Index Rerum Et Sententiarum.

Duplex in hoc indice adhibetur notatio arithmetica: prior, quae crassioribus characteribus respondet, textui continenter insertis, editionis Benedictinae columnas indicat, numeros posterior.

A

1415 Aaron dignus plane vir, qui sequendus proponatur omnibus, vere vir mentis et animi sacerdotalis; qui se pro Domini grege quasi pastor bonus pio objiceret affectu, 1034. 51. Aaron consilio, Moyses scientia praeponderat, 1057, 2. Ideo sacerdotem illum Deus ipse elegit; ut non humana cupiditas in eligendo sacerdote praeponderaret, sed gratia Dei; non voluntaria oblatio, nec propria assumptio, sed coelestis vocatio, 1033, 48. Quam beatum se crediderit, quando medius stetit inter vivos et mortuos, 73, 11. Non imprudens annulos Judaeis et inaures abstulit, 1054, 3 et seq. Tantum sacerdotem, quod aureum vituli caput conflaverit, nex excusare possumus, nec condemnare audemus, 1054, 3. Quid sibi vult quod detraxerit aurum populo 1416 poscenti sibi fieri deos, et quod eo auro figuratum sit vituli caput, vel quod Moyses tam dure indignatus sit, 1054, 1 et seq. Figuram gerit Christi, 471, 4. Sacerdotalis ejus vestis quid significet; ibid. et seq.

Aaron virga insigne sacerdotalis gratiae, aruerat ante, sed in Christo refloruit, 764, 4. Quid significaverit, 956, 2 et seq.; 1035, 58.

Abdemelech, hoc est, assumptus a Domino, 656, 114. Quid figuraverit, 655, 111 et seq.

Abel ideo placuit, quia non est suum munus moratus, qui de primitivis ovium obtulit, 926, 9. Qui sacrificium illius nos docuerit, et prophetaverit? 703, 4. Abel fructus melior, quam Cain: in illo mundi redemtio annuntiatur, ab isto mundi ruina: in illo Christi sacrificium, in illo diaboli parricidium, 287, 36.

1417 Abimelech pro hospitalitatis gratiae officiis necem potius sui, quam proditionem fugientis amici subeundam arbitrabatur, 138, 124.

Abnegatio. Qui se ipsum abnegat, ipse justus, ipse dignus Christo est, 38, 142.

Abraham Chaldaeus adscitur ad finem, ut Chaldaeorum superstitio conticesceret, 994, 5. Fide primus, justitia praecipuus, in praelio strenuns. in victoria non avarus, domi hospitalis, uxori sedulus, 30, 110. Credidit non ex parte, sed per omnia, 1094, 5. Fidelis in bello, abstemius in triumpho, qui donis non hominum ditescere, sed Dei mallet, 1159, 96. Quid quatuor reges ab eo devicti figuraverint, ibid. Non ignoravit Spiritum sanctum, 635, 4.

Abraham donatus remuneratione maxima, quia jubente Deo, pie posse fieri credidit etiam parricidium, 1016, 14. Sciebat acceptiorem Deo filium immolatum esse, quam sanum: et quem sero susceperat, cito obtulit, 1160, 97. Quomodo in uno ejus facto, filium suum immolare volentis, fuerint omnes quatuor virtutes? 32, 119. Qui immolare unigenitum fidei intentione properabat, majore pietatis studio festinavit ovem subrogare sacrificio, 1104, 5. Veram Dominici corporis passionem in agni conspexit immolatione, 1071, 1. Cur Deus Jephte non Abrahae parricidium fieri permiserit, 215, 7 et seq. Utriusque differentia, 216, 9.

Abraham dum se stercus et cinerem fatetur, summa humilitate invenit Dei gratiam, 416, 4. Quomodo appetitum rationi obedientem praebuit? 29, 107 et seq. Quomodo in eo fuerit prudentia? 31, 117. Paratus excipiendis hospitibus, fidelis Deo, impiger ministerio, promptus officio, Trinitatem in typo vidit, et loquebatur in eo non doctrina, sed gratia, 1159, 96. Pro hospitalitatis mercede fructum posteritatis recepit, 95, 104. Signo dominicae crucis et nominis quinque regum victriciumque turmarum subacto robore, et ultus est proximum, et fratris filium meruit et triumphum, 444, 3. Devotionem ejus imitemur, 1160, 99. Ii magis Abrahae filii, qui ex fide, 1093, 1. Nos non in gremio corporali, sed in quodam bonorum factorum amictu sancti Patriarchae probata Deo successio fovet, 1161, 101.

Absentibus nullum pati damnum irrepere magnum est non solum suavitatis, sed etiam collationis et liberalis scientiae, 1054, 1.

Absolutionis mora in confitendo est, confessionem sequitur peccatorum remissio, 941, 45. Cui absolvi potest, qui nec sibi innocens est? 13, 45.

Abstinentiae potus, cibus parcimoniae docet vitia nescire, qui docet causas nescire vitiorum, 159, 53. Abstinentia facit etiam juventutis annos senescere, 1029, 26. Quidam in veteri Testamento abstinentia celebres recensentur, ibid., 28 et seq. Non infirmitatem ex jejunio et abstinentia reformides, 298, 79. Refutantur qui expugnant meritum jejunii et abstinentiae, 1024, 7 et seq.; 1026, 15 et seq. Vid. Jejunium.

Abundantia ibi, ubi satietas, 943, 10.

Abundantius episcopus Tridentinus, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 57.

Achab inter regales gazas egentissimus et cur, 943, 8.

Acholius se monasteriis puer dedit, et intra Achaiam angusto clausus tugurio, gratia tamen multarum terrarum peragravit divortia, ad summum sacerdotium a Macedonicis obsecratus populis, electus a sacerdotibus, 821, 12. Constantinopolim, Achaiam, Epirum, Italiam excursu frequenti percurrebat, 822, 2. Ejus judicio quid ab aliis episcopis reservatum? 817, 7. Benedicta ejus senectus, 823, 5. Anysium quasi praescius successurum sibi, etsi promissis tegebat, tamen indiciis designabat, 821, 9. Velut quodam melotidis suae dimisso amictu sanctum Anysium discipulum suum induit, et sui vestivit infulis sacerdotii, 821, 9. Beata mors ejus atque virtutes eximiae praedicantur, 819, 3 et seq. Toties ingruentibus Gothorum catenis sanctus Acholius precibus suis fecit, ut de partibus Macedoniae victores fugaret, 820, 5 et seq. Similia Elizaeo, aut prope majora fecit, ibid., 7. Vid. Gothi, Ambrosius.

Actu in omni quaerendum quid personis, quid tempori conveniat, atque aetatibus, 57, 222. Quod velis prolixe facere, aliquando ne feceris, 178, 17.

Adam ex terra creatus virgine, 983, 13. Cur Deus insufflaverit in faciem ejus, 982, 11. Totius mundi erat incola, et ut Graeci dicunt κοσμοπολίτης, opus Dei recens, confabulator assiduus, civis sanctorum, complantatus virtutibus, praepositus omnibus animantibus, 983, 16. Cur Deus ei praeceperit de ligno scientiae boni et mali non esse gustandum, 982, 9. Solus erat, et non est praevaricatus; quia mens ejus adhaerebat Deo: postquam vero mulier ei adjuncta est, non potuit inhaerere mandatis coelestibus, 992, 2. Solus erat, quando in paradiso constitutus est, solus erat, et quando ad imaginem Dei factus est: sed non erat solus, quando de paradiso ejectus est, 992, 5. Ante peccatum nudus erat, sed nudum se nesciebat; quia erat indutus 1418 virtutibus, 1015, 12. Solvit legem naturalem, atque per inobedientiam offensam traxit et culpam incidit ex insolentia, 1078, 5. Causa dejectionis ejus superbia fuit, superbia autem orta ex praerogativa innocentiae, 1078, 5. Appetentia voluptatis constat deceptum excidisse a mandato Dei, et fructu gratiae, 1026, 14. Si se texisset jejunio, non fuisset nudus effectus, 968, 11. Culpa et latebrarum ejus exprobratio, 856, 17. Post culpam statim Deus eum separavit de deliciis, ut ageret poenitentiam, statim induit tunicam pelliceam non sericam, 437, 99. Sepulcrum ejus in Golgotha, ut Christus illum mortuum in sua cruce resuscitaret, 1070, 10. Vid. Peccatum Originale.

Adolescentis quae sint officia, 18, 65. Vicina est lapsibus adolescentia, 189, 12. Adolescentibus utile, ut claros et sapientes viros sequantur, 93, 97. Pulchra copula seniorum atque adolescentium, 94, 100. Vid. Verecundia, Vinum.

Adoptio potestatis est, generatio proprietatis, 536, 86. Adoptio filiorum redemptio totius corporis est, quae perfecta erit, quando omnes post resurrectionem merebunt Dei faciem videre, 927, 13. In quibus Deus Filium suum ad imaginem suam cernit, eos per Filium adsciscit in gratiam filiorum; ut quemadmodum per imaginem ad imaginem sumus, sic per generationem filii in adoptionem vocemur, 566, 90.

Adoratio. Deum non adorat, nisi qui veritatem divinitatis ejus pio haurit affectu, 679, 71.

Adversis aliquibus cum ungemur tunc Deo subditi sumus, 844, 9. Inde incipit beatitudo judicio divino, ubi aerumna aestimatur humana, 17, 59. Noli ex istius saeculi incommodis merita justi pensare, 301, 91. Sancti viri gravia in hoc mundo, et multa perpessi sunt sine suffragatione meritorum, cum aerumna laborum, 1141, 29. Gratias Domino qui vult servulos suos castigare, ne perdat, 1000, 16. Animum mala inexplorata plus frangunt, 51, 189. Plus adversorum dolore frangimur, quam secundorum fructu potimur, 1139, 18. Neque in doloribus molliores simus, neque in prosperis elatiores, 49, 185. In adversis rebus ultio pro victoria habetur, 775, 13. In adversis amicus probatur, nam in prosperis amici omnes videntur, 139, 129. Vid. Fortitudo.

Adulantem se vel adulatum exhibere, alterum calliditatis est, vanitatis alterum, 60, 235. Adulatione emolliri videtur esse ignaviae, 56, 218. Sicut adulationis fugitans amicitia debet esse, ita etiam aliena insolentiae, 140, 133. Non est vera amicitia, ubi fallax adulatio, 140, 134.

Adulterium non solum facti colluvione, sed etiam aspectus intentione commititur, 69, 265. Si quis alienae uxoris expugnat pudorem, adulterium facit, cujus vel solo nomine reprimitur plerumque tentandi audacia, 1018, 1. Inter decem testes confectis sponsaliis, nuptiis consummatis, quaevis femina non sine magno periculo perpetrat adulterium, 310, 20. Est velut quidam adulter incontinens in matrimonio, 1030, 32. Adulter non potest dicere: Portio mea Dominus, 1045, 94.

Adversarius. Nulla sine adversario corona victoriae, 840, 28.

Aegritudo carnis peccatum repellit: luxuria autem carnis culpam adolet, 407, 63. Quae sint aegritudines animae graves, 908, 15 et seq.

In Aegypto primo mense nova secantur frumenta, 885, 16. Transire in Aegyptum non criminosum est, sed transire in mores Aegyptiorum, transire in eorum perfidiae scaevitatem, et luxuriae deformitatem, 904, 8.

Aegyptii geometriae et colligendis siderum cursibus operam impendunt suam, 1072, 5. Aegyptiacos dies quidam explorare consuerunt, 881, 4. Aegyptii pastores pecorum abominabantur, non propter hominem, sed propter pecora, 898, 1. Oderant immolata sacrificia, id est, perfecta studia virtutum, et plena disciplinae, 898, 2. Vid. Ambrosius, Mensis, Theophilus.

Aequalitas gradum nescit, nescit unitas ordinem, 689, 117.

Aequinoctii dies est duodecimo kalendas Aprilis, 885, 16.

Aequitas imperia confirmat, injustitia dissolvit, 93, 95.

Aerugo nostra lascivia est, aerugo nostra luxuria est, quae flagitiorum sordibus aciem mentis obducunt, 633, 183.

Aesculapio dant quod mortuum reformaverit; sed ipse fulminatus non evasit, 176, 7.

Aetas omnis habilis Deo, perfecta est Christo, 223, 40; 827, 15. Nulla aetas ad perdiscendum sera est, 834, 7. Est perfecta aetas, ubi perfecta est virtus, 1200, 6. Fides auget aetatem, ibid., 7.

Aeternitatem Dei Scripturae significandi mos, 508, 61. Vid. Deus.

Aethiopes. Vid. Circumcisio.

Affabilitas sincera debet esse ac sobria, et sine adulatione, 93, 96. Affabilitas et mansuetudo quantum populi favorem concilient, 78, 30 et seq.

1419 Affectus tuus nomen imponit operi tuo: quomodo a te proficiscitur, sic aestimatur, 39, 147. Affectus divitem collationem aut pauperem facit, et pretium rebus imponit, 40, 149. Nemo majore fiducia utitur, quam qui ex affectu diligit, 954, 25. Affectus necessitudine defertur, meritis judicia formantur, 952, 7. Influentibus divinis corporeus peregrinatur affectus, et usus exterioris hominis exolescit, 228, 60.

Africa atque Gallia omnium sacerdotum communi societate potiuntur, 818, 3.

Africanus inter Annibalis acies triumphum invenit, 834, 7.

Agentes in rebus, 854, 7.

Ager eo melior est, quo numerosior fructus, 178, 17. Agri Ecclesiae. Vid. Ecclesia.

Aggaeus, id est, epulans, ut interpretatio declarat, 912, 7.

Aggrediendum nihil, quod non possimus exsequi, 50, 186.

Agnes virgo, 307, 10. Cujus ne nomen quidem vacuum luce laudis fuit, 147, 5. Castitatem protexit, salutem cum immortalitate commutavit, 54, 213. Duodecim annorum martyrium fecisse traditur, 147, 7. Illud describitur, ibid. et seq. Adhuc arbitra sui per aetatem esse non poterat, 148, 8. Ad mortem quasi ad immortalitatem festinavit, 939, 37. Pythagorea virgine major, 151, 19. Natalis ejus, 147, 5.

Agni pinguiores fiunt herbis suavioribus, et succus lactis salubrior, 905, 2.

Agricolae martyrium describitur, 279, 5. Ejus reliquiae. Vid. Ambrosius, Reliquiae. Vitalis.

Agricolae laboriosi imitandi, 416, 3.

Αἵπον, 783 et seq.

Alanos atque Hunnos Valentinianus appropinquantes Galliae, per Alemanniae terras repressit, 890, 8.

Alexander compresbyter noster, 969, 13.

Alexandro Macedonum rege sacrificante, puerulus qui ei lumen accendebat, adusto corpore mansit immobilis, 177, 12. Calani ad Alexandrum epistola, ejusque ad eumdem Alexandrum plenus auctoritatis sermo, 938, 35 et seq.

Alexandriae basilica quae sola praestabat caeteris, a Gentilibus et Judaeis tempore Juliani incensa, 957, 15.

Alexandrinae Ecclesiae dispositionem ordinemque semper tenuerunt Patres concilii Aquileiensis, 814, 6.

Almachius episcopus, 786, 1; 805, 76.

Almonis flumen, 840, 30.

Altare forma corporis est, 366, 7. Quid est altare, nisi forma corporis Christi, 374, 7. Vid. Ambrosius.

Altinum, 767, 8.

Alypius Antiocho litteras dedit ad Ambrosium, 1107, 1.

Amantius episcopus Niciensis, 786, 1; 803, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 803, 64.

Ambitu qui curvatur non liber est, servit enim alieno imperio, 939, 39.

Ambrosia Domini sacra, 249, 1.

Ambrosii salutant Eusebium, 1005, 5.

Ambrosium utrumque pignus nobis resedit, 1004, 1.

Ambrosiana basilica, 875, 2.

Ambrosium a Valentiniano populus episcopum postulavit, 861, 7. Valentinianus quietem futuram spopondit, si Ambrosius susciperet sacerdotium, ibid. Ambrosius de forensium strepitu jurgiorum et a publicae terrore administrationis ad sacerdotium vocatus, 431, 67. Non in Ecclesiae nutritus sinu, non edomitus a puero: sed raptus a tribunalibus, abductus de vanitatibus saeculi hujus, a praeconis voce ad psalmistae assuefactus canticum, 432, 72. Laborem aliquem pro Ecclesia suscepit, ibid., 73. Sacerdotii necessitudo refugienti imposita, 2, 2. Raptus de tribunalibus atque administrationis infulis ad sacerdotium, 3, 4. Quam resistebat ne ordinaretur, postremo cum cogeretur, saltem protelaretur ordinatio: sed non valuit praescriptio, praevaluit impressio; tandem ordinationem ejus occidentales episcopi judicio, orientales etiam exemplo probarunt: si dilatio ordinationi defuit, vis cogentis est, 1037, 65. Ambrosius et vitae merito, et Dei dignatione conspicuus episcopus Mediolanensium civitatis, 787, 4. Docendi necessitudo ipsi imposita, 2, 2. Prius docere incoepit quam discere, 3, 4. Quotidie instaurabat sacrificium, 856, 13. In fabricis Ecclesiae saepe veritus est, ne displiceret Satyro, 1119, 20. Altaribus et templo quae dedicabat quid a Deo postulet? 302, 94. Incidit in invidiam quod vasa Ecclesiae confregerit, ut captivos redimeret, 103, 136. Non minus diligit, quos in Evangelio genuit, quam si in conjugio suscepisset, 8, 24. Diligit eos vel presbyteros vel diaconos, qui cum aliquo processerint, nequaquam patiuntur a suo diutius abesse munere, 1106, 2. Omnia quae illi erant, pauperum erant, 854, 8. Orationibus Felicis episcopi sese commendat, 763, 3. Marcelli episcopi, cum Loeto fratre ejus, ac utriusque sororis causa ad Ambrosii judicium remissa, de qua et ipse pronuntiat, 1100, 1 et seq. Propter frequentes episcoporum dissensiones Gallias proficisci excusaverat, 1420 1181, 25. Unum non recepit in clerum, et alterum in clero receptum jussit ne sibi praeiret, quia utriusque gestus et incessus dedeceret, 20, 72. Causam Indiciae virginis suscipit, eamque episcopali judicio absolvit, 765, 1 et seq. Dolet multas graves viduas uno tempore defunctas, 1131, 67. Plura adversus regales impetus pro viduarum, immo omnium depositis certamina subiit, 106, 150. Ticinensis Ecclesiae episcopus, communicato cum Ambrosio consilio, depositum viduae defendit, 106, 150 et seq. Non habet quod moleste ferat quod sibi non pepercerim, quando nec mihi parco, 203, 65. Vocatur in culpam, quia nuptias prohibuit illicitas, 216, 10. Et consecratas integritate puellas nubere, 219, 26. Solebat imperatoribus deferre, non cedere; suppliciis se libenter offerre, 864, 2. Quales occasiones martyrii habuit, et de ipso prope fine revocatus est, 929, 4. Paternum filio neptem ex filia copulare volentem deterret, 1017, 1 et seq. Gravi quodam morbo urgetur, 1123, 36. Praetendit aegritudinem corporis revera gravem, 998, 5. Habitu corporis minus valens ex Felicis sermone non mediocrem sumpsit ad convalescendum gratiam, 763, 1. Cum aegritudine contectus teneretur ab Achoho visitatus, 821, 10; 822, 2. Annum tertium et quinquagesimum jam perduxerat in hoc corpore situs, 1018, 4. Quem locum sepulturae suae praedestinaverat, 877, 13. Vid. Felix, Nicaenum Concilium.

Ambrosius et Satyrus adepti sunt saeculi honores, ne vilis dissimalatio videretur, 1120, 25. Eos tamen non delectabant, quod illos a se invicem dividerent, ibid. Tanta corporis similitudine Ambrosius in Satyro videbatur, ut multi Satyro dixerint aliquid, quod se Ambrosio dixisse memorarent, 1124, 37 et seq. Semper aut sanitas aut aegritudo cum eo communis; ut cum alter aegresceret, alter in morbum incurreret: et cum alter convalesceret, uterque consurgeret, 1134, 79. Ita semper mutuus Ambrosii cum Satyro insedit amor, ut interiore potius foveretur affectu, quam forensi blanditia divulgaretur, 1124, 37. Quantum Ambrosius a Satyro fratre esset inseparabilis, 1133, 73 et seq. Quam inquietus si quando ipsi sine Satyro prodeundum esset, 1119, 22. Indivisum semper fuit eorum patrimonium facultatum, 1115, 7. Cum omnia eis essent communia, solum commune non erat secretum amicorum, 1124, 39. Si Ambrosio fuisset filius, numquam eum amplius dilexisset quam Satyrum fratrem, 1132, 68. Satyrus Ambrosio unus erat domi solatio, foris decori, in consiliis arbiter, curae particeps, deprecator sollicitudinis, depulsor moeroris, assertor actuum, cogitationum defensor, in quo domestica sollicitudo resideret, publica cura requiesceret, 1119, 20. Ambrosius ultimos Satyri fratris hausit auhelitus, flatus in os inpsiravit morienti, 1118, 19. Satyri mortui intercessionibus sperat ad eum cito venturum, 1170, 135. Optat ut anima sua in fratris Satyri anima moriatur, 1145, 43. Satyrum fratrem suum mortuum publica oratione funebri prosequitur, 1113, 1 et seq. Satyro ultimum coram populo valedicit, 1134, 78. Animam Satyri Deo commendat, 1135, 80. Vid. Satyrus. Soror Ambrosii integritate venerabilis, Satyro aequalis moribus, non impar officiis, 1118, 16. Vid. Marcellina.

Ambrosius apud Gratianum se, quod non venerit, excusat, 752, 1. Obtulit illi libellum Senatorum christianorum contra gentilium petitionem, 826, 10. Vid. Gratianus.

Ambrosius libellum obtulit Valentiniano contra Symmachi relationem, 833, 1. Non verborum elegantiam in ea, sed vim rerum exspectandam, ibid. Dedit libellos duos imperatoribus contra Symmachum, quibus significaret sumptus sacrificiorum christianum virum non posse reddere, 1010, 2. Lecti sunt libelli in consistorio, nec aliud fecit Valentinianus, nisi quod fidei nostrae ratio poscebat, ibid., 3. Ambrosius postulat a Valentiniano ne gentilium superstitiones, sicuti petierant, instaurari sinat, 824, 1 et seq. Valentiniano significavit, quod si sumptus sacrificiorum paganis redderet, aut non veniret ad Ecclesiam; aut si veniret, futurum ut aut sacerdotem non inveniret, aut inveniret sibi in Ecclesia resistentem, 1010, 3. Pagani intimata Senatus legatione a Theodosio sacrificiorum sumptus reddi postulaverunt: sed ille hoc negato, insinuationi Ambrosii assensionem detulit, 1011, 4.

Persecutionis in Ambrosium ab Arianis Mediolani excitatae narratio, 852, 1 et seq. In ipsa oblatione Deum orare coepit, ne cujus sanguis in Ecclesia fieret, certe ut suus sanguis pro salute non solum populi, sed etiam pro ipsis impiis effunderetur, 853, 5. Sermo ejus persecutionis tempore, 855, 14 et seq. Ecclesiae vasa petenti imperatori negat, 865, 5. Basilicam Arianis tradere recusat, 868, 18. In basilica veteri totum exegit diem, 855, 10. Inde domum cubitum se recepit; ut si quis abducere vellet, inveniret paratum, ibid. Domum redire non potuit, et psalmos cum fratribus in Ecclesiae basilica minore dixit, 858, 24. Tyrannus appellatur et plusquam tyrannus, 859, 27. Quid Caligono 1421 praeposito cubiculi responderit? 859, 28. Vocatus in Consistorium, ut deinde contra Auxentium, arbitro imperatore, disputaret, ire recusat, 860, 1 et seq. Non defuturus, si synodus propterea congregaretur 863, 16. Epistolam ad Valentinianum imperatorem de sacerdotum consilio dictavit, 862, 13. Venisset ad consistorium ut imperatori verba coram suggereret, si episcopi vel populus permisissent, 863, 17. Imperator denuntiavit Ambrosio, ut quo vellet, pergeret, 863, 18. Etsi qui vellent, sequendi potestatem haberent, 864, 1. Ambrosius significat deserendae Eccl siae sibi voluntatem subesse non posse; quia plus Dominum mundi, quam saeculi hujus imperatorem timeret, 864, 1. Mediolanensis populus pro eo pervigiles diebus et noctibus custodias exhibet et excubias, 865, 7. Ecclesiae fores diligenter custoditae, inveniuntur apertae, 866, 10. Anno superiore venit ad palatium petitus, et quid ibi tum acciderit, 871, 29. Incendia aliqui, gladium, deportationem minantur, 873, 36. Horrebat animo armatos ad basilicam Ecclesiae occupandam missos, et offerebat jugulum, 854, 9. Adversus arma, milites, Gothos quoque lacrymae arma ejus sunt, 864, 2. Non sibi, sed populo suo timet, ibid., 4. A tractatu Concilii Nicaeni nec mors nec gladius poterit eum separare, 862, 14. Persecutionis tempore quotidie vel visitandi gratia prodibat vel pergebat ad martyres, et regiam palatii praetexebat eundo atque redeundo, 867, 15. Exspectabat aut gladium pro Christi nomine, aut incendium, carrum praeparaverant, plerique narrabant percussores praemissos, poenam mortis esse decretam: sed illa omnia non timebat, 867, 15 et seq.

Ambrosius reperit corpora Ss. Gervasii et Protasii, 874, 2 et seq. Ejus ea de re ad populum sermo, 875, 3 et seq. Tales ambit defensores, 876, 10.

Ambrosius basilicam dedicavit, 874, 1. Rogatur, ut sicut Romanam basilicam dedicet, ibid.

Ambrosius ad Bononiense invitatus convivium, ubi celebrata martyris translatio est, 277, 1. Vitalis et Agricolae martyrum reliquiae ubi et quomodo repertae fuerint et elatae ab Ambrosio? 279, 7 et seq. Collegit eorum sanguinem triumphalem et crucis lignum, 280, 9. Sub sacris altaribus ab eo reconduntur, 280, 10.

Ambrosii prima ad Maximum legatio approbata est Valentiniano, 888, 1. Valentiniano secundae suae ad Maximum legationis rationem reddit, ibid., et seq. Cum pervenisset Treviros postridie processit ad palatium, a quo et quomodo ibi exceptus sit, ibid., 2. Assurgenti Maximo ut osculum daret, quid responderit? ibid., 3. Quos cum eo deinceps sermones habuerit? 4 et seq. Abstinet ab episcopis, qui communicabant Maximo, vel qui aliquos, devios licet a fide, ad necem petebant, 891, 12. Ea propter jussus a Maximo sine mora regredi, ibid. Ingreditur iter, licet plerique insidias non evasurum crederent, ibid. Maximus Ambrosio minabatur: in illius odio laus erat, 1185, 39. Legati iterum missi ad Gallias Ambrosium apud Valentiam Gallorum repererunt, 890, 7. Intra Gallias juxta urbem Moguntiacum comes Victor occurrit Ambrosio, 889, 6. Vid. Maximus.

Ambrosius Gratiani et Valentiniani mortem deflet, 1194, 79 et seq. Mortuum utrumque velut oculos sibi effossos arbitrabatur, 1185, 39. Illos orationibus et oblationibus suis prosecuturum se esse spondet, 1194, 78. Quid pro eis a Deo petat? 1196, 80.

Ambrosius Valentinianum suscepit parvulum, legatus ad hostem ejus perrexit, Justinae maternis traditum manibus amplexus est, iterum legatus repetivit Gallias pro pace, et ad reliquias Gratiani postulandas, 1182, 28. Ejus Viennam ad Valentinianum ire parati intermissa legatio et cur, 1180, 23 et seq. Vas datus a Valentiniano apud comitem suum, ibid., 25. Itineri se committit, superabat Alpium juga, accepto de Valentiniani morte nuntio, iter reflexit, ibid., 26. Valentinianus eum vadem suum fieri postulabat, 1190, 63. Ambrosius sponsionem suam Deo pro Valentiniano obligavit, 1190, 63. Valentinianus per eum putabat eripi se periculis, eum non solum ut parentem diligebat, sed ut redemptorem sui et liberatorem sperabat, 1195, 79. Valentinianus biduo ante mortem litteras ad eum misit, 1181, 26. Ambrosius de Valentiniani morte dolet dolore acerbo, 1002, 1 et seq. Quibus verbis animam Valentiniani defuncti alloquatur? 1190, 64 et seq. Optat Valentinianum mortuum fratri suo Gratiano conjungi, 1188, 54. Et patri, ibid., 55. Theodosius ei scripsit de Valentiniani sepultura, 1003, 4.

Ambrosius Eugenio in primordiis imperii sui scribenti non rescripsit; tamen ubi causa emersit officii sui, scripsit et rogavit; et cur, 1012, 12. Eugenio scribit cur cum Mediolanum venientem declinaverit, 1010, 1 et seq. Eumque, quod sumptus idolorum templis concesserit, libere arguit, 1011, 7 et seq. Mediolanum rediit circiter kalendas Augustas, qua Eugenium discesserat, 1020, 1 et seq.

Ambrosius Aquileiae positus, cum Synagoga Judaeorum a christianis incensa, et Valentinianorum conventiculum, 1422 956, 1. Quid hac in causa egerit? ibid. Hac de re scripsit ad Theodosium imperatorem, 946 et seq. Quid Theodosius Ambrosio e suggestu descendenti pro Synagoga incensa et monachis dixerit, illique Ambrosius responderit? 963, 27 et seq. Postea ad altare accessit Ambrosius, et quantam oblationis gratiam senserit, ibid., 28.

Ambrosius a Theodosio petit ut sepultura Valentiniani corporis, ne aestivo penitus solvatur calore, acceleretur, 1003, 5.

Ambrosius rationem reddit Theodosio, cur adventum ejus declinaverit, 997, 7 et seq. Cum esset sollicitus propter caedem Thessalonicensem, ipsa nocte qua proficisci parabat, Theodosius venisse visus est ad Ecclesiam, sed Ambrosio sacrificium offerre non licuit, 1000, 14. Offerre non audet sacrificium, si Theodosius post caedem Thessalonicensem voluerit assistere, 1000, 13. Vid. Theodosius.

Ambrosius queritur soli sibi in Theodosii comitatu jus naturae ereptum, ut audiendi et loquendi privaretur munere, 997, 2. Theodosius motus frequenter est, quod ad Ambrosium pervenissent aliqua, quae in consistorio suo statuta forent, 997, 2. Ambrosius maluit officio suo aliquid deesse, quam humilitati, et requiri in se ab aliis sacerdotibus auctoritatem, quam a Theodosio desiderari honorificentiam, 998, 5. Dixit Theodosio se quod honorificentius fieri potuit, fecisse; ut eum magis audiret in regia, ne si necesse esset, audiret in Ecclesia, 955, 3. Theodosio scribit manu sua, quod solus legat, 1000, 14. Quod Theodosii animae proderat, in conspectu ejus loqui non contundebatur, 1011, 4. Eidem dicebat: Si indignus sum, qui a te audiar, indignus sum, qui pro te offeram, cui tua vota, tuas committas preces, 946, 1.

Ambrosius litteras a Theodosio imperatore accepit, 1020, 1 et seq. Hanc epistolam gratias Deo pro victoria de Eugenio reportata acturus, secum ad altare detulit, ipsam altari imposuit, ipsam gestavit manu, cum offerret sacrificium, 1021, 5. Theodosium rogat pro reorum qui cum Eugenio pugnaverant, absolutione, 1021, 7. Et pro iis qui ad Ecclesiam petentes misericordiam confugerant, 1022, 3. Theodosius in supremis suis ultimo spiritu Ambrosium requirebat, 1207, 35. Quantum Ambrosius de Theodosii imperatoris morte doleret? 1207, 35 et seq. Vid. Theodosius.

