Caput V.

De inordinata orantium disceptatione, et qua modestia mulieres orare oporteat: item de inchoatione orationis, ejusque medio ac fine; cum iterata Dominicae orationis expositione, quae tractatum ducit ad umbilicos.

20. Nunc de disceptatione videamus. Plerumque 0459A negotiator venit ad orationem, aut avarus: alter de pecunia cogitat, alter de lucro, alter de honore, alter de cupiditate; et putat quod eum Deus possit audire. Et ideo quando oras, divina humanis praeferre te convenit.

21. Similiter et mulieres, inquit, volo orare non jactantes se in ornamentis, neque in margaritis, ait apostolus Paulus (I Tim. II, 9) . Sed et apostolus Petrus: Mulieris, inquit, gratia plurimum valet, ut viri ejus convertatur affectus per uxoris suae bonam conversationem, et incredulus se convertat ad gratiam Christi (I Petr. III, 1, 2) . Hoc valet mulieris gravitas et pudicitia, et ejus bona conversatio, ut virum suum vocet ad fidem et devotionem, quod et prudentis viri sermo frequenter operatur. Ergo mulier, 0459B inquit, non in ornatu capillorum, non in tortis crinibus ornamentum suum habeat, sed in oratione ex corde puro; ubi est absconditus cordis homo, qui semper est apud Deum locuples (Ibid. 3, 4) . Habes ergo in quo sis dives. In Christo divitiae tuae pudicitiae sunt et castitatis infulae, fides, devotio, et misericordia. Hi sunt thesauri justitiae, sicut propheta memoravit (Esai. XXXIII, 6) .

22. Deinde unde debeas incipere. Dic mihi, si velis hominem rogare, et sic incipias: Da mihi, ecce illud quod te peto; nonne arrogans videtur oratio? Et ideo inchoari oratio debet a Dei laude, ut roges omnipotentem Deum, cui possibilia sunt omnia, qui habet voluntatem praestandi. Sequitur obsecratio, sicut Apostolus docuit dicens: Obsecro 0459C ergo primum fieri orationes, obsecrationes, postulationes, gratiarum actiones (I Tim. II, 1) . Prima ergo oratio laudem debet habere Dei: secunda supplicationem; tertia postulationem: quarta gratiarum actionem. Non debes quasi famelicus ad cibum de cibo primum incipere, sed ante a laudibus Dei.

23. Unde et oratores isti sapientes hanc habent disciplinam, ut judicem fautorem sibi praestent: incipiunt a laudibus ejus, ut benevolum sibi faciant cognitorem. Deinde paulatim incipit rogare judicem ut patienter dignetur audire. 385 Audet tertio postulationem suam depromere, quid petat exprimere. Quarto quomodo coepit a laudibus Dei, sic debet in laudem desinere.

0460A 24. Habes hoc in oratione Dominica: Pater nostri qui es in coelis (Matth. VI, 9) . Laus Dei est, quod pater praedicatur: in eo pietatis gloria. Laus Dei, quia in coelis habitat, non in terris. Pater noster qui es in coelis, sanctificetur nomen tuum, id est, ut sanctificet servos suos; nomen enim illius sanctificatur in nobis, quando praedicantur homines christiani. Ergo optantis est, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum (Ibid., 10) . Postulatio, ut in nobis sit regnum Christi. Si Deus in nobis regnat, locum habere adversarius non potest. Culpa non regnat, peccatum non regnat: sed regnat virtus, regnat pudicitia, regnat devotio. Deinde: Fiat voluntas tua, sicut in coelo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie (Ibid., 11) . Haec postulatio 0460B maxima est eorum quae postulantur. Et dimitte, inquit, nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris (Ibid., 12) . Ideo quotidie accipe, ut quotidie debito tuo indulgentiam petas. Et ne patiaris non induci in tentationem: sed libera nos a malo (Ibid., 13) . Quid sequitur? Audi quid dicat sacerdos: per Dominum nostrum Jesum Christum, in quo tibi est, cum quo tibi est honor, laus, gloria, magnificentia, potestas cum Spiritu sancto a saeculis, et nunc, et semper, et in omnia saecula saeculorum, Amen.

25. Aliud: Psalmorum David licet unus libellus sit, habens eas virtutes orationis quas supra diximus (Sup., num. 22) ; 386 tamen plerumque et in uno psalmo omnes istae orationis partes inveniuntur, quomodo 0460C in octavo psalmo invenimus. Denique sic coepit: Domine, Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in universa terra (Psal. VIII, 2) ! Oratio ergo prima. Deinde obsecratio: Quoniam videbo coelos tuos, opera digitorum tuorum: hoc est, coelos videbo, lunam et stellas, quas tu fundasti (Ibid., 4) . Utique non coelum dicit videbo, sed videbo coelos, in quibus incipit albescere gratia et splendor coelestis. Hos sibi coelos tunc promittebat Propheta dari, qui coelestem gratiam a Domino mererentur. Lunam et stellas quas tu fundasti: lunam Ecclesiam, stellas vocat sanctos coelesti gratia refulgentes. Deinde vide postulationem ejus: Quid est homo quod meministi ejus: aut filius hominis, quoniam visitas eum? 0461A Minorasti eum paulo minus ab angelis, gloria et honore coronasti eum, et constituisti eum super opera manuum tuarum (Ibid., 6, 7) . Et alia gratiarum actio: Omnia subjecisti sub pedibus ejus, oves et boves universas, insuper et pecora campi, etc. (Ibid., 8 et seq.) .

26. Docuimus pro captu nostro forsitan quod non didicimus; et ut potuimus, expressimus. Sanctitas vestra institutis sacerdotalibus informata, laboret 0462A tenere quod accepit a Deo: y et oblatio sicut hostia pura, in vobis semper suum signaculum recognoscat, ut et ipsi ad gratiam et ad praemia virtutum pervenire possitis, per Dominum nostrum Jesum Christum; cui est gloria, honor, laus, perpetuitas a saeculis, et nunc, et semper, et in omnia saecula saeculorum. Amen.