Epistolae In Duas Classes Distributae.

Prima Classis. 875

Gratiani Ad Ambrosium Epistola.—Ambrosium ad se invitat, ut se in fide de Filii et Spiritus sancti divinitate confirmet. Ibid.

Epistola Prima.—Ambrosius apud Caesarense, quod non venerit, excusat, seque voluntati ejusdem in lucubrandis tractatibus de Spiritu sancto tractatibus satisfacturum spondet. 876

Epist. II.—Constantio in episcopum nuper electo de praecipuis sacerdotii officiis et virtutibus praecepta tradit. 879

Epist. III.—Felicis munusculum praedicat, sed eum quod se a longo tempore non inviserit, arguens, ut non tamdiu procrastinetur petit. 888

Epist. IV.—Sermone Felicis recreatum se esse, maxime vero quod venturum ad basilicae consecrationem eum speraret postquam celebrassent initi abs se episcopatus diem. Suas ad hoc preces ei promittit mutuasque ab eodem reposcit. Ibid.

Epist. V.—Sententiam abs se in causa Indiciae latam defendens, Syagrii judicium arguit, quod legitima in eo forma non servata sit. Syagrium inspectionem virgini contumeliosissimam decrevisse. In quibus inspectio sit toleranda. Accusatore ac testibus vituperatis, refertur Marcellinae aliarumque pro Indicia testimonium, post quod judicium Ambrosianum subjicitur. 891

Epist. VI.—Syagrio quod Indiciam contumeliosae inspectioni addivisset exprobrat; atque atrocissimam ultionem quam Israelitae ob violatam in uxore levitae castitatem repetiverunt ante oculos ponens, totam rei seriem describit. 898

Epist. VII.—Justo, sciscitanti quidnam didrachmi dimidium pro redemptione offerri praeceptum, significasset, Ambrosius rescribit. 904

Epist. VIII.—Refellit eos qui secundum artem negabant scripsisse sacros auctores. 912

Gesta Concilii Aquileiensis Contra Palladium Et Secundianum Haereticos. 916

Epist. IX.—Concilium Gallis episcopis gratias agit, eisque Palladii et Secundiani damnationem scribit. 939

Epist. X.—Imperatoribus de synodi convocatione gratias agit; qui ad eam convenerint exponit, haereticorum tergiversationem, blasphemias ac pervicaciam memorat; tandem implorat fidem imperatorum, ut et eorum auctoritate exsecutioni mandentur concilii decreta, et alii nonnulli haeretici coerceantur. 940

Epist. XI.—Imperatoribus quid in synodo actum fuerit episcopi significant, eosque monent, ne Ursinum sibi patiantur obrepere, ipsum turbarum auctorem necnon infami crimine accusatum asseverantes. 944

Epist. XII.—Aguntur imperatoribus gratiae ob restitutam Ecclesiae tranquillitatem, eisdemque episcoporum preces promittuntur. Tum nuntiatis quibusdam catholicorum dissidiis, rogantur iidem principes ut Alexandriae jubeant coire concilium, cui et auxilium suum impendere non dedignentur. 947

Epist. XIII.—Actis Theodosio gratiis de restitutis in basilicas orthodoxis, et dolore suo propter Ecclesiae turbas significato, episcopum Antiochiae mortuo Meletio subrogatum queritur Ambrosius; et ut Nectarius Constantinopoli post Maximum ordinatus loco cedat, vel de utriusque ordinatione in synodo Romae pronuntietur, petit. 950

Epist. XIV.—Theodosio, quod restituendae inter orientalem atque orientalem Ecclesiam unitati operam dedisset, commendato, episcopi cur de ea re superiorem scripserint epistolam, exponunt: addunt curae etiam sibi 1539 fuisse ut fautores Apollinaris condemnarentur: postremo nec se concilium petendo injuriam cuiquam intulisse, nec a majorum instituto usquam defecisse asserunt. 953

