690 Caput XVII.

Ubi ad intelligentiam verborum Domini loca, in quibus verba illa dicta fuerint, juvare exemplis ostendit Ambrosius, Christum sententiam ex Joanne citatam locutum esse in porticu Salomonis, per quam sapientis anima significatur, docet; eum enim haec in corde stulti aut turbulenti negat fuisse prolaturum, et quamobrem. Addit ab iis qui fidem non habeant iisdem verbis, Christum lapidari: et quemadmodum Petro, quod illa sit confessus, claves coeli datae fuerunt; ita Iscariotem, quod haec ipsa non crediderit, male periisse. Per hanc occasionem in Judaeos, qui Dei Filium emerunt, ac vendiderunt Josephum, invehitur. 0804D Mystice utriusque pretia edisserit; ac murmure proditoris de unguento Magdalenae eadem ratione exposito, subjicit alio modo Christum emi ab haereticis, alio a catholicis, illosque nequicquam sibi nomen usurpare christianorum, si Spiritum a Patre diviserint.

0805A 118. Refert itaque advertere quo loci haec Dominus disputaverit; frequenter enim ejus oracula ex locorum in quibus diversatus est, qualitatibus aestimantur. Jejunaturus, ab Spiritu, sicut legimus (Matth. IV, 1) , ducitur in desertum, ut evacuaret diaboli tentamenta. Nam etsi in abundantia copiarum contineater vixisse laudandum est; tamen in divitiis et amoenitatibus frequentior tentationis illecebra est. Denique tentator ut tentet, copias pollicetar: et Dominus ut vincat, famem nutrit. Nec ego diffiteor in divitiis esse posse continentiam: sed etsi qui mare navigat, frequenter evadit; magis tamen obnoxius est periculo, quam qui navigare noluerit.

119. Videamus caetera. Promissurus regnum coelorum Jesus montem ascendit (Matth. V, 1) . Alibi 0805B per sata ducit discipulos (Matth. XII, 1) , seminaturus in eorum affectibus coelestium segetem praeceptorum; ut messis animorum fecunda flavesceret. Consummaturus susceptae carnis officia, cum perfectionem in discipulis jam videret, quos verborum suorum radice fundaverat, hortum ingreditur (Joan. XVIII, 1) , ut olearum novellas in domo Domini plantaret, et justum palmae florentem modo, vitemque fecundam rivo sui sanguinis irrigaret (Psal. CXXVII, 3) .

120. Hoc quoque loco in porticu Salomonis deambulabat dedicationis, ut legimus (Joan. X, 23) , die, hoc est, in pectore sapientis atque pacifici deambulabat Christus, ejus sibi dedicaturus affectum. Quae ista porticus sit, docet Propheta dicens: Deambulabam in innocentia cordis mei in medio domus tuae 0805C (Psal. C, 2) . Habemus ergo in nobis domum Dei, habemus atria, habemus et porticus, habemus et plateas; quia scriptum est: Inque plateis tuis superfluant aquae tuae (Prov. V, 16) . Dilata ergo hanc porticum tui cordis Dei Verbo, quod tibi dicit: Dilata os tuum et adimplebo illud (Psal. LX, 11) .

121. Ergo deambulans in corde sapientis 691 atque pacifici Dei Verbum, audiamus quid loquatur: Ego et Pater unum sumus (Joan. X, 30) . Non dicet hoc in pectore perturbatoris et stulti; quia Animalis homo non percipit quae sunt Spiritus Dei; stultitia enim illi est (I Cor. II, 14) . Non capiunt fidei magnitudinem angusta impiorum pectora. Denique Judaei audientes: Ego et Pater unum sumus; tulerunt lapides, ut lapidarent eum (Joan. X, 31) .

0805D 122. Qui hoc audire non potest, Judaeus est: qui hoc audire non potest, lapidat Christum asperioribus omni caure perfidiae suae saxis; et si mihi creditis, vulnerat Christum. Nam etsi ille jam nunc vulnus sentire non possit: Nunc enim secundum carnem jam non novimus Christum (II Cor. V, 16) ; tamen Arianorum impietate lapidatur, qui Ecclesiae pietate laetatur.

0806A 123. Bonum mihi est, Domine, lex oris tui (Psal. CXVIII, 72) ; servo praeceptum tuum. Unum te esse cum Patre ipse dixisti. Quia hoc credidit Petrus, claves regni coelorum accepit (Matth. XVI, 19) , et sui securus peccata donavit; quia hoc non credidit Judas, impietatis suae se laqueo strangulavit (Matth. XXVII, 5) . O dura infidelium saxa verborum! O informem laqueum proditoris, sed deformius pretium Judaeorum! O argentum improbum, quo aut emitur ad necem justus, aut venditur! Joseph venditus (Gen. XXXVII, 28) , emptus Jesus Christus (Matth. XXVI, 15) : alter ad servitutem, alter ad mortem. Detestabilis haereditas, feralis auctio, quae aut fratrem vendit injuriae, aut Dominum licitatur exitio, salutis omnium redemptorem.