Ambrosius conficitur dolore, quod Ecclesia Vercollensis sacerdotem non habeat, 1022, 1. Quid ad eligendum episcopum agere debeant Vercellenses docet, 1023, 2 et seq.

Ambrosio aptius videtur propriam manum suo affigere stylo, et cur, 988, 2. Non dictabat omnia, et maxime noctibus, et quibus de causis, 988, 1 et seq. Sed libros propria manu scribebat, ibid. Sabino transmisit petitum codicem scriptum apertius atque enodatius, 988, 1. Scripsit Hexaemeron, 970, 1. De paradiso terrestri scripsit nondum veteranus sacerdos, 981, 1. Cur animo successit de Officiis scribere? 8, 23 et seq. Ad quos sermonem faciat de Officiis? 76, 25. Nondum triennalis sacerdos scripsit libros de Virginibus, 172, 39. Cur de Virginibus scripserit? 163, 5. De Virginitate frequentibus libris dixit, 253, 15. Gratiano imperatori duos misit libellos de fide, 754, 7. De Spiritu autem interim veniam scriptioni petit, ibid. Sequestratque hanc disputationem, 552, 7; 557, 34. Optat ad se mundandum sicut ad Esaiam Seraphim advolare, ut tractet de Dei generatione, 469. 139 et seq. Cur post duos libros de Fide alios scripserit, 497, 1 et seq. De Patris et Filii divinitate quinque libros scripsit, 717, 62. De moralibus quotidianum sermonem habuit, 325, 1. Post Aegyptiorum supputationes et Alexandrinae Ecclesiae definitiones, episcopi quoque Romanae Ecclesiae, per litteras plerique Ambrosii de die paschae celebranda sententiam exspectant, 882, 8. In libros epistolarum nostrarum referam, inquit, ut tuo commendentur nomime, 991, 7. Assumpsit epistolas familiari sermone attexere, redolentes aliquid de Patrum moribus, 996, 16. Simplicianus delectabatur, cum Ambrosius aliquid de Pauli apostoli scriptis coram populo ad disputandum assumeret, 930, 1. Vigilio in episcopatu assumpto formam institutionis tradit, 842, 1 et seq. Segatio et Delphino episcopis unam eamdemque litteram scribebat, 1107, 2. Quid eum ad scribendum de Valentiniani obitu impulerit? 1173, 1. Apollinaristam quemdam quomodo confutaverit? 984, 1 et seq.

Amen id est fideliter, 528, 43.

Amentata non manipularis sententia, 762, 3.

Amicitiae leges, 138, 125 et seq. Christus dedit formam amicitiae, quam sequamur, et quae illa sit? 141, 135. Constans debet esse, 139, 127. Inter dispares mores non potest esse, 140, 132. Nescit superbiam, 139, 128. Ea probabilis, quae honestatem tuetur, praeferenda sane opibus, honoribus, potestatibus, 138, 124. Non tam remetienda amicitiae munia, quam cumulanda, 1108, 1. Vetustas amicitiae habet aliquid cum pluribus consociabile, patrius amor 1423 non habet, 931, 2. Meliores amicitiae sunt inopum plerumque quam divitum, 140, 134.

Amicitia virtus est, non quaestus, 140, 133. Vitae adjumentum est, 139, 128. Pietatis custos est, et aequalitatis magistra, 140, 132. Nihil in humanis rebus amicitia pulchrius, 140, 131. Correptiones in amicitia gratae sunt, 46, 173. Nemo detestabilior, quam qui amicitiam laeserit, 141, 136. Vid. Adulatio.

Amicus quid est, nisi consors amoris; ita ut unum fieri velis ex duobus, 140, 133. Amicus alter ego, 664, 154. Non potest homini amicus esse, qui Deo fuerit infidus, 140, 132. Magnum charitatis pondus ad vim diligendi adjungitur, probare quos diligas, et diligere quos elegeris, 8, 24. Fidelis amicus medicamentum est vitae, et immortalitatis gratia, 139, 128. Amicus in necessitate non deserendus, 139, 128. Errantem amicum corripe, innocentem amicum ne deseras, 139, 127 et 129. Plerumque inimicitiae subeundae sunt propter amici innocentiam, 139, 129. Job amicorum increpationes ad certamen ultimum reservantur, 301, 90. Inimicus vitari potest, amicus non potest, si insidiari velit, 142, 136. Vid. Adversa.

Amor verus constantia probatur, 991, 7. Non est vehementior natura ad diligendum, quam gratia, 8, 24. Destituti amore impatientius erubescunt, 1139, 17. Tenera est amoris titillatio, quae improvisum affectum excitat, 1138, 14. Quid tam insitum naturae, quam ut diligentem diligas, 79, 37. Ad incentivum charitatis communis plurimum proficit, si quis vicem amantibus reddat, 79, 37. Nihil tam utile, quam diligi: nihil tam inutile, quam non amari, 77, 29. Etsi major portio et plenior cognitio sit in spiritu, quo diligimus; tamen etiam in figura corporis videre desideramus, 821, 10. Vid. Affectus.

Aminadab figura refertur ad Christum, 236, 94.

Ammianus episcopus, 819.

Anabathmorum quindecim psalmos Davidicos legimus, 895, 10.

Anatolius episcopus, 819.

Anemius episcopus Sirmiensis Illyrici, 786, 1; 790, 16; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 800, 55.

Angelorum principium etsi non invenio; erat tamen, quando non erant, 707, 16. Angelus non est immortalis naturaliter, 500, 19. In eo naturae capacitas vitio obnoxia, sed non obnoxia disciplinae, ibid., 20. Angelorum natura potuit mutari, 613, 63. Assistunt, ut Patris et Filii gloriam videant, quibus aut possunt aut merentur aspectibus, 515, 105. Processus habent scientiae, et capacitatem profectus, habent discretionem virtutis atque prudentiae, 523, 10. Mysterium Dei Patris et Domini Jesu Christi cognoscere nisi ex revelatione non potuerunt, 521, 2. Christum videntes resurgentem haeserunt opinionis incerto; cur, et quid tum dixerint? 334, 36; 522, 5 et seq. Resurrectionem Christi ignoraverunt, 258, 39.

Angelorum verba mandata sunt Domini, 218, 16. Hominibus in adjumentum descendunt, 618, 83. Custodiunt servulos Christi, eorum orationibus advocati, 866, 11. Angeli in obsequio, Filius Dei in gloria; illi in comitatu, hic in suggestu: illi stant, hic sedet: hic judicat, hi ministrant, 516, 106. Angelus descendens in natatoriam descensionem Spiritus sancti in aquas baptismatis nuntiabat, 618, 88.

Angeli in istius mundi laboribus diversa sustinent ministeria, 924, 10. Ingemiscunt, cum adhibentur poenarum et excidiorum ministri, 924, 10. Habentes vitam mallent eam in illo superiore tranquillitatis suae statu recurrere, quam nostrorum peccatorum poenis ultricibus interpolari, 924, 10.

Angelos qui fecit in Spiritu, homines quoque per eamdem gratiam similes faciet angelorum, 618, 84. Hominibus pro virtutis praemio similitudo angelorum promittitur, 564, 75. Quicumque annuntiant Christum, in angelorum adscisci videntur locum, 351, 7.

Angeli propter intemperantiam ceciderunt de coelo in saeculum, 159, 53. Vid. Virgines.

Anima sexum non habet, cur tamen femineum nomen acceperit, 236, 93. Scriptura frequenter animam hominis Spiritus vocabulo designat, 644, 56. Quid tam homo quam anima ejus, 923, 6.

Anima num coelestis videatur esse substantiae, 921, 1 et seq. Animae neque tactu aliquo comprehenduntur, neque visu corporeo videntur, et ideo supergrediuntur substantia sua corpoream et sensibilem qualitatem, 922, 3. Apostolus quasi bonus magister et spiritalis agricola occultis doctrinae seminibus animas nostras potioris creaturae esse et cujusdam praestantissimae naturae intelligendum nobis reliquit, 922. 3. Vid. Esdras.

De anima quid vulgus philosophorum censeat, 922, 1. Aristoteles animam ἐντελέχειαν esse censuit, 922, 1. Plato dicit animam esse quod ipsum se movet, et non movetur ab alio, 922, 1. Quae veritas, ut quia ipsa se moveat, et semper 1424 moveatur, immortalis esse credatur? 1168, 126. Vid. Νοῦς.

Animorum major praesentia est, 752, 1. Praesentior est qui se animis inserit, quam qui oculis protestatur, 841 23. Anima nostra non moritur, 792, 25. Scimus quod anima supervivat corpori, et ea depositis proprii sensus repagulis expedita, non libero cernat obtutu, quae ante sita in corpore non videbat, 1140, 21. Quod si in quiete nocturna possunt animae altiora penetrare, et discreta perspicere; quanto magis spectant haec, cum jam puro aethereoque sensu nulla corporeae labis impedimenta patiuntur! 1133, 73. Philosophi qui dicunt animas immortales esse, non satis me mulcent, cum corporum resurrectionem negent, 1168, 126. Quam vana et incredibilis philosophorum opinio, qui nostras animas, ubi ex hoc corpore emigraverint, in corpora ferarum variorumque animantium transire commemorant, 1168, 127 et seq. Non mirum debet videri, si vos gentiles, creditis in bestias posse mutari, qui bestias adoratis, 1169, 131.

Anima corpus suscepit regendum; ut si bene rexerit, praemium; si male, supplicium referat, 922, 5. Anima et caro pace inter se sunt jungendae, 252, 11. Speciose procedit anima, quae corpore velut calceamento utitur, 268, 87. Consummatur carnis infirmitatibus animae fortitudo, 406, 61.

Animus noster culpae est auctor, innocens caro, sed plerumque peccati ministra, 409, 73. Non potest caro corrumpi, nisi mens fuerit ante corrupta, 308, 11. Quis vitium corporis aut patrimonii damnum non levius ducat vitio animi et existimationis dispendio? 113, 24. Quomodo anima vanitati subjecta sit? 922, 5.

Animam Christus exsulem de paradiso inventam recurso anfractu erroris revocavit ad paradisum, 1069, 4. Quomodo Christus in Evangelio animam susceperit, erudierit, consummaverit, 1069, 1 et seq. Ubi anima mundavit cor, verbum reperit, Deum vidit, 236, 92. Quae semel piae subjectionis fructum gustaverit, Christus eam servare, et in ea saepius probari non recusat, 1070, 6. Quae videt Christum summum bonum, corpus hoc non requirit, renuntiat saeculo, abducit se a vinculis carnis, exuit omnibus voluptatum istarum nexibus, 907, 12. In singulis Dei Verbo, sine ullo flexu pudoris, quasi sponso innubit aeterno, 154, 31. Osculata Dei Verbum, concupiscit super omnem decorem, diligit super omnem laetitiam, delectatur super omnia aromata, cupit frequenter videre, saepe intendere, cupit attrahi, 906, 10. Quando anima concipere incipiat, et formari in ea Christus, 1066, 16. Anima habet laetitiam et exsultationem, quae habet παρθενικὸν λόγον, 915, 3. Anima quae a principio virginalem fidei suae florem Christo dicavit, et ea quae ipsi est acquisita ex gentibus, utraque est sponsa unius Verbi, ibid., 4 et seq.

Animae continuos processus in Canticis canticorum legimus, 1062, 2. Anima quae Deo vult appropinquare elevet se a corpore, semper illi summo bono adhaereat, illi bono quod est divinum, quod est semper, 907, 14. Comminuat atque excutiat prius anima proficiens passionum superflua, ut fructus suos demonstrare possit in ipsa segete, 1064, 7. In duobus est ejus excellentia, bonis exerceri cogitationibus, nullis cupiditatibus fluctuare, 51, 200.

Animum suum unusquisque et seipsum severum judicem sui, ultorem sceleris, et vindicem criminis habet, 756, 10. Fides, gratia, misericordia redemptio est animae, 778, 3. Non moriatur anima in peccato, sed moriatur in anima justi, ut ejus recipiat aequitatem, 1145, 43. Animae lapsae conversio ex Michaea propheta explicatur, 1062, 2 et seq. Quanto gratius est animi tenebras depulisse, quam corporis, fideique jubar emicuisse quam solis, 839, 27.

Anima habet cibum et amictum suum, 905, 3. Quid melius epulantur animi, quam bonis factis, 43, 163. Hortus Verbi affectus est animae vernantis, et in pomiferis virtutis est fructus, 227, 54. Filius Dei unguentum effudit, quo anima nostra tota penetrari debeat, 229, 65 et seq. Vid. Christus.

Anima habet spiritales volatus, 239, 107. Habet alas suas, quibus se possit libera levare de terris, 241, 115. Quibus alatur, et augeatur animae volatus, 240, 109. Philosophi currus animae equos, alas assumpsere de nostris. 240, 11. Currus animae quatuor animalia quatuor affectiones sunt, 241, 113. Scilicet ira, cupiditas, voluptas, timor, et qua ratione moderandae sint? 239, 95 et seq. Currus animae teres et rotundus sine ulla offensione volvitur, 236, 97.

In animam tuam totus ingrediaris, atque intra ipsam te colligas, et in ea habites, apud eam commoreris, in ipsa tibi sit omnis conversatio; ut sis non in carne, sed in spiritu, 917, 12. Ejice de civitate animae tuae imaginem diaboli, et attolle imaginem Christi, 64, 254. Vid. Meretrix. Perturbatio animae tollit constantiam, destitutio prodit 1425 ignaviam, accusat pigritiam, 61, 238. Anima non potest probari, nisi tentationibus, 1066, 16. Animi vacuitas in angoribus, et quae sit, 49, 185. Non moveri rerum indignitate, non virtus, sed lentitudo et remissio judicatur, 27, 96. Vid. Appetitus, Caro.

Quae sit anima illa, quam Lex demonstrat in specie mulieris bonae, 916, 10 et seq. Quae animae sint sicut uxor amabilis et odibilis, 920, 2. Omnis anima fidelis Bethleem est, sicut Hierusalem dicitur, quae pacem et tranquillitatem habet superioris Hierusalem, quae in coelo est, 1065, 13.

Animantium omnium genera congregabilia natura sunt, 34, 128. Animantibus omnibus innascitur primum salutem tueri, cavere quae noceant, expetere quae prosint, 34, 128. Quatuor animalium formas pro librorum Evangeliorum proprietate accepimus figuratas, 241, 113. vid. Bestiae, Homo.

Annae diversorium in templo, colloquium in prece, vita in jejunio, 191, 22. Docet quales deceat esse viduas, 191, 21. Viduitatis praeconium est, quod in Evangelio post Virginis celeberrimum partum Anna vidua subrogetur, 968, 8.

Annibal diu sacris insultavit Romanis, 834, 4.

Annulus non sentit, quod exprimit, 587, 197. Est fidei pignus, et sancti Spiritus signaculum, 420, 18.

Ante cum dicitur in Scriptura, in infinitum retro sine aliqua definitione porrigitur, 508, 61.

Antiochena civitas duos habebat episcopos, Paulinum atque Meletium, 814, 2. Antiochena Ecclesia litteras ad Patres concilii Aquileiensis dederat, 813, 4. Vid. Paulinus.

Antiochenae virginis, et militis christiani, qui vestem inter se mutaverant, martyrium describitur, 167, 22 et seq. Damonis et Pythiae Pythagoreorum egregium factum Antiochenae virginis martyrio inferius, 171, 34.

Antiochus vir consularis, 1107, 1. Vid. Alypius.

Antonii in se amorem commendat Ambrosius, 1108, 1 et seq.

Anysius Acholii dudum discipulus, nunc successor haeresque vel honoris vel gratiae, 822, 1. De ejus electione in episcopum Acholii successorem ne uno quidem momento dubitatum, ibid. Quam egregie Acholium, a quo successor designatus est, imitatus sit, 821, 9. Vid. Acholius.

Apeme concubina Darii regis, 933, 12.

Aper presbyter subscripsit, 969, 14.

Apertionis mysterium in baptismo et cur, 325, 3 et seq.; 349, 2 et seq.

Apis cum aeris motus suspectos habet, lapillis saepe sublatis, per inania se librat nubila, 239, 106.

Apollinaristae Verbum et carnem unius asserunt esse substantiae, 988, 12. Adversus Apollinarem confiteamur quod Christo sicut in Dei forma nihil defuit divinae naturae, et plenitudinis; sic in illa forma hominis nihil ei defuit, quo imperfectus homo judicaretur, 991, 5. Apollinaristarum objectio petita ex his verbis: Verbum caro factum est; solvitur, 716, 59 et seq. Quidam nescio quod Apollinaris dogma in Ecclesiam conantur inducere, 818, 4.

Apollinarista non poterat audire quod Christus pro nobis servitutem susceperit in istius corporis susceptione, 984, 1. Propterea orbem circuivit, ut quaereret quem reprehenderet, 985, 2. De Ambrosii scriptis aliquid arrodere volebat, ibid. Adornat fugam, 988, 14. Apollinaristae objicienti quod Christus formam servi accepit, non servus lectus est respondetur, 986, 7 et seq. Et ad id quod rursus objiciebat: Specie inventusut homo, ibid. Vid. Ambrosius.

Apophoreta secum referre consueverunt, qui ad convivium magnum invitantur, 277, 1. Apophoreta triumphalia, ibid.

Apostoli omnes non solum Christi, sed etiam Patris et Filii et Spiritus sancti sunt discipuli, 662, 149. Aliquando erraverunt, ne nos postea errare possumus: et illorum error nobis proficit, 714, 46. Tunc perfectiores esse coeperunt, posteaquam Spiritum sanctum receperunt, 660, 138. Sancti primitiae sunt Domini, praecipue apostoli, 927, 10 et 12. Sicut in coelo stellarum lucentium refulgent globi, ita apostolorum, et martyrum, et sacerdotum toto illucescunt chori mundo, 475, 24. Ex latrocinio conversus requiem habet, in apostolatu probatus accepit potestatem, 1070, 9. Apostoli adhuc ingemiscunt; quia multorum est labor, qui adhuc fluctuant, 927, 12. Videtur mihi quod eis scripturae divinae intepretationem sermone secum vario conferentibus pleni luminis refulserit claritudo, 896, 10. Symbolum apostolum quod Ecclesia Romana intemeratum semper custodit et servat, 967, 5. Ἀποτέλεσμα 783, 1 et seq. Ἀποτελέσμα, Deus est qui concludit et consummat omnia, 786, 12.

Apparitores diversorum comitum, 854, 7. Apparitor praefecturae, qui propter operas portuenses offensam contraxerat, in portu navigat, 1003, 1.

Appetitus ac motus animi rationem sequi debet non praecurrere, 60, 237 et seq. Si rationi obediat, facile id quod deccat in omnibus officiis conservari potest, 29, 105. Perturbata mente latius se ac longius fundit, 61, 238. Cogitationum 1426 et appetitus in quo dispares sint motus, 27, 98. Gravior appetitus ex indignatione nimia nascitur, 61, 240.

Aquila Judaeus. Non in ejus versione omnis auctoritas, 1077, 24.

Aquila dum fuerit mortua, ex suis reliquiis renascitur, 418, 8.

Aquileiense concilium congregatum juxta imperatoris praeceptum, 788, 7; 806, 2. Aquileiensis concilii acta, 786, 1 et seq. Imperiale rescriptum in eo legitur, 787, 3. Gratiano imperatori gratias agit, 806, 1 et seq. Scribit ad Episcopos Galliarum, 806, 1. Vid. Alexandrinae Ecclesiae, Galliarum Episcopi.

Arabes. Vid. Circumcisio.

Arcadius moriente Theodosio, jam validus juventa est, 1202, 15. Vid. Theodosius.

Architae Tarentini dicto ad villicum suum: O te infelicem, quem afflictarem, nisi iratus essem, multo potiora fecit David, 26, 94.

Aries est verbum plenum tranquillitatis et moderationis, atque patientiae, 783, 3. Quid significet? ibid. et seq.

Ariminensis concilii prima confessio et secunda correctio, 468, 122. In eo scriptum est, Christum esse creaturam, 862, 14; 870, 25. Lex qua illud concilium firmatur, ibid. Major numerus Arimini Nicaeni concilii fidem probavit, Ariana decreta damnavit, 862, 15.

Aristoteles putat Deum suis contentum esse finibus, et praescripto regni modo degere, 15, 50. Asserit usque ad Lunam Dei descendere providentiam, 14, 48. Refellitur, ibid. Vid. Anima.

Arius auctor Arianae haeresis, unde et nomen accepit, 807, 4. Dixit ingenitum Patrem, et genitum et creatum Filium, 723, 91. Solum Patrem sempiternum, solum bonum, solum verum Deum, solum immortalitatem habentem, solum sapientem, solum potentem dicendo, expertem horum Filium impia commonitione voluit intelligi, 808, 5. Dicit: Antequam nasceretur Filius Dei, non erat. Sed refutatur, 468, 125. Dicit ex nihilo Dei Filium. Sed refutatur, 469, 126 et seq. Dicit Filium Dei ex alia substantia. Sed refutatur, 469, 128 et seq. Dicit creaturam Dei Filium, non sicut caeteras creaturas, dicit mutabilem et convertibilem, 469, 130 et seq. Diabolus verum Dei Filium fatebatur, Arius negat, 594, 230. Apertum sacrilegium est, quando Christum Dei Filium Arius Deum verum negavit, 804, 70. Altissimum Dei Filium sui similem vult videri, 596, 238. Dicit: Ex toto Deum, non ex parte cognovi, 594, 237. Ille atque Sabellius gentilis erroris haeredes, 570, 105. Non ut Arius plures credendo et dissimiles potestates, plures deos gentili errore faciamus, 445, 6 et 10. Epistola ejus a principio habet blasphemias, solum Patrem aeternum dixit, 787, 5. Lecta in concilio Aquileiensi, 798, 46 et seq.; 807, 4. Missa ad imperatorem, 808, 6. Tinea Arius est, tinea Photinus, qui sanctum Ecclesiae vestimentum impietate sua scindunt, et sacrilego morsu pretiosum fidei velamen obrodunt, 633, 183. Tolerabiliora sunt tentamenta diaboli, quam argumenta Arii, 502, 32. Arius Joannis verbis confutatus, 454, 57; 468, 123. Crepuit medius, 790, 15. Illius sicut Judae proditoris effusa sunt viscera: pudet dicere ubi; atque prostratus in faciem, ea quibus Christum negaverat, foeda ora pollutus est, 468, 124. In stercore volutatus est, 595, 237.

Arianorum in Christum blasphemae propositiones, 450, 34 et seq. Ariana haeresis post omnes haereses coepit, et ex omni haeresi venena collegit, 494, 135. Ariani ex philosophia omnem impietatis suae traxerunt colorem. 468, 85. Cum gentilibus et Judaeis illi bene convenit, qui creaturam Christum dicunt, 862, 13. Ariani omnem vim venenorum suorum in dialectica disputatione constituunt, 457, 42. Secundum impietatem suam positum substantiae verbum recipiunt, secundum pietatem fidelium comprobatum repudiant et refutant, 518, 124. Fidem illam majorum traditione firmatam, quam daemones ipsi negare non possunt, negant, 879, 19. Cedit diabolus plagis, et adhuc cedere nesciunt: quanta perpessi sunt, et quemadmodum Pharao malis suis indurantur, 880, 22 et seq. Non negant ante tempora Filium, sed dicunt priorem Filio Patrem, 455, 59. Illud refutatur, ibid. Qui dicit Christum creaturam, inquiunt, secundum caeteras creaturas, anathema sit: quam id fraudulentum fuerit! 519, 130 et seq. Negant hoc Deo vero Dei Filio, quod ille hominibus aperte noluit denegare, 562, 58. Dum separant a Patre Filium, in id periculum incidunt, ut Patrem passum esse commemorent, 499, 13. Non juxta illos Patrem Filiumque secernas, 476, 33.

Ariani si Filium alienum a Patre putant, cur adorant? 457, 69; 493, 125. Desinant colere quem creaturam appellant, aut desinant quem colere se simulant, dicere creaturam, 464, 104. Filium Dei omnipotentem negarunt, 583, 182. Potestatem Christi imminuunt, 1212, 49. Dicentes 1427 Filium Dei non esse bonum, refelluntur, 473, 15 et seq. Negant Christum liberae esse potestatis, 479, 47. Putant in Filio non liberae fuisse voluntatis arbitrium, sed coactae, atque servilis operationis obsequium, 548, 143.

Arianus mavult imperfectum auctorem habere atque degenerem, quam verum atque perfectum, 31, 117. Etsi divinitas vulnus sentire non possit, quod in se tamen est, majestatem suam in Christo non corpus interficere conatur. 466, 114. Ariani non habent Filium Dei pro salute datum, sed pro infirmitate transmissum: non habent consiliarium, quem putant futura nescisse: non habent Filium, quem sempiternum non putant, 507, 58, Christum factum nobis esse sapientiam ad inenarrabilem ejus generationem sacrilega interpretatione derivant, 504, 39. Arianus dicit interdum Deum Christum, 520, 133.

Ariani sancto Spiritui solent derogare, 479, 47. Putant se derogare sancto Spiritui, si dicant illum Spiritum paraclitum: sed frustra, 382, 10. Ariani negant Spiritum sanctum scire diem judicii, 588, 202.

More Judaico aures suas claudere solent, 494, 130. Quam pejores sint, quam Judaei, 872, 31. Velut Judaici caupones miscent aquam cum vino, quia divinam generationem humanamque confundunt, 509, 65.

Ariani nunc in plures sese divisere formas: alii Eunomium, vel Aetium, alii Palladium vel Demophilum, atque Auxentium, vel perfidiae hujus haeredes sequuntur, alii alios, 452, 45. Alii dissimilem Patri per omnia dicunt Filium: alii similem, sed non unius esse substantiae cum Patre, 727, 106. Isti refelluntur, ibid., 108 et seq. Eunomii personam fugiunt Ariani, sed ejus perfidiam asserunt, impietatem exsequuntur, 452, 45.

Ariani Scripturas falsavere divinas, 494, 135. Easdem Scripturas interpolavere, 586, 193. Quam absurde locum Evangelii Joannis, Deus Spiritus est, Ariani de suis et Ecclesiae codicibus abstuluerunt, 676, 59 et seq.

Ariani negant miracula Ss. Gervasii et Protasii beneficio perpetrata, 818, 16. Nec martyribus pepercerunt, 494, 135. Imperatori volunt dare jus Ecclesiae, 872, 31. Arianis basilicam petentibus totis viribus sese opponit Ambrosius, 852, 1 et seq. Valentinianus junior legem pro Arianis dedit, 861, 9 et seq.

Arianorum, Sabellianorum, Photinianorum, haereticam saevitatem haec verba, Ego et Pater unum sumus, jugulant, 689, 117; 690, 120 et seq. Quomodo eorum blasphemiae in ultimo judicio a Christo refellentur, 491, 108 et seq. Si ad Patrem appellent, quid eis responsurus sit? 493, 123 et seq. Quam meliorem causam apud Christum judicem omnium habeat Catholicus quam Arianus, 490, 101 et seq. Cum laudatur Christus, Arianorum amentia verberatur, 869, 19.

Arianorum variae objectiones ex Filii generatione desumptae solvuntur, 539, 96 et seq. Ex voce geniti et nigeniti objectio petita solvitur, 721, 79 et seq.; 724, 93 et seq. Alia qua Filium quod alterum generare non posset, nec omnipotemem esse arguebant, nec Patri aequalem, solvitur, 535, 77 et seq. Objectio petita ex voce solus solvitur, 534, 16 et seq. Objectiones petitae ex his verbis: Qui solus habet immortalitatem, etc., solvitur, 498, 11 et Seq.; 557, 36 et seq. Objectio petita ex his verbis, Beatus et solus potens, solvitur 477, 39 et seq. Et rursus ex his verbis, Pater si possibile est, etc., ibid., 41 et seq. Objectio ex Filii Dei subjectione petita solvitur, 578, 154 et seq. Objectio ex obediendia et subjectione Christi petita, solvitur, 486, 84 et seq. Objectio petita ex adoratione quam Filius Patri exhibuit, solvitur, 560, 49 et seq. Objectio petita ex Filii missione, solvitur, 567, 95 et seq. Objectio petita ex sessione Christi ad dexteram Patris, solvitur, 489, 100 et seq.; 491, 108 et seq. Objectio inde petita, quod Filius a se ipso non loqui dicatur, solvitur, 574, 133 et seq. Omnes haereticorum quaestiones, qui dicunt Christum nescire diem judicii, breviter interemptae, 897, 18. Arianis duos a catholicis deos induci objicientibus respondetur, 558, 40 et seq.

Arianorum objectioni ex his verbis, Baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, solvitur, 264, 65; 572, 116 et seq. Objectio petita ex his verbis, Pater major me est, solvitur, 481, 59 et seq.; 592, 225 et seq. Objectio petita ex his verbis, Quod factum est, in ipso vita est, solvitur, 504, 41 et seq. Objectio petita ex his verbis, Post me venit vir, qui ante me factus est. etc, solvitur, 508, 63 et seq. Objectio petita ex his verbis, Ecce video coelos apertos, et Jesum stantem, etc., solvitur, 521, 137 et seq. Objectio petita ex his verbis, Omnis viri caput est Christus . . . caput autem Christi Deus, solvitur, 526, 27 et seq. Objectio petita ex his verbis, ut sint unum, sicut et nos unum sumus, exsufflatur, 527, 33 et seq. Quam male objicerent haec verba, Qui plantat, et qui rigat, unum sunt, 527, 34. Objectio petita ex his verbis, Non potest 1428 Filius facere a se quidquam, etc., solvitur, 528, 38 et seq. Objectio petita ex his verbis, Vivit propter Patrem, solvitur, 542, 117 et seq. Objectio petita ex his verbis, Ut clarificetur Filius ejus per ipsum, solvitur, 545, 130 et seq. Objectio petita ex his verbis, Nobis unus Deus ex quo omnia, et nos, etc., solvitur, 546, 132 et seq. Objectio petita ex his verbis, Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est, solvitur, 549, 151 et seq. In his verbis, Ut cognoscant te solum et verum Deum, etc., Filius a solo et vero Deo non separatur, 554, 19 et seq. Objectio petita ex his verbis, Sedere autem ad dexteram meam non est meum dare vobis, solvitur, 561, 55 et seq. Objectio petita ex his verbis, Et dilexisti eos, sicut et me dilexisti, solvitur, 566, 89 et seq. Objectio petita ex his verbis, Confiteor tibi, Pater, Domine coeli et terrae, solvitur, 568, 100 et seq. Objectio petita ex his verbis, Nunc clarificatus est Filius hominis, solvitur, 571, 115. Objectio petita ex his verbis, Qui in me credit, non credit in me, sed in eum qui me misit, et aliis sinulibus locutionibus, solvitur, 572, 119. Objectio petita ex his verbis, De die autem illo, et hora nemo scit; neque angeli coelorum, neque Filius hominis, etc., solvitur, 586, 193 et seq. Objectio contra divinitatem Spiritus sancti petita ex his verbis, In Spiritu et veritate oportet adorare, solvitur, 679, 69 et seq.

Non libet confessorum neces, tormenta, exsilia ab Arianis perpetrata recordari, piorum sacerdotia, proditorum munera, 496, 140 et seq. Illyrii de mala doctrina Arianorum advertant quid propter suam perfidiam acciderit sibi, et quiescant, ut veram fidem sequantur, 761, 28.

Quantos in urbe Roma, quantos Alexandriae, quantos Antiochiae, quantos etiam Constantinopoli ab Ariana labe Christus mundavit, 603, 17. Nulus de civibus Arianus erat, pauci de familia regia, nonnulli etiam Gothi, quibus ut olim plaustra sedes erat, ita nunc plaustrum Ecclesia est, 855, 12.

Arrogantis est impudentiae moreri solum velle, quod multis etiam sanctis negatum noveris, 1131, 65.