Epist. XV.—Acholii mortem se rescivisse, nec sine quodam miraculo; illum non tam mortuum esse quam ad feliciorem vitam translatum; actiones ejus ut Elisaeo similis haberetur meruisse, ut autem etiam Eliam dicatur exprimere, maxime successorem, quem spiritus sui haeredem fecit, persuadere. 956

Epist. XVI.—Anysio in Acholii locum recens adscito gratulatur, et decessorem laudans, ut Anysius ejusdem meritorum successor fiat apprecatur. 959

Epist. XVII.—Imperatorum esse religionem tueri, nec ab eis instaurationem superstitionis postulandam. Falso petitionem senatus nomine oblatam esse, cum ei senatores christiani non consenserint. De hoc referri oportere ad Theodosium et ad episcopos: Valentinianum, si privilegia in fidelibus concesserit, ab Ecclesia rejiciendum. 961

Relatio Symmachi Urbis Praefecti.—Imperatoribus supplicat senatus nomine ut veteres religiones instaurentur ac reparetur ara Victoriae, ut ad eum jusjurandum exigatur more antiquo. 966

Epist. XVIII.—Relationi Symmachi respondet Ambrosius. 971

Epist. XIX.—Ambrosius, a Vigilio ad episcopatum recens allecto ut sibi formam institutionis traderet obsecratus ipsi varia tradit praecepta. 982

Epist. XX.—Narrat sorori quae Mediolani per dies aliquot, propter basilicam, quam Ariani petebant, evenere. 994

Epist. XXI.—Excusat se Ambrosius quod, vocatus, non venerit ad consistorium, asserens in causa fidei vel ecclesiastica neminem judicare debere nisi sacerdotes; nec se in eo contumacem, quod injuriam ordini suo non inurat. Addit Auxentium forte Judaeos aut infideles electurum judicum loco; nec recusare quominus in ecclesia vel in synodo de his disputaret. 1003

Sermo Contra Auxentium.— De basilicis Tradendis. 1007

Epist. XXII.—De inventione corporum Gervasii et Protasii, et de martyribus. 1019

Epist. XXIII.—Definiendi paschalem diem difficultate ac necessitate propositis, licitam esse dierum observationem, dum superstitio absit, probat, suumque consilium aperit. 1024

Epist. XXIV.—Exposito cur legationis suae rationem reddat, quomodo in consistorium ingredi coactus, Maximi osculum recusaverit, et accusationes quibus hic ab eo se deceptum, et a Bautone immissos imperio barbaras criminabatur, in ipsum retorserit, narrat. 1035

Epist. XXV.—Studio, num sibi in reos sententiam ferre liceret consulenti, respondet. 1039

Epist. XXVI.—Argumento superioris epistolae repetito, episcopos reorum mortem prosequentes Judaeis adulteram Christo sistentibus comparat. Hinc locum ubi oblata fuit mulier exponens, de remissione peccatorum multa disputat. 1042

Epist. XXVII.—Aegyptiorum abominationes Irenaeum docet pecora esse: hinc intelligi pietatem atque virtutem improbis displicere; ac proinde viros bonos contrariis instare studiis oportere. Hoc illustratur exemplo uxorum Jacob ad fugiendum patrem sequendumque conjugem consensum praebentium: qua in allegoria quidnam praestare conveniat accedentes ad Ecclesiam declaratur. 1046

Epist. XXVIII.—Pythagoricum adagium, communem viam esse declinandam, petitum fuisse ex sacris paginis, indeque colligi a plebeia vita abhorrere debere sacerdotalem. Hinc Ambrosius Irenaeum ut populares opiniones et cupiditates fugiat, ingrediatur viam arctam, excitat. 1051

Epist. XXIX.—Pulchritudinem summi boni quaerendam suadet, fore ut illa recreetur oculus noster atque anima nutriatur spondens. Ad hoc bonum nonnisi virtute perducimur. 1054

Epist. XXX.—Docet non habitandum in locis depressis more luxuriosorum, sed, sanctorum instar, in editioribus, ubi aedificandum est templum Domino, scilicet in propriis mentibus. A luxuriosis non aedificari hoc templum, cujus fastigium aequitatis ope metimur. 1061

