CAPUT II.

De probatione, quod non vadit in infinitum hoc quod semper per id quod movetur, movetur ab alio.

Quia autem aliquis diceret, quod unum movetur ab alio in infinitum, et non est aliquis motor diversus et distinctus ab essentia ejus quod movetur omnino: et unumquodque quod movetur per se, movet aliud: tunc attingemus iterum ad disputandum contra hoc, dicentes quoniam, sicut jam probatum est, omne quod movetur, movetur ab aliquo alio: ergo etiam hoc quod movetur secundum locum qui primus est motuum, movetur etiam ab alio: et movens illud si movetur, movetur iterum ab alio: et non potest hoc abire in infinitum, sed stabit necessario in aliquo quod est primum movens quod nequaquam movetur. Hoc enim

erat primum quod est prima causa motus.

SI autem aliquis hoc negando det oppositum hujus, et dicat quod in infinitum abibit: tunc ponamus quod a sit vocatum aliquid quod movetur ab alio quod signatur per litteram b: et quia etiam b movetur quando movet a, eo quod sicut dicit adversarius, b non movet a nisi motu suo. Ponamus etiam quod b moveatur ab eo quod vocatur c: et quia etiam c movet motu suo, ponamus quod movetur ab ipso quod vocatur d: et hoc modo ponamus, quod ascendat in infinitum in numero moventium et motorum. Quia igitur simul tempore movens movet, et motum movetur, et positum est quod quodlibet moveris movet motu suo quo et ipsum movetur, oportet necessario quod quando movetur, quod omnia moveantur: ergo manifestum est, quod simul moveantur et a et b et quodlibet aliorum, et quod aliter simul non moveret movens et moveretur motum: cum tamen motus nihil aliud sit quam actus moventis in eo quod movetur: cum ergo B movetur, movetur et a: et cum b movetur, movetur et ipsum c, quia positum est quod ipsum c movet b: et cum movetur G movetur et ipsum u propter eamdem causam: ergo simul erit tempus motus a et motus b, et motus uniscujusque caeterorum.

Sed tamen advertendum est, quod licet motus talium quorum unus movet alium et movetur ab alio, simul sit per tempus, non tamen necessario quietes sunt simul uniuscujusque Istorum. Et dum hoc ignoravit Galenus, contradixit Aristoteli qui dixit principium motus in animali esse ex corde quod movetur et movet alia quae moventur. Et causa contradictionis est, quia vidit quod In quibusdam animalibus corde extracto adhuc moventur per passum, aliquando plus, aliquando minus: et ideo dixit quod si cor esset principium motus, extracto corde quiescerent omnia quae moventur et movent in animali: et ideo dixit, quod caput et non cor est principium motus animalis: quia putabat quod sequeretur, quod si aliquorum moventium se motus est simul tempore, quod etiam quies eorum esset simul tempore. Et hoc non sequitur, quoniam invenitur in secundo et tertio motu virtus et vehiculum virtutis quod est spiritus influxus a primo movente: et haec movent moventia aliquo tempore parvo etiam postquam cessat movere movens primum: et Ideo cum cor ponit primum movens, influit musculo spiritum motivum cum virtute, et musculiis influit ipsum chordae, et chorda influit eum membro, et remanet virtus motiva cum motu in musculis et chordis et membro aliquandiu etiam postquam extrahitur cor. Quod autem Ipse dicit pro signo, quod virtus motiva non sit in corde: quia extracto corde adime moventur aliquandiu quaedam animalia, non est signum infallibile. Cum ab Averroe jam visus sit aries, qui abscisso capite saepius ambulavit huc et illuc: et ideo etiam secundum hoc caput non debet poni principium motus. Et quidam de meis sociis caput amputavit parvo animali quod vocatur cicada cantans in campis, et postea fere per spatium dimidium milliaris movebatur in manu et cantabat ut prius. Dehls tamen in libro de Animalibus faciemus tractatum. Sed hic tantum habemus, quod quaecumque sint mota et moventia ad se invicem, quod omnis illorum, motus simul erit tempore, licet non de necessitate quietis eorum simul sint tempore. Cum igitur quilibet motuum sit secundum se, licet simul sit cum alio tempore, licebit nobis accipere unumquodque ipsorum secundum se: quamvis namque unumquodque supra dictorum ab altero moveatur etiam simul cum ipso, tamen nihil minus uniuscujusque istorum unus est numero motus secundum quod in. ipso mobili consideratur: et ille qui hoc modo accipitur linus numero motus, non erit infinitus

