Caput VIII.

Quid domus regia, in qua deambulat David: quid nudatio et lavatio Bethsabee; quidve quod statim nuda visa amata sit, significet.

0902D 40. Hic ergo David intra domum deambulavit suam. Quae utique domus est Christi, nisi illa de qua dicit: Quia apud Patrem meum multae mansiones sunt (Joan. XIV, 2) ? In illa ergo regia situs humanam conditionem nudam vidit, et miseratus adamavit. Erat enim adhuc nuda virtutum, quia per insidias serpentis genitalibus erat naturae suae exuviis 0903A destituta. Neque enim verisimile videtur, ut ante domum regis mulier nudaretur, ante domum regis femina se lavaret (II Reg. XI, 2 et seq.) : quasi locus lavacro opportuno alius esse non posset. Non quadrat, non congruit, non cum fide convenit: distat a vero, abhorret a sensu. Talem rex, tam petulantem, tam procacem horrere potuit, non amare. An illa, si non viro verecundari, nec regios saltem vereri potuisset aspectus? An illam, priusquam rex videret, nec ministri ejus arcere potuerunt?

41. Ergo si hoc cum fide non potest convenire: quaeramus quae ista sit nuda, videlicet humana conditio, omnibus vestimentis exuta naturae, carens amictu immortalitatis, et innocentiae spoliata velamine. Nudus est enim qui peccato nudatur et culpa. 0903B Denique ille primus nostri generis peccator, atque utinam solus, antequam peccaret, nudum se esse non sensit, posteaquam peccavit, nudum se esse vidit; et ideo tegendum foliis putavit, quia nudum se esse cognovit. Factus est igitur ille sibi nudus, posteaquam factus est reus culpae. In illo nudata est omnis humana conditio, per successionem naturae; non solum culpae, sed etiam aerumnae obnoxia. Ergo ille se nudum sensit et vidit: unde ita est omnis nostra conditio, ut qui se nudum putaverit, nudum et videat et sentiat. Denique qui divitias concupiscit, nudus est: qui contemnit, opulentus est. Adeo suus cuique sensus aerumna est, et sua cuique virtus expers injuriae est. Ergo humanam conditionem primo per Legem sibi Christus in 722 conjugium vindicavit, quam 0903C repudiavit postea. Unde et ait: Quis liber repudii matris vestrae, quo dimisi eam (Esai. L, 1) ? Hoc igitur genere Christus familiam suam nudam vidit, et amavit: amat enim sanctam Christus animam. Denique amabat Jesus Lazarum et Mariam: amabat Christus Ecclesiam suam, quamvis nudam, quamvis nullo adhuc virtutum decore vestitam.

42. Denique ut sciamus propositae disputationi Scripturarum seriem convenire, discamus Ecclesiam mundam, discamus quaerentem, festinantem et lavantem se ante domum Christi, quando baptizabat Joannes in Jordane dicens: Ego quidem baptizo vos in aqua in poenitentiam: qui autem venit post me, fortior me est, cujus non sum dignus calceamenta portare: ipse vos baptizabit in Spiritu sancto (Matth. III, 11) . Ergo quando baptizabatur 0903D plebs in poenitentiam, Christum utique domui ejus jam vicina quaerebat, ut perveniret ad gratiam. Quaerebat ergo a Joanne Christum Ecclesia dicens: Annuntia mihi quem dilexit anima mea (Cant. I, 6) ; ipsum causam desiderii, ipsum causam lavacri sibi esse 0904A commemorans, sicut habes: Fusca sum et decora, filia Hierusalem, ut tabernacula Cedar, ut pelles Salomonis (Ibid., 4) . Habes causam qua ratione se lavare gestiat, quia fuscam se esse commemorat. Nam quasi interroganti Joanni, qua ratione plebs multa concurrens gestiret lavari, respondit: Fusca sum et decora, filia Hierusalem. Quia fusca est, lavari desiderat; quia decora est, videri nuda non metuit. Nolite, inquit, aspicere me, quia offuscata sum, quia non est intuitus me sol. Ergo fuscamur, quando non videmur a Christo; sed quando videmur, albescimus. Vidit ergo eam ille cui nuda sunt omnia, et interna pectoris occulta esse non possunt; quia scrutator est cordis et renum: nihil huic tectum, nihil est involutum. Vidit Ecclesiam suam nudam, et vidit, et amavit. 0904B Vidit nudam dilectam, et quasi filius charitatis adamavit.

