Caput III.

Mors naturalis definitur ac laudatur. Item mortificatio, quae mortis quaedam imitatio est, explicatur, atque a multiplici utilitate similiter commendatur. Ad extremum proponitur brevis atque elegans vitae descriptio.

0542D

0543A 8. Ergo quoniam docuit Apostolus (Phil. I, 23, 24) eum qui evaserit ex hoc corpore, si meruerit tamen, cum Christo futurum, quid sit mors, quid etiam vita consideremus. Itaque Scriptura docente, cognovimus quia mors absolutio est animae et corporis, et quaedam hominis separatio. Solvimur enim hoc nexu animae et corporis, cum recedimus. Unde et David ait: Dirupisti vincula mea, tibi sacrificabo hostiam laudis (Psal. CXV, 17) . Vincula autem vitae hujus, id est, conjunctionis nostrae quae ex anima constat et corpore, significari docet superior versiculus psalmi hujus: Pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum ejus (Ibid., 15) . Et ideo quasi propheta praevidens 0543B se cum sanctis, et qui pro devotione animas suas in Christo deposuerunt, futurum, laetatur; quia et ipse obtulit se fideliter pro Dei populo adversus Goliam, cum singulari certamine dimicaret, et solus commune periculum et crimen refelleret; vel cum se morti pro Domini placanda offensione promptus objiceret; vel cum se pro salute populi laborantis divinae ultioni paratus offerret. Sciebat enim gloriosius esse pro Christo mori, quam regnare in hoc saeculo. Quid enim praestantius quam fieri Christi hostiam? Itaque cum frequenter ab eo legamus Domino oblata esse sacrificia, hoc tamen loco addidit: Tibi sacrificabo hostiam laudis (Ibid, 17) . Non sacrifico, inquit, sed sacrificabo, significans illud perfectum esse sacrificium, quando unusquisque Domino, corporis 0543C hujus vinculis absolutus assisteret, et offerret se hostiam laudis; quia ante mortem nulla est perfecta laudatio: neque quisquam in hac vita potest definito praeconio praedicari, cum posteriora ejus incerta sint. Mors igitur solutio est animae et corporis. Denique et in Apostolo docuimus lectum: Dissolvi, et cum Christo esse multo melius (Philip. I, 23) . Solutio autem ista quid aliud autem agit, nisi ut corpus resolvatur et quiescat: anima autem convertatur in requiem suam, et sit libera, quae si pia est, cum Christo futura sit?

393 9. Quid igitur in hac vita aliud justi agunt, nisi ut exuant se hujus corporis contagionibus, quae velut vincula nos ligant; et se ab his molestiis separare contendant, renuntient voluptatibus suis 0543D atque luxuriae, fugiant flammas libidinum? Nonne igitur unusquisque in hac vita positus speciem mortis imitatur, qui potest ita se agere; ut ei moriantur omnes corporis delectationes, et cupiditatibus omnibus, mundique illecebris etiam ipse moriatur, sicuti mortuus erat Paulus dicens: Mihi mundus crucifixus est, et ego mundo (Galat. VI, 14) ? Denique ut sciamus quia est mors in hac vita, et bona mors, hortatur 0544A nos (II Cor. IV, 10) , ut mortem Jesu in corpore nostro circumferamus. Qui enim habuerit in se mortem Jesu, is et vitam Domini Jesu in corpore suo habebit. Operetur igitur mors in nobis, ut operetur et vita (Vid. S. Aug. lib. IV contra duas epist. Pelag., c. 11) . Bona vita post mortem. hoc est, bona vita post victoriam, bona vita absoluto certamine; ut jam lex carnis legi mentis repugnare non noverit; ut jam nobis nulla sit cum corpore mortis contentio, sed sit in corpore mortis victoria. Atque haud scio ipse an majoris virtutis mors ista quam vita sit. Certe Apostoli moveor auctoritate dicentis: Ergo mors in nobis operatur, vita autem in vobis (II Cor. IV, 12) . Unius mors quantorum populorum vitam aedificabat! Itaque docet et istam mortem in hac 0544B vita positis expetendam, ut mors Christi in corpore nostro eluceat, et illam beatam qua corrumpitur exterior, ut renovetur interior, homo noster, et terrestris domus nostra dissolvatur ut habitaculum nobis coeleste reseretur. Imitatur igitur mortem qui se a communione carnis hujus abducit, atque illis vinculis solvit, de quibus tibi dicit Dominus per Esaiam: Solve omnem colligationem injustitiae, dissolve obligationes violentarum commutationum, dimitte confractos in remissionem, et omnem circumscriptionem iniquam dirumpe (Esai. LVIII, 6) .

