quae est motus alterationis: et similiter in motu augmenti et decrementi, qui est quantitatis in genere motus, reflexio flet secundum eadem media duorum extremorum inter quae est augmentum et decrementum: et similiter est in generatione et corruptione quantum ad reflexionem quae est inter esse et non esse, inter quae sunt mutationes duae generationis et corruptionis. Et non est differentia in hoc, utrum media per quae est reflexio sint pauca, aut multa, aut nulla: quia interruptio motus non est propter media, sed potius propter extremum quo utitur uno ut duobus in omni reflexione, sicut patet ex praehabitis: et ideo sive media sint multa, sive nulla, et sive medium aliquid esse ponatur, vel medium in toto auferatur, semper accidit multoties reflecti propter eamdem distantiam eorum extremorum, propter quod motus discontinuatur per quietem interpositam. Et ex his manifestum est quod physiologi, hoc est, loquentes de natura, qui consenserunt nobiscum, quod necesse est aliquem motum continuum esse in natura, et non bene dixerunt specificando hunc motum in eo quod dixerunt, quod iste motus est quo moventur omnia sensibilia semper. Si enim sensibilia moveantur, oportet quod moveantur aliquo praedictorum motuum, qui sunt motus ad formam substantialem vel accidentalem: quia videmus bene quod semper moventur localiter, et secundum physiologos magis moventur motu alterationis. Dicunt enim omne corpus sensibile semper fluere et corrumpi propter actionem et passionem continuam primarum qualitatum in eis: propter quod etiam indigent quidam corum cibo propter deperditi restaurationem. Adhuc dicunt, quod generatio et corruptio sit alteratio, et quod accidentia in nulla hora vel parte horae remanent eadem: et hujus fuit auctor primus Heraclitus Ephesius, et postea adhuc Seneca, et sunt adhuc multi defensores hujus erroris. Ratio autem quam nos nunc induximus, probat de omni motu universaliter, quod secundum illum motum evenit moveri continue, nisi secundum circulationem: ergo neque secundum alterationem, neque secundum augmentum vel decrementum convenit moveri continue. Haec ergo nobis sufficienter sint dicta, quod nulla mutationum est infinita, hoc est, continua per totum tempus, nisi illa quae est circuli motus.