Artemius episcopus, 786, 1; 805, 76.

Asa utinam tam fidelis processu, quam devotus exordio, 1202, 15.

Asinae pullum Dominus in figura populi gentilis ascendit, 1083, 9.

Athanasius sanctae memoriae episcopus Alexandrinus, 816, 4. Athanasius sanctae memoriae quasi columen fidei fuit, 818, 7. Vid. Roma.

Athletas saepe victos, quorum fuerint certamina, probata, vulgus hominum cum victoribus coronare consuevit, 395, 19.

Attalus presbyter de praevaricatione confessus, et Palladii sacrilegiis inhaerens, a concilio Aquileiensi damnatur, 808, 9.

Attalus presbyter inter Arianos, 798, 44.

Atticus Prisco dedit litteras ad Ambrosium, 1107, 1.

Attilius militiam mortis impendit, 834, 7.

Audire quem delectat, alterum loqui provocat, 21, 76.

Aurium unus ornatus est, audire quod prosit, 232. 79.

Aurum et argentum onus habet, fructum non habet: onus quaerentis est, sumptus haeredis, 1082, 7. Qui auro moveri nesciat, hunc homines supra hominem esse arbitrantur, 85, 66. Quod aurum et argentum ab homine christiano quaeratur? 1082, 7.

Auxentius Mediolanensem Ecclesiam armis exercituque occupaverat, 676, 59.

Auxentius episcopus Arianus dictus etiam Mercurinus: unum portentum, duo nomina, 869, 22. Alius in Scythiae partibus dicebatur, alius hic vocatur; nomina pro regionibus habet, ibid. Minora fecit in Scythia; et ita erubuit, ut mutaret vocabulum; sceleratiora hic ausus est, ibid. Audet mentionem facere tractandi, plenus sanguinis, plenus cruoris, cruentas leges ore dictans, manu scribens, et putans quod lex possit fidem hominibus imperare, 870, 24. Manu ejus lex scripta, qua per Ecclesias jubentur ejici catholici sacerdotes, resistentes gladio feriri, et per urbes omnes direxit, 867, 16. Qua firmatur concilium Ariminense, 870, 25. Uno nomento tot populos, quod in ipso est, trucidabit; alios gladio, alios sacrilegio; et basilicam petit cruento ore, sanguinolentis manibus, 868, 17. Si de aliquorum peregrinorum assentatione se jactat, ibi sit episcopus, unde sunt ii, qui eum episcopatus putant nomine esse donandum, 861, 8. Judices elegit, ut contra Ambrosium in palatio imperatoris disputaret, 860. 1. Gentiles quosdam quatuor aut quinque judices elegit, apud quos sine adversario victus est, 870, 26. Rebaptizandos fideles populos putat, baptizatos in nomine Trinitatis, 874, 37. Vid. Concilium.

Auxentius Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Avaritia quam vetus et antiqua sit, 101, 130. Quam feralis et illecebrosa, ibid., 132. Feralis avaritia et illecebrosa 1429 pecunia, quae habentes contaminat, non habentes non juvat, 101, 132. Quam vanum sit opes congregare, 64, 251 et seq. Pecuniae contemptus justitiae forma est, 102, 133. Justitiam avaritia prima infirmat, 36, 137. Nihil tam contrarium fortitudini, quam lucro vinci, 52, 202. Avaritia plerumque sensus hebetat humanos, et pervertit opiniones, ut quaestum pietatem putent, et pecuniam quasi mercedem prudentiae, 758, 15. Judas proditor avaritiae studio et pecuniae cupiditate laqueum proditionis incurrit, 76, 24. Vid. Aurum, Pecunia.

Avare, noli, recondere, ne fias nudo quidem nomine christianus, opere Judaeus, cum adverteris onera tua tibi esse supplicio, 1082, 8. Avarus non dicit: Portio mea Dominus, 1045, 94. In proverbio est de divite avaro, quia perdix iste congregat divitias non cum judicio, 918, 4. Is non quaerit aliena, qui sua servat: nec inflatur immodico, qui contentus est proprio, 1129, 55. Praeeminentem virum thesauri non possideant sui, nec pecuniis serviat, qui praeest liberis, 86, 67. Jejunare et continentem esse paucorum est, alieni cupidum non esse rarum, 110, 10.

Avunculum inter et neptem tertius gradus est, qui etiam civili jure a consortio conjugii exceptus videtur, 1018, 3. Id prohibitum divino jure, ibid., 4 et seq. Quid tam solemne quam osculum inter avunculum et neptem, quod iste quasi filiae debet, haec quasi parenti, 1019, 7.

B

Babylonis filia est, quae Dei filia esse desivit, 439, 106.

Balaami historia et benedictio explicatur, 993, 4 et seq. Non in sua voluntate erat benedictio Hebraei populi, sed in Dei gratia, 994, 8. Per excessum mentis aliud cupiebat, aliud loquebatur, 995, 11. Non mirum illud a Deo infusum quod loqueretur et prophetaret, 993, 4 et seq. Deus tentavit eum quasi divinum, non elegit quasi prophetam, 996, 15. Non communicavit eorum operibus, cum viveret, quorum in animis cupiebat mori, 279, 7. In ejus verbis sacri baptismatis revelata est magnificentia. 995, 10.

Baptismata Judaeorum alia erant superflua, alia in figura, 355, 2. Plurima baptismatum genera praemissa sunt, quia secuturum erat verum illud unum in spiritu et aqua sacramentum baptismatis, quo totus redimitur homo, 1075, 18. Multa sunt genera baptismatum, sed unum baptisma: lavacra sunt, baptismata esse non possunt, 355, 2. Per Joannem baptismatis sacramenta praemissa, 399, 34. Legis typum accipiens Joannes baptizavit in poenitentiam, Christus ad gratiam, 895, 7.

Baptismatis figurae, 134, 106 et seq.; 327, 9 et seq.; 352, 12 et seq.; 353, 20 et seq; 355, etc. Bene in exordio creaturae baptismi figura signatur, per quod habuit creatura mundari, 634, 1. Baptismatis typus praecessit in mari Rubro, 843, 2. Vid. Balaam.

Lavacri mysterium Nicodemus primus meruit audire, 228, 61. Unum non plura baptismata, et cur? 418, 10 et seq. Unum baptisma, quia mors una pro mundo, 609, 45. Verba Pauli: Impossibile est hos qui semel illuminati sunt, etc., de Baptismo esse intelligenda, 417, 8 et seq.

Nisi baptizatus catechumenus fuerit in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, remissionem non potest accipere peccatorum, 330, 20. Non fides sola ad perfectionem satis est, nisi etiam baptismatis adipiscatur gratiam, et sanguinem Christi redemptus accipiat, 782, 20. Vid. Catechumenus. Efficacia baptismi in voto, 1188, 51 et seq. Vid. Martyres, Valentinianus.

Baptisma quare inventum et institutum est, 358, 17 et seq. Unde baptisma nisi de cruce et de morte Christi, 356, 6.

In baptismo sacerdos aquas consecrat, 327, 8. Quibus ceremoniis, 353, 18. Sacerdos baptizans venit ad fontem, invocat Patris nomen, praesentiam Filii et Spiritus sancti, utitur verbis coelestibus, 357, 14. Spiritus sancti descensio aquas, sacerdotalibus invocata precibus, consecrat, 618, 88. Non simplex aqua coelestis mysterii, per quam consequimur, ut partem cum Christo habere mereamur, 603, 15. Quare fons baptismatis quasi sepultura est? 359, 19. In aqua imago mortis, in Spiritu pignus est vitae, 616, 76. Aqua testis est sepulturae, sanguis testis est mortis, Spiritus testis est vitae, 616, 77.

In mysteriis interrogatio trina defertur, et confirmatio trina celebratur, nec potest quis nisi trina confessione purgari, 654, 105. Quid baptizandi responderent, 332, 28. Renuntiatio diabolo et mundo in baptismo, 326, 5 et seq.; 350, 5 et seq. Apertionis mysterium, 325, 3 et seq; 349, 2 et seq. Symbolum competentibus in baptisteriis basilicae traditum, 853, 4. Triplex immersio in baptismo cum triplici interrogatione, 359, 20. Quid immersio significet, 360, 23. Baptizatus es in nomine Trinitatis, 381, 5. In his qui baptizati sunt in nomine Jesu Christi, non iteratum est baptisma, sed novatum, 608, 42. Quemadmodum in Christi 1430 nomine plenum esse legimus baptismatis sacramentum, ita etiam sancto tantum Spiritu nuncupato, nihil deest ad mysterii plenitudinem, 609, 44. Lotio pedum in baptismate, 332, 31; 362, 4 et seq. Ecclesia Romana hanc consuetudinem non habebat, ibid., 5. Post immersionem ungebatur baptizatus, et quibus verbis, 360, 14. Unctio capitis in baptismate, 332, 29; 350, 4. Baptizatus accipit μὺρον id est, unguentum in capite, 361, 1. Vestimenta candida in baptismo, et cur? 333, 34 et seq. Baptizati accipiunt signaculum spiritale, quo signat Pater, confirmat Christus, et dat pignus Spiritus sanctus, 336, 42; 363, 8. Unxit te Deus, signavit te Christus, accipis spiritale signaculum, 381, 7 et seq. Recens baptizatorum ad Eucharistiam accessus, 336, 43 et seq.; 364, 11; 366, 15, etc. Paschae die in toto orbe Baptismi sacramenta celebrantur, 288, 42.

In baptismate descendit Spiritus sanctus, 358, 14. Spiritus mentem renovat, aqua proficit ad lavacrum, sanguis spectat ad pretium: Spiritus nos per adoptionem filios Dei fecit, sacri fontis unda nos abluit, sanguis Domini nos redemit, 678, 68. Quis operationem Spiritus sancti abnuat in lavacro, in quo operationem ejus sentimus et gratiam? 670, 23. Aqua in baptismo non mundat sine spiritu, 330, 19. Christus baptismum, nobis ad redimenda nostra peccata donavit, 874, 37. Aufert Dominus peccata per baptismum, et transfert iniquitates, et demergit in profundo maris, 1068, 24. In baptismo planta abluitur, ut haereditaria peccata tollantur; nostra enim propria per baptismum relaxantur, 333, 32. Ut majus subsidium sanctificationis accedat, 363, 7. Vid. Constantinus.

Per lavacrum renovamur, per quod renascimur, 417, 8. In sacramento baptismi vere nos regeneramur, 342, 59. Regeneratio quid sit? 361, 2. Cur in aqua fiat? ibid., 3. Per baptismum aquilae sumus renovatae ablutione delicti, 366, 7.

Mortuus eram, sed quia in baptismate commortuus Christo sum, accepi lumen vitae a Christo, 1098, 7. In eo qui baptizatur, crucifigitur Filius Dei, 418, 9. Qui moritur in Christo, fit ejus gratiae particeps in lavacro, 1145, 43. Baptizati haerodes sunt Christi; quia datur illis per mortem ipsius tamquam testatoris haereditas, 1025, 11. Isti debent majore agere custodia, cavere vitiorum illecebras, erroris incitamenta, ibid., 12. Omnis justitia in baptismate constituta est, 353, 15. In eo non merita personarum consideres, sed officia sacerdotum, 332, 27. Piscinae probaticae cum baptismo comparatio, 355, 3 et seq. Non sanat baptismus perfidorum, non mundat, sed polluit, 330, 23. Non aqua omnis sanat, sed quae habet gratiam Christi, 352, 15, In baptismo divinitatis est praesentia, 327, 8 et seq.; 33, 27. Vid. Ecclesiae.

Barbatianus et Sarmatio novi Epicurei primo intra monasterium positi jejunabant et continebantur, 1024, 8. Abierunt foras, deinde volentes redire, non sunt recepti, ibid., 9. Hinc effervescentes haeresim disseminare coeperunt, ibid. Refutantur eorum errores, ibid. et seq. Epicurum magis sequendum quam apostolos putant, 1025, 13. Se quod malae causae habent, assertionibus suis impugnant frequenter, 1028, 20. Dicunt nullum esse abstinentiae meritum, nullam frugalitatis, nullam virginitatis gratiam, pari omnes aestimari pretio, delirare eos qui jejuniis castigent carnem suam, et menti subditam faciant, 1024, 7; 1028, 22.

Barbaricis motibus objecti et bellorum procellis, in medio versamur omnium molestiarum freto, 1017, 3.

Barnabas sancti Spiritus electus imperio, quod ei ad omne redundat insigne meritorum, non fuit apostolorum indignus collegio, 664, 157.

Basilica Romana, 874, 1. Basilica Faustae, 875, 2. Basilica vetus, 855, 10. Basilica minor Ecclesiae, 858, 24. Basilicae sub apostolorum nomine dedicatio, 763, 1. Vid. Felix. Quantas Ecclesiae basilicas Judaei tempore imperii Juliani incenderunt, duas Damasci, alias Gazis, Ascalonae, Beryto, Alexandriae, et illis fere locis omnibus, et nemo vindicavit, 950, 15 et seq.

Basilica nova plena populi, 855, 18. Circumfusi milites basilicam custodiebant, 858, 24; 864, 4. Imperator jussit ut recederent milites de basilica, 859, 26. Vid. Bassianus, Ecclesia.

Basilides non putavit veritatem carnis humanae a Christo susceptae, 705, 8.

Bassianus episcopus Laudensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 60.

Bassiani episcopi subscriptio, 969, 14.

Bassianus episcopus loquebatur cum Ambrosio de Basilicae, quam condidit apostolorum nomine, dedicatione, 763, 1.

Basso episcopo in consortium regendae Ecclesiae datus est Senecio, 1009, 7.

Bauto comes amplissimus honore magisterii militaris, 1431 1010, 3. Transrhenanus genere barbaros cum barbaris fecit decernere, 890, 8.

Beatam vitam scriptura divina priusquam philosophi posuit in cognitione divinitatis, et fructu bonae operationis, 71, 5 et seq. Non secundum forensem abundantiam aestimandam beatitudinem singulorum, sed secundum interiorem conscientiam, 13, 44. Qui philosophi eam in non dolendo posuerunt: qui in voluptate, aut vacuitate doloris: qui in honestate ac bonis corporis atque externis? 71, 4. Nulla ei accessio per voluptatem corporis, aut commodorum gratiam, 73, 13. Paupertatem, famem, dolorem non impedimento, sed adjumento esse ad vitam beatam 74, 15 et seq. Omnia quae patimur, minora sunt, et indigna, quorum pro laboribus tanta rependatur merces futura bonorum, 926, 5. In ipsis doloribus vitam beatam eminere, 73, 9 et seq. Innocentia et scientia beatum faciunt, 72, 8 et seq. Vita beata fructus praesentium, vita autem aeterna spes futurorum est, 74, 18. Non solum in paradisum reditus nobis reformatus est per Christum, sed etiam coelestis solii honor per consortium corporis Christi carni nostrae est impertitus, 1085, 3. Nuptiae Agni ornantur confessorum livore, martyrum sanguine, liliis virginum, coronis etiam sacerdotum, 1170, 132. Quamvis sancti de suo merito securi sint; tamen quia futura est adhuc redemptio totius corporis Ecclesiae, compatiuntur, 926, 7.

Bellicius jactatus gravi aegritudine, credidit in Dominum Jesum, et coepit revalescere, 1095, 1.

In Bello justitia et fides servanda, 37, 140. In fortitudine bellica non mediocris honesti ac decori forma est, 54, 211. Sunt nobis quaedam et in pace praelia, et in bello pax, 937, 30. Tunc bellum conficitur, hostis fugatur; quando Spiritus gratia concinit, et mentis industria, 1164, 111. Vid. Fortitudo.

Beneficentia dividitur in benevolentiam et liberalitatem, 38, 143. Non est beneficentia; ubi nulla est benevolentia, 38, 144.

Beneficiis Christus judicavit magis homines alligari posse, et provocari ad ea quae sunt recta facienda, quam metu: plusque charitatem proficere, quam formidinem ad correctionem, 957, 6. Enitendum ut beneficiis atque officiis obligemus plurimos, et collatam reservemus gratiam, 98, 121. His potius nostra conferenda beneficia, qui nobis ea non possunt repraesentare, 100, 126. Superiorem non esse in referendo quam in conferendo beneficio hoc est minorem esse, 42, 160. In beneficio referendo plus animus quam census operatur: magisque praeponderat benevolentia, quam possibilitas muneris referendi, 44, 166. Non potest manere beneficium, cum auctor excluditur: nec auctor sine munere, nec munus sine auctore, 646, 64.

Benevolentia praestat supra ipsam liberalitatem, 44, 166 et seq. Liberalitas sine benevolentia, et benevolentia sine liberalitate non est perfecta, 40, 151.

Benevolentia habet in se fortitudinem, 46, 172. Augetur coetu Ecclesiae, fidei consortio, initiandi societate, percipiendae gratiae necessitudine, mysteriorum communione, 45, 170. Facit ut unus fiat ex pluribus, 46, 173. Alia ejus commoda et effectus, 43, 173 et seq. Tantum valet, ut plerumque pignora vincat naturae, 46, 174. Etiam morum facit similitudinem, 45, 171. Nullus cibus est benevolentia et pietate dulcior, 412, 84. Unusquisque benevolentis se magis, quam sapientis credit concilio, 44, 167. Tolle ex usu hominum benevolentiam, tamquam solem e mundo tuleris, 44, 167. Qui ejus effectus, ibid. et seq.

Benjamitarum ob violatam in Levitae uxore castitatem ultio atrocissima eleganter describitur, 772, 3 et seq. Quanta honestatis cura in bello contra tribum Benjamin ad ulciscendam pudicitiae injuriam suscepto, 135, 110 et seq.

Benignitate summa opus est, ut publica gubernacula et privata jura tueamur, 93, 95.

Bersabee puteus septimi, aut juramenti Latina interpretatio est, 1041, 77.

Bestiae quantae hominis officia conferant et beneficia, 975, 17. Vid. Animantia, Ferae.

Beth domus est, leem panis dicitur, 1065, 14.

Bethania locus obeditionis, ideo ibi mortuus suscitatur. 1069, 6.

Bethleem in qua natus est Christus, eademque Ephrata, 1064, 9. In Matthaeo domus Juda, in Michaea domus Ephrata cum dicitur verborum discrepantia non sensuum est, 1065, 11 et seq.

Bibendum est, non propter voluptatem, sed propter infirmitatem; pro remedio parcius, non pro deliciis redundantius, 1029, 27.

Bigami etiam ante baptismum ad sacros ordines admitti non possunt, 66, 257.

De Bononiensi veniens a tergo Claternam, ipsam Bononiam, Mutinam, Rhegium derelinquebas, in dextera erat 1432 Brixillum, a fronte occurrebat Placentia, semirutarum urbium cadavera, ad laevam Apennini inculta miseratus, 944, 3. Vid. Virgines.

Bononiensis Ecclesiae piscator, 245, 129. Metropolitanus vir Bononiensi subditus, 1005, 5.

Bononienses virgines, relicto parentum hospitio, sacrarium virginitatis incolunt, 161, 60. Quid ibi agant? Ibid.

Bonitas popularis ac grata est omnibus, 77, 29. Non vituperanda facilitas, sed laudanda bonitas, 125, 68.

Bonum utique perfectum, 1081, 2. Pulchrius est bonum, quod non ex necessitate fit, sed ex voluntate, 932, 8. Quod bonum est, non vitandum: quod est melius, eligendum, 205, 72. Consuetudo boni usum pravitatis veteris amisit, 227, 56. Quid aliud tam facile potest justorum implere mentes, quam boni operis conscientia? 43, 163.

Bonum summum et solum est virtus, 74, 18. Nihil speciosius illo summo bono, cujus etiam praedicatio speciosa est nimis, et maxime perseverantis sermonis processus, et quaedam apostolicae praedicationis vestigia, 904, 1. Mentis oculus cum summum bonum intuetur, et in eo versatur, atque eo pascitur, splendescit atque enitet, 905, 2. Si verum et summum bonum concupiscibili suo et delectabili anima gustaverit, excludens dolorem et formidinem, incredibiliter exaestuat, 906, 10. Vitae fons est summum bonum, ex quo vivendi substantia ministratur omnibus, 908, 18.

Bonorum judicia negligere vel arrogantiae est vel dissolutionis, 60, 236. Plurimum prodest unicuique bonis jungi, 93, 97. Quod vitiosi oderunt, hoc apud bonos sincerum ac pium est, 898, 2.

Bonosi episcopi judicium ad quos pertineat? 1008, 1 et seq. Ejus error de Mariae filiis refutatur, 1009, 3 et seq.

Booz inter et Ruth conjugium initum quid figuraverit? 510, 69 et seq.

Brachiale et torquem more indui gentilium sacerdoti et christiano sacrilegium est, 809, 9.

Brixillum, 944, 3.

C

Cabillonum, 891, 11.

Cadavera semirutarum urbium, 944, 3.

Cades quid sit? 289, 45.

Caeci nati curatio figura baptismatis, 1096, 5 et seq,

Cain sacrificantis crimen non in oblatione muneris, sed in oblationis affectu est, 703, 3. Reprobatio muneris Cain quid figuraverit? 704, 5. Remedio sua mors ei fuit, quae vagum exulem, formidato per omnia momenta mortis terrore, per mortem exuit, 756, 10.

Calanus. Vid. Alexander.

Caligularum probra, 1212, 50.

Calligonus praepositus cubiculi quid Ambrosio mandare ausus sit? 859, 28.

Callinici castri in parte aliqua aedificiorum incendium, 950, 13.

Camillus sublata Capitolio signa, caesis Tarpeiae rupis triumphatoribus, reportavit, 834, 7.

Campaniae littoris remota ora non solum a periculis, sed etiam ab omni strepitu tranquillitatem infundit, 1016, 2.

Candidiani litteras laudat Ambrosius, 1108, 1.

Canities est reverenda, quae est canities animae, in canis cogitationibus et operibus effulgens, 823, 5. Non annorum canities est laudata, sed morum, 834, 7.

Capilli naturale velamen, 59, 232. Cincinni capillorum Christo non ornamenta, sed crimina sunt: lenocinia formae, non praecepta virtutis, 230, 71. Pariant et parturiant, qui crispant comam, sicut feminae, 1062, 6. Sunt quidam crines religionis et fidei, 637, 14. Capilli quibus Maria tersit pedes Domini, quid significent? 439, 69.

Captivitas vere haec est, ubi animae a peccato captivae ducuntur ad mortem, et a diabolica dominatione possidentur, 306, 4.

Capuensis synodus quid de Antiocheno Evagrium inter et Flavianum discidio statuerat? 1006, 2. Vid. Flavianus, Theophilus.

Caro animae fraterno quodam copulatur consortio, 1056, 9. Caro nostra perpetua esse ac diuturna non potest; necesse est occidat, ut resurgat: necesse est resolvatur, ut quiescat, 945, 5. Cum caro repugnat, mens ad Deum debet esse intenta, 439, 105. Tunc maxime urgemur, cum caro cedit, ibid. Non metuit arma, non barbaros, qui mortem non timet, qui nulla carnis voluptate retinetur, 865, 6. Dormiat caro, vigilet fides: dormiant illecebrae corporis, vigilet cordis prudentia: membra tua redoleant crucem Christi et sepulturae odorem, 293, 58. Non alienum, si interire sic dicitur; ut repressa magis, quam absumpta credatur, 416, 96. Moriatur cupiditatibus, sit captiva, sit subdita, nec legi mentis nostrae repugnet, sed bonae servituti subjecta moriatur, 406, 61. Male se habet causa, ubi potior 1433 est carnis, quam mentis praerogativa, 769, 14. Quod carnale, servile, 1163, 108.

Carthaginis non aeque numina semper invisa Romanis, 840, 30.

Cassianus episcopus, 786, 1; 805, 76.

Castitatis triplex virtus, una conjugalis, alia viduitatis, tertia virginitatis, 192, 23. Jure castitatem atque clementiam dixerim quasdam virtutum parentes, 1129, 54. Praeceptum castitatis est, consilium integritatis, 206, 75. Vid. Viduitas, Virginitas.

Castitatem non poena cohibet, sed religio auget, fidesque conservat, 222, 35. Nec casta est, quae metu cogitur; nec honesta, quae mercede conducitur: nec pudor ille, qui intemperantium oculorum quotidiano expositus convicio, flagitiosis aspectibus verberatur, 150, 15. Castos non infirmos nos esse convenit: pudicos oculos habere, non debiles, 207, 76. Bonus regendae castitatis pudor est comes, 20, 69. Castitas solitudinem quaerit, 201, 57. Suis cumulatur dispendiis, 836, 12. Prima ejus victoria est facultatum cupiditates vincere; quia lucri studium tentamentum pudoris est, 836, 12. Nescit redimere castitatem, quae vendere solet, 150, 15.

Castitatis et virginitatis patria in coelo est, 151, 20. Castitas angelos fecit: qui eam servavit, angelus est; qui perdidit, diabolus, 159, 52. Castimoniae tantum deferebant reverentiae majores nostri, ut bellum adversus temeratores pudicitiae suscipiendum putarent, 772, 2. Castitatis supra laborem est praemium, supra usum gratia, supra opus merces, 208, 82. Vid. Continens.

Castulus quem presbyterum dicebant Ariani, raptus a populo, 853, 5. Missis ab Ambrosio presbyteris et diaconibus, ereptus est, ibid.

Catechumenus quando dedit nomen suum, Christus tulit lutum, et linivit super oculos ejus, 364, 12. Catechumeni dimissi post lectiones atque tractatum, 853, 4. Vid. Baptismus.

Κατόρθωμα quod perfectum et absolutum officium est, a vero virtutis fonte proficiscitur, 110, 10.

Causa quo praestantior, eo debet esse cura attentior, 58, 227.

Cautela sanctorum est necessaria, 601, 9.

Chaldaeus spem non habet in steliis, quas observat, 928, 16.

Charitas Legis est, et servitus charitatis, 1091. 8. Timor Legis est, charitas Evangelii, 1091, 7. Unde nascitur? 34, 127. Utrum sit differentia aliqua charitatis eorum qui a pueritia, et eorum qui juventutis aut posterioris aetatis processu crediderint? 914, 1 et seq.

Charitas non potest esse sine fide, 226, 53. Per fidem ad charitatem pervenitur, 80, 39. Perfecta charitas omnem fidem habet. 1094, 5 et seq. Non tamen facile dixerim quod continuo omnis fides perfectam charitatem habeat, ibid., 6 et seq. Vid. Fides.

Charitatem dominus exigit, servus timorem, 1083, 10. Aedificatio charitatis rimam offensionis excludit, atque obstruit, 1088, 13. Prima ad commendationem nostri est charitas, 79, 39. Libertas liberum facit hominibus, charitas amicum Deo, 936, 23. Quid prodest collatio patrimonii sine gratia charitatis? 434, 83.

Charitatis vincula sunt et vulnera, 293, 60 et seq. Sunt jacula charitatis, quibus Christus vulnerat se quaerentes, 293, 60. Bona vulnera charitatis et osculis praeferenda, 221, 333; 274, 111. Vid. Amor.

Chorath intellectus dicitur, 1041, 77.

Choreb omne cor, vel quasi cor dicitur, 1041, 77.

Christianos etsi multi se nominent, nomen usurpant, non tamen omnes mercedem habent, 692, 130. Cum Judaei interpellant, in terra scribuntur eorum nomina: cum adeunt christiani, scribuntur eorum nomina in coelo, 803, 5. Omnis christianus est liber et sapiens, 936, 22. Curia jam majore christianorum numero est referta, 825, 9. Julianus lege proxima christianis communem usum loquendi et docendi denegavit, 824, 4.

Christianos decet, ut et tranquillitas pacis optetur, et fidei veritatisque constantia nec mortis revocetur periculo, 855, 14. Per injurias, per inopiam, per supplicium nos crevimus, 835, 11. Numquam nobis amplius contulerunt gentiles, quam cum verberari christianos, atque proscribi, ac necari juberent, ibid. Vid. Persecutio.

Christi nomen ante ejus adventum in Israel populo, quasi in vase aliquo Judaeorum mentibus claudebatur, 620, 95. Quomodo postea per omnem creaturam extensum, ibid., 96. Christus verus David, verus humilis, verus mansuetus, verus manu fortis Dei Filius, hoc annuntiatur nomine, 987, 11. Verbum dicitur, quia immaculatus: virtus, quia perfectus: Filius, quia genitus ex Patre: Sapientia, quia unum cum Patre, unum aeternitate, unum divinitate, 447, 16. Si Christum dicas; et Deum Patrem, a quo unctus est 1434 Filius; et ipsum qui unctus est, Filium; et Spiritum sanctum, quo unctus est, designasti, 609, 44. Deus est qui ungit, et Deus qui secundum carnem ungitur, Dei Filius, 448, 24. Christus quasi filius hominis unctus, et missus ad Evangelium praedicandum, 665, 2. Unguentum Christi est Spiritus sanctus, 622, 103. In Christi nomine incarnationis Paulus testificatus est sacramentum, 500, 16.

Expositio fidei catholicae de Christo, 730 et seq. Imperfectae de Christo confessiones fidei, 709, 24 et seq. Sunt qui tamquam ad unum prophetarum, ita ad Christum factum esse Verbum arbitrati sunt, non ipsum esse Dei Verbum, 714, 48. Vid. Apollinaris, Arius.

Christum esse altissimum Deum probatur, 498, 9. Paulus Christum solum verum Deum voce affectuque fatebatur, 560, 48. Ipse est, quem Pater genuit ante Luciferum, ut aeternum; ex utero generavit, ut Filium; ex corde eructavit, ut Verbum, 175, 3. Ex Patre, apud Patrem, in Patre, natus non factus, nec degener, 218, 18. Nos per adoptionem filii, Christus per veritatem naturae est, 469, 126. In eo filii proprietas divinitatis est, veritas proprietatis, misericordia pietatis, oblatio securitatis, 465, 108. Sat est generationem scire divinam non divisam, non diminutam, non derivatoriam, non creatam, 493, 129.

Christus totum quidquid a Patre divinitatis assumpsit, expressit, 158, 48. Est imago simplex de Deo, egressa de Patre, expressa de fonte, 453, 49. Non umbra, sed imago Dei est: non vacua imago, sed veritas, 1164, 109. Imago Dei est, non muta; quia verbum est: non insensibilis; quia sapientia est: non inanis; quia virtus est: non vacua; quia vita est: non mortua; quia resurrectio est, 453, 50. Imago docet eum non esse dissimilem, character expressum esse significat, splendor signat aeternum, 453, 49. Verus Deus est veri Patris non dissimilis, sed aequalis, 555, 27. Probatur contra Arianos Christum non esse dissimilem Patri, 451, 43 et seq. Probatur esse similem, 453, 48 et seq.

Christum filium Dei sempiternum esse probatur, 454, 54 et seq. Pater manet in Christo, tamquam verus in vero, Deus in Deo, lumen in lumine; quasi Pater sempiternus in Filio coaeterno, 681, 82. Qui volunt negare Filium sempiternum, volunt Patrem docere esse mutatum, 455, 61. Cum omnia in sapientia facta sint, Christus autem Dei sapientia sit: non accidens utique, sed permanens est in aeternum, 505, 45.

Christi voluntas eadem quae paterna est, 479, 50 et seq. Similiter est Christi velle, quod Pater vult; cujus similiter est facere, quod Pater facit, 478, 45. Si traditus est a Patre, et ipse se tradidit: unde una utriusque operatio et voluntas, 465, 109. Christum liberae esse potestatis variis argumentis probatur, 479, 47 et seq. Videmus eamdem charitatem Dei esse, quae Christi est, 585, 188.

Christum omnipotentem esse probatur, 728, 114 et seq. Omnipotentem annuntiant angeli, prophetae significant, apostoli testificantur, 524, 16. Christus omnipotens est; haec est fides nostra, 865, 7. Anathema illi, qui negat Dominum potentem Christum, 794, 32. Jubenti Christo etiam insensibilis solet natura obedire, 428, 56.