secundum ultima, sed determinatus: quia unumquodque istorum movetur ex quodam in quiddam, et nos ostendimus in fine sexti Physicorum, quod talis motus non est infinitus, sed finitus.

Motus enim unus qui est ex. eodem in idem, aut est numero unus, aut genere, aut specie. Numero autem, sicutin quinto determinatum est, dico motum esse unum qui fit ejusdem mobilis ex eodem in idem numero in tempore eodem numero, ut ex hoc albo quod est idem in numero, in hoc nigrum quod est idem numero, et non tantum genere vel specie idem, et secundum hoc tempus quod est idem numero: si enim secundum aliud tempus est, non erit idem numero, sed specie. Genere autem motus unus est sive mutatio, qui est in eodem praedicamento substantiae vel alterius generis praedicati. Specie autem est motus idem secundum. eamdem speciem, ut ex albo in nigrum, aut ex bono in malum. Haec autem omnia dicta sunt in prioribus sermonibus qui habiti sunt in quinto libro hujus scien-

Hoc autem sic praesupposito, accipiatur per hypothesim, quod motus ipsius a vocetur e, et motus ipsius b vocetur f, et motus ejus quod est c et ejus quod est D vocetur I et t: et quia jam habitum est quod motus omnium istorum est simul, sit tempus in quo est motus unius ipsorum quod est a signatum per litteram K: cum. autem determinatus, hoc est, finitus sit motus ipsius a secundum numerum et speciem et genus, ut supra probavimus, oportet quod tempus ejus quod estK sit terminatum et non infinitum: sed in eodem tempore movetur a et d quod est B et aliorum unumquodque quae infinita dicuntur: ergo totus motus infinitorum qui signatur per bfic erit in tem- pore finito quod estK.: et hoc ideo sequitur, quia jam ante habitum est, quod in eodem tempore in quo movetur a, consequentia ipsum a omnia infinit a, m oventur: ergo omnium motus erit in eodem tempore. Motus enim eorum aut est aequalis, aut major: quia minor esse non potest: quia tantum vel plus est de motu in eo quod movetur quam influit ei id quod movet et nullo modo minus. Dicimus autem plus de motu in ipso propter causam quam supra diximus, quod scilicet adhuc virtus motiva movet in eo quod movetur, quando etiam non movet id quod movebat: et in liocnon est differentia ad praesentem intentionem: quia in utroque modo moventia supponuntur esse infinita: unde secundum utrumque modum sequitur universaliter, quod infinitus motus sit, et moveatur in tempore finito. Hoc autem impossibile esse probatur in sexto, Ergo impossibile videtur, quod hoc abeat in infinitum, quod unum semper moveatur ab alio.

Sic quidem, igitur secundum apparentiam demonstrari videtur intentum nostrum quod a principio intendimus, scilicet quod non abeat in infinitum hoc quod unumquodque semper moveatur ab alio: non tamen secundum veritatem adhuc demonstratur, nisi aliquid dictis addatur propter hoc quod nullum videtur inconveniens, sicut in fine sexti libri hujus scientiae declaravimus hoc quod dictum est. Convenit enim secundum ea quae hic dicta sunt, in tempore finito infinitum motum esse, non eumdem quidem numero, sed alterum post alterum, et alterum cum altero secundum numerum infinitum moventium, et eorum quae moventur: ita quod multa et infinita sint mota consequenter et simul habentia motum, sicut etiam accidere videtur in his quae nunc dicta sunt. Sic ergo forte respondebit et instabit nobis aliquis.

