361 Caput Primum.

0431A

Quare in baptismo demersi ac vivificati recipiant unguentum in capite, et quid sit regeneratio: qua ratione etiam nos piscis in mari saeculi hujus imitari naturam oporteat? Item de mysterio lotionis pedum, cujus licet usus in Ecclesia Romana non obtineat, utilitas haud parva declaratur.

1. Hesterno die de fonte disputavimus, cujus species veluti quaedam sepulcri forma est; in quem, credentes in Patrem et Filium et Spiritum sanctum, recipimur et demergimur et surgimus, hoc est, resuscitamur. Accipis autem μύρον, hoc est, unguentum supra caput (De Consec. dist. 8, c. Accepisti myst.) . Quare supra caput? Quia sensus sapientis in capite ejus, Salomon ait (Eccles. II, 14) ; friget enim 0431B sapientia sine gratia: sed ubi gratiam acceperit sapientia, tunc opus ejus incipit esse perfectum. Haec regeneratio dicitur.

2. Quid est regeneratio? Habes in Actibus apostolorum (Act. XIII, 33) , quod ille versiculus qui dicitur in psalmo secundo: Filius meus es tu, ego hodie genui te, ad resurrectionem spectare videatur. Namque sanctus apostolus Petrus in Actibus apostolorum sic interpretatus est, quod tunc quando resurrexit Filius a mortuis, Patris vox resulta verit: Filius meus es tu, ego hodie genui te (Psal. II, 7) . Unde et primogenitus a mortuis dicitur. Ergo resurrectio quid est, nisi quando de morte ad vitam resurgimus? Sic ergo et in baptismate, quoniam similitudo 0431C mortis est, sine dubio dum mergis et resurgis, similitudo fit resurrectionis. Recte itaque secundum interpretationem apostoli Petri sicut illa resurrectio regeneratio fuit, ita et ista resurrectio regeneratio est.

3. Sed quid dicis quia in aquam mergis? Ideo peregrinaris, ideo te dubitatio tenet? Legimus quidem: 0432A Producat terra ex se fructum germinantem (Gen. II, 11) . Similiter et de aquis legisti: Producant aquae animantia (Ibid, 20) , et nata sunt animantia. Illa quidem in principio creaturae: sed tibi reservatum est, 362 ut aqua te regeneret ad gratiam, sicut alia generavit ad vitam. Imitare illum piscem qui minorem quidem adeptus est gratiam; tamen debet tibi esse miraculo. In mari est, et super undas est: in mari est, et super fluctus natat. In mari tempestas furit, stridunt procellae: sed piscis natat, non demergitur; quia natare consuevit. Ergo et tibi hoc saeculum mare est. Habet diversos fluctus, undas graves, saevas tempestates. Et tu esto piscis, ut saeculi te unda non mergat. Pulchre autem Pater dicit ad Filium: Ego hodie genui te (Psal. II, 7) , hoc est, quando 0432B redemisti populum, quando ad coeli regnum vocasti, quando implesti voluntatem meam, probasti meum esse te Filium.

4. Ascendisti de fonte, quid secutum est? Audisti lectionem. Succinctus summus sacerdos, licet enim et presbyteri fecerint, tamen exordium ministerii a summo est sacerdote. Succinctus, inquam, summus sacerdos pedes tibi lavit. Quod est istud mysterium? Audisti utique quia Dominus cum lavisset discipulis aliis pedes, venit ad Petrum, et ait illi Petrus: Tu mihi lavas pedes (Joan. XIII, 8) ? Hoc est, tu dominus servo lavas pedes? tu immaculatus mihi lavas pedes? tu auctor coelorum mihi lavas pedes? Habes hoc et alibi: Venit ad Joannem, et ait illi Joannes: Ego a te debeo baptizari, et tu venis ad 0432C me (Matth. III, 14) ? Ego sum peccator, et tu venis ad me peccatorem, ut tua quasi peccata deponas, qui peccatum non feceris? Vide omnem justitiam, vide humilitatem, vide gratiam, vide sanctificationem: Nisi lavero, inquit, tibi pedes, non habebis mecum partem.

5. Non ignoramus quod Ecclesia Romana hanc 0433A consuetudinem non habeat, cujus typum in omnibus sequimur et formam: hanc tamen consuetudinem non habet, ut pedes lavet. Vide ergo, forte propter multitudinem declinavit. Sunt tamen qui dicant et excusare conentur, quia hoc non in mysterio faciendum est, non 363 in baptismate, non in regeneratione: sed quasi hospiti pedes lavandi sint. Aliud est humilitatis, aliud sanctificationis. Denique audi quia mysterium est et sanctificatio: Nisi lavero tibi pedes, non habebis mecum partem (Joan. XIII, 8) . Hoc ideo dico, non quod alios reprehendam, sed mea officia ipse commendem. In omnibus cupio sequi Ecclesiam Romanam: sed tamen et nos homines sensum habemus; ideo quod alibi rectius servatur, et nos rectius custodimus.

0433B 6. Ipsum sequimur apostolum Petrum, ipsius inhaeremus devotioni. Ad hoc Ecclesia Romana quid respondet? Utique ipse auctor est nobis hujus assertionis Petrus apostolus, qui sacerdos fuit Ecclesiae Romanae. Ipse Petrus ait: Domine, non solum pedes, sed etiam manus et caput (Ibid., 9) . Vide fidem. Quod ante excusavit, humilitatis fuit: quod postea obtulit, devotionis et fidei.

7. Respondit illi Dominus, quia dixerat manus et caput: Qui lavit, non necesse habet iterum lavare, nisi ut solos pedes lavet (Ibid., 10) . Quare hoc? Quia in baptismate omnis culpa diluitur. Recedit ergo culpa: sed quia Adam supplantatus a diabolo est (Gen. III, 6) , et venenum ei effusum est supra pedes, ideo lavas pedes; ut in ea parte in qua insidiatus 0433C est serpens, majus subsidium sanctificationis accedat, quo postea te supplantare non possit. Lavas ergo pedes, ut laves venena serpentis. Ad humilitatem quoque proficit, ut in mysterio non erubescamus, quod dedignamur in obsequio.