10. Imitatur et ille mortem qui se voluptatibus exuit, et aeternis delectationibus attollit, atque ablevat, et in illo coelesti habitaculo locat, in quo Paulus cum adhuc viveret, conversabatur; aliter 0544C enim non diceret: Nostra autem conversatio in coelis est (Philipp. III, 20) , quod pariter ad praesumptionem meriti potest meditationemque conferri. Illic enim erat ejus meditatio, illic animae ejus conversatio, illic ejus prudentia, quae utique intra angustias carnis hujus haerere non solebat. Sapiens enim cum illud divinum inquirit, absolvit animam suam corpore, et ejus ablegat contubernium, cum illam veri tractat scientiam, quam velut nudam sibi et apertam desiderat demonstrari; et ideo retibus quibusdam, et nebulis hujus corporis se quaerit exuere. Neque enim manibus istis aut oculis atque auribus comprehendere illam supernam possumus veritatem; quoniam quae videntur temporalia sunt: quae autem non videntur, aeterna. Denique saepe fallimur 0544D visu, et aliter quam sunt, pleraque videmus. Fallimur etiam auditu; et ideo contemplemur non illa quae videntur, sed quae non videntur, si nolimus falli. 394 Quando igitur anima nostra non fallitur, quando solium veritatis attingit, nisi quando se ab isto secernit corpore, neque ab ipso decipitur et illuditur? Illuditur enim visu oculorum, illuditur auditu aurium; et ideo relinquat illud et deserat. Unde 0545A Apostolus clamat: Ne tetigeritis, ne attaminaveritis, ne gustaveritis omnia quae sunt ad corruptelam (Coloss. II, 21) . In corruptela enim sunt, quae sunt in corporis indulgentia. Et ideo ostendens non per corporis indulgentiam, sed per animae elevationem, et cordis humilitatem se invenisse quod verum est, addidit: Nostra autem conversatio in coelis est. Ibi igitur quaerat quod verum est, quod est et manet, seque in se colligat, et congreget omnem aciem virtutis suae; neque aliis committat et credat, sed se ipsum cognoscat et intelligat; et quod sibi videtur verum esse, hoc sequendum noverit; quod delectatione carnali eligendum aestimaverit, hoc sciat falsum, ab eo fugiat et recedat, quia fraudis est plenum.

0545B 11. Merito ergo depretiavit et dehonestavit hoc corpus, corpus mortis appellans (Rom. VII, 24) . Quis enim oculis potuit videre virtutis splendorem? Quis justitiam manibus comprehendere? Quis sapientiam oculorum obtutibus intueri? Denique quando aliquid cogitamus, neminem nobis occurrere, neminem volumus obstrepere auribus nostris, atque ita intendimus animo, ut plerumque non videamus praesentia. Quinetiam in noctibus sincerius cogitamus, et tunc melius quae movent, corde meditamur. Unde et Propheta ait: Quae dicitis in cordibus vestris, in cubilibus vestris compungimini (Psal. IV, 5) . Saepe etiam aliqui claudunt oculos, si quid profundae volunt nisu cogitationis eruere, oculorum impedimenta vitantes. Saepe etiam solitudines captamus, ne cujus sermo 0545C nostris auribus insusurret, et quasi semita quaedam inhaerentem cogitationi animam abducat a vero, atque ab intentione deflectat.

12. Multas igitur occupationes nobis corporis hujus necessitas gignit, atque usus invehit, quibus impeditur animae vigor, ac revocatur intentio. Unde de se pulchre dicit sanctus Job: Memento quia lutum me finxisti (Job, X, 9) . Si ergo lutum est corpus, oblinit nos utique, non diluit, et coinquinat animam inquinamento intemperantiae. Corium et carnem me, inquit, induisti, ossibus et nervis intexuisti (Ibid, 11) . Ligatur itaque et distenditur anima nostra istius corporis nervis, et ideo interdum rigescit, saepe curvatur. Et addidit: Ab iniquitate innocentem me non fecisti. Si enim impius fuero, vae 0545D mihi: si autem sim justus, non potero me reclinare. Plenus enim confusionis sum. Introduxisti super me tentationes (Ibid., 14, et seq.) . Quid enim est aliud haec vita nisi plena laqueorum? Inter laqueos ambulamus, inter plurimas versamur tentationes. Denique idem supra ait: Numquid non tentatio est vita 0546A hominis in terra (Job, VII, 1) ? Bene addidit in terra, quia est vita hominis et in coelo, Sicut mercenarii, inquit, merces vita ejus (Ibid.) , in labore scilicet et tepore, levior fabulis, et fluitans, et natans verbis: cujus habitatio 395 in luteis domibus, et ipsa vita in luto. Nulla firmitudo sententiae, nulla constantia. In die nox desideratur, in nocte dies quaeritur: ante escam gemitus, inter cibos fletus, lacrymae, dolores, timores, sollicitudines, nulla requies a perturbationibus, nulla a laboribus reclinatio, irae et indignationis motus horridior. Plerique cupiunt mortem, et non impetrant: si autem impetraverint, gratulantur; quia sola est mors requies viro.