Caput XVI.

Spiritum sanctum flumen esse magnum, cujus munere mystica Jerusalem irrigatur. Eumdem fonti suo, 0739D id est, Patri ac Filio aequalem esse, atque in Scriptura significari. Illius aquam sitit Doctor sanctus: 0740A sed ut ea conservetur in nobis, diabolum, cupiditatem, ac haeresim admonet vitari oportere; cum nobis vasa sint fragilia: descrendos etiam contritos lacus, ut Domini aquam Samaritanae patriarcharumque exemplo inveniamus.

156. [Alias cap. XX.[ Sed ne quis forte tamquam pusillitatem Spiritus redarguat, et hinc velit quamdam facere distantiam magnitudinis, quod aqua portio videatur esse fontis exigua: quamquam creaturarum exempla minime divinitati aptanda videantur; tamen ne quid ex hac quoque creaturae comparatione praejudicent, discant non solum aquam, sed etiam flumen dictum Spiritum sanctum, secundum quod lectum est: Flumina de ventre ejus fluent aquae vivae. Hoc autem 632 dicebat de Spiritu, quem 0740B incipiebant accipere, qui credituri erant in eum (Joan. VII, 38, 39) .

157. Ergo flumen est Spiritus sanctus, et flumen maximum, quod secundum Hebraeos de Jesu fluxit in terris, ut ore Esaiae accepimus prophetatum (Esai. LXVI, 12) . Magnum hoc flumen, quod fluit semper, et numquam deficit. Nec solum flumen, sed etiam profusi impetus, et magnitudinis redundantis, sicut etiam David dixit: Quia fluminis impetus laetificat civitatem Dei (Psal. XLV, 5) .

158. Neque enim civitas illa Jerusalem coelestis meatu alicujus fluvii terrestris abluitur: sed ille ex vitae fonte procedens Spiritus sanctus, cujus nos brevi satiamur haustu, in illis coelestibus Thronis, Dominationibus et Potestatibus, Angelis et Archangelis 0740C redundantius videtur effluere, pleno septem virtutum spiritalium fervens meatu. Si enim fluvius riparum editis superfusus exundat, quanto magis Spiritus omnem supereminens creaturam, cum reliqua tamquam inferiora nostrae mentis arva perstringat, coelestem illam creaturarum naturam effusiore quadam sanctificationis ubertate laetificat!

159. Nec moveat quod vel hic dixit flumina (Joan. VII, 38) , vel alibi septem spiritus (Apoc. V, 6) ; his enim sanctificationibus septem spiritalium, sicut Esaias dixit (Esai. XI, 2) , significatur plenitudo virtutum: spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii atque virtutis, spiritus cognitionis atque pietatis, spiritus timoris Dei. Unum ergo flumen, sed multi spiritalium donorum meatus. Hoc igitur 0740D flumen exit ex fonte vitae.

160. Nec hic rursus sensum tuum ad inferiora detorqueas, 0741A quia quaedam diversitas videtur esse fontis et fluminis; et tamen ad omnia prospexit Scriptura divina, ne infirmitas humani caperetur ingenii vilitate sermonum. Proponas tibi licet quodvis flumen, e fonte est; unius tamen naturae, unius splendoris et gratiae. Dic sane et tu Spiritum sanctum unius cum Filio Dei et Deo Patre esse substantiae, unius claritatis et gloriae. Capiam fidele compendium de unitate virtutis, nec verebor aliquam de diversitate magnitudinis quaestionem. Nam etiam in hoc nobis Scriptura prospexit; dicit enim Dei Filius: Qui biberit de aqua, quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquae salientis in vitam aeternam (Joan. IV, 14) . Hic fons utique gratia spiritalis est fluvius ex vivo fonte procedens. Fons igitur vitae etiam Spiritus sanctus est.