Christus per unitatem potestatis coadoratur in Patre, cum Deus Pater adoratur in Christo, 681, 82. In Christo etiam incarnationis adoranda mysteria sunt, 680, 76 et seq. Per scabellum pedum Dei terra intelligitur, per terram caro Christi, quam hodieque in mysteriis adoramus, 681, 79. Divinitatem ejus adoramus et carnem, 720, 75.

Christo dum praejudicas, Patrem adjudicas, 458, 71. Secundum divinitatem non super Christum est Spiritus, sed in Christo, 666, 6. Neque Pater visus est Abrahae, nec Deo Patri pedes lavit, sed ei in quo futuri hominis est figura, 484, 72. Non Pater in rubo, non Pater in eremo, sed Filius Moysi locutus est, hic Legem dedit, 460, 83. Christus locutus est in Lege, in propheta et in Evangelio, 477, 37. Servemus distinctionem divinitatis et carnis: unus in utraque loquitur Dei Filius, et non uno loquitur modo, 485, 77.

Christum dicere creaturam pro objectu contumeliae est, non pro confessione reverentiae, 753, 4. Quid proficis, si dicas quia Christus haec an illa sit creatura? Creatura mutatur, non divinitas adoratur, 789, 26. In quo factus sit Christus, 501, 27 et seq.; 511, 76 et seq. Quo sensu dictum sit de Christo: Dominus creavit me principium viarum suarum in opera sua, 505, 46 et seq.; 508, 59 et seq.; 643, 51. Secundum partum Virginis factus, qui secundum divinam generationem ex Patre natus est, 870, 25. Foris factus est, qui erat intus, 251, 6. In Christo factura non divinitati sed humanitati ascribenda, 462, 94. Factus sub Lege secundum incarnationem, ex muliere secundum sexum, 781. 18. Aliqui dicunt inoperatum esse incarnationis mysterium et cur? 517, 114.

Christus in quo dixerit Patrem majorem se esse, 482, 61 1435 et seq. Quem Patrem naturaliter habet, Deum appellat propter suscepti corporis sacramentum, 219, 23. Quasi altissimus donat, quasi homo precatur: aliud creatoris, aliud redemptoris est, 498, 8. Rogat quasi filius hominis, imperat quasi Dei Filius, 502, 32. Neque cum imperat, solus est; neque cum precatur, infirmus, 531, 55. Quasi Deus imperat morbo, quasi homo visitat aegrum, 202, 60. Mandatum sive praeceptum Christo non secundum divinitatem, sed secundum incarnationem datur. 574, 132.

Christus dubitat hominis affectu, 478, 43. Ut homo dubitat, ut homo turbatur: non turbatur ejus divinitas, turbatur secundum humanae fragilitatis assumptionem, 480, 56. Plerique dicunt confidenter quod Christus secundum nostrae conditionis assumptionem ignorare se quasi Filius hominis ante crucem dixit, 591, 221. Nescire se simulat, ut scire faciat credentes, 561, 54. Quomodo diem judicii ignorasse dicatur, 591, 222. In Christo profectus est aetatis, et profectus sapientiae, sed humanae est, 719, 72 et seq. Non secundum divinitatem, sed secundum hominem judicant, qui putant Christo testificandi scientiam defuisse, 574, 130. Quod sanctificatur in carne pro nobis, et divinitate sanctificat, 485, 78.

Christi subjectionis pia et vera interpretatio, 926, 8. Secundum formam servi locutus, dominum vocavit, quem Patrem noverat, aequalem in Dei forma; servum secundum carnis substantiam se praedicans, 985, 3. Subditus Patri in corpore, in quo erat subditus matri, 487, 88. Quomodo in nobis subjectus, 580, 167 et seq. Per sua opera et genera diversa virtutum erit in nobis Patri subditus, 583, 182. Hoc munimentum, haec sepes est fidei nostrae, quod pro nobis servitutem susceperit in istius corporis susceptione, 984, 1. Pro nobis servus, peccatum, opprobrium, maledictum factus est, ut nostram servitutem tolleret, maledicta, peccata, opprobria deleret, 985, 4; 988, 12 et seq. Servivit, ut omnes liberos faceret, 936, 23. Formam servi accepit, id est, plenitudinem perfectionis humanae, plenitudinem obedientiae, 570, 109. Vid. Filius Dei, Pater, Trinitas, Verbum Dei.

Christus cum esset in plenitudine divinitatis, exinanivit se et accepit plenitudinem naturae et perfectionis humanae: sicut Deo nihil deerat, ita nec hominis consummatio, ut esset perfectus in utraque forma, 986, 6. Unus est et ante saecula ex Patre, ut Dei Filius natus; et in saeculo, ut homo carnis assumptione generatus, 700, 168. Etsi caro Christi et anima ejusdem cujus anima caroque nostra substantiae est; non inde tamen timeo, ne te trada videar inducere, 721, 77.

Christus homo factus est, Deus natus est, 116, 11 et seq. Christus heri propter aeternitatem, hodie propter corporis susceptionem, 555, 25. Nihil Deo accedere ex carne potuit, 522, 6. Deus sui pati non potuit detrimentum, cum id quod assumpsit ex Virgine, nec accessio divinae nec diminutio potestatis sit, 482, 64.

In Christi incarnatione, non, ut quidam interpretati sunt, natura ipsa Verbi immutata est, quae immutabilis semper est, 716, 55. Legi in cujusdam libris sic positum, et organum et eum a quo movebatur organum unius in Christo esse naturae, sed refellitur, 715, 51 et seq. Qui divinitatem et carnem Domini unius dicunt esse naturae, quot errorum auctores sint? 715, 51. Qui carnem Domini et divinitatem dicunt unius esse substantiae, ii Arianis pejores esse probantur, 714, 49. Refelluntur, 716, 57 et seq. Christus non remisit quod erat, sed assumpsit quod non erat, 482, 62.

Christus secundum generationem divinam Dei virtus, secundum assumptionem carnis, unius cum omnibus hominibus in carne substantiae, salva tamen incarnationis suae gloria; quia veritatem suscepit, non imaginem carnis, 526, 30; 353, 17; 393, 12. Factus est sicut homo, non specie utique, sed veritate formatus, 1161, 103. Sunt qui putant quia divinitas Domini circumcisa est, et in carnis specie coagulata pendebat in ligno, 715, 50. Refelluntur, 716, 56 et seq. Divinitas quae secundum naturam suam videri non poterat, suscepit quod erat praeter naturam divinitatis, ut secundum naturam corporis videretur, 708, 22. Christus ostendebatur omnibus per corporis veritatem; quia non caro erat Verbum, sed caro erat Verbi, 412, 40.

Moris est scripturis divinis geminam in Christo significare substantiam, divinitatis et carnis; et cur? 508, 59 et seq. Est scripturis promiscua consuetudo divinis, ut interdum a divinitate Christi incipiant, et ad incarnationis sacramentum descendant: interdum ab humilitate incarnationis exordium sumant, et ad gloriam divinitatis assurgant; ut in prophetis et in evangelistis frequenter, et in Paulo, 509, 65. Nihil prae caeteris in Lege, nisi Christi adventus annuntiatur, atque ejus praefiguratur passio, 1053, 8.

Christi grande mysterium, quod stupuerunt angeli, 525, 26. Non sola admirabilis ex Patre generatio, admirabilis 1436 etiam ipsa generatio ejus ex Virgine, 459, 77. Eam credere tibi jussum est, non discutere permissum, ibid., 78.

Christus primus secundum divinitatem, secundus secundum carnem, 265, 72. Primus, quia per ipsum omnia; novissimus, quia per ipsum resurrectio, 266, 73. Christus primogenitus, non primo creatus; ut et genitus pro natura, et primus pro perpetuitate credatur, 453, 48.

Refutantur qui putant animam a Domino Jesu non esse susceptam, 718, 64 et seq. Et eorum objectiones solvuntur, ibid. Qui animam rationalem ab Incarnationis Dominicae sacramento segregant, divina sententia percelluntur, 706, 11. Christus quia suscepit animam, suscepit et animae passiones, 480, 56. Non Deus Verbum pro anima rationabili et intellectus capaci in carne Christi fuit, 720, 76. Christus animam suam pro divinitatis potestate posuit, et sumpsit, 475, 25. Suscepit voluntatem meam, suscepit tristitiam meam, 480, 53. Nihil in Christo imperfectum, 718, 65. Christi perfectiones, 174, 2 et seq. Si Christo aliquid hominis defuit, non totum hominem redemit, 991, 5. In Christo immutabilis manebat sapientia, etsi circumdaretur amictu carnis, 412, 41. In Christo Deo caro, in carne autem humani natura generis omnium hominum particeps honoratur, 583, 181.

Quae erat causa incarnationis, nisi ut caro quae peccaverat, per se redimeretur, 716, 56. Christus in hunc mundum venit, ut aculeum mortis habetaret, devoratorium ejus obstrueret, viventibus aeternitatem gratiae daret, defunctis resurrectionem concederet, 764, 5. Suscepit, quod meum est; ut impertiret, quod suum est, 709, 23. Ex nobis accepit, quod proprium offerret pro nobis, ut nos redimeret ex nostro; et quod nostrum non erat, ex suo nobis divina sua largitate conferret, 715, 54. Quia excreverat malitia, abolita innocentia fuerat, venit Dominus, qui reformaret naturae gratiam, immo augeret, 983, 15. Venit in amaritudinem fragilitatis humanae, ut conditionis amaritudo dulcesceret, Verbi coelestis suavitate et gratia temperata, 257, 34. Suscepit carnem, ut quasi homo vinceret, qui homines erudiret, 488, 90. Propter opera sua a corruptelae servitio liberanda suscepit carnem, 505, 46. Christi adventu non jam umbra sanat singulos, sed veritas universos, 331, 24. Vid. Incarnatio.

Christus a Patre natus ante saecula, sed ex Virgine natus ob saecula, 152, 21. Unus Dei Filius, et natus ex Patre, et ortus ex Virgine, distanti ordine, sed in unum concurrente nomine, 1116, 12. Homo natus ex Virgine, ante omnia generatus ex Patre: qui matrem corpore, virtute referret Patrem, 174, 2. Non alter ex Patre, alter ex Virgine, sed idem; aliter ex Patre, aliter ex Virgine, 711, 35. Eos condemnare debemus, qui dicunt alium esse, qui ex Deo Patre natus sit, alium qui sit generatus ex Virgine, 714, 47. Matrem in illa divina generatione nescivit, patrem in hoc virginis Mariae partu ignoravit: ex Patre solo natus ante saecula: ex Virgine sola ortus in hoc saeculo, 1034, 49. Secundum divinitatem matrem habere non potuit; quia auctor est matris, 1116, 11. Natus de Spiritu sancto et de Virgine immaculatum corpus suscepit, 394, 13. Dominus de Spiritu sancto natus est et renatus, 678, 64. Refutantur qui dicunt Christum ex Virgine non potuisse generari, 966, 4. Se Manichaeos probaverunt non credentes quia ex Virgine Christus venisset, 969, 12. Creatur ex Virgine, ut ex Deo natus esse credatur, 561, 54. Speciale sibi donum virginitatis elegit, et integritatis munus exhibuit, atque in se repraesentavit, quod elegit in matre, 966, 3. De coelo vas sibi per quod descenderet, elegit, et sacravit templum pudoris, 257, 33. Puriorem carnis suae generationem reperire non potuit, quam ut habitationi propriae coelestis aulam Virginis dedicaret, 272, 105. Salutem mundo daturus per Virginem venit, et mulieris lapsus partu virginis solvit, 284, 26. Christus est Παρθενικὸς Λόγος 915, 3. Christus virginis sponsus, et si dici potest, Christus virgineae castilatis: virginitas Christi, non virginitatis est Christus, 152, 22. Radix Jesse patriarchae familia Judaeorum, virga Maria, flos Mariae Christus, 641, 38. Vid. Maria.

Christus in praesepio ut homo cernitur, ut Dominus adoratur: jacet in pannis, sed fulget in stellis: cunae nascentem indicant, et stellae dominantem: caro est, quae involvitur: divinitas, cui ab angelis ministratur, 450, 32. Agnoscamus praesepe Domini, in quo alimur, pascimur et reficimur, 882, 6. Circumcisus est primo, ne legem solveret: postea per crucem, ut legem impleret, 1093, 3. Circumcisus est ut circumcisionem legis conferret, daturus salutem crucis, ibid., 4. Cur baptizatus? 352, 15 et seq. Et Spiritus sanctus sicut columba descendit? 331, 24. Christus jejunavit, ut nobis exemplo esset ejus jejunium, 1026, 15. Cum sine eruditione litterarum doceat, non quasi homo, sed potius ut Deus videtur docere, 486, 79. Christus non est in sacris, qui sacra universa destruxit, 538, 92. Quid transfiguratio Domini significaverit? 460, 81 et seq. In 1437 transfiguratione recesserunt servuli: ut solus Dominus, qui solus designabatur Filius, videretur, ibid.!

Christus maluit supra legem solvere, quam id quod erat legis negare, 780, 13. Pauper factus est, ut eum omnes emant, et egenos praecipue sua paupertate locupletet, 268, 85. Satiabat esurientes, replebat inopes: illuminabat caecos, redimebat captivos, paralyticos erigebat, mortuos resuscitabat, et quod est amplius, conferebat absolutiones reorum, peccata donabat, 895, 6. Homo secundum carnem, sed ultra hominem secundum divinam operationem: cum leprosum tangeret, homo videbatur; sed ultra hominem, cum emundaret: cum Lazarum fleret mortuum, quasi homo flebat; sed supra hominem erat, cum mortuum juberet vinctis pedibus exire: homo videbatur, cum penderet in cruce; sed supra hominem, cum reseratis tumulis, mortuos resuscitaret, 986, 7. Maluit aliquid dissimulare de jure, quam de charitate deponere, 562, 64. Donavit sanitatem, non medicinam exercuit; eos enim sanavit, quos nemo curaret, 1096, 2. Quot qualiaque habeat genera sanitatum, 202, 62. Ubique curat, ubique sanat: in itinere, in domo, in deserto, 224, 42. Nescit impedimentum, qui sanatur a Christo, 202, 63. Alia virtutis ejus gratia, alius ordo naturae, 1156, 81. Christi beneficia et incentiva virtutis et praemia sunt, 957, 6. Qui donavit omnibus, ab omnibus exigit; ut quod unusquisque sibi dimissum meminit, alii ipse dimittat, 958, 8.

Christus omnes benignus illustrat, nec refutare levem, sed emendare vult, 1166, 117. In Evangelio tacens operabatur salutem hominum, 4, 9. Plerumque secundum qualitates locorum in quibus docebat famulos suos, disputationes suas formare dignatus est, 894, 4. Christus plus amat nostram utilitatem instruere, quam suam potentiam demonstrare, 591, 220. Nostro non suo lacrymavit affectu, 1116, 11.

Christus scribebat in terra digito, quo Legem scripserat, 896, 14. Quid scribens in terra significaret per figuram? 668, 14. Quando se inclinat, ideo inclinat, ut jacentes elevet, 893, 7. Meruit et mulier absolvi, quae recedentibus Judaeis, remansit sola cum Jesu, 897, 16. Cur donaturus peccatum solus remanet, 896, 16. Non damnat, quasi redemptio: corrigit, quasi vita: quasi fons abluit, 893, 7. Quantopere nullum damnari vult, absolvi omnes? 897, 17.

Christus princeps sacerdotum, 571, 110. Est verus Melchisedech, 337, 46; 367, 12. Verus Melchisedech, verus rex pacis, verus rex justitiae venit, 1034, 49. Sacerdos est novus, et nova hostia, non ex Lege, sed supra Legem; advocatus mundi, lux saeculi, 981, 17. Idem sacerdos, idem et hostia, 513, 87. Typus futurus erat sacerdotum omnium, 1033, 47. Non exegit, sed accepit sacerdotium, ibid., 48. Solus potest donare delicta, 418, 9. Depraedatus est perdicem diabolum, abstulit ei male congregatas divitias multitudinis, revocavit ab errore animas gentium, mentesque nationum deviantium, 918, 5 et seq.

Christus fatigatur ex itinere, ut reficiat fatigatos: petit bibere, sitientibus potum spiritalem daturus: moritur, vivificaturus: sepelitur, resurrecturus, 561, 54. Fatigatus est, sed in te; quia diu te quaesivit, tua illum tamdiu incredulitas fatigavit, 634, 184. Petit bibere, daturus, 634, 184. Laborat sed in nobis, ut me jacentem erigat, 1098, 4.

Christus quasi lux tetigit caecum natum, et lumen infudit; quasi sacerdos per figuram baptismatis mysteria gratiae spiritalis invenit, 1096, 5. Christus ut homo, cum Lazarum fleret: rursus supra hominem, cum eum resuscitaret: ut homo, cum vapularet; et rursus supra hominem, cum totius mundi peccatum tolleret, 906, 8. In Lazari resurrectione Dei virtus est, vita, lux, resurrectio mortuorum; virtus erexit jacentem, vita gressum extulit, lux fugavit tenebras, reparavit obtutum, resurrectio vivendi gratiam reformavit, 1155, 78.

Christus clamavit in Abel, clamavit in Jesu Nave, clamavit in Salomone, clamavit in corpore suo, 918, 5. Venit, ut lateret saeculum hoc, 117, 36. Divinam suam gloriam celari, priusquam resurgeret, non divulgari cupiebat, 564, 72. Semper Christi laudes verbera perfidorum sunt, 869, 19.

Christus tentari debuit, compati mihi debuit; ut scirem quemadmodum tentatus vincerem, compassus evaderem, 488, 91. Suscepit quod non erat ut celaret quoderat: celavit quod erat, ut tentaretur in eo et redimeretur quod non erat; ut ad id quod erat, per id quod non erat, nos vocaret, 622, 107. Christi varia certamina et coronae, 270, 96 et seq. Secundum carnem tentatur, secundum dignitatem ab angelis adoratur, 502, 33. Vides illas quas tu putas Christi infirmitates, tuas esse virtutes, 489, 95.

Christus secundum quid dicatur maledictum, 870, 25. Ideo maledictum, quia nostra maledicta suscepit: ille flevit, ne tu homo diu fleres: ille injurias passus est, ne tu 1438 injuriam tuam doleres, 488, 94? Cur peccatum dictus sit et maledictum? 717, 60.

Christus ipsa die pascha cum discipulis manducavit, sequenti die, hoc est, sexta feria, crucifixus est; sabbato quoque magno illo sextadecima fuit: ac per hoc septimadecima luna resurrexit a mortuis, 883, 10 et seq. Non soli Petro sed unicuique fideli vult lavare pedes, 602, 12. Pretia quibus Joseph Christusque venditi sunt, inter se conferuntur, 691, 125 et seq. Non omnes eodem pretio emunt Christum, 692, 129. Dominus gratis se obtulit, ne quem revocaret a Christo paupertatis necessitas, 692, 128. Cur moriturus hortum ingressus sit, 690, 119.

Christus bibit calicem, hoc est, passionem illam tuorum criminum redemptricem; ut tu sitim istius mundi, sacri potus cruore restinguas, 634, 184. Lignum crucis velut quaedam nostrae navis salutis vectura nostra est, 623, 110. Manus Domini affixae cruci in modum volantis extentae, 241, 115. Testabatur de cruce Christus, et inter matrem atque discipulum dividebat pietatis officia, 1048, 109. Vide clementiam magnam Christi, cum pro suis oraret persecutoribus, 1183, 34. Acetum accepit, ut absolveret omnes tentationes, 1055, 6. Accepit vocem sacrae titulo passionis, clamavit in martyrio, clamavit in parricidio, quod pertulit pro sacrificio, 1204, 21. Lancea vulneratus est, ut nos sacri vulneris cruore sanaret, 158, 47. Ex vulnere sanguis et aqua exivit, spiritumque exhalavit: aqua ad lavacrum, sanguis ad potum, spiritus ad resurrectionem, 180, 22. Potuit non mori, si voluisset, 1145, 46.

Christus non ut quidam dicunt, in phantasmate passus est, 714, 46. Pendebat in cruce, et omnia commovebat: tremebat in ligno, quem totus tremebat mundus: erat inter supplicia, et regnum coeleste donabat: peccatum omnium factus, peccata generis abluebat humani: mortuus est, ut illius mors vita fieret mortuorum, 712, 39. Idem patiebatur, et non patiebatur: moriebatur, et non moriebatur: sepeliebatur, et non sepeliebatur: resurgebat, et non resurgebat, 711, 36. Erat in servi forma, sed idem in gloria Dei Patris: erat vermis in cruce, sed idem dimittebat peccata etiam persecutorum suorum: erat opprobrium, sed idem majestas Domini. Quid amisit, cui nihil minus est? 985, 5, Cum moreretur, vivebat: cum subjiceretur, regnabat, cum sepeliretur, resuscitabat, 581. 174. Erat immortalis in morte, impassibilis in passione, 712, 39.

Christus solus erat, quando mundum redemit, 992, 5. Christi passio adjutorio non eguit, 261, 49. Non eguit redemptione redemptor universorum, 780, 13. Non egebat adjutore ad redemptionem omnium, qui omnes sine adjutore servavit, 1048, 110. Adjutore non eguit, cum faceret mundum, neque cum redimeret, 1161, 104.

In Christo mortua est non vita nostra, sed culpa, 623, 109. In eo mortuus est, quod suscepit ex Virgine; non in eo quod habebat ex Patre, 622, 107. In eo secundum naturam suam caro passa est, nec ea corporis passione Verbi natura mutata est, 713, 45. Si exuit corpus, nullum tamen de corpore Deo damnum, 412, 40. Quomodo Dominus majestatis dicatur esse crucifixus, 481, 58. Non divinitas crucifixa, sed caro est, 463, 95. Mors carnis fuit, non divinitatis, 835, 9. Secundum carnem passus est, secundum divinitatem habet immortalitatem: hoc qui negat, diabolus est, 793, 25. Christus secundum naturam se obtulit nostram, ut ultra nostram operaretur naturam: de nostro sacrificium, de suo praemium est; multaque in eo secundum naturam invenies et ultra naturam, 715, 54.

Christus per crucem excelsior factus est coelis, excelsior angelis, et melioris testamenti factus est sponsor, 511, 76. Quamvis simili modo assumptionis et passionis Christi sint admiranda mysteria: plenitudo tamen fidei in sacremento est passionis, 691, 126. Maluit in hunc mundum redemptor venire, quam judex, 1203, 16. Mors Christi vita est omnium: morte ejus signamur, mortem ejus orantes annuntiamus, mortem ejus offerentes praedicamus: mors ejus victoria est, mors ejus sacramentum est, mors ejus annua solemnitas mundi est, 1146, 46. Magnum pietatis mysterium, ut mors corporis nec in Christo esset excepta, 1114, 4. Perpetuitate vitae sibi pretium, mihi sacrificium perdidisset, ibid. Patientia admirabili peccata nostra suae affixit cruci, 1049, 112. Damnavit peccatum, quod nascendo non sensit, quod moriendo crucifixit, 394, 13. Consummatis passionibus, tamquam consummatus ipse, sanitatem dedit omnibus, peccatum tulit omnium, 1033, 47. Mortis mors facta est susceptio mortis in Christo, 512, 84. Mortem suam pro morte omnium obtulit, sanguinem suum pro sanguine fudit universorum, 958, 7. Petra caro Christi, quae coelum et totum mundum redemit, 972, 9. Agnus est, sed divinae potentiae, qui non solum mundavit sanguine delicta universorum, sed etiam divina potestate donavit, 1054, 10. Nunc in haedi typo, nunc in ovis, nunc in vituli offerebatur: haedi, quod sacrificium pro delictis sit: ovis, 1439 quod voluntaria hostia: vituli, quod immaculata sit victima, 600, 4. Exuit se carne, ut pro te de dominationibus et potestatibus mundi istius triumpharet, 227, 55. Ad sanguinis ejus gratiam nihil minuitur, nihil adjungitur: et si parum sumas, et si plurimum, eadem est perfecta omnibus mensura redemptionis, 779, 8. Se tradidit pro me: si gratiae, quid arguo? Si injuriae, plus debeo, 627, 129. Sanguinem solvit, sanguinem debes. Ille pro te solvit, tu pro te redde, 244, 126. Quomodo in ipsis crucis injuriis divinitas Christi cognoscitur, 489, 96. Gedeon trecentos elegit ad praelium, ut ostenderet non in numero multitudinis, sed in sacramento crucis mundum ab incursu graviorum hostium liberandum, 601, 5. Vid. Abraham.

In cruce Christi omnium hominum levatur infirmitas, 357, 10. Divinum crucis sacramentum, in qua haeret infirmitas, virtus libera est, affiguntur vitia, eriguntur tropaea, 622, 108. Versare in manibus vestris crucem Domini Jesu, in vestris eam operibus elevantes, 290, 48. Principium fortitudinis est, qua via sanctis est reserata martyribus ad sacri certaminis passionem, 506, 53. Ex crucis Christi inventione gratulatur Ecclesia, erubescit Judaeus et torquetur, 1212, 49. Clavus quo Christus est affixus cruci, in honore est, et remedium salutis, atque invisibili quadam potestate daemones torquet, 1212, 49. Vid. Helena.

Christi sepulcrum miraculo non caret: novo opere quodam ipse defunctus defunctorum sepulcra reserabat, 712, 40. Victor mortis suum tumulum non habebat, et cur, 217, 14. Vid. Adam.

Christus penetravit inferna, sed corruptionem incorruptus evasit, 245, 128. Etsi secundum hominem mortuus, in ipsis tamen erat liber infernis, 1161, 102.

Christus non alterius auxilio atque ope erectus est, sed ipse se resuscitavit, 1098, 6. Quam causam habuisset moriendi, nisi habuisset et causam resurgendi, 1158, 90.

Cur primogenitus ex mortuis, primitiae, initium dicatur, 927, 11. Christi victoria, victoria libertatis est, quae omnes gratiae vindicavit, nullum astrinxit injuriae, 614, 67. Secundum carnem omnia ei subjecta tradentur, 584, 185. Quodnam sit regnum quod Christus accepit et Patri tradidit, 576, 147 et seq. Non deperit Christo regnum, quod Patri tradit, sed proficit, 577, 150. Non sedimus, sed in Christo consedimus, qui solus sedet ad dexteram virtutis Dei, 1087, 8. Sicut Christus in nostra carne subditus legitur; sic nos in illius carne consedimus in coelestibus, 1087, 8. In Christi regno conregnabimus Christo: sed nos per adoptionem, ille per potestatem: nos gratia, ille natura, 697, 157. Sumus regnum ejus ante, postea Patris, 577, 150.

Christus sedens judicat, stans dijudicat, 1024, 6. In Spiritu sancto non solum judicat, sed etiam vindicat, 673, 44. Quo sensu non judicet, 1092, 13.

Christus omnium fundamentum, 583, 181. Cur Paulus fundamentum posuerit Christum, 38, 142. Omnes Christi corpus sumus, sed alii forte superiora membra, 429, 62. Omnes unum corpus Christi sumus, cui caput Deus, membra autem nos sumus: alii fortasse oculi, ut prophetae; dentes, ut apostoli, qui Evangelicae praedicationis cibum nostris infudere pectoribus: sunt et manus ejus illi, qui videntur executores bonorum operum, 959, 11. Sicut Eva os de ossibus viri fuit, et caro de carne ejus, ita et nos membra simus corporis Christi; os de ossibus, et caro de carne ejus, 1086, 4. Omnis bonus operarius manus est Christi, 1190, 62. Qui sint pedes Christi, in quibus se martyres, in quibus apostoli, in quibus ipse dominus Jesus honorari indicat, 961, 23. Quis mittat aquam in pedes Christi? 959, 11 et seq.

Christus summum est bonum, quod nobis annuntiatum a prophetis, praedicatum ab angelis, promissum a Patre, evangelizatum est ab apostolis, 906, 8 et seq. Vid. Anima. Omnia dicta nostra factaque referamus ad Christum, 180, 24. Nullum obsequium, quod proficiat ad cultum et observantiam Christi erubescamus, 426, 42. Cum in via sum, Christi sum; cum pervenero, Patris sum: sed ubique per Christum, et ubique cum Christo, 577, 150.

Christus amat diu et saepius requiri, 234, 84; 293, 60. Quemadmodum possis mereri, ut Christus te quaerat? 227, 54 et seq. Christum, ubi non oportet, quaesisse, vulnus est; 225, 47. Christus ubi quaerendus sit, 225, 49 et seq., 292, 56. Numquam iis, a quibus quaeritur, deest, 218, 17. In fine inveniri non potest, 225, 46. Quando quaerendus sit? 293, 58. Quomodo nisi per dies quaeritur? 224, 43 et seq. Fieri non potest ut desit quaerentibus se, 292, 57. Cum Christum quaeritis, Patrem Deum videtis, 233, 82. Quomodo qui Christum requirit ad angelos pervenit? 235, 87 et seq. Quamvis mane venire debueris, tamen etiamsi serius veneris, etiam sexta hora Jesum fatigatum ab itinere invenies, 634, 184. Cui Christus tardare videatur? 230, 69. Qui videt Jesum, coeli ei aperiuntur, 1023, 5. Quandonam Christus aperto ingrediatur ostio? 231, 74. Bonum est ut 1440 ad adventum Domini interiora nostra turbentur, 228, 60 et seq. Quemadmodum teneri debeat? 232, 77 et seq.

Christus ambulat in pectoribus singulorum; cave igitur ne pollutam habens conscientiam, et pedes Christi incipias inquinare, 959, 12. Quamdiu Christum sequimur, non laboramus, 238, 103. Quis potest laborare sequens Jesum? 1106, 2. Cur qui eum sequuntur, alligati vinculis sint? 1099, 10. Ipse pervenit ad Christi requiem, qui humilitatem Christi fuerit secutus, 1205, 27. Ubi tres isti sunt integri, spiritus, anima et corpus, ibi Christus est in medio eorum, 253, 14. Ubi pax, ibi Christus; ubi justitia, ibi Christus, 1023, 4. Ubi Christus, ibi omnia, 764, 4. Omnia habemus in Christo, 237, 99. Omnia Christus est: si vulnus curare desideras, medicus est: si febribus aestuas, fons est: si gravaris iniquitate, justitia est: si auxilio indiges, virtus est: si mortem times, vita est: si coelum desideras, via est: si tenebras fugis, lux est: si cibum quaeris, alimentum est, 237, 99. Requies nostra est, 979, 8. Principium nostrae virtutis est, 506, 49 et 52. In eo et summa universitatis, et portio singulorum est, 1115, 6. Ibi praesidium nostrae salutis, ubi Christus, 169, 29. Grande remedium solatium habere de Christo, 488, 95. Unus est nobis fides, spes, charitas: spes in resurrectione, fides in lavacro, charitas in sacramento, 180, 22. Ubi Christi corpus, ibi veritas, 1163, 108. Quomodo infirmus, et parvulus esse potest, in quo Christus est Dei virtus? 1091, 9. Carnalis non est in Christo: sed si quis in Christo est, nova creatura est, non naturae novitate formatus, sed gratiae, 945, 6. Si ceciderit, qui cum Domino est Jesu, erigit eum Jesus, 1098, 3. Qui laudat Dominum Jesum, osculatur eum, 960, 14. Osculatur Christum, qui confitetur eum, ibid, 15. Gloriosius a Christo stringimur, quam aliis absolvimur, et relaxamur, 1045, 96. Jugum Christi quomodo suave possit esse, cum et grave dicatur, 1177, 11. Est anima quae spiritaliter parit Christum, 218, 20. Vid. Anima.

Christus est verus Nabuthe, 285, 30. Cur David Christum quasi gigantem describat? 711, 35. Christus cur candidus et rubeus? 157, 46. Nobis lilium est, 1189, 56. Vitis est, quia meas sustinet passiones, 550, 158. Cur botryo sit dictus? 550, 161.

