Caput XXII.

Ut regni unitas probetur in tribus personis, citatus Esaiae 0814B locus expenditur: et in iis a quibus vel de Patre vel de Filio vel de Spiritu expositus sit, nullam sensus diversitatem fuisse declaratur. Ad haec majestate Spiritui inde asserta, quod crucifixus dicatur Dominus majestatis, ejus cum Patre ac Filio tanta aequalitas ostenditur, ut ipsum hinc numquam dejecturi sint Ariani.

165. Nunc unitatem majestatis et regni licet in Patre, Filioque, et sancto Spiritu cognoscere. Nam plerique dicunt Patrem 699 Deum ab Esaia hoc tempore visum (Esai. VI, 1) , Paulus Spiritum dixit, Lucas probavit (Act. XXVIII, 25) , Joannes Evangelista ad Filium retulit. Sic enim scriptum est de Filio (Joan. XII, 36) : Haec locutus est Jesus, et abiit, et abscondit se ab his. Cum autem tanta signa fecisset coram eis, non credebant in eum; ut sermo Esaiae impleretur, 0814C quem dixit: Domine, quis credidit auditui nostro, et brachium Domini cui revelatum est (Esai. LIII, 1) ? Propterea non poterant credere, quia iterum dixit Esaias: Excaecavit oculos eorum, et induravit cor eorum, ut non videant oculis, et corde intelligant, et convertantur, et sanabo eos (Esai. VI, 10) . Haec dicit Esaias, quando vidit majestatem ejus, et locutus est de eo.

166. Ipsa verba dixit Joannes dixisse Esaiam, et majestatem ei Filii apparuisse evidentissime revelavit: Paulus autem Spiritum haec dixisse memoravit. Unde igitur ista diversitas?

167. Diversitas quidem verborum, non sensuum est. Nam licet diversa dixerint, nullus erravit; quia et Pater videtur in Filio, qui dixit: Qui me videt, 0814D videt et Patrem (Joan. XIV, 9) . Et Filius videtur in Spiritu; quia sicut nemo dicit Dominum Jesum nisi in Spiritu sancto (I Cor. XII, 3) ; ita non carnali oculo, sed spiritali gratia Christus videtur. Unde et Scriptura ait: Surge, qui dormis, et exsurge a mortuis, et illucescet tibi Christus (Ephes. V, 14) . Et Paulus cum oculos perdidisset, quomodo nisi in Spiritu 700 Christum videbat (Act. IX, 8) ? Unde et Dominus ait: Ad hoc enim tibi visus sum, ut constituerem te ministrum et testem quibus vidisti me, et in quibus 0815A visurus es (Act. XXVI, 16) . Nam et prophetae Spiritum accipiebant, et Christum videbant.

168. Una igitur visio, una praeceptio, una majestas. An negamus etiam Dominum majestatis esse Spiritum sanctum (I Cor. II, 12) , cum Dominus majestatis sit crucifixus, qui natus est de Spiritu sancto ex virgine Maria? Quia non alter Christus, sed unus est: et ante saecula ex Patre, ut Dei filius natus; et in saeculo, ut homo carnis assumptione generatus.

169. Quid autem dicam, quia sicut Pater et Filius, ita etiam Spiritus immaculatus est et omnipotens (Sap. VII, 22) ; quia Graece παντοδύναμον, πανεπίσκοπον Salomon 0816A dixit, eo quod omnipotens et speculator sit omnium, sicut lectum esse in libro Sapientiae supra est demonstratum (Cap. 18, num. 135) . Ergo et Spiritus in honore est et in majestate.

170. Intuere nunc, ne quid eum forte non deceat: aut si tibi displicet, Ariane, detrahe eum de Patris Filiique consortio. Sed si detrahere volueris, coelos supra te reverti videbis; quia virtus eorum omnis ab Spiritu est (Psal. XXXII, 6) . Si detrahere volueris, in Deum tibi prius mittenda est manus; quia Deus Spiritus (Joan. IV, 24) . Sed quomodo detrahes eum, qui alta scrutatur Dei (I Cor. II, 10) ?