Caput XVIII.

Quod a poetis animae currus, equi et alae attribuuntur, id petitum a propheta Ezechiele. Hujus quatuor animalium formas quibus quatuor exprimuntur Evangelistae, quatuor etiam cardinalium virtutum figuras esse ostenditur. David etiam de animae alis pulchre dixisse. Accendit ergo nos ad volatum sanctus Antistes, et quae fugienda moneat Icari lapsus, nobis aperit. Deinde volandi difficultate proposita, docet si actus nostri sibi consenserint, fore ut videamus Christum in throno, qui nos dirigat: cum vero legatur 0294D modo montem solitus ascendere, modo navim; hac ansam nactus, navis ac piscationis Petri mysticam enodat sententiam.

111. Ac ne forte philosophica alicui aut poetica usurpasse videamur, ut currus, equos, alas animae diceremus, quae illi magis assumpsere de nostris; 0295A domesticis nos usos subsidiis propheticae series lectionis ostendit, quae in hunc modum a sancto Ezechiele scripta est: Et facta est illic super me manus Domini, et vidi, et ecce spiritus surgens veniebat ab Aquilone, et nubes magna erat in eo, et ignis refulgens, et lumen in circuitu ejus sicut lumen electri in medio ignis, et lumen in eo, et in medio sicut similitudo quatuor animalium (Ezech. I, 3 et seq.) .

241 112. Vides igitur animalia jam quatuor esse descripta. Cujusmodi sint animalia ista debemus advertere: Similitudo, inquit, vultus eorum facies hominis, facies leonis a dextris illis quatuor, et facies vituli a sinistris illis quatuor, et facies aquilae desuper illis quatuor, et alae eorum extensae (Ibid. 10, 11) .

113. Hic quoque animam describi accepimus, cujus 0295B quatuor animalia, quatuor affectiones sunt: sed non ita, ut illae quas supra descripsimus; adhuc enim illae erudiuntur animae, processumque accipiunt: hic jam perfecta describitur. Denique illae invitantur ad coelum, haec in coelo est cum Dei verbo. Habet autem quatuor affectiones, id est, similitudini hominis, leonis, vituli, et aquilae comparandas. Quas formas pro librorum Evangelicorum proprietate accepimus figuratas. Et ideo hic quoque in homine rationabilis, in leone impetibilis, in vitulo concupiscibilis, in aquila visibilis per figuras animalium species affectionis expressa est.

114. Nam in omni sapiente viro Prudentes Graeciae esse memoraverunt λογιστικὸν, θυμηθικὸν, ἐπιθυμητικὸν, διορατικὸν: Latini vero prudentiam, fortitudinem, 0295C temperantiam, atque justitiam. Prudentia enim rationis humanae est: fortitudo vim quamdam ferocientis virtutis habet, mortisque contemptum: temperantia sacratae vinculo charitatis, mysteriorumque contemplatione coelestium, negligit corporis voluptates: justitia in alto quodam suggestu locata videt, exploratque omnia: quae aliis potius nata quam sibi, non tam suas utilitates quam publica emolumenta rimatur. Meritoque anima operata justitiam, formam aquilae accipit, quod terrena defugiens, totaque 0296A coelesti sublimis et intenta mysterio, resurrectionis gloriam pretio aequitatis adipiscitur. Propter quod ad eam dictum est: Renovabitur sicut aquilae juventus tua (Psal. CII, 5) .

115. Est ergo et juxta David, alis spiritalibus anima fulta, quam eousque volucrem nobis voluit declarare, ut alibi quoque diceret: Anima nostra sicut passer erepta est de laqueo venantium (Psal. CXXIII, 7) . Et alibi: In Domino confido, quomodo dicitis animae meae: Transmigra in montem sicut passer (Psal. X, 2) . Habet igitur alas anima suas, quibus se possit libera levare de terris. Alarum autem remigium non materialis compago pennarum, sed continuus ordo bonorum factorum est; qualis ille Dominicus, cui bene dicitur: Et in umbra alarum tuarum sperabo (Psal. LVI, 0296B 2) . Non solum enim manus illae Domini affixae cruci in modum volantis extentae, sed etiam facta coelestia, velut umbra refrigerante salutis aeternae, mundi ferventis incendia temperarunt.

116. Ergo quia volandi nobis data est copia, 242 excitet in se unusquisque gratiam Dei, ac posteriora obliviscens, priora appetens, ad destinata contendat (Phil. III, 13) . Procul a militiae honoribus, procul ab aestibus mundi; ne quod fabulae ferunt, aestu solis cera resoluta Icareos volatus penna relabente destituat. Nam licet gravitas dictorum absit; poetico tamen sale declarare voluerunt prudentium maturitati tutos esse volatus per saeculum, juvenilem vero levitatem obnoxiam cupiditatibus mundi, refluentibus pennis, et, per oblivia veritatis, meritorum compage 0296C resoluta, majore pernicie in terram relabi.

117. Haud facilis volatus omnibus: difficilis etiam discordantibus internis animalibus vitae cursus humanae est. At si sibi actus nostri ordo conveniat, videbit et in nobis propheta rotam illam unam super terram conjunctam animalibus quatuor. Videbit ergo rursus Ezechiel; videt enim adhuc et viget, et vigebit. Videbit, inquam, rotam in medio rotae super terram sine offensione labentem (Ezech. I, 15, 16) . Rota enim super terram vita est corporis ad animae 0297A aptata virtutem, et ad Evangelicum cohaerenti cursu formata praeceptum: rota autem in medio rotae, veluti vita intra vitam; quod sanctorum sibi vita non dissonet, sed qualis fuerit superioris aetatis, talis sit et sequentis: vel quod in hac vita corporis vitae volvatur usus aeternae.

118. Cum ista congruerint, tunc divina vox resultabit, tunc super similitudinem throni similitudo sicut species hominis apparebit (Ezech. I, 26) . Hic homo Verbum est, quia Verbum caro factum est (Joan. I, 14) . Hic homo nostrorum est agitator animalium, nostrorum rector est morum, qui pro nostrorum ratione meritorum, aut currum plerumque aut montem ascendit, aut navim: sed navim in qua aut apostoli navigant, aut piscatur Petrus (Luc. V, 0297B 3 et seq.) ; nec enim vilis est navis, quae ducitur in altum (Matth. XVII, 1) , hoc est, ab incredulis separatur. Cur enim navis eligitur in qua Christus sedeat, turba doceatur, nisi quia navis Ecclesia est, quae pleno Dominicae crucis velo sancti Spiritus flatu in hoc bene navigat mundo?

119. In hac navi piscatur Petrus: et nunc retibus, nunc hamo piscari jubetur. Grande mysterium! Spiritalis enim videtur esse piscatio, qua doctrinae hamum mittere jubetur in saeculum; ut primum illum martyrem Stephanum de mari elevet, qui censum Christi in interioribus contineret; martyr enim Christi thesaurus Ecclesiae. Martyr igitur ille qui de mari ad coelum primus ascendit, captus a Petro 0297C ministrer altaris, non reti, sed hamo levatur; ut rivo sui sanguinis elevaretur ad coelum. Cujus in ore thesaurus erat, cum Christum in confessione loqueretur. 243 Quis enim thesaurus in nobis est, nisi Dei Verbum? Dei ergo et retibus et hamo piscatur perfectior; ut reti concludat, hamo adurat: sed reti turba concluditur, hamo singularis elegitur. O si mihi liceret illum hamum vorare, qui adureret os meum, et levi daret salutem vulnere!