Chromatius presbyter, 805, 76; 798, 45; 800, 51.

Cibus bonus est fides, suavis cibus misericordia, jucundus cibus gratia, 1090, 5.

Cicadae de die in diem vivunt, questu rumpuntur suo, et quibus hominibus similes sint? 903, 5.

Cimbrorum de manubiis legimus templa idolis antiquitus condita, 949, 10.

Circenses ludi, 1178, 15.

Circumcisionem oportuit ex parte fieri ante ejus adventum, qui totum circumcideret hominem, 1074, 15; 1076, 23. Marcion et Manichaeus reprehendendum Dei putant esse judicium, quia oraculum de circumcisione celebranda edendum putarunt esse: sed refutantur, 1073, 10 et seq. Circumcisio non otiose in hac membri parte, et octavo die facta, 1071, 3; 1081, 4 et seq. In tantum abest nocuisse fidei circumcisionis dolorem, ut probabiliorem fidem faciat dolor, 1074, 14. Cur circumcisio et veteris Testamenti auctoritate quasi utilis imperetur, et novi Testamenti magisterio quasi inutilis repudietur? 1071, 1 et seq. Cur tunc circumcidi pietas crederetur, nunc impietas judicetur? 1080, 1 et seq. Secundum ipsam litteram ad circumcisionem Judaicam teneri numquam potuerunt nationum populi, 1077, 26. Reperimus in historia veterum Aethiopum, et Arabum, et Phaenicum aliquos circumcisione erga suos usos, 1072, 6. Aegyptii impium judicant sacerdotem, qui nequaquam habeat circumcisionis insigne; neque magici carminis sapientiam, nec geometriam, nec astronomiam judicant vim suam obtinere sine circumcisionis signaculo, 1072, 5.

Circumcisio est interioris hominis, et qualis illa esse debeat? 1075, 19 et seq. Signum circumcisio corporalis: veritas autem circumcisio spiritalis est: illa membrum amputat, haec peccatum, 1081, 4.

Clarus episcopus, 819.

Claterna, 944, 3.

In Clero quicumque es Domini portio ejus et possessio, noli recedere de Domini possessione, 1099, 14. Sacerdos spectet quis distinguendae lectioni aptior, quis psalmo gratior, quis exorcizandis qui malo laborant spiritu sollicitior, quis sacrario opportunior, 57, 225. A Clerico solo pro omnibus votum commune suscipitur, officium commune defertur, 837, 14. Ministri altaris operum decet testem esse publicam existimationem, 66, 256. Non hoc solum est in clerico, ut sumptum expediat suum, sed ut divinum sibi post mortem potius subsidium locet, 1098, 2. Qui ad officia Ecclesiae accedunt, despicientiam rerum humanarum habere debent, 48, 183. Ecclesiasticus ab omni usu negotiationis abstinere debet, agelluli sui contentus fructibus, si habet: si non habet, stipendiorum suorum fructu, 49, 184. Non solum 1441 Apostolus statuit de episcopo et presbytero, sed etiam Patres in concilio Nicaeni tractatus addiderunt neque clericum quemquam esse debere; qui secunda conjugia sortitus sit, 1037, 64. Ministris altaris una tantum, nec repetita permittitur copula, 66, 257. Etiam ante baptismum, ibid. Convenit ecclesiasticis et maxime ministrorum officiis declinare extraneorum convivia, 24, 86. Offensione praestricti, officio desistere non debent, maxime clerici, 1097, 1 et seq. Clerico jus testamenti negatum, 837, 14. Vid. Ecclesiasticus, Episcopus.

Coelibatus et viduitatis gentiles statuere poenas, 209, 84. Vid. Castitas, Viduitas.

Coelum principium operis mundani, finis homo, 972, 8. Incorruptibile putatur, et praeterit; homo corruptibilis habetur, et incorruptionem induit, 972, 9. Quod ultra coelum est, Deus coeli est, 972, 8. Coelum est ibi, ubi cessavit culpa: coelum est ibi, ubi flagitia feriantur: coelum est ibi, ubi nullum mortis est vulnus, 377, 20. Terra exercitium est hominis, coelum corona, 972, 6. Coeli mysterium doceat me Deus ipse, qui condidit; non homo, qui se ipsum ignoravit, 835, 7. Ibi sit cor tuum, ubi est possessio tua, 1205, 29. Quis ille vir, qui vias sibi aperiat, gradusque admoveat, per quos ad coeli ascendat regiam? 973, 11 et 12. Terrenum tibi Apostolus consortium negat, et ultra naturae propemodum terminos alis ad coelum docet spiritalibus evolandum, 233, 83. Ad coelum oculos erigamus, illo nobis contendendum esse arbitremur, illam sedem terrenis omnibus praeferendam putemus, 976, 2. Tutus ad superiora cursus est, periculosus ad inferiora descensus, 236, 96. Sit gressus ad superiora; quia melius est ascendere, 904, 8. Vid. Mundus.

Coelum erat Paulus: coeli erant Jacobus et Joannes: ipse Dominus Jesus perpetui hominis erat coelum, 875, 5.

Coelum aereum quid sit? 1060, 1 et seq.

Cogitationes prudentium liberae sunt: quanto ad altiora et diviniora se subrigunt, tanto magis sine ullo terrenae molis impedimento feruntur? 139, 107. In bonis cogitationibus, atque immaculato charitatis affectu, et sincerae proposito conscientiae summa est laus, 249, 2. Vid. Appetitus.

Cognoscere se ipsum prudentis est, et, quemadmodum a sapientibus definitum est, secundum naturam vivere, 1126, 45. Quid absurdius, quam nescire qui sis, affectare quod non sis? 1136, 4. Gravius est scire quod facias, nec fecisse quod faciendum cognoveris, 72, 7. Ad cavendum prodest praescisse: sed si cavere non queam, obfuit nosse, 1079, 8. Plus damnant, dum comperta deserunt, 397, 26. Vide Scientia.

Columba quae ramum oleae detulit post diluvium, illa postea descendit, cum Christus baptizaretur, 961, 21.

Columna lucis, et columna nubis quid significarent? 354, 22.

Coma, Vid. Capilli.

Comacinae rupes, 1005, 5.

Commendatio. Ea veritatis regula est, ut nihil facias commendandi tui causa, quo minor alius fiat, 99, 123.

Comensium plerique ad fidem Christianam conversi, 764, 7.

Comes orientis militarium partium, 948, 6. Comiti vexilla victricia et Labarum commissa, 949, 9.

Commodi sui causa qui alteri nocet, naturam violat, 113, 24 et seq. Non bona sua et commoda, sed aliorum quaerenda, 110, 13 et seq.

Commune quod omnibus est, exceptum in singulis esse non potest, 1146, 46.

Communionis societas nullam debet habere offensam, 813, 4.

Communionis osculo Christum osculamur 960, 15. Qui arbitrantur hoc esse poenam eorum, si abstineant a sacramentis coelestibus; hi saeviores in se judices sunt, qui poenam praescribunt sibi, declinant remedium, 435, 89. Nemo in peccato positus arrogare sibi debet auctoritatem aut usurpationem sacramentorum, 438, 103. Immundis impuritatibus sacrae communionis non impertienda consortia, 435, 87. Qui ita poscunt poenitentiam, ut statim sibi reddi communionem velint, hi non tam se solvere cupiunt, quam sacerdotem ligare, 434, 87.

Competentes. Vid. Baptismus.

Concilium quod trecenti decem et octo sacerdotes, tamquam Abrahae electi judicio, consona fidei virtute victores, velut trophaeum, toto orbe subactis perfidis, extulerunt, 444, 5. Concilii Italiae Patres non praerogativam vindicant examinis, sed consortium communis arbitrii, 816, 4. Consuetudo ut in Oriente Orientalium esset concilium, intra Occidentem Occidentalium, 788, 7. Propter unum Auxentium necesse non est episcopos ut ad synodum veniant, fatigari, 863, 16. Propter adventum Gallorum episcoporum synodus convenerat, 998, 6.

In Concionibus vox quomodo componenda, 29, 104. Ecclesia 1442 quotidie in lectionibus sacris, in sacerdotum tractatibus laudem pudicitiae, gloriam integritatis personat, 1025, 10. Vid. Sermo.

Concubina a concubitu appellata, 135, 111.

Concupiscere. Eget semper, quantumvis acquirat, qui plus concupiscit, 41, 155.

Concupiscentia. Vid. Temperantia.

Conditio nullum ad commendationem hominis affert impedimentum, 278, 3.

Confessio erroris medicina est, 255, 27. Solvit criminum nexus verecunda confessio peccatorum, 426, 40. Non erubescamus fateri Domino peccata nostra, 416, 5. Vid. Conversio.

Congregatio mala bonum fructum facere non potest, 422, 25.

Congregando egemus, et congregando vacuamur, 187, 5.

Conjugium defloratio virginitatis non facit, sed pactio conjugalis, 259, 41. Si quis desponsata sibi et tradita utatur, conjugium vocat, 1017, 1. Bonum conjugium, sed tamen a jugo tractum, et jugo mundi, 221, 33. Ipsum conjugium vinculum est, 283, 21. Ne pater filiam suam accipiat uxorem, interdictum est naturae jure, interdictum est inviolabili praescriptione pietatis, titulo necessitudinis, 1019, 5. Lex divina patrueles fratres prohibet convenire in conjugalem copulam, qui sibi quarto sociantur gradu, 1018, 3. Vid. Avunculus, Paternus. Conjugia alienigenarum refugienda; ne pro charitate conjugii proditionis insidiae succedant, 852, 34. Doceat plebem episcopus, ut non ex alienigenis, sed ex domibus christianis conjugii quaeratur copula, 843, 2. Prope nihil gravius, quam copulari alienigenae; ubi et libidinis et discordiae incentiva, et sacrilegii flagitia conflantur, 844, 7. Id exemplis probatur, maxime Samsonis, ibid. et seq. Conjugium velamine sacerdotali et benedictione sanctificari oportet, 844, 7. Maturiore consilio puella filio a patre traditur, sed majore obsequii proposito a filio ad patrem ducitur, et a viro lecta ingreditur domum soceri, 1104, 3. Monimenta conjugii arma sunt castitatis, 196, 38. Propemodum non inferioris virtutis est eo abstinere conjugio, quod aliquando delectaverit, quam conjugii oblectamenta nescire, 185, 1. Licet bona conjugia, tamen habent quod inter se ipsi conjuges erubescant, 287, 36. Meliori conditione mancipia, quam conjugia comparantur, 283, 23. Vid. Matrimonium, Nuptiae, Pater, Vidua, Virgo.

Conscientia testis sibi locuples abundat, 756, 9. Non timeas verborum sonum, si munda est conscientia, 300, 85. Apud sapientem non tam pudenda publicatio flagitii est, quam conscientia, 115, 29. Quae poena gravior, quam interioris vulnus conscientiae? 113, 24. Ita gravis culpa est conscientiae, ut sine judice ipsa se puniat, 438, 103.

Consilii atque praecepti distantia, 205, 73. Consilium invitat voluntarios, praeceptum astringit invitos, 1031, 38. Praeceptum in subditos fertur, consilium amicis datur. Ubi praeceptum est, ibi lex est; ubi consilium, ibi gratia est. Praeceptum, ut ad naturam revocet: consilium, ut ad gratiam provocet, 205, 72. Consilium bonis datur, correptio errantes coercet, 40, 151. Consiliorum usus maxime conciliat homines, et cur? 80, 41. Qualis esse debeat, qui consilium alteri dat? 91, 86 et seq. Quis possit utile consilium dare? 85, 66. Prudentissimo cuique causam nostram committimus, et ab eo promptius consilium quam a caeteris petimus, 82, 50. In consiliis acquirendis plurimum adjungit vitae probitas, virtutum praerogativa, benevolentiae usus, facilitatis gratia, 84, 60. Praestat justi viri consilium, et sapientissimi ingenio frequenter praeponderat, 82, 50. Quod si utrumque connectas, magna erit consiliorum salubritas, ibid., 51. Quomodo potes eum judicare consilio superiorem, quem videas inferiorem moribus? 84, 62. Revincitur mala mens consiliis suis, 995, 12. Hoc est consilium Dei habere, explorare diligenter omnia; et quae meliora sunt, suadere; quae tutiora, demonstrare, 1032, 41.

Consolatio graviter moerentium cur difficilis? 1185, 40. Fortis est, qui se in dolore aliquo consolatur, 48, 179.

Constantinopolis jam Dei verbum recepit, et quamdiu venena Arianorum fovebat, bellis finitimis inquieta muros armis circumsonabat hostilibus: postquam fidei exsules abdicavit, hostem ipsum judicem regum deditum vidit, supplicem recepit, morientem obruit, sepultum possidet, 603, 17. Exspectabat in reditu Theodosii triumphales solemnitates et titulos victoriarum? 1214, 56. Illum augusto sepulti corporis tenebit hospitio, ibid. Constantinopoli dudum domus episcopi incensa est, et filius Theodosii intercessit, ut suam injuriam et domus sacerdotalis incendium non revocaret, 950, 13.

Constantinus augustae memoriae princeps liberum dedit judicium sacerdotibus, 862, 15. Baptismatis gratia illi in ultimis constituto omnia peccata dimisit, 1209, 40. Vid. Helena.

1443 Constantius augustae memoriae nondum sacris initiatus mysteriis, aram Victoriae jussit auferri, 841, 32. Quod sub illo paternae dignitatis haerede bene coepit, aliter consummatum est, 862, 15.

Constantius in episcopum nuper electus quid agendum sit, docetur, 754, 1 et seq.

Constantio Ecclesiam quae est ad Forum Cornelii, donec ei ordinetur episcopus, commendat Ambrosius, 761, 27.

Constantius episcopus Scisciensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 61.

Constantius episcopus Arausicanus, legatus Gallorum, 786, 1; 790, 15; 805, 76; 806, 1. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 55.

Constantii episcopi subscriptio, 969, 14.

Continentem voluntas facit, non infirmitas, 206, 75. Vid. Castitas, Epicurus.

Contractus non mutat genus, nec sapientiae libertatem adimit, 933, 13. In contractibus, et generaliter in omnibus dolus abesse debet, 124, 67.

Contrarium se ipsum impugnat: quod diversum est, distinctam solet habere rationem, 417, 7.

Conversationes cum insipientibus noxiae sunt, et inficiunt mentem ac decolorant, 899, 8.

Conversio in paucis, error in pluribus est. 1178, 14. Exspectat Dominus conversionem nostram; ut revertatur et ipse ad gratiam, 396, 22. Non mirandum peccare hominem: sed illud reprehensibile, si non se cognoscat errasse, non humiliet Deo, 999, 9. Nullus pudor est ad meliora transire, 834, 7. Levius est crimen, ubi peccatum suum ultro homo confitetur, et poenitet, 315, 37. Numquid Deo displicere poterit, quod pro ejus emendatur honorificentia, 955, 31. Qui se accusat, cum peccaverit justus est, non ille qui se laudaverit, 1000, 15. Dum dolemus admissa, admittenda excludimus, et fit quaedam de condemnatione culpae disciplina innocentiae, 436, 92. Praeveni accusatorem tuum: si peccata tua ipse accusaveris, accusatorem nullum timebis, 428, 53. Qui studet humanae infirmitatis emendare vitia, ipsum infirmitatem suis debet sustinere, et quodammodo pensare humeris, 389, 2. Is qui sub ictu mortis convertitur, et confitetur Dominum Jesum, meretur incolatum paradisi: qui vero multo ante se exercuit, pro Christo se obtulit, habet paratum stipendiis suis regnum, 1070, 9. Beatus qui vel in senectute correxit errorem: beatus qui vel sub ictu mortis animam avertit a vitiis, 1176, 9. Ubi animus est saucius voluptariae fotu adulationis aegrescit, et rursum correctionis temperatur amaritudine, 957, 4. Fabulae ferunt adolescentem propter amores meretricios peregre profectum; cum abolito amore regressus occurrisset dilectae dicenti: Ego sum, respondit; sed ego, non sum ego, 453, 96. Grave est mutari in pejus, 782, 22. Tu ad similitudinem Dei unus esto atque idem: non hodie sobrius, cras ebrius: hodie pacificus, cras litigiosus, ibid. Vid. Anima, Poenitentia.

In Convicus tacendum, 7, 20 et seq.

Cordis homo interior totus plenus sapientiae est, plenus gratiae, plenus decoris, 941, 2. Nemo ante Petrum tali expressione usus est, ut diceret cordis hominem, ibid. State in corde vestro, ne quis vos subruat, ne quis vos possit subvertere, 1032, 41. David docuit nos tamquam in ampla domo ambulare in corde nostro, et conversari cum eo tamquam cum bono contubernali, 107, 1. Vigilet cor, caro dormiat, ne male incipiat vigilare peccatis, 274, 111. In corde amat esse Christus, 244, 123. Dat Deus tibi in spiritu, et in corde tuo seminat Dominus, 786, 14. Contrito corde Deus placatur, 225, 51. Altum cor viri est, ubi nihil vadosum est, 243, 121.

Corporis decor naturalis et simplex debet esse, neglectus magis quam expetitus, 23, 83. Vox quaedam est animi corporis motus, 20, 71. Major in infirmitate corporis gratia, quam in salute, 406, 61. Corpus quod illecebras diligit, aversatur animae virtutes, abominatur imperium, refugit virtutum disciplinas, et omnia opera quae hujusmodi sunt, 898, 2. Colamus corpus hoc nostrum, castigemus illud, redigamus in servitutem, non illud despiciamus, 940, 42. Afficias corpus tuum, quasi quotidie moriens, ut moriendo reviviscas, 201, 56. Quod nocet corpori, juvat spiritum, 407, 65. Peregrinemur a corpore, ne peregrinemur a Christo; etsi in corpore sumus, tamen quae sunt corporis, non sequamur: nec deseramus jura naturae, sed dona gratiae praeoptemus, 1144, 41. Vid. Mens.

Correptiones plerumque meliores quam tacita amicitia, 139, 127.

Cortinae regiae collectae, 857, 16. Scissae ab illudentibus pueris, 858, 24.

Κοσμοπολίτης homo, 983, 16.

Creaturae aliae visibiles, aliae invisibiles, 725, 99. Creatura omnis naturae suae est circumscripta limitibus, 617, 81. Quod creaturae caret communione, divinum est, 754, 1444 8. Omnis creatura et ex voluntate, et per operationem, et in virtute est Trinitatis, 653, 100. Et mutabilis, 613, 64. Atque per naturam sui obnoxia potest esse peccato, 623, 111. Peccatorumque capacitati, 693, 136. Illa non potest veritas esse, sed species, 331, 25. Cur in Apostolo omnis creatura corruptioni obnoxia, non tamen omnis congemiscere dicatur, 925, 1 et seq.

Crescens compresbyter noster, 969, 13.

Crimen. Multitudo sociorum impunitatem non facit criminum, 316, 41. Usus doloris ablegat luxuriam criminis, et erroris delicias, 436, 92. Non vidisse crimen est, sed cavendum ne origo sit criminis, 408, 69. Sicut Christi divitiae virtutes sunt, ita diaboli opes crimina sunt, 958, 7.

Crux. Christianus per momenta singula fronti propriae mortis contemptum inscribit: ut pote qui sciat sine cruce Domini salutem se habere non posse, 1073, 12 Vid. Christus.

Cubiculum tuum interiorum secretum est, cubiculum tuum conscientia tua est, 251, 7.

Culpa. Cum reus occiditur, persona magis quam culpa punitur: ubi vero culpa deponitur, absolutio personae est, poena peccati, 897, 20. Quo major culpa, eo majora sunt quaerenda suffragia, 401, 42. Melius est alterius culpam feras, quam tuam prodas, 201, 58. Ibi culpa est, ubi gratia: sed culpa graphio scribitur, gratia Spiritu designatur, 668, 14. Amplius nobis profuit culpa, quam nocuit, 272, 104. Universorum culpa operata est subjectionem, subjectio humilitatem, humilitas obedientiam, 1079, 6. Vid. Peccatum.

Cum et in praepositiones inaequalitatem personarum divinarum non denotant, 647, 70 et seq. Utraque syllaba conjunctionis est, 650, 84. Vid. Per.

Cupiditas veniabilis, quae non pecuniae est avida sed gratiae, 561, 57. Cupiditatibus omnis divitiarum abundantia inopia est, 1044, 90. Qui moderari nescit cupiditatibus, is sicut equis raptatus indomitis, volvitur, obteritur, laniatur, affligitur, 175, 5. Vid. Divitiae.

Cura. Non curare quod feceris, summa inclementia, 14, 48.

Cybele currus suos simulato Almonis in flumine lavat, 840, 30.

Cyclus decemnovalis, 881, 1.

Cyrus Persarum rex, exsecto capite, et intra utrem plenum cruoris satiari jussus, incluso, femineis imperiis ludibrio fuit, 841, 36.

D

Dalmatius tribunus et notarius, 860, 1. Mandatum imperatoris defert ad Ambrosium, ibid.

Damasus Romanae Ecclesiae sacerdos judicio Dei electus, 826, 10. Ambrosio misit libellum senatorum christianorum contra paganorum petitionem, ibid.

Damon. Vid. Antiochena Virgo.

Daniel captivus consiliis suis emendavit praesentia, annuntiavit futura, 83, 55. Cur mirabilis factus sit omnibus, ibid., 58. Ille et tres Hebraei pueri nihil eorum quae sub rege terreno erant, possidebant, 781, 17. Nisi accepisset Dei Spiritum, numquam potuisset deprehendere adulterium libidinis, mendacium fraudis, 672, 39.

David duas uxores habuit Achinaam Jesraelitem, et Abigaeam, et quae mysteria haec contineant, explicatur, 915, 5 et seq. Quantus ejus ex filiorum morte dolor, 1140, 25 et seq. Cur filios Ammon et Abessalon mortuos fleverit, non vero infantem alium, 1141, 28; 1187, 47. Tantam gratiam meruit, ut ex ejus familia virgo eligeretur, quae nobis partu proprio Christum ederet, 431, 69. Commemorantur beneficia illi a Deo collata, 961, 25. Momentarias esse vices rerum sancti David frequenter variatus status ostendit: despectus patri, pretiosus Deo: triumpho nobilis, invidia vilis: conciliato haerede nobilior, quam decolorato, 760, 24. Non mater sic unicum deflevit filium, quemadmodum deflevit inimicum, 123, 62. In condonatione injuriarum Paulo inferior non fuit, 62, 245. Cum ei conviciarentur, tacebat, 7, 21. Architae Tarentino dictis et factis praeivit, 26, 94 et seq. David fortis in praelio, mansuetus in imperio, patiens in convicio, ferre magis promptus quam referre injurias, 78, 32 et seq. Parentes eum filiis suis, filii praeferebant parentibus, 79, 36.

David fortis in bello, patiens in adversis, in Hierusalem pacificus, in victoria mansuetus, in peccato dolens, in senectute providus, rerum modos, vices temporum per singularum sonos servavit aetatum, 31, 114. Numquam nisi lacessitus bellum intulit, 47, 177. Nec nisi consulto Domino, ibid. Rex quasi legum dominus, legibus reus non erat, soli Deo obnoxius tenebatur, 936, 26. Non praetulit salutem innocentiae, 116, 33 et seq. Humilitate Deo acceptior factus est, 999, 9. Sibi silentio legem imposuit innocentiae, 3, 6. David tacebat? 10, 34. Saltando ante arcam 1445 ideo amplius placuit, quia ita se humiliavit Deo, ut regale posthaberet fastigium, et ultimum exhiberet Deo quasi servulus ministerium, 1014, 7. Voluit omnes homines suorum delictorum esse censores, 298, 77. Nunc amplius gaudet, quia amplius flevit, 436, 93.

Debbora populos regit, ducit exercitus, duces eligit, bella disponit, mandat triumphos, 198, 44 et seq. Mystice nobis ortum surrecturae ex gentibus Ecclesiae revelavit, 198, 47.

Debitores nos non natura, sed culpa fecerat, 957, 7. Plura solvendi habet subsidia, qui Deo, quam is qui homini debet, 434, 81. Nemo pauper est qui Deo debet, nisi qui se ipsum pauperem fecerit, ibid. Quia quod habes, a Domino est, debitorem te semper cognosce, 1204, 22. Sanctis diebus hebdomadis ultimae solebant debitorum laxari vincula, 853, 6.

Decani ad Portianam basilicam de palatio missi, vela suspendebant, 853, 4.

Decimae aliae sunt, aliae primitiae: primitiae majoris gratiae, sanctificationis observantissimae, 926, 9.

Decorum aliud generale, aliud speciale, 59, 231 et seq. Decorum est secundum naturam vivere, 59, 232. Decorum Graece πρέπον in nostris Scripturis primo constituitur loco, 9, 30. Decorum cum honesto ita jungitur, ut separari nequeat, 58, 228. Inter honestum et decorum est quaedam distinctio, quae magis intelligi quam explicari potest, 76, 22. Id quod decorum, semper utile est, 129, 88. Tullius quem ordinem posuerit in decoro, 23, 82. In omni servandum aetate ut deceat quod agas, 23, 82. Decus tamquam venustas est et pulchritudo, 58, 229.

Defunctis officia bene isthaec impenduntur, ut vivant in mentibus, in affectibus perseverent, 1138, 13. Vid. Mortui.

Delectationem Moyses non immerito serpentis figuravit similitudine, 982, 10. Deus insufflavit in faciem hominis; ut sensus nostros adversus delectationem fortiores faceret, 982, 11. Fur est immundus spiritus, qui in tenebris saecularium cupiditatum, et inter oblectamenta terrestrium si quem ceperit voluptatum, omni virtutis aeternae flore despoliet, 633, 182. Depositus in valle corporalium delectationum, non invenit sepulcrum, de quo possit resurgere, 912, 6.

Delphinus episcopus, 1107, 2. Vid. Ambrosius.

Demarchus Epicuri sententiam de voluptate refert, 1027, 19.

Demophilus Arianus, dirum perfidiae caput, 812, 1.

Depositum servare et reddere officium est: et an semper? 68, 263. Deposita omnium et maxime viduarum intemerate servanda, 105, 144 et seq. Nihil interest utrum, abjures depositum, an doleas restitutum, 1114, 3.

In Deserto constantiam Joannes prius exercuit, ut postea regem increparet, 1040, 77.

Detrahentes de proximis nolite audire, ne dum auditis alios, provocemini ut et ipsi derogetis proximis, 1032, 43. Si tu nulli putaveris derogandum alienae linguae flagella non metues, 300, 84.

Deus et Dominus nomen magnificentiae, nomen est potestatis, 445, 7. Dominus et Deus vel quod dominetur omnibus, vel quod spectet omnia, et timeatur a cunctis, 445, 7. Hoc est verum nomen Dei esse semper, 785, 8. Nomen Dei sanctificatur in nobis, quando praedicantur homines christiani, 385, 24. Sunt evidentia indicia quae proprietatem deitatis, sunt quae similitudinem Patris et Filii. sunt quae perspicuam divinae majestatis unitatem exprimant: proprietatis, sunt generatio, Deus Filius, Verbum; similitudinis, splendor, character, speculum, imago; unitatis aeternae, sapientia, virtus, veritas, vita, 471, 2. Secundum Scripturas aut verus Deus est, aut tantummodo nuncupativus, aut falsus; verus, ut Pater: nuncupativus, ut sancti: falsus, ut daemones et simulacra, 554, 22.

Deus ex eo cognoscitur, aut quia sine peccato est, aut quia peccata condonat: aut quia creatura non est, sed creator: aut quia non adorat, sed adoratur, 693, 132. Divina divinis conferamus oportet, ut melius intelligere possimus, 970, 3. Deus non alienis assertionibus, sed suis aestimandus est vocibus, 396, 21. Cui magis de Deo quam Deo credam, 835, 11. Deus ultra sermonum omnium est ambitum, 724, 94.

Dei solius vere est esse, qui semper est, 555, 26. Qui est, et est semper, Deus est, 519, 127. Solus sine processu Deus, quia in omni perfectione semper aeternus est, 523, 10.

Deus unus, unum nomen, una divinitas, una majestas, 265, 68. Alium dixerunt plerique haeretici Deum veteris, alium novi Testamenti, 611, 55. De uno Deo plerique dubitaverunt, ibid. Unum Deum communis natura testificatur, unum Deum fides significat, unum Spiritum sanctum testificatur gratia, unum Deum prophetae dicunt, apostoli audiunt, unum Deum Magi crediderunt, 449, 31. Unitas divinitatis per unitatem operum designata, 448, 25. Deus 1446 unus nequaquam deitatem Trinitatis, excludit, 474, 18. Numerum non recipit divina natura, 684, 93.

Deus unum et simplex, et incompositum est, quidquid est, 1099, 8. Deus naturae simplicis est, complens omnia, nusquam ipse confusus: penetrans omnia, numquam ipse penetrandus, visu incomprehensibilis, fatu ininterpretabilis, sensu inaestimabilis, fide sequendus, religione venerandus; ut quidquid religiosius sentiri potest, quidquid praestantius ad decorem, quidquid sublimius ad potestatem, hoc Deo intelligas convenire, 465, 106.

Divinitati ea quae corpori conveniunt, non putemus aptanda, nec divinae magnitudinem pietatis humanis viribus metiamur, 1165, 114. In divinitate nec membra nec partes sunt, sed propter unitatem divinitatis expressa, 647, 69. Fortasse detestabilius sit ad divinitatem referre quae carnis sunt, quam ad litteram Scripturae referre quae spiritus sunt, 503, 38. Ad similitudinem Dei non corporis est imago, sed spiritus, 1169, 130.

Deus non de loco ad locum transit, qui ubique semper est, 481, 60. Non potest fieri, ut per quem sunt omnia, sit unus ex omnibus, 706, 13. Creaturarum exempla minime divinitati aptanda videntur, 631, 176. Apud Dominum omnium virtutum abundantia est, 1205, 25. Inaequalitatem non recipit perfecta divinitas, 175, 4. Deus nec dispositioni est subjectus, nec ordini, 585, 190. Habet, nec potest amittere, quod habet naturaliter divina majestas, 563, 67.

Deum omnia cognoscere probatur, et nihil ejus cognitionem fugere, 15, 51 et seq. In Deo scientia praecedit auditum, 659, 132. Est in Deo quidam uterus paternae arcanum sapientiae, quod non angeli, non aliqua creaturarum potuit penetrare natura, 537, 88. Nolunt Deo dare occultorum scientiam, qui metuunt occulta sua prodi, 15, 54. Nudus sum Deo, apud quem nuda et intecta sunt omnia, 992, 4. Deo quae sunt futura praesentia sunt, 463, 97. Ea est in scripturis consuetudo divinis, ut Deus dissimulet se nescire, quod novit, 591, 219. Nemo Deum fallit, 824, 2. Neque dubitare Dei est neque falli, 590, 216. Veritas semper in Deo est, fidelis manet, mutare se et negare non potest, 993, 2 et seq. Impossibile est mentiri Deum: sed istud impossibile non infirmitatis est, sed virtutis et majestatis, 993, 1 et seq. Naturae auctor et necessitudinis creditor, fraudari non potest, 1114, 3. Vid. Flagitiosi.

Deo velle pro facto est 1165, 114. In Deo alius naturae amor sempiternus, alius gratiae, 567, 90. Deus justus per omnia, sapiens super omnia, perfectus in omnibus, 110, 11. Nihil pretiosius invenimus, quo Deum praedicare possimus, nisi ut sanctum appellemus, 688, 111. Nec Deus injustus, nec mutabilis ejus sententia, 996, 15. Divinitas vita est sempiterna, 543, 119.

