CAPUT X.

De statione, quod non est in ea aliquid primum.

Quoniam autem omne quod movetur, aut quiescit, non quiescit nisi quod aptum natum est moveri, et quando aptum natum est moveri, et quo aptum natum est moveri, sic ut aptum natum est moveri,

sicut in quinto libro hujus scientiae declaravimus, necesse etiam est omne quod stat, cum. stat, moveri. Stare. autem hic vocamus itionem ad. quietem. Cum enim. post motum res sit in quiete, est ante quietem ultima pars motus, quando res incipit stare, quam vocamus hic stationem. Et haec quidem statio in naturali motu est velocior motu ipso. In violento autem est tardior quam ipse motus: sed in voluntario aliquando autem est aeque velox, aliquando autem tardior, aliquando autem velocior. Dico ergo, quod cum stare incipit, adhuc movetur: quia si non movetur omnino, tunc quiesceret: sed non convenit quiescere in quod incipit ire ad quietem, quod sic a quibusdam Graecis dicitur quiescens, eo quod incipit jam ire ad. quietem: ergo constat, quod adhuc movetur.

Hoc autem demonstratum manifestum est ex praehabitis, quod omne stare est in tempore: quia supra ostensum est, quod id quod movetur, movetur in tempore: et hoc modo probatur, quod id quod stat, adhuc movetur: ergo necesse est stationem fieri in tempore.

Amplius si velocius et tardius dicimus esse in tempore, convenit antem velocius et tardius stare, ut diximus, necessario sequitur omne stare esse in tempore.

Sicut autem dicimus de motu, scilicet quod necessarium est motum esse in qualibet parte temporis illius, quod est suum tempus primum et proprium, et non excellens ipsum: ita necessarium est, quod quando statio est in aliquo tempore suo adaequato sibi, quod est suum tempus primum et proprium et non commune, et excellens ipsum, quod statio illa fiat in qualibet parte illius temporis. Si enim dividatur tempus quod est primum et proprium in duas vel plures partes, tunc oportet quod aut statio fiat in qualibet parte temporis, aut in nulla, aut in aliqua fiat statio, et in aliqua non. Si autem fiat in qualibet parte temporis, tunc habetur propositum: quia tunc, sicut diximus, statio quae est in aliquo

tempore primo, in qualibet parte illius temporis fit. Si enim dicatur quod in illa parte fiat statio, tunc etiam non. fit in toto tempore sicut in primo et proprio: quia non convenit toti nisi ratione partium: et hoc est contra hypothesim quae supponit quod fiat statio in toto illo tempore, sicut in primo et proprio subjecto. Si autem in altera parte sit, et in altera non, tunc tempus alia parte excellit stationem: sed tunc excellens non est primum, sed commune, ut patet ex ante dictis: ergo statio non fit in toto tempore illo, sicut in primo, quod est contra hypothesim. Oportet ergo quod statio sit secundum utramque partem temporis, sicut etiam dictum est prius in eo quod movetur, cujus moius est in aliquo sicut primo et proprio. Ex hoc autem ulterius patet, quod sicut in eo quod movetur et motu non est dare primum cui gratia sui et non partis motus attribuitur, eo quod motus divisibilis est in infinitum, et ante quamlibet datam partem jam fuit alia: sic etiam in eo quod statur et sistitur, non habet primum suae stationis propter ejus divisionem in infinitum.

Et hoc est ideo, quia nec in ipso moveri, nec in ipso stare est aliquid prius, cui ita attribuatur motus vel statio, quod non conveniant alteri parti prius. Si autem detur oppositum, repetemus eamdem demonstrationem quam posuimus superius de motu, et deducemus ad impossibile. Detur enim quod primum cui convenit statio, sit a B: hoc autem non potest esse impartibile: quoniam esse motus non salvatur in impartibili, eo quod nullum continuum componitur ex indivisibilibus, sed semper qualibet parte data est accipere partem priorem in qua fuit motus. Demonstratum autem est superius, quod id quod stat sive sistitur, est id quod adhuc movetur: ergo sicut motus non est in indivisibili, ita nec statio ejus quod sistitur. At vero si detur esse divisibile ipsum a b in quo statur, tunc secundum prius habita oportet, quod statio fiat in qualibet partium ejus: eo quod tam motus quam statio continue fiant per partes temporis. Quia igitur a b, in quo dicat adversarius quod primo statur, est tempus continuum, et non atomum temporis, omne autem tempus est in infinitum partibile, non erit aliquid illius temporis in quo statur prius: quia quocumque dato primo, illud erit divisibile, et habebit partem ante partem propter prius et posterius quae sunt in ipso: et sic erit in ipso accipere prius aliquid cui attribuatur statio: et sic erit aliquid prius primo quod est impossibile: igitur in statione non est aliquid primum secundum tempus, neque secundum continuitatem stationis: et hoc est quod volumus demonstraro, et sufficit ad istius demoustrationem protrahere Iincam temporis: quia quod convenit in linea, temporis, convenit etiam ex continuitate stationis. Linea haec est a b.