Epist. XXXI.—Quaerenti Irenaeo num eos qui statim a pueritia, et eos qui jam aetate provectiores crediderint, diversa charitate Deus diligat, respondet Ambrosius. 1065

Epist. XXXII.—Perdicis fallacia et libidine adumbrari Satanam tradit. Quomodo hic clamando sibi congregaverit populos, et eos etiam Christus clamando ad se revocaverit. 1068

Epist. XXXIII.—Irenaeo vereri se ne quis ex loco Scripturae de duabus uxoribus duas in eodem homine 1540 animas esse arbitretur, significanti respondet. 1071

Epist. XXXIV.—Horuntianum, an anima, de qua prave sentiunt philosophi, coelestis substantiae sit quaerentem, primo remittit ad libros Esdrae; tum dignitatem ejus ostendens Pauli testimonio, qua ratione ibidem omnis creatura ingemiscere, ac rursus liberanda esse dicatur, explicat. 1074

Epist. XXXV.—In hac epistola quaeritur cur, cum in verbis Apostoli non omnis creatura dicatur corruptioni obnoxia, congemiscere tamen, omnis dicatur: postea ex iis quae ibidem sequuntur, de Spiritu adoptionis, de magnitudine praemiorum coelestium, de sanctorum gemitu, primitiis Spiritus, etc., disseritur. 1077

Epist. XXXVI.—Roganti quemnam spiritum Paulus scripserit postulare pro nobis gemitibus inenarrabilibus, respondetur. 1082

Epist. XXXVII.—Cum Simplicianus Ambrosio testatus esset eum utiliter facturum, si quid ex Apostolo dissereret apud populum, ipsius voluntati se hoc daturum spondet sanctus Vir. 1083

Epist. XXXVIII.—Sapientem esse divitem, neque hic ullum sexum excipi se didicisse ex Petri epistola, cujus locus enucleatur. 1095

Epist. XXXIX.—Faustinum propter sororis mortem hominum consortium fugientem arguit. 1098

Epistola XL.—Ab imperatore audiri se postulat, affirmans in principe laudari facilitatem; tacere se sine utriusque periculo non posse; nec regibus displicere libertatem; illum vero, quamvis pius sit, decipi posse; sententiam de synagoga reparanda esse periculosam, cum episcopum martyrio vel praevaricationi exponat. Contra Valentinianos. 1101

Epist. XLI.—Sorori refert quemadmodum, loco Jeremiae de sacerdotum verbis explicato, Evangelicam lectionem enarraverit, ostenderit illic Domini misericordiam commendari, cujus idem a nobis exigit imitationem; ac docuerit qua ratione evangelicam peccatricem Dominicos pedes lavando, tergendo, ungendo, atque osculando referamus. 1113

Epistola Siricii Papae Ad Mediolanensem Ecclesiam.— Mediolanenses docet diaboli factum invidia ut novae haereses irreperent in Ecclesiam. Quam perniciosae illae sint prodit; et in conventu ecclesiastico eorum auctores, quorum singillatim nomina recensentur, damnatos refert. 1121

Epist. XLII.—Synodus Mediolanensis laudat Siricium, quod Ecclesiam a lupis defenderet. Hos adversus virginitatem, simulata conjugii defensione, saevire: cum huic illam praeferri jubeat Paulus. Iidem haeretici e Virgine Christum negantes nasci potuisse, Scripturae testimoniis refelluntur. Paucis additis de laude viduitatis et abstinentiae, quibus isti infesti erant, ipsos, ut pote Manichaeos anathamate abs se confixos testantur Patres. 1123

Epist. XLIII.—Horontiano respondet, roganti cur homo rebus aliis, quibus longe praecellit, conditus fuerit posterior, nec rei hujus vel Ambrosius ipse vel Moyses rationem deprompserit. 1129

