617 Caput VII.

Spiritum sanctum creaturam non esse, cum sit incircumscriptus, et apostolis per omnes regiones dispersis infusus, quin etiam angelos ipsos, quibus aequales nos reddit, sanctificet. Eodem Mariam repletam esse, nec non etiam Christum Dominum, atque adeo superiora et inferiora omnia: de cujus operatione, quae per piscinae commotionem designabatur, ortum ducit omnis benedictio.

0723D 81. Cum igitur omnis creatura certis naturae suae sit circumscripta limitibus; si quidem et illa invisibilia opera, quae non queunt locis et finibus comprehendi, substantiae suae tamen proprietate clauduntur: quomodo quis audeat creaturam appellare Spiritum sanctum, qui non habet circumscriptam determinatamque virtutem; quia et in omnibus et ubique semper est, quod utique divinitatis et dominationis 0724A est proprium: Domini enim est terra, et plenitudo ejus (Psal. XXIII, 1) ?

81*. Et ideo cum Dominus servulos suos apostolos destinaret, ut agnosceremus aliud creaturam esse, aliud gratiam spiritalem, alios alio destinabat; quia omnes simul ubique esse non poterant. Dedit autem omnibus Spiritum sanctum, qui licet separatis apostolis inseparabilis gratiae munus infunderet. Erant igitur diversae personae, sed unus in omnibus operationis effectus; quia unus est Spiritus sanctus, de quo ait: Accipietis virtutem venientem, Spiritum sanctum in vos; et eritis mihi testes in Hierusalem et in omni Judaea et Samaria usque in fines terrae (Act. I, 8) .

82. Incircumscriptus igitur et infinitus Spiritus sanctus, qui se discipulorum sensibus per separatarum 0724B divortia discreta regionum, remotosque fines totius orbis infudit, quem nihil potest praeterire vel fallere. Et ideo sanctus David ait: Quo ibo a Spiritu tuo, aut quo a facie tua fugiam (Psal. CXXXVIII, 7) ? De quo Angelo Scriptura hoc dicit? de qua Dominatione? de qua Potestate? Cujus inveniemus Angeli virtutem per plurimos esse diffusam? Angeli enim ad paucos mittebantur, Spiritus autem sanctus populis infundebatur. Quis igitur dubitet quin divinum sit, quod infunditur simul pluribus, nec videtur: corporeum autem, quod et videtur a singulis, et tenetur?

83. Sed quemadmodum sanctificans apostolos Spiritus, non est humanae consors naturae; ita etiam sanctificans Angelos, Dominationes et Potestates, non habet consortium creaturae. Si qui autem putant 0724C non esse spiritalem in angelis sanctitatem, sed aliam quamdam gratiam suae proprietate naturae, hi inferiores profecto angelos hominibus judicabunt. Cum enim et ipsi fateantur quod Spiritui sancto angelos conferre non audeant, nec possint negare quod hominibus infundatur Spiritus sanctus: sanctificatio autem Spiritus donum munusque divinum sit; invenientur utique homines qui meliorem sanctificationem habent, angelis praeferendi. 618 Sed cum angeli hominibus in adjumentum descendant (Hebr. I, 14) , intelligendum est quod creatura quidem superior angelorum sit, quae plus recipit gratiae spiritalis; ejusdem tamen et erga nos et illos munus auctoris sit.

84. Quanta autem gratia, quae praemiis angelorum 0724D etiam inferiorem creaturam humanae conditionis exaequet, sicut Dominus ipse promisit dicens: Eritis sicut angeli in coelo (Matth. XXII, 30) ? Nec difficile; qui enim illos angelos fecit in Spiritu, homines quoque per eamdem gratiam similes faciet angelorum (Psal. CIII, 4) .

85. De qua autem creatura dici potest quia repleverit universa, quod scriptum est de Spiritu sancto: Effundam de Spiritu meo super omnem carnem 0725A (Joel II, 28) ? Non hoc de angelo dici potest. Denique Gabriel ipse missus ad Mariam: Ave, inquit, gratia plena; spiritalem utique in ea declarans gratiam, quod in eam Spiritus sanctus supervenisset, et plenum gratiae uterum Verbo esset habitura coelesti.

86. Domini enim est omnia complere, qui dicit: Ego coelum et terram compleo (Jerem. XXIII, 24) . Si ergo Dominus est, qui coelum complet et terram; quis potest Spiritum sanctum judicare dominationis, et divinae potestatis exsortem, qui replevit orbem, et quod ultra totum orbem est, replevit Jesum mundi totius redemptorem? Scriptum est enim: Jesus autem plenus Spiritu sancto, regressus est ab Jordane (Luc. IV, 1) . Quis igitur alius nisi qui ejusdem esset plenitudinis, complentem omnia posset implere?

0725B 87. Sed ne hoc secundum carnem dictum objiciant; quamquam plus unus ille, quam omnes: de cujus carne exibat virtus, quae sanaret omnes: tamen sicut Dominus complet omnia, ita etiam et de Spiritu lectum est: Quoniam Spiritus Domini replevit orbem terrarum (Sap. I, 7) . Habes etiam de omnibus qui convenerant cum apostolis dictum quia, repleti sancto Spiritu, loquebantur verbum Dei cum fiducia (Act. IV, 31) . Vides quia et plenitudinem et fiduciam dat Spiritus sanctus; cujus operationem archangelus nuntiat Mariae, dicens: Spiritus sanctus superveniet in te (Luc. I, 35) .

88. Habes etiam in Evangelio quia angelus secundum tempus descendebat in natatoriam, et movebatur aqua: et qui prior descendisset in natatoriam, 0725C sanus fiebat (Joan. V, 4) . Quid in hoc typo angelus, nisi descensionem sancti Spiritus nuntiabat, quae nostris futura temporibus, aquas sacerdotalibus invocata precibus consecraret? Ille ergo angelus sancti Spiritus erat nuntius, eo quod per gratiam spiritualem medicina nostris esset animi ac mentis languoribus deferenda. Eosdem ergo et Spiritus habet, quos Deus Pater et Christus ministros. Sic omnia replete, sic omnia possidet, sic omnia operatur et in omnibus, quemadmodum et Deus Pater operatur et Filius.

89. Quid igitur sancti Spiritus operatione divinius, cum etiam benedictionum suarum praesulem Spiritum Deus ipse testetur dicens: 619 Ponam Spiritum meum super semen tuum, et benedictiones meas super filios tuos (Esai. XLIV, 3) ? Nulla enim potest esse plena 0725D benedictio, nisi per infusionem Spiritus sancti. Unde et apostolus nihil melius hoc nobis quod optaret invenit, sicut ipse dixit: Non deficimus pro vobis orantes et obsecrantes, ut repleamini cognitione voluntatis ejus in omni sapientia et intellectu spiritali, ambulantes digne Deo (Coloss. I, 9) . Hanc igitur Dei esse docuit voluntatem, ut magis in bonis operibus et sermonibus et sensibus ambulantes repleamur voluntate Dei, qui ponit in cordibus nostris Spiritum sanctum. 0726A Ergo si is qui habet Spiritum sanctum, Dei repletus est voluntate; utique inter Patrem et Spiritum nulla distantia voluntatis est.