Deus unus omnipotens, quia unitas potestatis est, 477, 36. Impossibile Dei potentissimum est, 993, 2. Impossibile Deo non quod virtuti arduum, sed quod naturae ejus contrarium, 993, 1. Deus malus non est, Deo impossibile nihil est, Deus temporalis non est, Deus minor non est, 447, 14. Operatio divina habet imperium, non habet ministerium, 662, 148. Non egent humanis divina ministeriis, 1156, 85. Dominus nullum crimen excepit qui peccata donavit omnia, 391, 5; 393, 10. Qui juxta divinam generationem Pater Christi est, is juxta adoptionem Pater noster est, 219, 23.

Qui putant Deum casus hominis non curare, aut nescire eum quid in occultis geramus, falluntur, 12, 40. Refelluntur qui putant Deum curam mundi nequaquam habere, 14, 48. Moyses invisibilem Deum visibilis hujus mundi rectorem esse, et quasi tutorem apertissime describit, 975, 1. Nihil est quod magis proficiat ad vitam honestam, quam ut credamus Deum judicem futurum, quem occulta non fallunt, et indecora offendunt, et honesta delectaut, 33, 124.

Deum omnibus, quos diligimus, praeferamus, patri, fratribus, matri, 1160, 97. Nullius injuria est, cui Deus omnipotens antefertur, 827, 7. Nemini facio injuriam, si omnibus Deum praefero, 1010, 1. Plus hominibus Deus timetur, qui etiam imperatoribus praefertur, 954, 28. Deferendum meritis clarorum virorum, sed Deum certum est omnibus praeferendum, 825, 6. Quod si homini non referre, simile homicidio judicatum est; quantum crimen est, non referre Deo, 1126, 44.

Dominus quam bonus, pro quo dulces injuriae sunt, grata mors! 294, 61. Sic diligamus Dominum, ut si necesse fuerit, pro ejus nomine mortem non fugiamus, nullum aestimemus dolorem, nihil metuamus, 1208, 38. Cur rei divinae haereditas tanto aestimetur, ut propter eam plerique etiam mortem suam offerant, 1089, 1 et seq.

Deum scire ac pia mente venerari, bonorum primum esse sapientes mundi nostris hausere de legibus: secundum, in proximos a divino illo fonte derivare pietatem, 1125, 42. Ea est vitae nostrae substantia, si domino et Deo 1447 nostro debitos cultus deferamus, 982, 7. Colere Deum, atque ei subditum esse sapientia est: abstinere autem a peccatis disciplina est, 903, 4. Non vult se Deus in lapidibus coli, 835, 8.

Deum misericordiae magis iudulgentem esse, quam severitatis tenacem, 393, 11; 394, 15 et seq. Indignatio Domini non ultionis exsecutio, sed magis absolutionis est operatio, 396, 22. Deum eo plus metuimus, quia non videmus, 974, 14. Prosperorum indicium, non adversantium est visere Deum, 845, 12.

Deus si cum aliquo loquatur, plus est quam ipse secum, 108, 2. Quid nobis tam proximum quam Verbum Dei, 934, 18. Deus in eo descendere videtur, si nostros Dei Verbum penetret affectus, 568, 99. Quid tam consociabile, quam de divinis rebus sermonem contexere? 777, 1.

Deus non supra elementum sedet, sed in corde hominis, 972, 8. Habemus in nobis domum Dei, habemus atria, habemus et porticus, habemus et plateas, 690, 120. Simus nos possessio Dei, et ille nobis portio, 1086, 7. Si Deus in nobis regnat, regnat virtus, regnat pudicitia, regnat devotio, 385, 24. Quis possit dicere quod portio sua sit Dominus, 1044, 93. Epulatoria et refectoria requies in Deo, quae facit animi tranquillitatem, 1060, 14. Quando Dominus vult, unusquisque invenitur et capitur: quod autem differt, etiamsi quaerentium occurrat oculis, non tenetur, 867, 14. Detritae et popularis viae deponant pulverem, qui viam Domini ambulare desiderant, 902, 1. Qui per Dominum quaerit, invenit, 785, 11. Non quicumque intrat vias Domini, sed tamen nemo excluditur, 901, 14. Deus ultra meritum laboris remunerationem suis dare consuevit, 289, 44. Qui penitus Deum ex suo abjicit corde, ille mortuus est: qui ergo non penitus abjicit, sed per impressionem tormentorum ad tempus negavit, semivivus est, 404, 52. Vid. Debitores.

Devotioni censura cedat oportet, 949, 11. Beatus qui habitat in ingressu fidei, hospitioque mentis, devotionis habitaculo, conversatione virtutis, 905, 5. Laborat in nobis Petrus, quando nostra laborat devotio, laborat et Paulus, 244, 125. Qui Deum intimo colendum recipit affectu, non dissimulationem, non conniventiam, sed fidei studium et devotionis impendit, 824, 2.

Diana venatrix optima non ferarum, sed libidinum, 175, 6.

Diabolus nostrum peccatricis successionis aere quaesitum servitium possidebat, 1073, 8. Invidet iniquus bonis profectibus, tentat diversis modis, 856, 15. Invidia diaboli numquam quiescere solet, 813, 4. Imperante Christo, diabolus ipse fit praedae suae custos, vel invitus mandatis obsecundat coelestibus, 407, 66. Fortibus est pusillus, 636, 11. Qui Deo se committit, eum non timet, 380, 30. Se destruit, cum hominem quem tentando supplantare studet. ex infirmo fortiorem efficit, 407, 63. Audivi multa componi, hoc nemo umquam fingere potuit, ut demonem se esse simularet, 880, 22.

Dialectica disputatio philosophorum sententia definitur non astruendi vim habere, sed studium destruendi, 451, 42. Haec est dialecticorum gloria, si videantur expugnare verbis et refellere veritatem, 723, 89. Non creditur philosophis, creditur piscatoribus: non creditur dialecticis, creditur publicanis, 461, 84.

Didrachmum quod exigebatur secundum Legem, quid sit? 779, 12. Cur Christus illud exigentibus solutionem non recusavit? 780, 13 et seq. Didrachmum cujus dimidium Hebraeus praecipitur offerre pro redemptione animae suae, quid significet? 777, 1 et seq.

Dies quosdam lunares gentilitio more explorare non debemus, 881, 3 et seq. Dies pro luna dicitur, 886, 18. Septimus dies symbolum futurae quietis est, 1135, 2. Cui nox, cui dies sit? 1097, 7. Quid in crastinum differs? Potes et hodiernum diem lucrari: cavendum est, ne et illum non teneas, et hunc amittas, 1046, 97.

Dignitatis pulchritudinisque contemplatio vacat apud nos, 29, 106. Vid. Fides.

De Dilectione plurimorum testimonium habere bonum est, 79, 38. Vid. Amor, Charitas.

Diligentia. Festina est fides, alacris devotio, spes impigra, 1046, 97.

Diocletiani anni. Vid. Pascha.

Diogenes episcopus Genuensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 63.

Dionysius in exsilio, in causa fidei defunctus est, 868, 18. Cum Eusebio posthabuit imperatoris amicitiam exsilio voluntario, et exegit votis, ut in exsilio vitam poneret, atque priori martyribus titulo vitam exhalavit, 1039, 68 et seq.

Dionysii tyranni in deos suos ludibria, 171, 36 et seq.

Disciplina institutionis prima est culpam avertere, secunda virtutem infundere, 189, 12. Contrariae sibi sunt et repugnantes disciplina atque insolentia, 899, 8.

1448 Discipuli abjectio detrimentum est magisterii, 55, 214. Christus omnia dedit discipulis: sed nulla in his hominis potestas est, ubi divini muneris gratia viget, 400, 35.

Dispendium. Sine dispendio res est, quae tota dispendium est, 41, 154.

Diversum. Vid. Contrarium.

Dives quis vere sit? 295, 65; 941, 3 et seq. Quis dives, nisi solus Deus? 1086, 7. Solum illum Deus divitem novit, qui sit dives aeternitate, qui non opum, sed virtutum fructus recondat, 941, 3. Ille est dives in Ecclesia, qui fide dives est, 1043, 86. Tunc eritis per omnia divites, si fueritis pauperes spiritu, 1044, 89. Ille est dives, qui sibi nullarum divitiarum usum requirat, 941, 2. Non census divitem, sed animus facit, 1044, 89. Non est dives qui non abundat, 843, 9. Nec dives est, qui indiget aliquo: nec pauper, qui non indiget, 756, 11. Nemo est dives, qui quod habet, secum hinc auterre non potest, 942, 6. Ille dives, qui fuerit haeres Dei, Christi cohaeres, 1043, 87. Omnis sapiens est dives, 941, 1 et seq. Nihil affectu sapientis ditius, nihil insipientis egentius, 943, 10. Omnis bonarum et liberalium consors disciplinarum neminem insipientium divitem putat, etsi divitiis regalibus affluat, 899, 7. Justus etiamsi alii videatur pauper, sibi dives est, 109, 7. Vetus mos, ut nemo nisi dives honore dignus putetur, 101, 129. Nemo praesumat quia dives est, plus sibi deferendum, 1043, 86. Vid. Elias, Enoch.

Divitiae ipsae non vituperabiles, sed in his est virtuti locus, 1044, 92. Ad redemptionem animae debent proficere, non ad destructionem, 757, 11. Bonae divitiae sunt innocentiae et simplicitatis, 295, 65. In Christo divitiae tuae pudicitiae sunt et castitatis infulae, fides, devotio, et misericordia, 384, 21. Nullum adminiculum praestant divitiae ad vitam beatam, 74, 15 et seq. In eis nulla adjumenta nascendi sunt, nec impedimenta moriendi, 758, 15. In divitiis et amoenitatibus frequentior tentationis illecebra, 690, 118. Ubi nullus cupiditati modus, qui fructus divitiarum? 942, 6. Oneri sunt, si his uti nescias, si non aspergas iis odorem Christi, 959, 12. Qui nescit regere censum suum, onere suo mergitur, 1044, 92. Pulchritudo divitiarum non in sacculis divitum, sed in alimentis pauperum est, 760, 26. Redemptio animae hominis divitiae ejus, quibus fit misericordia, quae sumptu pauperes juvat, 777, 3. Vetus malum ut pecunia honori sit, et animi hominum divitiarum admiratione capiantur, 96, 108. Vix in sanctis Domini reperiuntur, ut divitiae contemptui sint, 100, 128. Admirandus, qui divitias spernit, 85, 96. Vid. Avaritia, Cupiditas, Pecunia.

Ad Docendum non omnes idonei, utinam omnes ad discendum habiles? 1116, 9. Quod nemo te docuit, utique Deus auctor infudit, 443, 2. Debet is qui docet, supra eum qui docetur, excellere, 163, 1. Neque possis prohibere quod doceas, 1134, 77.

Doctoris boni est materiam arcere peccati, 189, 12. Gratia Ecclesiae laus doctoris est, 98, 122. Vulnus est quaesisse Christum in domibus virorum, qui sibi falso nomen doctorum assumunt, 225, 47.

Dolor non minuit virtutis voluptatem, 73, 13. Tolerabiliora doloris praemeditata, quam inexplorata vulnera, 1124, 40. Non mediocre malum est immoderatio doloris, aut metus mortis, 1138, 11. Sit patiens dolor, ibid. Aut absorbendus omnis aut premendus est dolor, 1137, 8. Lyciorum feruntur esse praecepta, quae viris jubeant mulierum vestem induere, si moerori indulgeant, 1137, 7. Cur moestitiam tuam non ratio potius quam dies leniat? 1137, 8. Vid. Crimen.

Dodoneas arbores gentium populus adoravit, 838, 18.

Dolus in omnibus abesse debet, 124, 67.

Domini servis imperate non quasi conditione subditis, sed ita ut naturae ejusdem cujus vos estis, consortes eos esse memineritis, 1048, 112. Quam multos dominos habet, qui unum refugerit? 1045, 96. Vid. Servus.

Dominus episcopus Gratianopolitanus, 786, 1; 805, 76.

Dona quomodo pretiosa, si auctor vilis? 646, 64.

Dormientium animi velut sepulto quieti corpore, ad altiora se subrigunt, et renuntiant corpori, 1140, 21.

Domus bona in ipso vestibulo debet agnosci, 164, 7.

Δόξαν quidam opinionem magis putaverunt esse, quam gloriam, 545, 131.

Drachma non est denarius, sed diversum est, 782, 21. In drachma imago Dei, ibid. Drachma quam mulier amissam diligenter requirit, est fides, 777, 2.

E

Ebrietas praeclara, quae sobrietatem mentis operatur, 376, 17. Ubi caro inebriatur mens titubat, animus vacillat, cor fluctuat, 410, 76.

Ecclesiae typum gerit mulier, quae pedes Christi unguento unxit, 953, 24. Ecclesiae figura in muliere tangente fimbriam vestimenti Christi, 399, 31. Femina abscondens fermentum 1449 in farina, typus est Ecclesiae, 411, 81 et seq. Vidua duo aera mittens in gazophylacium, typus fuit Ecclesiae, 895, 5. Quae sint duo aera, quae misit Ecclesia, posteaquam accepit a Christo? 895, 6. Vid. Debbora, Elias. Luna Ecclesia, stellae sancti sunt coelesti gratia refulgentes, 286, 25. Prophetae congregationem gentium atque Ecclesiae annuntiarunt aedificationem futuram, 1062, 1.

Ecclesia constat ex omnibus, 204, 70. Ecclesiae sanctae congregatio in unum corpus unitate fidei et charitatis assurgit, 112, 19. Non Lex Ecclesiam congregavit, sed fides Christi, 870, 24. Sicut Deus Pater vocavit Ecclesiam, ita et Filius et Spiritus sanctus, 653, 102. Aedificatam a Spiritu sancto Ecclesiam Petrus demonstravit, 655, 110.

Ecclesia navis est, quae pleno dominicae crucis velo sancti Spiritus flatu, in hoc bene navigat mundo, 242, 118. Inter tot mundi freta Ecclesia Domini, tamquam supra apostolicam aedificata petram, immobilis manet, et inconcusso adversum impetus sali perseverat fundamine, 755, 1. Tres sunt velut vades Ecclesiae, spes, fides, charitas: cum spes praecesserit, fides fundata fuerit, ordinatur charitas, Ecclesia copulatur, 226, 53. Adversus omnes haereses debet valere Ecclesiae fundamentum, 711, 34. Christus eos asserit diabolico uti spiritu, qui separant Ecclesiam, ut haeretici et schismatici, 421, 24. Etiamsi Angelus de coelo esset, paci Ecclesiarum non deberet praeferri, 863, 16. Lupos fugate ab Ecclesia quaerentes praedam tollere, 1032, 43. In Ecclesia occidentali et orientali quam pacate fides orthodoxa et fidelium vigeret! 813, 3. Omnes qui sunt in Ecclesia, Deo militant, 901, 15. Ad Ecclesiam qui venit, quid praestare debeat? 901, 16.

Solus Christus sponsus, cui Ecclesia veniens ex gentibus, sponsa inops atque jejuna innubit, 510, 72 et seq. Ecclesia non cessat osculari pedes Christi, 960, 18. Sola habet osculum, quasi sponsa, ibid. Adultera est, quae non est legitimo Christi conjugio copulata, 857, 16. Qui sint velut caput, genae, et maxillae Ecclesiae? 1175, 6 et seq. Sapientes Ecclesiae velut caput ejus sunt, 1176, 7. Quae sunt ubera Ecclesiae, nisi sacramenta baptismatis? 1193, 75.

Ecclesia virgo, nupta, vidua, 190, 16. Virgo est castitate, mater est prole, 154, 31. Non potest dubitare quisquam, quod virgo sit, 1031, 37. Cur decora in virginibus est? 295, 67. Nigra est per culpam, decora per gratiam; nigra per conditionem, decora per redemptionem: nigra dum praeliatur, decora est dum victoriae suae insignibus coronatur, 655, 112. Gloria ejus intus est, in sensibus, vel in penetralibus sacramentorum, 250, 5.

Per Ecclesiam vita confertur aeterna, 255, 24. Ecclesia torcular est fontis aeterni, in qua coelestis vitis fructus exundat, 599, 1. Ecclesiae gratia meritorum vindemia est, 840, 28. Ubi est Ecclesia, ibi firmissima statio tuae mentis est, ibi fundamentum animi tui, 1032, 42. Fructus bonae arboris filii Ecclesiae sunt, 422, 25. Vid. Martyres.

Non in se, sed in nobis vulneratur Ecclesia; 225, 48. Ecclesia confitetur vulnera sua, et sanari cupit, 399, 31. Ecclesia oleum habet, quo suorum vulnera fovet, quo unxit martyres et confessores, 961, 20. Arma Ecclesiae fides et oratio, 199, 49. Ecclesia in commune orat, in commune operatur, in commune tentatur, 38, 142. In Ecclesia maxime aequitatem esse oportet et aequalitatem, 99, 124. Ecclesia lavat pedes Christi, et capillis suis tergit; quia non divitibus tantum ac potentioribus, sed etiam plebeiae familiae viris eamdem transfundit gratiam, aequa omnes lance examinat, omnes eodem sinu suscipit, eodem gremio fovet, 961, 22. In Ecclesiis arca Testamenti, dolium aureum habens manna, virga Aaron, Cherubim super tabulas et propitiatorium, 763, 4. Synagoga diem observat, Ecclesia immortalitatem, 1082, 5.

Ecclesiae vasa, ornatus sacramentorum, redemptio captivorum sunt, 103, 138. Quandonam vasa Ecclesiae etiam initiata confringere, conflare, vendere licet? 104, 142. Vid. Ambrosius.

Ecclesia nihil nisi fidem possidet, 837, 16. Possessio Ecclesiae sumptus est egenorum, ibid. Aurum Ecclesia habet, non ut servet, sed ut eroget, et subveniat in necessitatibus, 103, 137. Ab Ecclesia relegatis sumptus impartiendus, 88, 77. Episcopi impressione gravi vastari scribunt Ecclesias, 955, 29. Agri Ecclesiae solvunt tributum: si agros desiderat imperator, potestatem habet vindicandorum: non dono, sed non nego, 872, 33. Ecclesiae ager diversis fecundus est copiis, 221, 34. Qui opes suas tumultuario mentis impulsu, non judicio perpetuo ubi Ecclesiae contulerunt, postea revocandas putarunt, eorum prima merces judicium habuit, secunda sacrilegium, 434, 85. Nihil adimitur Ecclesiae, quod pietati acquiritur, 1102, 9. Dives Judaeorum populus, pauper Ecclesiae, et quo sensu? 1183, 30 et seq. Has divitias Ecclesiae suae confert Christus, quibus coelestes thesauri replentur, 913, 13. Ecclesia Dei 1450 Caesari non debet addici; quia jus Caesaris esse non potest Dei templum, 873, 35. Vid. Ambrosius, Basilica.

Ecclesia recte sibi vindicat jus ligandi et solvendi crimina, 392, 7. Ecclesia in utroque servat obedientiam, ut peccatum alliget et relaxet: haeresis in altero immitis, in altero inobediens; vult ligare, quod non resolvat; non vult solvere, quod ligavit, 391, 7. Dominus par jus et solvendi voluit esse et ligandi, ibid. Novatiani improbe in Ecclesia donari peccata negant posse, 399, 33. Jus ligandi et solvendi solis permissum sacerdotibus est, 392, 7. Per Spiritum sanctum peccata donantur: homines autem in remissionem peccatorum ministerium suum exhibent, non jus alicujus potestatis exercent: isti rogant, divinitas donat; humanum obsequium, sed munificentia supernae est potestatis, 693, 137. Ecclesia et aquam habet, et lacrymas habet: aquam baptismi, lacrymas poenitentiae, 959, 12. Donavit Christus Ecclesiae, ut unum per omnes redimeret, 411, 80. Ecclesia suscipit onus peccatoris, 421, 81. Non excludere durum Ecclesia, sed mollire desiderat, 1166, 117. Vid. Sacerdos, Novatianus, Presbyter.

Ecclesiastica vita adolescentiae videtur obscurior, 58, 227. Bonis actibus, ac sincero proposito nitendum ad honorem ecclesiasticum, 98, 119. In Ecclesiastico officio nihil rarius invenias, quam eum, qui sequatur institutum Patrum; et cur? 58, 227. Ministrorum Ecclesiae officia, 25, 89. Minister Ecclesiae illa tempora quibus ab Ecclesia vacat, lectioni impendat, 25, 88. Vid. Ambrosius, Clericus, Joci, Juliana, Vidua. Ecclesiasticum judicium. Vid. Episcopus, Fides, Indicia, Sacerdos, Testes. Ecclesiae prosunt imperatores pii. Vid. Imperatores. In eorum obitu ejus dolor et lacrymae. Vid. Imperator, Valentinianus.

Ecclipses oriuntur, quoties sol obtexitur nubibus, quoties objectu aufertur terrae, vel cum e regione ejus, luminis sui radius fuerit repercussus, 923, 7.

Eleazar. Quid significet, quod post defunctum Aaron soli Moysi imperavit Deus, ut exuviis ejus filium ejus indueret Eleazarum, 1036, 59.

Eleazar suo sepultus est triumpho, 53, 207. Haeredem virtutis suae pacem reliquit, ibid., 208.

Eleemosyna. Nemo plus misit, quam qui totum donavit, 895, 6. Dominus non vult simul effundi opes, sed dispensari, 40, 149. Pauper quod habes, poscit; quod non habes, non poscit, 159, 54. Vid. Dives, Liberalitas, Pauper.

Elegantiae verborum foris pretium, intus metallum est, 833, 2.

Elias duratus ad patientiam est solitudinum incolatu, et tamquam pastus ad virtutis adipalem, agresti alimento processit fortior, 1040, 75. Eo magis beatus, quo magis pauper, 74, 14. Dives, qui virtutum suarum thesauros, curru igneo sublimis, sedibus aethereis invexit, 942, 7. Dominus Eliam ad coelum levavit, inde eum terris complacito redditurus tempore, 399, 34. In terra vicit, et in coelo triumphavit, 976, 29. Viduae ad quam destinatus est, quanta virtus, 186, 3 et seq. Figura erat Ecclesiae, 189, 14 et seq.

Elisabeth filii spiritu replebatur: Maria filii spiritu sanctificabatur, 541, 113.

Elisaeus otiosus corpore, vibrabat spiritu, et orationibus praeliabatur, quando Syri perculsi magno fugerunt pavore, 820, 7. Sublimius et honestius se gessit erga exercitum Syriae, quam Graeci erga Persas, 129, 86 et seq. In Elisaeo qui projecit se, ut mortuum erigeret, figura est Domini, 1098, 5 et seq.

Enneadecaterida circulum Nicaeni Patres constituere, 881, 1; 885, 16.

Enoch dives, qui quod habuit, secum transtulit, et omnem illum bonitatis suae censum coelestibus intulit receptaculis, 942, 7.

Ἐντελέχεια quintum quoddam elementi genus, 922, 1.

Ephrata dicitur domus furorem habentis, 1064, 9.

Ephraem montis partes tribui Levi sortito obtigerant, 772, 3.

Epicurus, teste Demarcho, docet quod non potationes, neque comessationes, nec feminarum copulae suavem vitam faciant, sed sobria disputatio, sed continens vita, 1027, 19. Etsi neget invectricem mali esse voluptatem; non negat tamen ex ea fieri quaedam, ex quibus generentur mala, 1025, 13.

Epicurei putant nihil Deum curare de nobis, 14, 47. Assertores voluptatis, qui dicunt quia mors nihil ad nos, refutantur, 1027, 17 et seq.

In Episcopi petitione maxime abesse debet malignitas, in quo vita formatur omnium, 1033, 46. Omnes congruere debent assensu ad eum postulandum, 1023, 2. Quomodo unius uxoris vir esse debeat? 1036, 62. Plerique ita argumentantur unius uxoris virum dici post baptismum habitae: sed illud refutatur, 1037, 63 et seq.

Episcopus nuper electus quid agere debeat, docetur, 755, 2 et seq. Episcopi munus, docere, 2, 2. Necessitas maxima 1451 ei est eloquia Dei credita populi fenerare mentibus, 145, 1. Quid et quomodo plebem suam docere debeat, et quos apud eam sermones habere? 755, 5 et seq. Nihil in sacerdote tam periculosum apud Deum, tam turpe apud homines, quam quod sentiat, non libere denuntiare, 945, 2.

Sacerdotum debet esse ista collatio, si conferendum est de fide, 862, 15. In causa fidei episcopi solent de imperatoribus christianis, non imperatores de episcopis judicare, 861, 4. In causa Dei quem audies, si sacerdotem non audias? 947, 4. Quis tibi verum audebit dicere, si sacerdos non audeat? ibid. Imperator noluit injuriam facere sacerdotibus, ipsos interpretes constituit episcopos, 787, 5. Si argueretur episcopus, et morum esset examinanda causa, voluit Valentinianus haec ad episcopale judicium pertinere, 860, 2. Vid. Valentinianus. Episcopus de causa alterius episcopi cum fratre suo et sorore judicat secundum sacrae formam praeceptionis, 1100, 1. Vid. Sacerdos. Ardor erat christianis viris ne praefectus de episcopi judicaret negotio, 1100, 2. Episcopi reos criminum gravissimorum in publicis judiciis accusare, alii et urgere usque ad gladium, supremamque mortem, alii accusationes hujusmodi, et cruentos sacerdotum triumphos probare coeperunt, 894, 3. Sed improbantur, ibid. et seq. Vid. Fides. Episcoporum frequenter praesentior absentia fuit, cum in commune consuluit, 818, 16.

Dignum est ut ibi requiescat sepultus sacerdos, ubi offerre consuevit, 877, 13. Episcopo primum omnium vitandum, ne fiat velut commune corpus Ecclesiae gentilium admixtione, 842, 2. Si commoti fuerimus in quemquam, leviorem causam laicus habet, quam episcopus, 433, 76. Quis ferat, si ipse se gubernare nequeat, qui alios gubernandos receperit? 1036, 60. In vestris meritis sacerdotalis summa laboris est, in vestris animis fructus episcopalis operis enitescit, 552, 9.

Episcopus ut membris suis utatur clericis, et maxime ministris, 102, 134. Et quae sanari non possunt, cum dolore abscindat, ibid., 135. Quem cuique viderit aptum muneri, ei deputet, 102, 134. Vid. Clericus. Quos episcopi magis quam pupillos debent tueri? 889, 5. Turbarum moderatores sunt, studiosi pacis, nisi cum et ipsi moventur injuria Dei, aut Ecclesiae contumelia, 948, 6.

Episcopus laudabili paupertate mediocris, 787, 4. Episcoporum pauperum turbae, quibus onerosa paupertas non erat, 1006, 3. Sacerdos vel dispensator pauperibus debet subvenire, et de his episcopo suggerere, 86, 79. Vid. Paupertas.

Episcopis professio repressit studia coercendi, 1125, 41. Si quis non obediat episcopo, is a vero devius superbit, 99, 123. Felicius episcopos persequuntur imperatores, quam diligunt, 1185, 139. Episcoporum natalis dies. Vid. Ambrosius, Felix.

Epistolarum genus propterea repertum est, ut quidam nobis cum absentibus sermo sit, et vere inter disjunctos corpore quaedam imago referatur praesentiae, 1054, 1; 991, 1. Epistolarum usus est, ut disjuncti locorum intervallis, affectu adhaereamus, 989, 4. Quanta earum utilitas, si in istis aliquid de Scripturis divinis redoleat? ibid., 5 et seq. Majores nostri epistolis suis fidem infuderunt populorum mentibus, ibid., 6. Vid. Paulus. Senibus usu facilius est quotidiano, et familiari sermone epistolas texere, et si quid de Scripturis divinis obvium inciderit, attexere, 991, 7.

Epulae detestabilium hominum vitandae, 182, 31. Illorum est cibis et potibus indulgere, qui nihil post mortem suam sperant, 1027, 18.

Equorum vis plausae sonitum discit amare cervicis, et prius assuescitur verbo laseiviae, quam verbere disciplinae, 173, 41.

Esaias a Spiritu sancto missus, 697, 159. Eum non ludibriose, sed gloriosissime denudatum esse in conspectu populorum occursantium ostenditur, 1015, 9 et seq.

Escae opportunitas sanitatem interdum reddit, 929, 4. Escis omnibus quae gignant calorem, parce utendum, 176, 8.

Esdrae liber nugas philosophorum de anima despexit, eamque docuit substantiae superioris esse, 922, 2.

Esther regem superbum suis inclinavit jejuniis, 1030, 29.

Etruscus juvenis stigmatibus vultum exaravit, ne qua mulier eum posset amare, 299, 83.

Eucharistiae sacramenti figurae, 373, 1 et seq. Eucharistiae sacramentum antiquius et praestantius quam manna, 337, 44 et seq.; 372, 24. Et alia quam sacramenta et mysteria Judaeorum, 367, 10 et seq. Alia sunt sacramentorum perfectiorum mysteria; alia sunt illa, quae de gloria futura annuntiarunt prophetae; alia sunt illa, in quibus est mundi redemptio, peccatorum remissio, gratiarum divisio, sacramentorum participatio, quae cum acceperis mirabere manna nec tantae gratiae nec tantae operationis ad salutem fuisse, 1095, 4. Vinum et aqua in calicem mittitur, 373, 2. Quid sibi vult mixtio aquae, ibid. Vinum et aqua in calicem mittitur: 1452 sed fit sanguis consecratione verbi coelestis, 370, 20.

Eucharistiae sacramentum Christi sermone conficitur, 339, 52; 368, 14. Quibus verbis corpus et sanguis Christi consecrentur? 371, 21 et seq. In Eucharistia panis est usitatus ante verba sacramentorum; ubi accesserit consecratio, de pane fit corpus Christi, 368, 14. Sermo Christi operatorius est, ut sint quae erant, et in aliud commutentur, 369, 15. In Eucharistia ante benedictionem verborum coelestium alia species nominatur, post consecrationem corpus significatur, 339, 54. Post consecrationem jam corpus est Christi, 369, 16; 371, 23; 378, 24. In Eucharistia benedictione naturam mutari, nec esse quod natura formavit, sed quod benedictio consecravit, ac verum corpus Christi accipi variis argumentis probatur, 338, 50 et seq.; 369, 17 et seq. Transfigurandum corpus altaribus offerre, 709, 23. Post consecrationem dicitur, amen, 340, 55.

Corpus Christi est in altari, 366, 7. Sicut verus est Dei Filius, ita vera est ejus caro, quam accipimus, et verus ejus potus, 379, 1. Ipse Dominus testificatur nobis quod corpus suum accipiamus et sanguinem, 371, 23. Ne quidam esset horror cruoris, ideo in similitudinem accipis sacramentum, sed vere naturae gratiam virtutumque consequeris, 380, 3. Qui accipis carnem, divinae ejus substantiae in illo participaris alimento, 381, 4. Quotiescumque sacramenta sumimus, quae per sacrae orationis mysterium in carnem transfigurantur et sanguinem, mortem Domini annuntiamus, 543, 124.

In Eucharistiae sumptione dicit tibi sacerdos: Corpus Christi; et tu dicis: Amen, hoc est, verum, 372, 25. In mysterio gemitus, screatus, tussis, risus abstine, 177, 13.

Eucharistiae praesidium et effectus, 1126, 46. Quotiescumque bibis vinum Eucharisticum, remissionem accipis peccatorum, et inebriaris in spiritu, 376, 17. Eucharistia vitae aeternae substantiam subministrat, et est corpus Christi, 337, 47. Qui acceperit corpus Christi, non esuriet in aeternum, 375, 12. In pane Eucharistico nulla est amaritudo, sed omnis suavitas, 376, 17.

Quam frequenter Eucharistiam sumere debeamus, 372, 28; 378, 25. Graeci post annum Eucharistiam sumere consueverant, 378, 25. Satyrus nondum initiatus mysteriis, cum esset in naufragio constitutus, ab initiatis divinum fidelium sacramentorum poposcit, ligari fecit in orario, orarium involvit collo, atque ita se dejecit in mare, 1125, 43. Quantum ex ea praesidium speraret? 1126, 46. Eucharistiae sacramentum non divulgatur, quibus non convenit, 340, 55.

