Ambrose of Milan, De Viduis Liber Unus

Etsi vidua non acceperit praeceptum, consilium tamen tam frequens tamque utile illam accepisse, ut contemnendum non videatur. Nolle se cuiquam laqueum injicere, cum Ecclesiae ager ipso quoque ditetur conjugio: sed viduitatem quae laudatur ab Apostolo, bonam negari nequaquam posse; unde non perfunctorie in eos agit, quorum legibus illam noverat esse proscriptam.

0260B 82. Sed nec vidua praeceptum accipit, sed consilium: consilium autem non semel datum, sed saepe repetitum. Nam et primo dixit: Bonum est enim mulierem non tangere (I Cor. VII, 4) ; et iterum: Volo sic omnes homines esse sicut et meipsum (Ibid., 7) ; et tertio: Bonum est illis, si sic maneant sicut et ego (Ibid., 8) ; et quarto: Bonum est propter instantem necessitatem (Ibid., 26) : et hoc placere Domino, et hoc honestum esse: postremo beatiorem esse in viduitate perseverantiam, non tantum suo consilio, sed etiam Dei Spiritu definivit. Quaenam igitur talis consiliarii benignitatem recuset, qui et voluntati habenas indulgeat, et id suadeat aliis quod in se expertus utile judicavit, non facilis comprehendi, nec 0260C fastidiosus aequari? Quae igitur refugiat sancta fieri corpore et spiritu; cum supra laborem sit praemium, supra usum gratia, supra opus merces?

83. Atque hoc ita dico, non ut laqueum caeteris injiciam, sed ut commissi mihi ruris operarius agrum hunc Ecclesiae fertilem cernam, nunc integritatis flore vernantem, nunc viduitatis gravitate pollentem, nunc etiam conjugii fructibus redundantem. Nam etsi diversi, unius tamen agri fructus sunt: nec tanta hortorum lilia, quantae aristae segetum, messium spicae, compluriumque spatia camporum recipiendis 209 aptantur seminibus, quam redditis novales fructibus feriantur,

84. Bona ergo viduitas, quae toties Apostolico judicio praedicatur; haec enim magistra fidei, magistra 0260D est castitatis. Unde et illi qui deorum suorum adulteria et probra venerantur, coelibatus et viduitatis statuere poenas; ut aemuli criminum multarent studia virtutum: specie quidem qua fecunditatem quaererent, sed studio quo propositum castitatis abolerent. Nam confectis et miles stipendiis arma deponit, et relicto officio quod gerebat, ad propria veteranus rura dimittitur; ut et ipse exercitae laboribus vitae 0261A requiem consequatur, et alios, spe futurae quietis, subeundis faciat operibus promptiores. Agricola quoque maturior torquendam aliis stivam committit, et juvenili gravatus opera, providentiam curae senilis explorat: vitem facilis tondere quam premere, ut juvenescentem luxuriam reprimat, et adolescentem lasciviam falce succidat, parcorum quamdam partuum castitatem docens etiam in vitibus expetendam.

85. Similis huic vidua velut emeritis veterana stipendiis castitatis, etsi conjugii arma deponat; domus tamen totius pacem gubernat: etsi vehendis oneribus otiosa, maritandis tamen junioribus provida: ubi cultus utilior, ubi fructus uberior sit, quarum copula aptior, senili gravitate disponit. Itaque 0261B si maturioribus potius quam junioribus committitur ager, cur putes utiliorem nuptam esse quam viduam? Quod si persecutores fidei, persecutores fuerunt etiam viduitatis: utique fidem sequentibus viduitas non pro supplicio fugienda est, sed tenenda pro praemio.