Caput IX.

Objicientibus Filium cum a Patre sit missus, eo utique minorem esse; respondetur illum etiam a Spiritu missum, quo tamen minor non habeatur. Additur etiam Spiritum mitti a Patre et Filio, ut utriusque operationum unitas designetur: Hinc admonemur sedulo distinguendum quae locutiones Christo ut Deo, quaeve eidem ut homini conveniant: quarum exempla non pauca subjiciuntur exponunturque.

74. Nec illud sane metuo, quod solent obtendere minorem esse, quia missus est. Si enim et minor non docetur, et honorificentiae docetur aequalitas; cum ita omnes honorificent Filium, sicut honorificant Patrem 0575C (Joan. V, 23) , constat eo minorem non esse, quod missus est.

75. Non ergo humani sermonis angustias, sed verborum claritatem intuere, operibus crede. Considera quia Dominus noster Jesus Christus in Esaia locutus est ab Spiritu sancto esse se missum (Esa. LXI, 1) . Numquid ergo Spiritu minor Filius, quia missus ab Spiritu est? Habes igitur scriptum quod Filius a Patre et Spiritu ejus dicat esse se missum: Ego sum, inquit, primus, et ego in aeternum, et manus 0576A mea fundavit terram, dextera mea solidavit coelum (Esai. XLVIII, 12, 13) ; et infra: Ego locutus sum, et ego vocavi; adduxi eum, et prosperum iter ejus feci. Accedite ad me, et audite haec: non in occulto ab initio locutus sum. Cum fierent, illic eram: et nunc Dominus misit me, et Spiritus ejus (Ibid., 15, 16) . Utique qui coelum fecit et terram, ipse dicit a Domino et a Spiritu ejus esse se missum. Videtis ergo quod simplicitas sermonis, non injuria 485 missionis sit. Ipse igitur missus a Patre, ipse est missus ab Spiritu.

76. Et ut cognoscas nullam majestatis esse distantiam, etiam Filius Spiritum mittit, sicut ipse dixit: Cum venerit autem Paraclitus, quem ego mittam vobis a Patre meo, Spiritus veritatis, qui a Patre meo procedit (Joan. XV, 26) . Hunc eumdem Paraclitum et a 0576B Patre esse mittendum supra docuit dicens: Paraclitus autem ille Spiritus sanctus, quem mittet Pater in nomine meo (Joan. XIV, 26) . Vide unitatem, quia quem Deus Pater mittit, mittit et Filius: et quem mittit Pater, mittit et Spiritus. Aut si nolunt Filium missum, quia dexteram Patris Filium legimus; ipsi de Patre quod de Filio abnuunt, fatebuntur: nisi forte aut alterum sibi Patrem, aut alterum sibi Filium inveniant Ariani.

77. Sileant igitur inanes de sermonibus quaestiones; quia regnum Dei, sicut scriptum est (I Cor. II, 4) , non in persuasione verbi est, sed in ostensione virtutis. Servemus distinctionem divinitatis et carnis. Unus in utraque loquitur Dei Flius; quia in eodem utraque natura est: et si idem loquitur, non 0576C uno semper loquitur modo. Intende in eo nunc gloriam Dei, nunc hominis passiones. Quasi Deus loquitur quae sunt divina, quia Verbum est: quasi homo dicit quae sunt humana, quia in mea substantia loquebatur.

78. Hic est panis vivus, qui descendit de coelo (Joan. VI, 51) . Panis hic caro est, sicut ipse dixit: Hic panis quem ego dabo, caro mea est (Ibid., 52) . Hic est qui descendit de coelo, hic est quem Pater sanctificavit, et misit in hunc mundum. Nec ipsa 0577A littera nos docet sanctificatione divinitatem eguisse, sed carnem. Denique ipse Dominus dixit: Et ego memetipsum sanctifico pro ipsis (Joan. XVII, 19) ; ut agnoscas quod et sanctificatur in carne pro nobis, et divinitate sanctificat.

79. Hic idem est quem Pater misit, sed factum ex muliere, factum sub Lege, ut Apostolus dixit (Galat. IV, 4) . Hic est, qui ait: Spiritus Domini super me, propter quod unxit me: evangelizare pauperibus misit me (Luc. IV, 18) . Hic est qui dicit: Mea doctrina non est mea, sed ejus qui misit me. Si quis voluerit voluntatem ejus facere, cognoscet de doctrina, utrum ex Deo est, an ego a me ipso loquar (Joan. VII, 16, 17) . Alia ergo ex Deo doctrina, alia ex homine. Itaque Judaei cum doctrinam ejus secundum hominem quaererent, 0577B et dicerent: Quomodo hic litteras novit, cum non didicerit (Joan. VII, 15) ? respondit Jesus, et dixit: Mea doctrina, non est mea; nam cum sine 486 eruditione litterarum doceat, non quasi homo, sed potius ut Deus videtur docere, qui doctrinam non didicerit, sed invenerit.

80. Adinvenit enim omnem viam disciplinae, ut supra lectum est; nam utique de Filio Dei dictum est: Hic est Deus noster, et non aestimabitur alius ad eum qui adinvenit omnem viam disciplinae. Post haec in terris visus est, et cum hominibus conversatus est (Baruc. III, 36 et seq) . Quomodo ergo secundum divinitatem doctrinam suam non habet, qui adinvenit omnem viam disciplinae, antequam videretur in terris? Aut quomodo minor, de quo dictum est: Non 0577C aestimabitur alius ad eum? Utique incomparabilis dicitur, ad quam nemo alius aestimari potest: sed ita incomparabilis, ut Patri nequeat anteferri. Quod si de Patre dictum putant, impietatem Sabellii non evadent, ut Patri susceptionem humanae carnis attribuant.

81. Persequamur sequentia: Qui a semetipso, inquit, loquitur, gloriam suam quaerit (Joan. VII, 18) . Vide unitatem, quae et Patrem signat et Filium. Non potest non esse, qui loquitur: sed non potest a semetipso esse quod loquitur, in quo naturaliter ex Patre sunt omnia.

82. Quid est autem: Gloriam suam quaerit? Hoc est, non divisam a Patre gloriam; nam utique et Verbum Deus habet gloriam. Denique dicit: Ut videant gloriam 0577D meam (Joan. XVII, 24) . Sed illa verbi gloria eadem Patris gloria est, sicut scriptum est: Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris (Philip. II, 11) . Ita igitur secundum divinitatem Dei Filius suam gloriam 0578A habet, ut Patris et Filii una sit gloria. Non est ergo minor in claritate, quia una gloria: non minor divinitate, quia plenitudo divinitatis in Christo est.

83. Et quomodo, inquis, scriptum est: Pater, venit hora, clarifica Filium tuum (Joan. XVII, 1) ? Qui hoc dicit, clarificatione, inquis, indiget. Hucusque oculos habes: quod reliquum est non legisti; sequitur enim: Ut Filius tuus clarificet te (Ibid.) . Numquid et Pater indiget, qui clarificandus a Filio est?