Eucherius, consul, 786, 1.

Ab Eugenio imperatore petierunt legati paganorum, ut templis sacra redderet, non fecit: iterum alteri postulaverunt, renisus est; et postea ipsis, qui petierunt donandum putavit, 1011, 6. Eum hac de causa libere arguit Ambrosius, ibid., 7 et seq. Ei tunc etsi solus restitit, alii tamen idem suaserunt, 1012, 11. Maximus et Eugenius in inferno docent exemplo miserabili, quam durum sit arma suis principibus irrogare, 1209, 39. Vid. Ambrosius.

Eunomii Arius vel Aetius magistri, 457, 44. Marcion atque Eunomius malunt Deum malum, quam bonum habere, 31, 117. Eunomius primis Joannis verbis confutatus, 455, 57. Vid. Ariani.

Eunomianus ex impietatis Arianae fonte progrediens, generationem Christi asserit ex Philosophiae traditionibus colligendam, 704, 7.

Eunuchi qui se ipsos castraverunt, damnandi, 206, 76.

Euphrati origo est in Armeniae locis, 843, 2.

Eusebius episcopus Bononiensis, 803, 66 et seq.; 786, 1; 788, 10; 789, 11; 805, 76 et seq.; 791, 10 et seq. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 57.

Eusebium Vercellensem episcopum, quem numquam ante cognoverant, posthabitis civibus, omnis elegit Ecclesia; meritoque creditum quod divino esset electus judicio, quem omnes postulavissent, 1023, 2. Exivit de terra sua, de cognatione sua, et domestico otio peregrinationem praetulit: pro fide quoque exsilii dura praeoptavit atque elegit; et quid eo in exsilio egerit, 1038, 68. Primus in occidentis partibus diversa inter se Eusebius sanctae memoriae conjunxit; ut et in civitate positus instituta monachorum teneret, et Ecclesiam regeret jejunii sobrietate, 1038, 66. Prior levavit vexillum confessionis, ejusque patientia monasterii coaluit usu, et durioris observationis consuetudine hausit laborum tolerantiam, 1039, 70 et seq. Vid. Dionysius.

Eusebius episcopus, 819.

Eusebii Nicomediensis epistola lecta in concilio Nicaeno, 518, 125.

Eustathius episcopus, 786, 1; 805, 76.

Eustorgius confessor, 868, 8.

Εὐσχημόνως quid significet, 59, 230.

1453 Eutropius episcopus, 819.

Eva. Mulier excusationem habet in peccato, vir non habet, 255, 25 et seq. Vid. Femina.

Evagrius non habet quod urgeat adversus Flavianum, 1006, 1. Evagrius et Flavianus uterque alienae magis ordinationis vitiis, quam suis fretus, 1007, 5. Evagrius eo defensabilior sibi videtur, quod eum refugit Flavianus, ibid. Propter Evagrium et Flavianum totus orbis concutitur, 1006, 1. Dolori erat inter orientales atque occidentales interrupta sacrae communionis esse consortia, 817, 1. De causa Flaviani et Evagrii referendum arbitramur ad sanctum fratrem nostrum Romanae sacerdotem Ecclesiae, 1007, 7. Vid. Theophilus.

Evagrius presbyter et legatus, 789, 11; 805, 76.

In Evangelistis loquitur Spiritus sanctus, 606, 29. Vid. Animalia.

In Evangelio plenitudo, semiperfectio in Lege, 978, 6. Plena mensura in Evangelio est; semiplena in Lege, cujus plenitudo novum est testamentum, 895, 9. Hic umbra, hic imago, illic veritas. Umbra in Lege, imago in Evangelio, veritas in coelestibus, 63, 248. Tria haec secundum Legem esse cognovimus, umbram, imaginem, veritatem: umbram in Lege, imaginem in Evangelio, veritatem in judicio, 1164, 109. Umbra Judaeis carnalibus, imago nobis, veritas resurrecturis, ibid. Lex severitatem; Evangelium indulgentiam habet, qua peccata donantur, 1081, 3. In Lege servitus, in Evangelio libertas, 936, 22. Liber est, cui gratia promittitur; servus, cui jugum Legis imponitur, 1089, 2. In Lege sacrificium, in Evangelio misericordia est, 405, 54. Gratias Evangelio, per quod videmur Christo, dum facta ejus legimus, interesse, 202, 61. Vid. Lex.

Varii modi legendi initia Evangelii secundum Joannem, 504, 43. Vid. Joannes. Evangelium lectum in Ecclesia, 865, 8. Lectio recitata, sed casu, 868, 19.

Eventius episcopus Ticinensis, 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 56.

Eventii episcopi subscriptio, 969, 14.

Ex quo et per quem non tamquam compugnantes syllabae, sed tamquam sociae atque concordes sunt, 651, 89. Ex quo aliquid, et per quem aliquid, nullam discretionem habent, 547, 143 et seq. Quod ex aliquo est, aut ex substantia est, aut ex potestate ejus, 642, 42.

Excommunicatio. Bene dicitur tradi satanae, qui separatur a Christi corpore, 410, 78. Venit in virga, qui a communione sacra convictum removit, ibid. Sequestrari oportet a sacramentis graviter lapsum, 411, 79. Militibus praeceptum, ut abstinerentur a communionis consortio, 855, 13. Ex templo ejicitur, qui dignitates vendit et honores, qui vendere vult simplices mentes fidelium, 869, 21. Sunt extra Ecclesiam tamen, qui eos in communionem non vocent sacramentorum coelestium, qui in aliquos capitalem sententiam ferendam aestimaverunt, 892, 2. Num in hoc laudandi sint? ibid. et seq.

Exemplis amplius proficitur, et cur? 163, 2. Quarum virtutum laudem miramur, earum studeamus adipisci industriam; et quas praedicamus in aliis, eas in nobis taciti recognoscamus, 1045, 97. Vid. Paulus.

Exercitiis domesticis ac propriis res omnis augetur, 10, 33.

Exire usu nostro quid sit? 466, 110.

Exsilium patriarchae non putarunt, quod devotio obiret, non necessitas imperaret, 1159, 95.

Exsuperantius episcopus Dertonensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 60.

Extrema-Unctio. Novatiani manus imponunt, et benedictionis opus credunt, si quis forte revaluerit aegrotus, 400, 36.

Ezechiel videt adhuc, et viget, et vigebit, 242, 117. Vid. Gothi.

F

Fabricii ducis Romanorum praeclarum factum, qui regi medicum, pollicentem daturum se ei venenum, remiserat, 130, 91.

Factum esse non semper ad creaturam refertur, 503, 35. Vid. Christus.

Factis in omnibus aut a virtute correctiones sunt, aut a malitia prolapsiones, aut media, aut indifferentia, 935, 20.

Fama. Vid. Bonorum judicia.

Fames superiore anno, sed in quibusdam tantum regionibus, 837, 17 et seq.

Faustae Basilica, 875, 2.

Faustinus uterque Eusebio redditus est, 1004, 1. Faustinus spiritalem nutrivit columbam, ibid. Faustinus parvulus tussi laborat, ad sanctam sororem curatum venit, 1004, 2.

Faustinum propter germanae suae obitum acerbo moerentem dolore consolatur Ambrosius, 944, 1 et seq.

1454 Felix et Nabor, 874, 2.

Felix ordinationem accepit per impositionem manus Ambrosii, 764, 5. Ejus magisterio plerique Comensium coeperunt credere, et doctrina ejus verbum Dei receperunt, ibid. Felicis episcopi natalis dies in exordio kalendarum Novembrium, 763, 2. Ab basilicae dedicationem vocatur, ibid.

Felicis episcopi subscriptio, 969, 14.

Felix episcopus Jadertinus, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 62.

Felix episcopus legatus Afrorum, 786, 1; 790, 16; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 58.

Felix diaconus ab Ambrosio missus ad perferendam Theodosio epistolam, 1021, 3.

Felix Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Felix Ambrosio misit tubera mirae magnitudinis, 762, 1. Arguitur ab Ambrosio quod eum nequaquam revisat, ibid., 2.

Felicis orationibus Ambrosius se commendat, 763, 3.

Femineum sexum non accusandum, quod erroris causam invexerit. 253, 16 et seq. Sine muliere homo non habet laudem, in muliere praedicatur, 254, 22. Graeco more influxit, ut feminae virilibus quasi succinctioribus tunicis utantur, 1061, 4. Magis interioris hominis ornamenta feminis requirenda, 295, 64. Quemadmodum femina, et quod est amplius vidua, possessionem regeret tributariam? 1101, 7.

Fenore saepe conciderunt populi, et ea publici exitii causa fuit, 843, 4. Bonum fenus spiritalis gratiae, 764, 6.

Ferae hominis imperio mansuescunt, 974, 16.

Fictum et simulatum nihil verae virtutis est, nec diuturnum esse solet, 97, 112 et seq.

Fidei definitio est, ut veritas, non verba pendantur, 723, 89. Sola fides utrique indiscreta sexui, census virorum, dos virginum, 281, 13. Non potest sine regula veritatis fides stare, 606, 30. Nervi sunt et quidam artus sapientiae non temere credere, maxime in causa fidei, 761, 28.

Aufer argumenta, ubi fides quaeritur, 460, 84. Si ratione convincor, fidem abnuo, 1157, 89. In cohortatione ad fidem religiosa confessio est, in disceptatione incauta praesumptio, 444, 4. Divina crede, ubi humana non invenis, 460, 79.

In plenitudine Ecclesiae non signo sed fide veritas colligenda est, 358, 15. Patriarchae haereditatem nobis fidei reliquerunt, 1200, 9. Ea est sola fides, quae est in Evangelio, 1091, 9.

Fidei nostrae assertio seu symbolum proponitur, 445, 6. Quae sit professio fidei, quam adversus Sabellianos, Arianos et Photinum a majoribus traditam tenemus, 990, 4 et seq. In christiano viro prima est fides, 349, 1. Non pecuniam Deus, sed fidem quaerit, 488, 82. Anathema ei qui non explicat fidei libertatem, 793, 26.

Fides vera numquam turbatur, 703, 1. Fidem non timor cogit, sed affectus exhibet, 79, 38. Qui credidit Christo, in cruce licet positus, et inter confessi sceleris supplicia constitutus, merita latronis exuit, praemia innocentis emeruit, 573, 125. Habet qui credit suam gratiam; habet autem alteram, si fides ejus passionibus coronetur, 404, 50. Major fidei gratia, si quis pro religione contemnat dolorem, 1074, 14.

Bona substantia fides, in qua spei nostrae est patrimonium, 419, 15. Fides velut praevia charitatis occupat animam, et praeparat semitas venturae dilectioni, 1094, 8. Qui diligit, utique credit, et credendo unusquisque diligere incipit, 1093, 5. Haec est charitas major imperio, si fides tuta sit, quae servat imperium, 841, 23.

Fides prompta dura sui censor est, 1040, 73. Nihil sublimius fide, 826, 11. Ecclesiae fundamentum est, 711, 34. Fundamentum est justitiae, 38, 142. Non dignitas prosapiae meritum, sed fides affert, 278, 3. Justum fides non Lex facit, 870, 24. Servus sub metu, liber ex fide: ille sub littera, iste sub gratia: ille in servitute, iste in spiritu, 1084, 5. Ubi fides, ibi libertas; ubi libertas, ibi gratia; ubi gratia, ibi haereditas, ibid. Fides thesauris omnibus opulentior, 488, 92. O thesauris omnibus opulentior fides! o virtutibus corporis omnibus fides fortior! o medicis omnibus salutarior! 237, 100.

Sine munimento fidei bona opera non possunt manere, 72, 7. Bona fides, cum pulchro operum renitet ornatu, 473, 14. Textile opus est, quando fidei facta concordant, 472, 9. Duorum testamentorum, id est, plenae fidei pretio prophetia consummationem accepit fidei, Ecclesia plenitudinem, 978, 5.

Fides est, quae liberat per sanguinem Christi, 1080, 11. Credere in Christum lucrum vitae est, 405, 53. In omnibus decora est fides, justitia grata, mensura aequitatis jucunda, 124, 66. Fides aeternum patrimonium est, pecunia temporale, 351, 8. Misericordia largior, ubi fides promptior, 1455 216, 9. Tamquam ex syngrapho fides impetrat, 434, 80. Fides ipsa abundat sibi, satis superque suo censu dives, 757, 11.

Messis nostra fides animorum est, 840, 28. Per fidem Domini futura erat messis fecunda virtutum, 602, 10. Sunt bona fidei pascua, in quibus collocatur sanctus Dei, 905, 2. Nullum Deo credidisse poenituit, 673, 42. De omnibus bene judicat, qui fidem esse in omnibus arbitratur, 125, 68. Tantum gratiae fides habet, ut ubi ante diem fetebat mortuus, illic bono odore tota repleatur domus, 430, 63. Praestant fidei, quam generationis haeredes, 1093, 1. Fidei ista victoria est, ut quos gentiles praecipitarunt, maria reddiderint, 837, 15. Bona fides, quae frequenter operatur in mortuis, 1201, 10. Pietatis unitas est bene credere, et unitas impietatis est male credere, 606, 30. Vid. Aetas.

Magnum damnum animae, si quis fidem amiserit, vel gratiam quam fidei pretio acquisivit, 777, 2. Evidens divinae indignationis causa praecessit; ut ibi primum fides Romano imperio frangeretur, ubi fracta est Deo, 496, 139. Satis claruit eos qui violaverint fidem, tutos esse non posse, 496, 141. Tanta est incredulorum perfidia, ut tolerabilior sit diaboli plerumque confessio, 878, 16. Vid. Charitas, Cibus, Ecclesia.

Fidei causa in Ecclesia, non in palatio agenda, 864, 3. De fide in Ecclesia coram populo debet tractari, non in imperatoris consistorio, 863, 17. Jure damnandus, qui gentiles in causa fidei judices elegit, 871, 27 et seq. Vid. Ambrosius, Episcopus.

Fideles Romae dicuntur, qui baptizati sunt, 349, 1.

Fideles sibi nemo putet, quos vel pecunia vel adulatione obligandos sibi crediderit, 98, 118.

Fides cur dicantur fila chordarum citharae, 1201, 10.

Filio Dei duodecim divinitatis indicia et nomina conveniunt, 471, 3 et seq. Dei nominis et dignitas et veritas communis est Filio, 500, 17. Quae sint definitiones de Filio Dei, quae non queunt solvi, 473, 14.

Filius primogenitus; quia nemo ante ipsum: unigenitus; quia nemo post ipsum, 462, 89. Filius est Verbum Dei, natum non prolatum, 539, 101. Nonnulli aliud Dei Verbum, aliud Dei Filium crediderunt, 714, 48. Qui negat Deum verum unigenitum Dei Filium, anathema sit, 804, 70. Anathema illi qui negat Filium secundum divinitatem aequalem Patri, 796, 39. Qui bonum Filium Dei non confitetur, anathema sit, 794, 30. Qui negat Filium Dei sapientem, anathema sit, 793, 27. Solum verum Filium Dei qui dicit, et non vult dicere Dominum verum, videtur negare, 791, 20. Anathema ei qui hoc non confitetur, ibid., 21.

Multis coacervatis argumentis Filium Dei creaturam non esse evincitur, 575, 137 et seq. Probatur aliis argumentis eadem veritas, 461, 86 et seq. Ab omnibus excipit Dei Filium, qui excipit et Patrem, 606, 29. Filius Dei secundum divinitatis potentiam nec nomen habet, nec consortium commune cum servis, 567, 96. Variis argumentis probatur Filium Dei esse verum Deum, 465, 108 et seq. Et Deum bonum, 473. Unius cum Patre esse substantiae variis Scripturae testimoniis probatur, 516, 108 et seq. Patris ac Filii una divinitas variis Scripturae testimoniis probatur, 447, 20 et seq.

In Patre et Filio nulla distantia divinitatis est, sed una majestas, 484, 73. Unum est cum Patre Filius per substantiam naturalem, non unus secundum Sabellianam perfidiam, 659, 135. Filius Dei datus est nobis non Sabellianis, qui eumdem asserunt Patrem esse, quem Filium, 507, 58. Filius Patri et dicitur et probatur aequalis, 483, 69. Aequalitas Patrem Filiumque distinguit, unitas Patrem Filiumque non separat, 689, 116. Filius splendor Paternae lucis, coaeternus, propter virtutis aeternitatem: inseparabilis, propter claritudinis unitatem, 541, 108. Una est Patris et Filii gloria, 486, 82. Vid. Pater.

Haec utilitas, haec merces est perfectae virtutis, hoc divinum et incomparabile munus, ut cognoscamus cum Patre Christum, nec separemus a Patre Filium, 554, 17. Solus cum dicitur Deus, non separatur etiam Dei Filius, 498, 10 et seq. A Patre Filius non separandus, ubi legitur: Beatus et solus potens, 499, 15 et seq. Filius semper est cum Patre et in Patre: cum Patre per distinctionem indissociabilem Trinitatis aeternae, in Patre per divinae unitatem naturae, 537, 88. Ille credit in Filium, qui confitetur et Patrem, 573, 120. Nec minus habet Filius, quia Pater non est: nec Pater minus habet, quia Filius non est, 537, 90.

Dedit Pater Filio non quasi posteriori jure generationis, non munere largitatis, 547, 140. Pater dedit quasi Filio per generationem, non quasi inopi per gratiam, 520, 133. Perfectus Pater perfectum Filium genuisse creditur, 445, 9. Habet Patrem Filius, sed non temporalem, non ex passione, non ex conceptione, non ex gratia, sed ex generatione, 573, 123. Filius generatus quasi sempiternus, 1456 quasi Verbum, quasi splendor lucis aeternae; et cur? 459, 79. Filius Dei omnia a Patre jure generationis accepit, et totum Patrem gloria suae majestatis expressit, 592, 224. Filius Dei immortalitatem habet in natura, habet in substantia; et habet non per gratiam temporalem, sed per sempiternam divinitatem: habet non ex dono quasi servus, sed ex generationis proprietate, quasi Filius coaeternus, 557, 36. Quod nos in Patre et Filio unum sumus, non naturae est, sed gratiae: quod Filius et Pater unum sunt, non hoc Filius accepit per gratiam, sed naturaliter, ut Filius possidet, 528, 37. Filii ea omnia sunt, quae Pater habet, aeternitatem, majestatem, divinitatem, quae nascendo possedit, 477, 38. Inter Patrem et Filium generationis expressa distinctio est, 447, 16. Si naturam cupio designare divinam. Deum verum debeo nominare: cum autem Filium dico, generatum significo: cum Patrem quoque dico, generasse declaro, 725, 98.

Principium fidei nostrae est scire quod genitus est Dei Filius, 472, 5. Licet scire quod natus sit Filius, non licet discutere quemadmodum natus sit: illud negare mihi non licet, hoc quaerere metus est, 456, 65. Generatio divina supra omnia est, late patet, supra omnes cogitationes ascendit et sensus, 456, 63 et seq. Generatio paternae proprietatis est, non potentiae, 536, 81 et seq.; 537, 90; 540, 103. In generatione divina nihil praecedit nec velle nec nolle, 540, 103.

Filius exiit a Patre ut Deus ex Deo, 466, 110. Cum legimus Deum ex Deo, non duos Deos dicimus, 448, 23. Qui ex Deo processit, et a Deo exivit, nihil aliud potest habere, nisi quod Dei est, 465, 107. Fons Pater Filii est, radix Pater Filii est, 545, 126. Cur Filius Dei imago Patris dicatur? 728, 112.

Filius Dei novit omnia, et praescientiam habet omnium et diei judicii, 656, 117 et seq. Filius Dei novisse se diem judicii demonstravit, 588, 203 et seq. Pater audit Filium, sicut et Filius audit Patrem, 660, 137. Ut quod velit Pater, Filium non ignorare dicamus, audisse memoramus, 659, 132.

Unius majestatis Patrem Filiumque esse variis Scripturae testimoniis probatur, 515, 103 et seq. Unitas potentiae et majestatis Patris et Filii et Spiritus sancti ex Scripturis probatur, 674, 48 et seq. Quod Patris est per majestatis proprietatem, id etiam Filii est per ejusdem claritudinis unitatem, 514, 98. Sempiternitas Filii paternae majestatis insigne est, 455, 61.

Filius virtus est Dei, et ideo coaeternus, 669, 18. Filius neque principium assumpsit, neque finem habebit, 540, 107. Deus etsi Pater, non est prior Filio, 457, 68 et seq. Filius sicut Pater nec initium accepit, nec profectum, 459, 75.

Eadem Patris et Filii vita est, 545, 125. Plerique Filium fontem vitae memorarunt significatum, et fontem Spiritus sancti, 631, 172. Aequalitas Filii ad Patrem per unitatem vivificationis astruitur, 544, 128. Pater est in Filio, non ut egentem sanctificans, nec ut vacuum implens, 527, 35.

Probatur variis argumentis Filium Dei esse omnipotentem, 476, 34 et seq. Nec ullam impossibilitatem ei convenire, 530, 52 et seq. Nihil potestatis inter Patrem et Filium certum est interesse, 546, 134. Per naturam et majestatem unum est cum Patre Filius, et per operationem non discrepat, 532, 59. Cum eadem gratia a Patre Filioque deposcitur, eadem potentia declaratur, 522, 140 et seq. Nihil sine Patre facit Filius; quia communis operatio et unitas potestatis est, 1092, 10. Non Patri aut Filio prior vel secundus est actus, sed idem unius operationis effectus, 660, 136. Unum est opus Patris et Filii, etiamsi non placeat Arianis, 513, 91. Aequalem sibi Pater Filium confitetur operis unitate, 634, 2.

Credas necesse est ex Dei Filio omnia, quia omnium sicut Pater et auctor est et creator, 548, 149. Nec Pater solus sine Filio coelos fecit, nec sine Patre Filius, 556, 30. Impossibile est ut opus Filii cum Patris non conveniat voluntate, 533, 68 et seq. Filius sine exemplari mundum fecit, 529, 44; 532, 61 et seq. Habet generationis inusitatae gloriam, qui habet potestatis inusitatae gratiam, 459, 76. Filius Dei fecit esse non natos, 542, 114.

Unum imperium Patris et Filii esse variis testimoniis probatur, 513, 92 et seq. Eousque unum Patris et Filii regnum est, ut quod Filius tradit, Pater accipiat: et quod Pater accipit, Filius non amittat, 577, 153. Pater et Filius ita sibi regnum tradunt, ut neque ille qui accipit, quasi alienum acquirat; nec qui tradit, amittat, 490, 105. Sicut Filius, regnum Patre accipiente, nihil perdit: nec Pater Filio cum sua tradit, amittit, 610, 49. Non arrogans putes Patris dicentis imperium, aut vile facientis Filii obsequium, 634, 2. Filius dicitur paraclitus sicut et Spiritus sanctus, 628, 156 et seq. Vid. Christus, Trinitas, Verbum.

Filium Patre minorem non esse, quia missus est, ostenditur, 484, 74 et seq. In quo missus dicatur? 568, 99. Quomodo 1457 et in quo Patri sit subjectus? 578, 154 et seq. Amentes eos aestimare debemus, qui Dei Filium secundum naturam divinitatis subjectum injuriae putaverunt, 713, 44.

Filius Dei juxta veteris seriem testamenti ab Adam offensus, ab Abraham visus, adoratus a Jacob est, 612, 55. Plerique dicunt Patrem Deum ab Esaia visum, Paulum Spiritum dixit, Lucas probavit, Joannes Evangelista ad Filium retulit, 698, 165. Quidam secundum divinitatem Filium Dei visibilem putant, 612, 58. Ubi sunt, qui filium Dei dicunt esse de tempore Melchisedech? 373, 1.

Filius secundum carnem minor est Patre, 796, 37 et seq. Filium Dei frequenter legimus secundum carnem factum et creatum, 645, 58 et seq. In quo natus, et in quo factus? 462, 93. In quo creatus? 463, 96. Non nobis natus, sed datus est: et cur? 507, 55. Hic ex Maria omnibus misericordia sua natus est, sed perfidia haereticorum fecit, ut non omnibus nasceretur, qui omnibus natus est, ibid., 56 et 57. Ecclesiastica fide et Dei Patris et David idem atque unus est Filius, 570, 106. Filius ad redimendam suo sanguine salutem mundi solus immaculatus ex alvo Virginis processit, 529, 44. Non aliquid ad substantiam Filii Dei accedit, sed ad nostram utilitatem, quod a nobis cognoscitur, 564, 69. Non potest ullus ad Patrem, nisi per Filium transire sensus, 456, 63. Sicut unitatem fateor esse vitae coelestis in Patre et Filio, per divinae unitatem substantiae; ita vel divinae naturae, vel Dominicae incarnationis excepto privilegio, societatem nobiscum vitae spiritalis in Filio esse profiteor per humanae unitatem naturae, 545, 128. Vid. Arius, Ariani, Christus.

Per Filium in naturae divinae consortium transimus, 722, 85. Quomodo dicit Pater noster, qui verum Filium Dei negat, per quem adoptivus acquiritur, 1085, 6. Illud grande testimonium quod filii sumus Dei, quia sumus haeredes Dei, cohaeredes autem Christi, 925, 4. Quis doleat sibi proprium pignus ereptum, cum ad solatium nostri Filium suum unicum pro nobis Deus tradiderit ad mortem? 1114, 4.

Filii, quia vivere non potestis, instituite liberos non ad usum corporis, sed ad virtutis officium, 1115, 5. Magis in adoptatis offendimus, quam in genitalibus filiis, 1103, 2. Vid. Matres.

Finis et principia in omnibus rebus praestantiora sunt, 972, 7.

Flagitiosi putant Deum nescire actus hominum, vel iniquum esse judicem, 14, 47.

Flavianus non habet quod metuat, 1006, 1. Flavianus ad precum auxilia et imperialium rescriptorum suffragia post Capuanae Synodi judicium remeavit, 1006, 3 et 6. Solus exsors Flavianus, ut ipse vult, sacerdotalis cousortii, qui nec imperialibus decretis, nec Sacerdotum conventui praesentiam faciat sui, 1007, 4. Vid. Capuensis Synodus, Evagrius.

Fletus praesentium merces est futurorum, 179, 21. Fletus oculorum necessitudini paratus misericordiam conciliat, laborem minuit, dolorem ablevat, servat pudorem, 195, 36. Vid. Lacrymae.

Formido ubi nulla, ibi libertas, 935, 19.

Fornicatio et immunditia non sit in Dei servulis; quia immaculato servimus Dei Filio, 756, 8.

Forte et forsitan, Graece τάχα, in Scripturis non vox ignorantis est aut dubitantis, 423, 30 et seq.

Fortitudo in duobus generibus spectatur, externa corporis despiciendo, et ea quae summa sunt persequendo, 48, 181. Dividitur in res bellicas et domesticas, 46, 175. Et in rebus bellicis excelsi animi magnitudine, et domi eminet, corporisque praestat viribus, 31, 115. Virtus bellica nostris non defuit in veteri Testamento, 52, 205 et seq. Vid. Bellum.

Fortitudo christiani athletae, 48, 182. Fortitudo vim quamdam ferocientis virtutis habet, mortisque contemptum, 241, 114.

Fortitudo sine justitia iniquitatis est materia, 47, 176. Haec est vera fortitudo, quae naturae usum, sexus infirmitatem mentis devotione transgreditur, 195, 37. Fortitudo vocatur, quando unusquisque se ipsum vincit, 48, 180, et inordinatos animi motus, ibid. Adversus vitia omnia dimicare debet, 51, 202 et seq. Nec tentetur cupiditatibus, nec frangatur metu, 52, 203. Vid. Benevolentia.

Fortis est viri providere futuris, 51, 189. Non in inferenda, sed in depellenda injuria lex virtutis est, 47, 178. Fortitudo non solum secundis rebus, sed etiam adversis probatur, 53, 209. Praestantior est fortitudo paucorum, quam remissio plurimorum, 1075, 18. Vid. Avaritia.

Forum fugiendum, fugiendae plateae, 225, 46.

Fratres uterini, id est, diverso patre, sed eadem matre geniti, 1020, 10. Non mediocris fraterni amoris usura, nec vilis naturae sors, quam cumulant incrementa virtutis, 1458 1136, 80. Invidia atque jactantia in plerisque solent fraternae pietatis jura vacuare, 1193, 76.

Fraus omnis turpis est, 123, 65. Nihil agit sapiens, nisi quod cum sinceritate, sine fraude sit, 115, 29. In vendendis haereditatibus nulla fraus adhibenda, 125, 70 et seq. Vid. Sinceritas.

Frugalitatem moderatam qua exuitur onere, induitur salubritate, plus amat caro, 1044, 91.

Frumentarii pretii captatores arguuntur, 117, 38 et seq.

Fucatum non placet, 21, 75. Fucum faciunt, qui non audent explicare quod sentiunt, 467, 118.

Furta occulta servorum, divitum rapinae publicae, 113, 22.

Futura pro praeteritis dicere moris est Scripturis divinis, 508, 59. Praesentium species indicium est futurorum, 1121, 29. Quid imprudentius, quam quod futurum scias, id cum acciderit, ferre non posse? 1136, 4.

G

Gabaonitae inhospitales, immites, intolerabiles, 773, 6. Eorum ob violatam in Levitae uxore castitatem ultio, ibid. et seq.

Galliarum episcopi legatos ad Aquileiense concilium miserunt, 806, 1. Ab eo libenter suscepti, ibid. Gallorum episcoporum synodus, 1181, 25. Eorumdem frequentes dissensiones, 1181, 25. Vid. Africa, Concilium, Concilium Nicaenum.

Gazophylacium est collatio fidelium, sumptus pauperum, requies egenorum, 894, 4.

Gedeonis electio quid figuret? 599, 1. Ejus sacrificium quo haedum supra petram obtulit, quid etiam figuret? ibid., 2 et seq. Non ambiguus, sed providus, ne nos ambigeremus, 601, 6. Praevidit quia verum et spiritalem rorem etiam gentium nationes erant fidei perceptione bibiturae, 601, 9. Volebat lavare pedes Angelo Domini, qui apparuit sibi, 602, 25. Hydriae in quibus faces accendi jussit, quid figuraverint? 630, 167. Vid. Vellus.

Geminianus episcopus, 969, 14.

Gemitus pius et plenus auctoritatis, 930, 5. Quis gemitus Christi et gemitus Spiritus sancti? ibid. et seq.

Generatio non potestatis, sed naturae est, 721, 79. Genitum non proprietatem naturae, sed significationem generationis exprimere exemplis evidentioribus probatur, 724, 97. Vid. Filius Dei.

Genialis Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Gentiles pretiosa et grandia sonant, veri effeta defendunt: Deum loquuntur, simulacrum adorant, 833, 2. Geptiles idolis suis reverentiam tacendo deferunt, 177, 12. Praedia delubris gentilium sublata, 837, 16. Vid. Pagani.

Germinator Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Gervasii et Protasii corpora ab Ambrosio reperiuntur, 874, 2. Viri mirae magnitudinis, 875, 2. Ossa omnia et sanguinis plurimum reperiuntur, ibid. Translata, vespere jam incumbente, ad basilicam Faustae, ibid. Sequenti die in basilicam, quam appellant Ambrosianam, translata, et caecus sanatus est, ibid. Miracula ab iis tum facta, 876, 9. Oraria et indumenta jactitantur super reliquias sacratissimas, et tactu ipso medicabilia reposcuntur, ibid. Sanguine tumulus madet, apparent cruosis triumphalis notae, inviolatae reliquiae loco suo et ordine repertae, avulsum humeris caput, 877, 12. Acclamavit populus, ut in dominicum differretur diem martyrum depositio: sed tantum obtentum, ut sequenti fieret die, 878, 14; 880, 23. Ambrosii ea de re ad populum concio, ibid., 15 et seq. Caecus Severus nomine, lanius ministerio, martyrum beneficio sanatus, 872, 2; 878, 17. Id negabant Ariani, ibid. Eorum sanguis clamat coloris indicio, sanguis clamat operationis praeconio, sanguis clamat passionis triumpho, 880, 23. Gervasius et Protasius sterilem martyribus Ecclesiam Mediolanensem, jam plurimorum matrem filiorum laetari passionis propriae fecerunt titulis et exemplis, 876, 7. Hos agnoscunt daemones, sed Ariani agnoscere nolunt, 880, 22. Vid. Mira Cula.