Epist. XLIV.—Moysen, quae inter Deum et mundum distinctio sit, recte indicasse. Sex dies orbis creationi non eo attribui, quod tempore Deus indigeat, sed ut dispositio exprimeretur. Declaratur Septenarii dignitas, cui tamen octonarius antefertur, ut pote qui sit novi testamenti numerus, ut ille veteris. 1134

Epist. XLV.—Sabino sciscitanti an de paradiso scripsisset Ambrosius, quaeve ipsius de illo esset sententia respondet. 1142

Epist. XLVI.—Ambrosius Sabino scribit maledicum Apollinaristam publice fuisse confutatum: sese cum eo, etsi servilem in Christum formam non admitteret, humaniter egisse; at illa verba, Deum scilicet Patrem filii esse et Dominum creaturae, quae illi comprimis displicebant, cum verbis Davidicis convenire. 1145

Epist. XLVII.—Sabino cur librum apertius perscriptum ipsi miserit causam reddens, quamobrem scribere quam dictare malit explicat. Hinc illum ad mutnum epistolarum usum invitat, quanta inde redeat utilitas patefaciens. 1150

Epist. XLVIII.—Sabinum ut libros suos severo expendat examine obsecrat, et quae commoda hinc oriantur exponit; subjungens tamen duritiem verborum tolerandam esse, dum fidei professio integra sit, suas variis haeresibus fidei professiones opponit. 1151

Epist. XLIX.—Nunquam minus se solum esse quam cum solus sit amico scribens, solitudinis bona exemplis docet. 1153

Epist. L.—Quod mentiri Deus non possit, non esse infirmitatis, Dei tamen esse aliquod infirmum, sed quod fortius sit hominibus, crucem nimirum. Quod Deus prophetiam Balaam infuderit mirum non esse, cum illud nec 1541 sacerdoti negaverit Christum persequenti, ut nempe sibi ex inimicis exprimeret testimonium. Quanta infidelitate atque avaritia prophetias suas corruperit Balaam. 1156

Epist. LI.—Adventum Theodosii non ingrato affectu se declinare, sed ne tacere cogeretur, aut offensionis causam praeberet. Iracundum esse Theodosium, sed ex se placabilem; ne igitur eum commoveret, valetudinem excusasse. Ingemuisse episcopos caedem Thessalonicensem, proinde in eluenda illa sanctorum imitandam poenitentiam, sine qua peccatum non tollitur, Diabolum, qui ei inviderit, vincendum. Non auderes, illo praesente, offerre sacrificium, a quo etiam divinitus fuerit deterritus: at ipsam poenitentiam sacrificium esse. Quod factum ejus non praeverterit, dolere se, quippe qui eum vere diligat. 1159

Epist. LII.—Tatiano causam cur in judicio cum nepte subeundo timeat, sublatam gratulatus, ei ut facilem se ad componendum praebeat, suadet. 1164

Epist. LIII.—Causam silentii sui aperiens, Valentiniani obitum, maxime propter summam ejus in Deum pietatem atque in se benevolentiam luget. Deinde nuntiato ad ejusdem sepulturam praesto esse marmor, ut ea sororum causa maturetur suadet. 1165

Epist. LIV.—Remissam apparitori offensam, necnon Faustini tussim recrudescentem Eusebio nuntiat. 1167

Epist. LV.—Eusebii sobolem partim apud se remansisse, partim ad illum profectam esse commemorans, duos Faustinos accommodatis familiae Noachi benedictionibus exornat; et salutanti Valentiniano Chanaan et Nembrot personas aptat. Ibid.