Sed contra hoc (licinius, quod si nos supponamus secundum supra dicta, quod id quod movetur primum et movet alia, secundum locum corporalem movetur, et necesse est quod omne quod movetur quod necesse est tangit, etper consequens continuum esse suo moventi quod moveri supponitur: eo quod immediatum ens ad aliquod ipsum tangat: et tactus in mathematicis et in physicis ordinatur ad unum, sicut videmus contingere in omnibus physice moventibus et motis: tuiicpossibilc erit quod ex omnibus vel infinitis quae moventur a se invicem supponamus fieri unum, aut contingens, aut continuum: quia nos superius jam diximus, quod nos non loquimur hic de mobili contracto ad materiam: et ideo etiam diximus supra, quod omne mobile est divisibile: non tamen elementum, quod est, mobile est et non sit divisibile: quia divisibile est elementum secundum quod est mobile: non tamen divisibile secundum quod est hoc mobile ad materiam contractum: et ita dicimus quod omne mobile in quantum mobile, continuabile est cum omni mobili in quantum est mobile: et si accipiatur continuum cum ipso, nihil debet sequi impossibile. Accipiamus igitur, quod contingat unum fieri corpus ex omnibus illis quae posuimus esse infinita, et sit illa magnitudo sive continuum infinitum signatum per xi b gd, et motus enim congregatus ex omnibus motibus particularium continuorum sit signatus per e e i T: et non est differentia quoad propositum nostrum, sive sit quaelibet magnitudo sigillata linita, sive infinita, dummodo infinite poni. tur secundum numerum: quia sive numero, sive alio modo sit semper compositum, est infinitum quod componitur ex infinitis per numerum, sive sint infinita secundum ultima, sive finita, sicut etiam in physicis est ostensum, convenit secundum. unam similitudinem quodcumque istorum ponatur, quod in tempore finito movebitur infinitum quod in componentibus secundum ultima, aut est finitum, aut infinitum,

licet numero componentia semper sint infinita: et utrumque horum est impossibile, sicut in sexto declaratum est: ibi enim probavimus, quod motus infiniti est infinitus: eo quod motus unam et essentialem habet divisionem secundum divisionem ejus quod movetur: et tunc ejus quod est infinitum in componentibus, motus est infinitus: quia non finitur transitus ejus. Cum igitur impossibile sit motum hoc modo infinitum esse in tempore infinito, et sequitur hoc ex illa positione quae dicit abire in infinitum, si unum ponitur moveri ab alio.

Necessarium est ergo, quod stabit aliquando si unum movetur ab alio, ita quod aliquod sit primum movens, ita quod ipsum ab alio nullo movetur, oportet igitur per istam rationem esse aliquod primum quod movetur a movente primo. SI autem forte aliquis dixerit quod ista demonstratio non. valet, quia non concludit simpliciter, sed concesso quodam falso, hoc est, quod omnia moventia et mota contiguentur, vel continuentur: dicemus quod non impedit nostram demonstrationem, quia licet hoc sit falsum secundum corpora physica in specie et forma accepta, tamen, est possibile et contingens secundum genus mobilis in quantum est mobile, ut diximus. Quando autem possibile et contingens supponitur, licet sit falsum, nihil debet sequi impossibile: hoc autem sequitur impossibile: et ideo non sequitur hoc ex. assumpto falso, sed potius expositione illa qua. ponitur abire in infinitum, quod unum semper moveatur ab alio. Est etiam advertendum, quod cum nos in tali ordine mobilium et motorum probavimus esse aliquod primum, movens, non Intelligimus hoc de primo quod est finis movens intentionem efficientis: quia finis est cujus causa fit totum quod fit ab efficiente, sed intelligimus de primo quod.

est efficiens, unde est principium motus quod movet et operatur ad hoc quod motus fiat, et cujus actus est motus in eo quod motus. Hic enim movens simul tempore est movens cum eo quod movetur, ita quod nihil est medium ipsorum: hoc enim verum est, quod scilicet talis motor immediatus est ei quod movetur in omni eo quod movetur et moventi: et hoc vocant quidam esse locum ex loco: quia in eodem loco et ubi est motor, et id quod movetur.