CAPUT II.

Quod omnes physici consentiunt in hoc, quod principia sunt contraria, licet differenter determinaverint de ipsis contrariis quae sint.

De principiis autem loquentes fere om nes consentiunt in hoc, quod principia sint contraria. Fere autem dico propter Anaxagoram qui similia et homogenia posuit principia, et intellectum agentem facere discretionem eorum: quia ille, sicut in XI primae philosophiae continetur, principia contraria non posuit: propter quod redarguitur ibidem ab Aristotele in penultimo capitulo ejusdem libri. Omnes enim Antiqui praeter Anaxagoram principia elementalia, et ea quae ipsi vocant principia, sive vere ea ponant esse principia, sive sine ratione et non vere, dicunt ea esse contraria, tanquam ipsa veritas coegerit eos ad hoc dicendum. Sed differunt ab invicem in hoc, quod alii accipiunt pro principiis contraria priora, et alii posteriora. Priora enim dicunt, eo quod illa sunt prima: posteriora autem dicunt quidam alii, eo quod illa sunt proxima et magis essentialia causatis. Differunt etiam in hoc, quod quidam dicunt illa contraria esse principia quae sunt notiora secundum rationem et intellectum. Alii autem dicunt illa esse principia quae sunt notiora secundum sensum. Dico autem secundum sensum sicut calidum et frigidum, quae quidam ponunt principia, sicut fecit Parmenides. Alii autem dicunt principia esse humidum et siccum, quae etiam secundum sensum sunt notiora. Qui autem ponunt notiora secundum intellectum, quidam ponunt parem et imparem prin- cipia: eo quod proportionibus numerorum omnia fieri et ligari ad invicem naturalia dixerunt, sicut Pythagoras. Alii autem dixerunt principia discordiam et concordiam, ut est Empedocles: haec enim dicunt esse causas generationis. Differunt enim hoc modo praedicto. Proportionaliter autem se habent etiam in ratione positionis principiorum. Qui enim calidum et frigidum principia esse dixerunt, ad principium actionis quod transmutat ma teriam , respexerunt. Quia vero humidum et siccum dixerunt esse principia, consideraverunt quod illa sunt in natura continuantia et terminantia mixta corpora eorum quae generantur. Ad eadem autem proportionaliter respexerunt illi qui priora secundum intellectum principia esse dixerunt: par enim et impar attenduntur in partibus colligatis ad compositi naturam perficiendam , sicut humidum et siccum: sed discordia, et concordia moventia sunt proportionaliter securidum rationem, sicut calidum. et frigidum movent in sensu,

Patet igitur quod omnes isti et eadem dicunt quodammodo, et altera quodammodo. Altera enim dicunt: quia plures eorum alia supponunt contraria quando assignant principia. Eadem autem dicunt secundum analogiam, hoc est, proportionem principiorum ad actus eorum, ut dictum est. Accipiunt autem contraria diversa ex ipsa coordinatione contrariorum, in qua coordinatione contrariorum quaedam sunt communia, quaedam particularia, et quaedam priora, et quaedam posteriora: et priora communia sunt continentia, posteriora autem particularia sunt contenta. Sic igitur dicunt similiter quodammodo, et aliter alio modo, et pejus aliquo modo, melius aliquo modo. Et h i. notiora secundum intellectum, et alii notiora secundum sensum. Kst enim intellectus et ratio universalis: sensus autem est particularis: quia cum intellectus abstrahat a materia quae cau- sa est individuationis, non potest esse particulare in intellectu. Sensus autem cum accipiat praesentem materiam, quae nunc causa est individuationis, non pottest esse sensus nisi individui particularis. Contrarium autem hujus videtur dictum supra, ubi ostensum est quod totum secundum sensum notius est. Sed ibi satis ostenditur solutio eorum quae ad hoc exiguntur. Plato autem posuit magnum et parvum, quae secundum rationem sunt. Alii autem posuerunt rarum et densum, quae sunt secundum sensum. Manifestum est igitur ex dictis, quod, principia oportet esse contraria.