Epist. LVI.—Dolet Ambrosius contentionibus Evagrii ac Flaviani Capuanum concilium finem afferre non potuisse. Flavianum quod imperatori preces obtulerit, incusat; sed ita tamen ut hoc ipsius juri nolit officere. Postremo Theophilum quomodo judicium hoc a Capuana Synodo illi commissum exerceat, monet. 1170

Epistola De Causa Bonosi.—Sciscitantibus quid in Bonosi causa esset statuendum respondet. 1172

Epist. LVII.—Eugenio cur cum Mediolani non exspectaverit, explicat deinde, iis quae sub Valentiniano et Theodosio relationis Symmachi occasione facta fuerant recensitis, eumdem tyrannum quod sumptus idolorum templis concedendo nec Dei timorem nec aliorum de se existimationem ante oculos habuerit, libere arguit. 1174

Epist. LVIII.—Paulini et Therasiae post distributas egenis suas facultates secessum narrat, necnon futuras ob eam causam paganorum criminationes, quorum superstitionem ac caecitatem luget. Tum nihil pro religione turpe ducendum exemplis probans, saltationem Davidis, Eliaeque nuditatem mystice explicat et defendit. 1178

Epist. LIX.—Nuntiatio Jacobi presbyteri secessu ex Perside in Campaniam, hujus plagae tranquillitatem laudat, tumultus quo Mediolanum agitabatur illi opponens. 1182

Epist. LX.—Paternum filio neptem ex filia uxorem tradere cogitantem a proposito ipsa minimum consideratione deterret. Id legi divinae congruum negat, itemque pietati ac Caesareis constitutionibus: tum solutis quibusdam objectiunculis, easdem nuptias non expedire confirmat. 1183

Epist. LXI.—Cur Mediolano secesserit, ac mature eodem redierit, declarato, gratiisque Deo propter opem Theodosio praestitam actis, voluntati ejusdem principis obsecuturum se pollicetur. 1186

Epist. LXII.—Quod pridem ad Theodosium non scripserit accusat; seque ad eum mittere diaconum significans, ut ipsius preces quibusdam in Ecclesiae asylum receptis admittat petit. 1188

Epist. LXIII.—Vercellensem Ecclesiam episcopo propter intestinas contentiones diutius orbatam dolens, concordiam qua Eusebius olim fuerat electus, laudat; utque Christum in medio sui stantem habere eadem Ecclesia studeat, suadet. Ibid.

Secunda Classis.—Irenaeo roganti cur manna quod olim pluit Israelitis, Christianis non pluat, respondet. 1219

Epist. LXV.—Simplicianum, cur hostiarum sanguis partim super altare, partim in crateras infunderetur scire cupientem Ambrosius docet. 1222

Epist. LXVI.—Praemissa laude epistolarum, maxime quae de re utili instituuntur, docet per id quod Aaron mulierum inaures in vituli caput conflaverit, significari ereptum serpentinis flatibus fidei signaculum, ac praemonstratam Judaeorum idololatriam: per id vero quod fractis tabulis Moyses vitulum comminuit, indicari delendam superbiam ac perfidiam: per illud tandem quod in proximum jussit saevire, non admoneri ut consanguineos posthabeamus religioni, et quidquid in nobis Deo resistit praecidamus. 1224

Epist. LXVII.—Ubi ostensum est, quod Aaron filios excusanti Moyses acquieverit, innui sententiam cujusque circa proprium munus antecellere, idem locus consideratur. 1227

1542 Epist. LXVIII.—Quiduam Deus Judaeis interminatus fuerit, dicens: Ponam coelum aereum, et terram ferream. 1231

Epist. LXIX.—Roganti Irenaeo quare lex viros veste muliebri, ac mulieres virili uti prohibeat, respondet. 1232

Epist. LXX.—Quemadmodum fortis animae est in bono stare, ita debilis labi ac resurgere. Quocirca cum in Canticis processus animae robustioris describuntur, in Michaeae vero prophetia lapsae conversio, eam considerandam proponit. 1234

Epist. LXXI.—Post varios gradus, queis anima lapsa sese reparat, supra descriptos, hic animae fidelis a Christo susceptio, eruditio et consummatio considerantur, ostenditurque in Christi itineribus diversos animae progressus designare. 1241

Epist. LXXII.—Rogabant aliqui cur Deus, cum in Testamento veteri circumcisionem instituerit, eum abrogaverit in novo; cur etiam de illa legem tulerit, cum ipsa puerum in discrimen adduceret; cur tandem in ea corporis parte fieri voluerit: his questionibus respondet Ambrosius, ad Constantium scribens. 1243