0741B 161. Advertis ergo ex verbis ipsius divinae significari magnitudinis unitatem, nec posse Christum etiam a perfidis fontem negari; cum fons dicatur et Spiritus. Et sicut flumen dicitur Spiritus, ita et Pater dixit: Ecce ego decurro in vos, sicut fluvius pacis, et sicut torrens inundans gloriam gentium (Esai. LXVI, 12) . 633 Quis autem dubitet flumen esse vitae Dei Filium, de quo aeternae vitae flumina profluebant?

162. Bona ergo aqua, spiritalis gratia: quis hunc fontem dabit pectori meo? In me saliat; in me fluat vitae largitor aeternae. Superfluat in nobis fons iste, non effluat. Dicit enim sapientia: Bibe aquam de tuis vasis, et de puteorum tuorum fontibus, inque plateis 0741C tuis superfluant aquae tuae (Prov. V, 15, 16) . Quomodo hanc aquam tenebo, ne effluat, ne labatur? Quomodo vas meum conservabo, ne qua penetrans rima peccati, aeternae vitae distillet humorem? Doce nos, Domine Jesu, doce sicut docuisti apostolos tuos, dicens: Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra, ubi aerugo et tinea exterminat, et ubi fures effodiunt et furantur (Matth. VI, 19) .

163. Furem videlicet immundum spiritum esse significat, qui in bonorum operum luce gradientibus non possit obrepere: in tenebris autem saecularium cupiditatum, et inter oblectamenta terrestrium si quem ceperit voluptatum, omni virtutis aeternae flore despoliet. Et ideo Dominus dicit: 0742A Thesaurizate vobis thesauros in coelo: ubi neque aerugo neque tinea exterminat; et ubi fures non effodiunt et furantur. Ubi enim fuerit thesaurus tuus, ibi erit et cor tuum.

164. Aerugo nostra lascivia est, aerugo nostra libido est, aerugo nostra luxuria est, quae flagitiorum sordibus aciem mentis obducunt. Tinea rursus nostra Arius est, tinea nostra Photinus est, qui sanctum Ecclesiae vestimentum impietate sua scindunt; et unitatem divinae potestatis 634 individuam separare cupientes, sacrilego morsu pretiosum fidei velamen obrodunt. Funditur aqua, si Arius dentem impresserit: effluit, si aculeum suum in alicujus vas Photinus infixerit. Vile figmentum sumus, cito vitia sentimus. Sed nemo dicit figulo: Quid me 0742B fecisti sic (Rom. IX, 20) ? Nam etsi vile vas nostrum, aliud tamen in honore, aliud in contumelia est. Noli ergo aperire lacum tuum, noli fodere vitiis atque criminibus, ne quis dicat: Lacum aperuit, et effodit eum: et incidit in foveam, quam operatus est (Psal. VII, 16) .

165. Si Jesum quaeritis, contritos lacus deserite; Christus enim non ad lacum, sed ad puteum sedere consuevit. Ibi eum Samaritana illa quae credidit, illa quae aquam haurire cupiebat, invenit (Joan. IV, 6) . Quamvis mane venire debueris, tamen etiamsi serius veneris, etiam sexta hora Jesum fatigatum ab itinere invenies. Fatigatus est, sed in te; quia diu te quaesivit, tua illum tamdiu incredulitas fatigavit. Non offenditur tamen, si modo venias: 0742C petit bibere, daturus. Bibit autem non aquam praetermeantis rivuli, sed salutem tuam: bibit affectum tuum, bibit calicem, hoc est, passionem illam tuorum criminum redemptricem; ut tu sitim istius mundi, sacri potus cruore restinguas.

166. Sic Abraham Deum posteaquam puteum fodit, emeruit (Gen. XXI, 30) . Sic Isaac dum ad puteum deambulat (Gen. XXIV, 62) , venientem illam in typo Ecclesiae accepit uxorem (Ibid., 67) . Fidelis ad puteum, infidelis ad lacum. Denique et Rebecca sicut legimus, petitorem invenit ad fontem, et meretrices in lacu Jezabel se cruore laverunt (III Reg. XXII) .