Caput VIII.

0376A

Quaenam sit remedii quod adhibere cupit, difficultas atque ratio: suadere se ut ad poenitentiam non qualemcumque illa confugiat, sed congruam; cujus actus interior, nec non exteriora signa hic memorantur. Porro ejusdem beneficio fore, ut illa aeternae poenae immunitatem obtineat; si tamen eo in se fuerit severior, quo peccatum minus libere sit confessa. Ad quod etiam futuri judicii atrocitate ipsam accendit.

32. Cupio prodesse, sed subvenire non possum; quia totum caput in dolore, et totum cor in moestitia: a pedibus usque ad caput, sicut ait Esaias, non est malagma imponere (Esai. I, 5, 6) . Infirmitas tua omne 0376B humanae medicinae exclusit auxilium. Et licet tam boni quam mali justa indignatione permoti, te omni depopulatione dignam, te omni tormentorum genere discruciandam judicent, morte mulctandam, aut ignibus exurendam: ego tamen qui scio graviora facinorosis servari tormenta, et sine fine impias animas cruciatus manere, non temporales utique, sed aeternos; aliis te volo cruciatibus affici, profuturis utique, non animam perdituris.

33. Ergo secundum divinam sententiam dabo consilium; solum enim et unicum tentandum est remedium illud, quod divina vox per Ezechielem miseris porrigit: Nolo, inquit, mortem peccatoris, quantum ut convertatur, et vivat (Ezech. XXXIII, 11) . Et iterum post haec inquit Dominus, dixi: Convertere 0376C ad me. Numquid resina non est in Galaad, aut medicus non est ibi? Quare non ascendit sanitas filiae populi mei (Jerem. VIII, 22) ? Haec utique dicta poenitentiam sapiunt, hae sententiae Dei vocant ad poenitentiam peccatores: poenitudo enim lapsis necessaria est, sicut vulneratis sunt necessaria medicamina.

314 34. Sed quanta putas, et qualis necessaria poenitentia? Quae aut aequet crimina, aut certe excedat. Vide ergo si simplex hoc peccatum adulterii est, an duplex sit pro illa nece quae facta dicitur in occulto: et secundum conscientiae molem exhibenda est poenitentiae magnitudo. Poenitentia ergo 0377A non verbis agenda est, sed et facto. Haec autem sic agitur, si tibi ante oculos ponas de quanta gloria rueris, et de quo libro vitae nomen tuum deletum sit; et si te jam credas prope ipsas positam tenebras exteriores, ubi erit fletus oculorum, et stridor dentium sine fine. Cum haec certa fide, sicut est, animo conceperis, quia necesse est praevaricatricem animam tartareis poenis, et gehennae ignibus tradi, nec aliud remedium constitutum esse post unum baptismum quam poenitentiae solatium; quantamvis afflictionem, quantumvis laborem subire, esto contenta, dummodo ab aeternalibus poenis libereris.

35. Ergo haec tu tecum cogitans, et mente retractans, facti tui ipsa judex esto crudelior. In primis omnis cura vitae hujus interimenda tibi est, et 0377B quasi mortuam te existimans, sicut et es, quomodo possis reviviscere, cogita. Deinde lugubris tibi accipienda est vestis, et mens ac membra singula digna castigatione punienda. Amputentur crines, qui per vanam gloriam occasionem luxuriae praestiterunt. Defluant oculi lacrymis, qui masculum non simpliciter aspexerunt. Pallescat facies, quae quondam irrubuit impudice. Denique totum corpus injuriis et jejuniis maceretur, cinere aspersum et opertum 0378A cilicio perhorrescat; quod male sibi de pulchritudine placuit. Cor vero sit liquescens tamquam cera, jejuniis inquietans seipsum, et cogitationibus ventilans, quare sit ab inimico subversum. Sensus etiam crucietur; quia in membra corporis cum haberet dominationem, malo cessit imperio.

36. Talis vita, talis actio poenitentiae, si fuerit perseverans, audebit sperare, etsi non gloriam, 315 certe poenae vacationem; dicit enim Deus: Convertimini ad me, et convertar ad vos. Convertimini ex toto corde vestro, in jejunio, et in fletu, et in planctu; dirumpite corda vestra, et non vestimentum; quoniam pius et misericors est (Joel II, 22, 23) . Sic conversus magnus ille David justificatus est; sic Ninive peccatrix illa civitas incumbentem sibi evasit interitum 0378B (II Reg. XII, 13) . Peccator ergo si sibi ipsi non pepercerit, a Deo illi parcetur (Joan. III, 5 et seq.) . Et si futuras poenas gehennae perpetuas in hoc parvo vitae spatio compensaverit, seipsum ab aeterno judicio liberabit.

37. Grandi plagae alta et prolixa opus est medicina: grande scelus grandem habet necessariam satisfactionem. Nam non est dubium levius esse crimen, ubi peccatum suum ultro homo confitetur, et 0379A poenitet: at ubi celat mala sua, invitus detegitur, et nolens publicatur; illud gravius scelus est. Quod tibi utique provenisse negare non poteris. Et ideo fortius dolendum; quia peccatum est fortius.

38. Si mente cernerent homines peccatores quale judicium emittet Deus in mundo, et sensus humanus non dispergeretur vanitate saeculari, non infidelitate gravaretur: quantumvis et qualemvis cruciatum ad praesens libentissime sufferrent, etiamsi esset longior vita; dummodo in illas poenas aeterni ignis non incurrerent. Sed tu quae jam ingressa es agonem poenitentiae, insiste, misera: fortiter inhaere tanquam in naufragiis tabulae, sperans per ipsam te de profundo criminum liberari. Inhaere poenitentiae usque ad extremum vitae, nec tibi praesumas ab humana 0379B die veniam dari; quia decipit te qui hoc tibi polliceri voluerit. Quae enim proprie in Dominum peccasti, ab ipso solo te convenit in die judicii exspectare remedium.