Epist. LXXIII.—Interroganti cur lata sit Lex, cum eam abesse Paulus indicat, respondetur. 1251

Epist. LXXIV.—Quod multi Legem, utpote quam Deus condidisset, negabant abrogandam, aut ex ejus abrogatione utrumque Testamentum ab eodem Deo non esse colligebant, id solvi ex illo Apostoli: Lex paedagogus noster fuit, etc. 1254

Epist. LXXV.—Proposita eruendi Paulini sensus difficultate, subjungit textum ejusdem Apostoli, haeredem nullum fieri nisi per fidem affirmantis. Deinde Judaeos haereditatem propter vetus Testamentum sibi debitam contendentes refellit. 1257

Epist. LXXVI.—Rogatus ab Irenaeo Ambrosius Epistolae ad Ephesios summam exhibet. Scribit igitur illic nobis proponi coelestem haereditatem, et solii coelestis consortium cum Christo, per quem in libertatem sumus asserti: finem vero fidei charitatem, qua Christo connectimur, ostendi: nullam aliam epistolam pluribus refertam esse benedictionibus, quas singulatim breviterque prosequitur. 1259

Epist. LXXVII.—Roganti quae haereditas illa sit, pro qua mortem oppetere plerique non dubitant, respondetur. 1263

Epist. LXXVIII.—Abrahae instar nos ex fide justificari, qua sumus filii liberae: circumcisionem tantum per Christum vim habuisse, quam ipse in semet passus antiquavit: justitiam ergo non exspectandam nisi ex fide, quae, si perfecta sit, numquam charitate destituitur. 1267

Epist. LXXIX.—Bellicio, qui, cum credidisset in Christum, e morbo convaluerat, asserit et morbum et sanitatem ejusdem Christi tribuenda visitationi; atque ut ipsum retineat, et ad alia sacramenta properet, illum hortatur. 1269

Epist. LXXX.—Ubi curationem caeci a nativitate ostendit divinae fuisse potestatis, discipulorum interrogationem reprehendit; atque nonnullas ejusdem historiae partes memorat et paucis edisserit. 1272

Epist. LXXXI.—Quosdam clericos propter laborem ac difficultatem animo despondentes, verbis erigit, eisque non modo futuram mercedem ponit ob oculos, sed etiam paratum Christi praesidium. Eam ob rem, explicatis aliquot Scripturae locis, admonet ne se divelli ab illo patiantur. 1273

Epist. LXXXII.—Quomodo in Marcelli, laeti et amborum sororis causa constitutus sit Judex, et quare illam cognitionem ita susceperit, ut maluerit arbitrum agere, commemorat, litis exponit statum, ac Marcello damnum non aegre ferendum ostendit. 1275

Epist. LXXXIII.—Sisinnium propter veniam filio, qui se inconsulto uxorem duxerat, datam commendat; et commodis quibusdam quae ille ex se relaturus erat, memoratis eumdem hac ignoscendi facilitate sanctorum vestigiis institisse ostendit. 1279

Epist. LXXXIV.—Cynegium de consultatione sua commendat. 1282

Epist. LXXXV.—Syricio gratiis actis quod litteras ad se miserit per Syrum presbyterum, celerem hujus vestitum laudat, et de sequendo Christo quaedam subjungit. Ibid.

Epist. LXXXVI.—De litteris a Prisco utrinque perlatis. 1283

Epist. LXXXVII.—Laudat Polybum, cujus rogatu se binas ad Segatium et Delphinum epistolas scripsisse significat. Ibid.

Epist. LXXXVIII.—Priscum litterarum utriusque bajulum laudat. 1284

Epist. LXXXIX.—De Alypii ad se, deque suis ad eum litteris agit. Ibid.

Epist. XC.—Antonii amorem in se suumque vicissim in 1543 illum commemorat. 1284

Epist. XCI.—Candidianum laudat, ac se deprimit. 1280

In libros duos de excessu fratris Satyri admonitio. 1285