Caput V.

Evam damnationis sententia in Sara tamquam solutam esse, sed multo magis in Maria, quae virginitate integra Deum genuit, nec non ejusdem virtutis signum extulit. Quam impudenter ipsam virginem perseverasse negarint haeretici, quorum argumenta ex Evangeliis petita diluuntur.

32. Veni, Eva, jam sobria; veni, Eva, etsi in te aliquando intemperans, sed jam in prole jejuna. Veni, Eva, jam talis, ut non de paradiso excludaris, sed rapiaris ad coelum. Veni, Eva, jam Sara, quae 0313B parias filios non in tristitia, sed in exsultatione: non in moerore, sed risu. Isaac tibi multiplex nascetur. Veni iterum, Eva, jam Sara, de qua dicatur viro: Audi Sarai uxorem tuam (Gen. XXI, 12) . Sis tu licet viro subdita, quia esse te decet; cito tamen solvisti sententiam, ut vir te audire jubeatur.

257 33. Si typum Christi illa pariendo a viro meretur audiri, quantum proficit sexus qui Christum, salva tamen virginitate, generavit! Veni ergo, Eva, jam Maria, quae nobis non solum virginitatis incentivum attulit, sed etiam Deum intulit. Unde laetus et exsultans tanto munere dicit Esaias: Ecce virgo in utero accipiet, et pariet filium, et vocabitur nomen ejus Emmanuel (Esai. VII, 14) , quod est interpretatum, nobiscum Deus (Matth. I, 23) . Unde hoc 0313C munus? Non de terra utique, sed de coelo vas sibi hoc per quod descenderet Christus elegit, et sacravit templum pudoris. Per unam descendit, sed multas 0314A vocavit. Unde et speciale Maria Domini hoc nomen invenit, quod significat: Deus ex genere meo.

34. Dictae sunt et ante Mariae multae: nam et Maria soror Aaron dicta fuit (Exod. XV, 20, 23) ; sed illa Maria amaritudo maris vocabatur. Venit ergo Dominus in amaritudinem fragilitatis humanae, ut conditionis amaritudo dulcesceret, Verbi coelestis suavitate et gratia temperata. Hoc significavit fons Merrha per lignum dulcoratus; eo quod populus nationum amarus ante peccatis, vel caro nostra temperamento passionis Dominicae in usus alteros mutaretur.

35. Egregia igitur Maria, quae signum sacrae virginitatis extulit, et intemeratae integritatis pium Christo vexillum erexit. Et tamen cum omnes ad 0314B cultum virginitatis sanctae Mariae advocentur exemplo, fuerunt qui eam negarent virginem perseverasse. Hoc tantum sacrilegium silere jamdudum maluimus: sed quia causa vocavit in medium, ita ut ejus prolapsionis etiam Episcopus argueretur, indemnatum non putamus relinquendum; et maxime quia et mulierem eam legimus, sicut qui in Cana Galilaeae ipse Dominus ait dicenti sibi: Vinum non habent, fili, respondit: Quid mihi et tibi est, mulier (Joan. II, 3, 5) ? Et alibi legimus quod dixerit Matthaeus de Joseph et Maria: Inventa est antequam convenirent, in utero habens de Spiritu sancto (Matth. I, 18) . Et infra: Non cognovit eam, donec peperit (Ibid., 19) . Et iterum de Joseph: Noluit eam traducere (Matth. XII, 47) . Et fratres Domini videntur significare, 0314C quod de Maria suscepti sint. Et Apostolus ait: Postquam venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex 258 muliere, factum sub lege 0315A (Gal. IV, 4) . Quae singula enodanda nobis sunt ut qui illa legit, sermonis hujusmodi vinculo non alligetur. Respondeamus itaque suo ordine.

36. De mulieris nomine quid moveamur? Ad sexum retulit; non enim corruptelae, sed sexus vocabulum est. Vulgi usus non praejudicat veritati. Denique virginitas primum hoc nomen accepit; nam cum sumpsisset Deus unam de costis Adae, et supplevisset carnem in locum ipsius: Aedificavit, inquit, eam in mulierem (Gen. II, 22) . Utique adhuc virum non cognoverat, et jam mulier vocabatur. Rationem quoque nominis hujus Scriptura non tacuit dicens: Quia dixit Adam: Os de ossibus meis, et caro de carne mea. Haec vocabitur mulier, quoniam de viro suo sumpta est (Ibid., 23) . Quia sumpta est, 0315B inquit, de viro suo, non quia virum experta. Itaque quamdiu in paradiso fuit, mulier vocata est, et cognita viro non erat: ubi autem ejecta est de paradiso, tunc legitur quia Adam cognovit Evam mulierem suam, et tunc concepit et peperit filium (Gen. IV, 1) . Primus igitur solutus est nodus.

37. Secunda quaestio, quia scriptum est, Antequam convenirent, inventa est in utero habens (Matth. I, 18) . Consuetudo autem divinae Scripturae ea est, ut causam quae suscepta est, astruat, incidentem differat.

38. Quo solvitur etiam tertia quaestio, qua dictum est: Non cognovit eam, donec peperit Filium (Ibid., 19) . Quid ergo? Postea cognovit? Minime. Denique habes scriptum: Ego sum Deus, et donec senescatis, 0315C ego sum (Esai. XLVI, 4) . Numquid igitur postquam senuerunt, quibus donec dictum erat, Deus esse desivit? Item in prophetia David legimus: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum (Psal. CIX, 1) . Numquid subjectis populis nationum, qui ante videbantur inimici, cum salutis auctorem negarent, simulacris servirent, ad dexteram Patris Filius sedere desivit, aut in perpetuum non sedebit?

39. Quid autem praejudicat Mariae, si coelestis consilii mysterium Joseph non intellexit, et putavit virginem non esse, quam praegnantem videret? Resurrectionem ejus angeli ignoraverunt, quod significant 0316A versiculi: Tollite portas, 259 principes, vestras, et elevamini portae aeternales, et introibit Rex gloriae. Quis est iste Rex gloriae (Psal. XXIII, 7, 8) ? Interrogant quasi ignorent; et alii respondent: Dominus fortis et potens, Dominus potens in praelio, ipse est Rex gloriae. Et repetivit Propheta eosdem versiculos, et nihilominus illi quasi ignorantes iterum interrogaverunt; sic enim scriptum est: Tollite portas, principes, vestras, et elevamini portae aeternales, et introibit Rex gloriae. Quis est iste Rex gloriae (Ibid. 9, 10) ? Quomodo ergo homo potuit divinum scire secretum, quod angeli nesciebant? Et in Esaiae libro habes: Quis est iste, qui advenit ex Edom; rubor vestimentorum ejus ex Bosor (Esai. LXIII, 1) ? Et utique minus erat hominem resurrexisse, quam virginem parturisse. Etenim 0316B jam Eliae precibus, Elisaei orationibus mortui resurrexerant (III Reg. XVII, 22) : numquam autem ante, numquam postea virgo generavit (IV Reg. IV, 17) .

40. Hoc autem opinatus est quod traduceret eam quasi ream, antequam ab angelo moneretur (Matth. I, 20) : postea autem quasi fidelis nec dubius virginitatis ejus servavit oraculum.