43. Videte quemadmodum videat, videte quemadmodum vocet. Non hic adulterii opprobria, sed mysteria castitatis sunt. Tota es, inquit, formosa, amica mea, proxima mea, et reprehensio non est in te. Ades huc a Libano sponsa, ades huc a Libano, transibis et pertransibis a principio fidei (Cant. IV, 7 et 8) . Et bene a principio fidei. Ergo ubi fidem habes, adulterium timere non debes; fides enim conjugii est, fraus adulterii. Sed ut adesse possit a Libano, ante praemisit dicens: Exsurge, veni, proxima mea, formosa mea, columba mea, perfecta mea (Cant. II, 10) . Proxima, utique fidei desiderio; formosa, decore virtutis; columba, gratia spiritali. Pennae enim columbae deargentatae 0904C aeternam illam significant potestatem; et columbae volatus sancti Spiritus praesentiam declaravit. Vocat igitur ad se eam Christus, ut veniat; quoniam spiritalibus jam pretiis dotata veniebat: Quia ecce, inquit, hyems praeteriit, imber abiit, discessit sibi, flores visi sunt in terra (Ibid., 11 et 12) . Videte 723 quemadmodum sancta invitetur Ecclesia. Hyems, inquit, discessit sibi, ne hyemem nuda formidet, hyemem non temporis, sed infirmitatis, quae agrum animae fecundum omni flore dispoliat. Est enim hyems non terreni solis, est hyems mentis, quando animo frigus illabitur, quando vapor animi evanescit, quando solvitur vigor sensus, quando nimius humor exundat et mentem gravat, quando interior caliginat aspectus. Et ideo ait Dominus: Videte ne fiat fuga vestra hyeme 0904D vel sabbato (Matth. XXIV, 20) . Bonum enim ut tunc dies judicii vel mortis adveniat, cum viget animi blanda temperies, cum coeleste mysterium serena luce resplendet, cum cor nostrum ardet in nobis. Tunc enim Christus est praesens, sicut testantur in 0905A Evangelio Ammaon et Cleophas dicentes: Nonne cor nostrum ardens erat in nobis in via, cum aperiret nobis Scripturas (Luc. XXIV, 32) ? Viget autem animus quando etiam flos videtur in terris. Quis est iste flos boni odoris, nisi ille qui dixit: Ego flos campi, et lilium convallium (Cant. II, 1) ? De quo et in Esaia scriptum est: Et exiet virga de radice Jesse, et virga ex radice ascendet et flos ex virga exiet (Esai. XI, 1) . Radix utique familia Judaeorum est, virga Maria, flos Mariae Christus, qui quando nostra resplendet in terra, et in agro animae redolet, vel in Ecclesia sua vernat, nec frigus possumus timere, nec pluviam vereri, sed exspectare judicii diem.

44. Et ideo Ecclesia ut hunc florem videret, omni studio festinabat, sicut ipsa testatur dicens: In cubili, 0905B in noctibus quaesivi quem dilexit anima mea: quaesivi eum, et non inveni: vocavi eum, et non exaudivit me. Exsurgam itaque, et introibo in domum, in forum, et plateas, et quaeram quem dilexit anima mea (Cant. III, 1 et seq.) . Quaesivi, et non inveni eum . . . Invenerunt me custodes qui circumeunt civitatem, me percusserunt, et tulerunt pallium a me (Cant. V, 7) . Videtis quemadmodum quaerat quem desiderat invenire, ut non timeat vulnerari. Sed haec vulnera non metuenda sunt, sed optanda; quia vulnera charitatis sunt; sicut ipsa dicit: vulnerata charitate ego sum (Ibid. 8) . Bona charitatis vulnera. Denique utiliora vulnera amici, quam voluntaria oscula inimici.