0806B 124. Duo igitur quae praestantiora sunt omnibus, Judaea violavit, fidem atque pietatem; sed in utroque Christum fidei et pietatis auctorem. Nam et in patriarcha Joseph typus Christi fuit, et in veritate sui corporis Christus: Qui non rapinam arbitratus est esse se aequalem Deo, sed formam servi accepit (Phil. II, 6, 7) ; propter lapsus videlicet nostros suscipiens servitutem, nec refugiens passionem.

125. Alibi viginti aureis emitur, alibi triginta. Quomodo enim poterat verum ejus pretium comprehendi, cujus non potest meritum definiri? Erratur in pretio, quia erratur in studio. Viginti aureis in veteri Testamento venditur, triginta in Evangelio; pretiosior enim typo veritas, largior gratia, quam disciplina: opimior Lege praesentia; quia Lex promisit 0806C adventum, Legem adventus implevit.

126. Viginti aureis emunt Ismaelitae, triginta Judaei. Nec hic figura mediocris. Ad sacrilegium perfidi largiores, quam ad salutem fideles sunt. Utriusque tamen contractus considerare convenit qualitatem. Viginti aurei pretium servitutis, triginta aurei crucis sunt. Quamvis enim simili modo assumptionis et passionis sint admiranda mysteria; plenitudo tamen fidei in sacramento est passionis. Non minoris quidem aestimo sanctae Virginis partum: sed gratius sumo benedicti corporis sacramentum. Quid clementius quam quod mihi suas donavit injurias? 692 Plenius tamen est, quod tantum contulit nobis; ut qui moriturus non erat, quia Deus erat; nostra ille morte moreretur, ut nos ejus Spiritu viveremus.

0806D 127. Denique non otiose et Judas Iscarioth unguentum illud trecentis denariis aestimavit (Joan. XII, 5) : quod utique ipsius pretii definitione crucem videretur Domini declarare. Unde et Dominus ait: Haec enim mittens hoc unguentum in corpus meum, ad sepeliendum me fecit (Matth. XXVI, 12) . Cur igitur Judas hoc charius aestimavit? Quia peccatoribus pluris 0807A constat remissio peccatorum, et indulgentia videtur esse pretiosior. Denique habes scriptum: Quia cui multum dimittitur, plus diligit (Luc. VII, 47) . Ergo et ipsi peccatores Dominicae passionis, quam perdiderunt, gratiam confitentur, et testimonium ferunt Christo, qui Christum sunt persecuti.

128. Aut quia in malevolam animam non intrat sapientia (Sap. I, 4) ; etiam hoc loquebatur proditoris affectus, charius aestimabat Dominici corporis passionem; ut omnes a fide pretii enormitate revocaret. Ideoque Dominus gratis se obtulit, ne quem revocaret a Christo paupertatis necessitas. Patriarchae eum vili vendiderunt, ut omnes emerent. Esaias dixit: Quicumque non habetis argentum , ite, emite, et bibite: manducate sine argento (Esa. LV, 1) ; ut 0807B eum acquireret, qui non habebat argentum. O Juda proditor, unguentum passionis ejus trecentis denariis aestimas, et passionem ejus triginta denariis vendis (Matth. XXVI, 15) ! Dives in aestimatione, vilis in scelere.

129. Ergo non omnes eodem pretio emunt Christum. Alio emit Photinus, qui ad mortem emit: alio Arianus, qui emit ad injuriam: alio catholicus, qui emit ad gloriam. Sed emit sine pecunia, secundum quod scriptum est: Qui non habet pecuniam, emat sine pretio (Esai. LV, 1) .

130. Non omnes, inquit, qui dicunt mihi, Domine, Domine, intrabunt in regnum coelorum (Matth. VII, 21) . Etsi multi se nominent christianos, nomen usurpant, non tamen omnes mercedem habent. Et 0807C Cain obtulit sacrificium (Gen. IV, 3) , et Judas accepit osculum (Luc. XXII, 48) , sed audivit: Juda, osculo Filium hominis tradis? hoc est, amoris pignore scelus imples, ac pacis instrumento odia seris, et charitatis officio mortem irrogas.

131. Ergo nec Ariani sibi usurpato nomine blandiantur, quia christianos esse se dicunt. Respondebit eis Dominus: Nomen meum praetenditis, et substantiam denegatis: sed non agnosco nomen meum, ubi non est mea sempiterna divinitas. Non est nomen meum, quod a Patre dividitur, ab Spiritu separatur: non agnosco nomen meum, ubi non agnosco doctrinam meam: non agnosco nomen meum, ubi non agnosco Spiritum meum. Nescit enim se Spiritus Patris comparare servitiis, quae creavit. De quo 0807D multa jam diximus (Lib. I, cap. 1 et seq.) .