Gladio alieno tolerabilius est, quam nostro perire, 6, 15.

Gloria dilata fugit, nec facile comprehenditur, 107, 153. Quos manet gloria, exspectat injuria, 17, 60. Gloriae appetentia frequenter nocuit, immoderatius expetita; semper autem, usurpata, 52, 203. Quo gloriosior factus es, eo amplius auctori tuo deferendum noveris, 962, 26.

Gog Gothus est, 495, 138. Gothos tribunos possessio Romana suscepit, 855, 9. Gothorum bella prophetavit Ezechiel, 495, 137. Gratiano imperatori victoriam in Gothos spondet Ambrosius, 495, 136 et seq. Gothi precibus sancti Acholii e Macedonia pulsi, 820, 6. Saeviente lue et ardenti pestilentia perturbati ac territi fugerunt, regressi postea pacem rogaverunt, 820, 7. Vid. Acholius.

Grata. Vid. Justa.

Gratia Domini non quasi ex mercedis merito, sed quasi 1459 ex voluntate defertur, 289, 43. Gratia munus largientis est, poenitentia delinquentis remedium, 426, 44. Per Joannem poenitentia, per Christum gratia: istam quasi Dominus donat, illam quasi servus annuntiat, ibid. Quomodo sine Spiritu potest esse gratia, cum gratia divina omnis in Spiritu sancto sit? 626, 127.

Gratia ex offensione processit, potentia ex infirmitate, vita de morte, 635, 8. Superbia culpam invenit, culpa autem gratiam fecit, 1079, 9. Non deseramus jura naturae, sed dona gratiae praeoptemus, 1145, 41. Remedium nostrum Christi gratia est, et corpus mortis corpus est nostrum, 1144, 41. Incrementa per naturam, quae divini habet gratiam muneris, 786, 15. Majoris esse virtutis gratiam, quam naturam, 339, 52. Ille vincit, qui gratiam Dei sperat, non qui de sua virtute praesumit, 1204, 25. Deo convenit, ut quos invitaverit per gratiam, eosdem gratiae ipsius incrementis provehat, 957, 6. Servi sumus creatoris nostri; sed libertatem habemus, quam per gratiam Christi accepimus, 1090, 3.

Bona aqua spiritalis gratiae, 633, 182. Inseparabilis est plenitudo gratiae spiritalis, sed nobis pro nostrae participatur facultate naturae, 620, 93. In singulis hominibus universa dona divina esse non possunt; pro captu unusquisque id accipit, quod aut desiderat, aut meretur, 663, 150. Ex quo Christus te redemit, corrigat gratia, quem poena non emendaret, sed plecteret, 897, 20.

Gratia in eo ipso quod habetur, refertur, 44, 166. Et habendo solvitur, et solvendo retinetur, 100, 127. Est hujusmodi vis, ut et cum refertur, habeatur; et habendo referatur, 1126, 46. Quid tam secundum naturam, quam referre auctori gratiam, 1126, 45. Nullum referenda gratia majus est officium, 1126, 44. Praedicare quod acceperis, non est superbia, sed devotio, 377, 19. Non dare cuiquam vix licet, non reddere vero non licet, 42, 141. Conferre gratiam bonum est: at qui referre nescit, durissimus, 43, 162. Quod si homini non referre, simile homicidio judicatum est, quantum crimen est non referre Deo! 1126, 44. Vid. Gloria, Officium.

Gratianus augustae memoriae, 825, 5. Vocatur sanctus imperator, 451, 43 et seq.; 452, 47; 606, 27; 661, 143. Vocatur fidelis Augustus, 626, 128. Totius orbis Augustus, 443, 1. Fidem ab ipsis incunabulis pio semper fovit affectu, ibid., 2. Scripsit Ambrosio sua totam epistolam manu, 753, 3. Fidei libellum ab Ambrosio petiit, 444, 3. Ambrosius optat aures ejus mundari, ut libellum suum legat, et omnibus fidem praeferat, 470, 134 et seq. Non in Gratiano imperatore mens lubrica, sed fides fixa, 496, 142. Reddidit Ambrosio quietem Ecclesiae, 753, 2. Ita se assertione fidei testificatus est delectatum, ut basilicam Ecclesiae sine ullo monitore praeceperit reformari, 604, 19. Sic sequestraverat basilicam, ut fidem probaret; sic probavit, ut redderet, ibid., 21. Fuit fidelis in Domino, pius, mansuetus, puro corde, tam castus, ut praeter conjugium nescierit feminae alterius consuetudinem, 1193, 74. Ecclesias ab omni sacrilegorum labe purgavit, 809, 11. Privilegia et cultus gentilium Romae sustulit, 825, 5; 842, 39; 1180, 20. Ambrosium parentem suum vocat, et ad se invitat, 751, 1 et seq. Illi gratias agit concilium Aquileiense, 806, 1 et seq. Gratianus pepercisse se pluribus recensendo pietatis suae recordatione mulcetur, 1213, 52. Qui contra eum levavit arma, nondum abrogavit ejus decreta, 827, 16. Ambrosium inter sua pericula requirebat, in suis extremis eum appellabat, 1195, 79.

Gratianus indigna morte praereptus, 1208, 39. Maximus Gratiani reliquias Valentiniano negat, 890, 9. Gratianum et Valentinianum non discrevit tumulus, quos non discernebat affectus: non causa mortis separavit, quos pietas una jungebat: non virtutum distantia dispares fecit, quos religio una fovebat, 1194, 79. Theodosius ultor Gratiani, 1208, 39. Illum mortuus complectitur, ibid. Ascendenti animae Valentiniani occurrit; et quibus verbis eam sit allocutus, 1192, 72. Vid. Ambrosius, Gothi, Theodosius, Valentinianus.

Gregorius nequaquam secundum traditionem Patrum Constantinopolitanae Ecclesiae sibi sacerdotium vindicat, 815, 4.

Gubernator novit quota vigilia procedat Arcturus, quales ortus exploret Orionis, 586, 196.

Gygis annulus, 115, 30.

Gymnosophistae Indorum, 938, 34 et seq.

H

Habacuc sine pennis volavit, 976, 20.

Haereses sub optione nominis christiani, et quadam nuncupativa fidei germanitate parricidalibus gladiis nos cupiunt vulnerare, 705, 12. Haeresis velut quaedam Hydra fabularum vulneribus suis crevit, aut velut quaedam monstruosi Scylla portenti in varias formas distincta perfidiae, 1460 velut supervacuum christianae sectae nomen obtendit, 452, 46. Omnes haereses Joannes piscator noster primis Evangelii sui verbis exclusit, 454, 57. Haeretici vere mortem habent in laudibus Christi, 869, 19. Omne peccatum circa singulos est, haereticorum vero et schismaticorum in universos, 421, 24. Dies me citius deficiet, quam nomina haereticorum, diversarumque sectarum, 711, 35.

Hamilcar in ipsos, quos adolebat, se praecipitavit ignes, 841, 37.

Hebion. Christus Filius Dei est contra Hebionem, 569, 105.

Hebraeus verus totus est Dei; totum quod habet, libertatis est, 780, 14.

Helena Constantini imperatoris mater stabularia primo fuisse asseritur, et sic cognita Constantio seniori, 1209, 42. Quomodo quaesierit lignum crucis Christi, 1210, 43 et seq. Quomodo illud invenerit, ibid., 45. Invenit titulum, Regem adoravit non lignum, 1211, 46. Invenit clavos, ac de uno frenos fieri praecepit, de altero diadema intexuit; quae Constantino filio suo misit, et utroque usque usus est, ibid., 47. Crucem in capitibus regum locavit, ut crux Christi in regibus adoretur, ibid., 48.

Heliodorus episcopus Altiniensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 61.

Herbarum germinatio, 1148, 55.

Haeredes sunt sine re, sunt et cum re, 1084, 3. Parvuli haeredes nomen nudum haereditatis, non auctoritatem usurpant, jubendi jus et utendi non habent, 1084, 4. Usu humano haereditatis pecuniariae haereditas facit, ut venerabiliora fiant jura pietatis, 1089, 1. Plus successori tuo relinquis, si portio ejus non ad luxum praesentium proficiat, sed ad pretium futurorum, 1138, 13. Habes qui tibi repraesentet haeredem: solve pauperi, quod debetur haeredi, ibid.

Haereditas illa sola est, in quibus est portio Deus, 899, 6. Haereditas vera et verae divitiae in quo sitae sint? 899, 5 et seq. Haereditatis divinae decorem capere improbi atque infirmi non possunt, ibid.

Herodes. Vid. Juramentum.

Hester vitae periculo honestatis decus secutam esse, 138, 123 et seq.

Hippocrates medicinae magister septem aetates vitae hominum explicuit, 979, 10.

Hippolyti fabulosa mors, 175, 6.

Hispania. Vid. Concilium Nicaenum.

Homo nomen sumpsit ab humo, et quid hoc ipsum doceat? 111, 16. Processit postremus creaturarum omnium, specie gratus, mente sublimis, ut omni esset creaturae miraculo, 974, 14.

Homo cur post omnes creaturas sit creatus? 970, 1 et seq. Cur statim ac a Deo creatus est, non sit laudatus, 253, 17 et seq. Scire se debet sive vir, sive mulier, quia ad imaginem Dei est, et similitudinem; ut animae sequatur, non corporis pulchritudinem, 295, 68. Homo hominis causa generatus, 36, 134. Quasi finis naturae formatus ad justitiam, inter caetera animantia justi arbiter, 973, 13. Deus hominem habitatorem mundi creavit, cui totus mundus patria foret, 983, 16. Deus concessit homini ea quae in mundo sunt, omnia; ut nullius indigeret, quod esset necessarium vel ad vitam, vel ad bonam vitam, 972, 11. Praemia ejus terrarum fructus sunt, et coeli lumina illa ad vitae praesentis usum, haec ad spem vitae aeternae, 971, 4. Homo quasi quaedam coelestis in terris creatura est, 972, 7. Homo mentis suae vigore tantum caeteris animantibus sui vigorem infudit; ut certatim quasi regi obediant, voci ejus obsecundent, 974, 16.

Non caro sumus, sed spiritus sumus in animae substantia et mentis vigore, 295, 68. In homine ad similitudinem Dei νοῦς est invisibilis, 974, 14 et seq. In eo nihil est inferius, quam quod videtur, 253, 17. Hoc servit, quod videtur; illud regit, quod non videtur, ibid. Homo quasi omnium habitator elementorum inter feras vivit, cum piscibus natat, super aves volat, conversatur cum angelis, terram inhabitat et coelo militat, sulcat mare, aere pascitur, cultor soli, viator profundi, piscator in fluctibus, in mari auceps, in coelo haeres, Christi cohaeres, 975, 19. Aetates vitae hominis secundum Hippocratem et Solonem, 979, 11 et seq. Effusi de utero de calidis in frigida, de humidis in arida, piscium more jactamur, quos naufragos in hanc vitam quidam velut naturae fluctus exspuerit, 1205, 26. Quid nobis miserius, qui tamquam spoliati et nudi projicimur in hanc vitam, corpore fragili, corde lubrico, imbecillo animo, anxii ad sollicitudines, desidiosi ad labores, proni ad voluptates? 1142, 29.

Homo vere amicus Dei, quasi charitatis divinae particeps, et haeres gloriae, 971, 3. Coelum de mundo, homo supra mundum; illud enim mundi portio; iste paradisi incola, Christi possessio, 972, 9. Deus eousque creatum hominem 1461 fovit, ut abdicatum redimeret, eliminatum reciperet, mortuum passione Filii sui unigeniti resuscitaret, 983, 16.

Homo vetus et novus, 252, 13. Ad imaginem Dei interior est homo, non iste exterior, 254, 20. Aliorum gratia foris est, hominis intus, 253, 18 et seq. Absconditus cordis homo, qui est pauper saeculo, ipse est locuples Deo, 295, 64. Sunt quaedam interioris membra hominis, cujus manus in actu, aures in auditu, pedes in processu quodam boni operis aestimantur, 647, 68. Custodi interiorem hominem tuum: noli eum quasi vilem negligere ac fastidire, quia pretiosa possessio est, 5, 11. Intus esto, intra animam tuam pacificam, mitem, tranquillam: non exeas de ea vas tuum istud aut honoribus, aut divitiis, aut arrogantia attollere, 910, 23. Vid. Anima.

Inter homines unitas naturae est ex communitate naturae, 527, 33. Vile figmentum sumus, cito vitia sentimus, 634, 183. Humani generis conditio atque natura ex puriore statu in deteriorem lapsa est, quando nequiorem attigit, 983, 14.

Honestas velut bona valetudo est, 58, 229. In honestate vitam beatam positam esse nulli dubitaverunt, 69, 1. Nihil expetendum, nisi quod honestum, 115, 29. Nihil deformius, quam nullum habere amorem honestatis, 122, 57. Sapiens non terrore poenae revocatur a culpa, sed honestatis regula, 115, 31.

Honestatis complex est semper utilitas, et utilitatis honestas, 130, 90. Quod honestum est, utile esse; et quod utile, honestum; et quod utile, justum; et quod justum, utile, 76, 25. Quod honestum, utile est; et quod utile, honestum; et contra, 110, 9; 121, 52 et seq. In Scripturis divinis hoc saepe invenimus assertum, 76, 23. Quod turpe est, non potest esse utile: neque rursus id quod honestum, esse inutile, 130, 90. Vid. Utilitas.

Doctores gentium ne honestatem quidem cum voluptate copulandam putaverunt, 1028, 23. Honestas quo minus sequitur gloriam, eo magis super eam eminet, 70, 2. Nullis adversis honestas impeditur, quae in his eminet, et magis praecellit, quam in prosperis, 132, 98. Quanta quatuor leprosis in Samariae obsidione honestatis cura? 136, 117 et seq. Vid. Decorum.

Honorati, 854, 6.

Honorius moriente Theodosio, pulsat adolescentiae fores, provectior aetate, quam Josias, 1202, 15. Flebat quod reverendas patris sui Theodosii reliquias non usque Constantinopolim prosequeretur, 1214, 55. Eum consolatur Ambrosius, ibid. et seq. Vid. Theodosius.

Hora. Non exiguum detrimentum est vel horae unius; et una hora totius vitae portio est, 1046, 97.

Horontianus a primo flore pueritiae haeres Ecclesiae, quae eum suscepit per manuum impositionem Ambrosii, 1068, 25. Ambrosium interrogat cur homo post omnes creaturas postremus sit creatus, 970, 1. A Lege coepit, in Evangelio confirmatus est, 1092, 15.

Hospitalitas est publica species humanitatis, 95, 103. Hospitalitatis praeceptum observandum, 186, 4 et seq. In officiis hospitalibus omnis quidem humanitas impartienda est, justis autem uberior deferenda honorificentia, 95, 107. Hospitalitas diligenda, et cur? 1047, 105. Legimus peremptos gravi populos excidio propter violata jura hospitii, 844, 6. Hospitem voluntarium magis quam ex necessitate esse oportet, 843, 6.

Hostes antiquo ritu peregrini dicebantur, 38, 141. Moyses in hoc mirabilis, quod divinitus intentata supplicia virtute propria etiam ab hoste detorserit, 130, 93. Justitiam etiam hostibus servari debere, 37, 139. Hostem ferire victoria est, 1018, 1.

Humanitas specialis et domestica virtus hominis, et unde sic dicta, 111, 16. Vid. Hospitalitas. Saepe flectit humanitas, quos nec virtus potuerit superare, nec ratio, 488, 89.

Humilitas haec est, si nihil sibi quis arroget, et inferiorem se esse existimet, 102, 134. Principium humilitatis Christus, qui formam servi accepit, cum Patrem Deum majestate virtutis aequaret, 506, 52. Flos humilitatis et simplicitatis est Christus, 226, 57. Non est humilitas, nisi sine fuco, sine fraude: ipsa est vera, quae habet piam mentis sinceritatem, 758, 18. Non indocta humilitas, sed quae habeat sui modestiam et scientiam, laudi datur, 92, 90. Ille laudabilior, qui humilior; ille justior, qui abjectior, 436, 91. Humilitas gratiam auget, 86, 67. Liberat periclitantes, jacentes erigit, 1205, 27. Nemo magis potest videre divina nisi qui humilitatis conscientia suae nescit attolli, 202, 62.

Hunnus adversus Juthungum accitus est, 890, 8. Coactus triumphos suos deserere, ibid. Vid. Chunni, Alani.

Hydri satis dentibus in regione Thebana inhorruisse armatorum segetem crediderunt, 1152, 70. Vid. Haereses.

Hyginus episcopus senex, cui nihil jam nisi extremus 1462 superesset spiritus, in exsilium sine veste, sine plumario ducitur, 891, 12.

Hymnus specialiter Deo dicitur, 59, 230. Hymnorum meorum carminibus deceptum populum ferunt; plane nec hoc abnuo, 873, 34.

I

Icarum perdidit, quod prius avem se fuisse fortasse crediderat, 1169, 129. Icarci volatus quid significaverint? 242, 116.

Idolis sumptus subministrare non licet etiam catechumenis, 1010, 2. Tolerabilius est unius sacrificium, quam lapsus omnium, 825, 8. Vid. Pagani, Valentinianus.

Ignavia non habet, quae habet, 899, 5.

Ignis alienus est libido, ignis alienus est omne injustae incendium cupiditatis, ignis alienus est omnis ardor avaritiae; hoc igni nemo mundatur, sed exuritur, 1058, 8.

Ignorantiam qui praetendit, cito meretur veniam, 1178, 13. Minor erat culpa, ubi culpae erat ignorantia, 1078, 5.

Illyrici et Thraciae vastitas, 86, 70. Captivos in ea factos Ecclesiae redemerunt, ibid. Illyrici ora suspecta, 818, 7.

Immodestia hominum tanta est, ut plerique deferre nesciant mentium religioni, quod deferunt aurium voluptati, 177, 14.

Immortalitas alia naturae divinae, alia nostrae, 500, 19. Quid gravius immortalitate miserabili? 1167, 124. Immortalitas oneri potius quam usui est, nisi aspiret gratia, 1146, 47.

Imperatores bimestres, 834, 7. Leges imperator fert, quas primus ipse custodiat, 861, 9. Hoc interest inter bonos et malos principes, quod boni libertatem amant, servitutem improbi, 946, 2. Usurpator bellum infert, imperator jus suum tuetur, 891, 10. Etsi es imperator, Deo subditus magis esse debes, 1011, 8. Imperatores, qui vobis deferri vultis, patimini ut deferamus ei, quem imperii vestri vultis auctorem probari, 1012, 12. In obitu fidelium imperatorum quidam fidei pudor, quaedam Ecclesiae verecundia est; et in immatura morte piorum principum omnis Ecclesiae moestior est pulchritudo, 1175, 6. Imperator intra Ecclesiam, non supra Ecclesiam est, 873, 36. Ecclesiae prodest christianos et pios esse imperatores, 1000, 14. Imperatores omnipotenti Deo et sacrae fidei militant, 824, 1. Quid praestantius fide imperatoris, quem non extollat potentia, superbia non erigat, sed pietas inclinet? 1201, 12. Fide magis imperatoris quam virtute militum quaeri solet victoria, 444, 3. Christianus imperator aram solius Christi didicit honorare, 835, 10. Ea quae sunt divina imperatoriae dignitati non sunt subjecta, 854, 8; 857, 16. Publicorum imperatori moenium jus commissum est, non sacrorum, 857, 16. Ad imperatorem palatia pertinent, ad sacerdotem Ecclesiae, ibid. Veteri jure a sacerdotibus donata imperia, non usurpata, 858, 23. Vulgo dicitur, quod imperatores sacerdotium magis optaverint, quam imperium sacerdotes, ibid. Semperne de Caesare servulis Dei invidia commovetur? 872, 30. Vid. Aequitas, Miles.

Impietas hoc ad calumniam sibi arcessit, ut imperiale nomen obtendat, 872, 30.

Impius ipse sibi poena est, 14, 46. Abolenda cum impio sunt impietatis exempla, 953, 23. Divinae habet consuetudo sententiae, ut qui gesserunt impia, ipsi propria confessione se damnent, 181, 28.

Impossibilitatum tres differentiae explicantur, 530, 48 et seq. Vid. Christus, Deus.

Improbum inter et invidum quid intersit? 107, 152.

In praepositio, Vid. Per.

Incarnationis Dei mysterium universae salus est creaturae, 570, 106. Spiritum sanctum Dominicae cognoscimus incarnationis auctorem, 641, 41; 645, 59. Sicut creavit Pater Dominicae incarnationis sacramentum, ita creavit Spiritus sanctus, creavit et ipse Christus, 645, 59 et seq. Vid. Christus.

Increpationes Domini ne refugias; quia charitatis et gratiae sunt, 300, 84.

Indi. Vid. Gymnosophistae.

Indicia virgo a S. Zenone consecrata, 765, 1. Veronae in honore semper erat, a virginibus et sacerdotibus visebatur, 768, 12. Apud Syagrium sine auctore criminationis, sine accusatore, sine professore delationis in judicium vocata, inspectioni adjudicanda constituitur, ibid. et seq. Quae hujusce accusationis causae fuerint? 769, 16 et seq. Cujus criminis accusata? 770, 18 et seq. Renatus et Leontius ejus accusatores, ibid., 19. Subtraxerunt se episcoporum conventui, 771, 20. Indiciam a Maximo fuisse vere accusatam, 766, 4; 770, 17 et seq. Soror Ambrosii, Paterna, et Indiciae nutrix ejus integritati testimonium perhibent, 771, 22 et seq. Ab Ambrosio in episcoporum conventu absolvitur, 771, 24. Vid. Syagrius.

Indictio septembri mense incipit, 885, 16.

1463 Indignatio. Vid. Ira.

Industria imitatione naturae auxit gratiam, 22, 78. Si quid in natura vitii est, industria emendet, 21, 75.

Infantes sunt, qui fari verbum Dei nesciunt, qui ejus opera non recipiunt, 1091, 9.

Ingeniosus Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Ingenitum in Scripturis divinis nusquam invenio, 721, 80. Ingeniti appellatio declarat quod non ex alio sit Pater, nec ex se Filius, 725, 100. Ingeniti verbum nihil impedit quominus unius naturae atque substantiae Christum cum Patre esse credamus, 78, 113. Multa possunt et innumera exempla suppetere, ut de eo quod genitum non sit, dicatur ingenitum, 724, 94.

Ingenium suum unusquisque noverit; et ad id se applicet, quod sibi aptum elegerit, 57, 224. Quo unumquemque suum ducit ingenium, aut quod officium decet, id majore impletur gratia, 57, 225.

Pro Inimicis et persequentibus orare debemus, 1183, 33. Virtus est, si laesus remittas, 122, 59. Non haec sola forma justitiae est, ut non laedas eum, qui te non laeserit: sed etiam illa, ut ei remittas, qui te laeserit, 1042, 83. Agnoscit se esse hominem, qui novit ignoscere, 1203, 16.

Iniquitate nihil squalidius, nihil splendidius justitia, 1063, 4.

Injuriam accipientium tria sunt genera hominum, et quae sint? 61, 242. Melior est, qui contemnit injuriam, quam qui dolet, 7, 22. Prope videtur injuriam, qui non patitur, fecisse, 1101, 6. Donate injurias vestras, ut sitis filii Jacob, 1047, 102.

Innocentem esse hoc est ignorare quod noceat, 125, 68. Deus in simplicitate cordis et innocentia jubet nos vivere, 126, 75. Non latebra sapienti spes impunitatis est, sed innocentia, 115, 31. Reum ferire aequitas, innocentem homicidium, 1018, 1. Laus domini, ubi munda possessio, et innocens familiae disciplina, 66, 256.

Innocentes pueri ante palmam victoriae acceperunt, quam sensum naturae, 54, 213. Innocentes martyres, 979, 9.

Insipientia servum facit, non natura: nec manumissio liberum, sed disciplina, 932, 9. Nemo gravius alieno condemnatur judicio, quam insipiens suo, qui sibi auctor est malorum, 1043, 85. Vid. Sapiens.

Invidia. Vid. Improbum.

Ira. Maximum philosophorum impunitatem ferunt dedisse iis facinoribus, quae per iram commissa forent, 1202, 14. Sed de hoc melius pronuntiavit sacra Scriptura, ibid. Si irascimur, affectus noster motum recipiat secundum naturam, non peccatum praeter naturam, 1036, 60. Satius est in indignatione laudem clementiae reperire, quam ira in ultionem excitari, 1202, 14. Iracundia cavenda, et quomodo? 25, 90 et seq. Temperanda est, 298, 77. Omni tempore, quantum fieri potest, christianus vir iracundiam debet temperare, et maxime quando ad orationem accedit, 383, 19.

Irenaeus non erubescit in passionibus Christi gloriari, 901, 17.

Isaac immolatio quid figuraverit? 1160, 98. Imitemur ejus bonitatem, imitemur ejus castimoniam, 1160, 99. Quae erat alia in eo nisi sanctitatis haereditas, quae nobilitaret patrem? 921, 8. Veniente Rebecca, futurae Ecclesiae animo vidit mysteria, 997, 16. Venientem in typo Ecclesiae accepit uxorem, 634, 184.

Isidis sacra qui suscipiunt, capita et supercilia sua radunt, 1013, 3.

Italia quae confessores mittere solet: Italia aliquando tentata, mutata numquam, 496, 142. Italia urgetur ab hoste impuro atque crudeli, qui nec pudicitiae parceret, nec saluti, 1122, 31. Italia jam dudum ab Arianis quieta, atque secura est, nec ulla haereticorum perturbatione vexatur, 818, 3. Italiae episcopi a Theodosio, ut concilium cogi jubeat, datis litteris postulant, 818, 2 et seq. Italia Theodosium concelebrat suae libertatis auctorem, 1214, 56. Italiae luctus in morte Valentiniani junioris, 1175, 4.

J

Jacob acceptus domi parentibus, pastor domino gregis fidus, socero gener sedulus, impiger in labore, in convivio parcus, in satisfactione praevius, in remuneratione largus, 30, 111. Vir exercitio intentus, et quaerens viam ad virtutem persequi, non hominem deductorem, sed oracula quaesivit coelestia, 900, 11. Quanta adversa pertulerit? 1140, 23. Quoniam ob pietatem non propter improbitatem exsulabat a parentibus, loquebatur cum Deo, augebatur, censu, liberis, gratia, 1046, 101. Ostendit ita deteriorem esse servitute insipientiam, ut remedio ei servitus sit, 932, 7. Adorans septies Esau, non hominem adorabat, sed eum quem in carne hominis sciebat venturum, adorabat spiritu, 1047, 101. Non otiosa significatio scalae Jacob, quod per crucem Christi angelorum atque hominum futura consortia viderentur, 1160, 100. Brevi somno dormiens impetravit, 1464 quod magno labore postea acquisivit haereditas ejus, 823, 4. Tendebat ad Ecclesiam, ut eo deduceret populorum copias, inveheret nationum divitias, posteritatem infunderet, fugiens umbras inanium rerum, praeferens insensibilibus simulacris virtutum spirantem decorem, plausibilibus praeponens seria, 900, 13.

Jacob fons disciplinarum omnium, 931, 7. In eo quatuor virtutes cardinales fuerunt, 32, 120. Sequamur illum, et vias ejus, ut perveniamus ad patientiam matrem fidelium, 901, 17. Imitemur in eo typum Christi, sit ejus in nobis aliqua similitudo factorum: erimus consortes, si fuerimus imitatores, 1160, 100.

Jacobus frater et compresbyter noster ex ultimo Persidis sinu protectus, Campaniae sibi ad requiescendum littora et amoenitates elegit, ubi post diuturnos labores reliquum vitae cursum exigat, 1016, 1.

Jactantia illecebrosa est, quam etiam Paulus veretur: lubrica, quae etiam in Paulo cavetur, 238, 106. Cavenda est, 139, 106. Christus docet a perfecto abesse eam debere, 224, 44. Vid. Largitas, Sapientia.

Januarius episcopus, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 803, 64.

Januarius Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Japhet latitudo latine dicitur, 1005, 3. In enumeratione generationum praefertur seniori fratri, in benedictione substituitur, ibid.

Jejunii spiritali adipe pinguescit anima, virtutesque ejus et fructus tui multiplicantur ubertate mentis tuae; ut sit in te sobrietatis ebrietas, 1030, 31. Ipsi sancti cum jejunant, tunc fiunt praestantiores. Moyses cum jejunaret, legem accepit; Petrus edoctus est novi Testamenti gratiam; Daniel ora clausit leonum, futurorumque temporum vidit negotia, 1026, 16. Non per luxuriam nobis Christus, sed per jejunium salutem attulit, 498, 6. Qui non jejunat, intectus est, et nudus, et patet vulneri, 968, 11. Quae salus nobis esse potest, nisi jejunio eluerimus peccata nostra? 1026, 16. Christus docuit non facile malum posse nisi nostro vinci jejunio, 1026, 15. Jejunantibus sollicitudo adhaeret, 886, 20. Quotidie mulieres jejunant, et non indicta praestant jejunia, 256, 31. Hoc est in resurrectionem Christi non credere, si legem quis jejunii die resurrectionis indicat, 883, 11. Dominica die jejunare non possumus, ibid. Vid. Abstinentia, Adam, Ninive.

Jephthe factum filiam suam immolantis non probandum, 215, 6. Jephthe dura promissio, acerbior solutio, 127, 78. Jephthe filia incautam patris oblationem sanguine suo solvit, 291, 51. Fecit ut quod erat impietatis fortuitum, fieret pietatis sacrificium, 128, 81. Factum ejus praecellentius et antiquius est, quam duorum Pythagoraeorum, 127, 80 et seq. Vid. Abraham.

Jeremias ignem charitatis quo inflammabatur ad officium prophetandi ferre non poterat, 294, 61.

Jeroboam manus quae statim aruerat sacrilegio sanata est religione, 172, 38.

Jerusalem illa bona mater animarum quae in coelo est, 917, 12.

Jesu nomen foris fuit praeliantibus ad victoriam, intus species Dominicae passionis periclitantibus ad salutem, 574, 128. Venit Jesus in hanc terram regnum accipere de nobis, 576, 147. Si Jesum quaeritis, contritos lacus deserite, 634, 184. Vid. Christus.

Jesus-Nave dignus qui fidei praelio triumpharet, 574, 127. Jesus Nave typus Christi, 553, 12.

Jezabel nomen quid significet? 285, 30. Jezabel est Synagoga vane fluens, vane abundans Scripturis, quas neque custodit, neque intelligit, 1041, 79.

Joannes Baptista angelus erat, 351, 7. Abstinentiae magister, et quidam novus terrarum angelus, 1030, 29. Vocem Mariae prior Elisabeth audivit, sed Joannes prior Domini gratiam sensit, 542, 114. Prius compos devotionis, quam naturae, 165, 12. Licet non baptizaret in Spiritu, tamen et Christum praedicabat et Spiritum, 608, 41. Dubitavit in Christo ipse praenuntius, licet per Synagogae typum, 522, 4. Non immerito mansit integer corpore, quem tribus mensibus oleo quodam suae praesentiae, et integritatis unguento Domini mater exercuit, 262, 50. Honestatem saluti praetulit, 129, 89. Omnia caedis ejus adjuncta eloquentissime describuntur, 181, 26 et seq. Vid. Baptisma, Desertum, Elisabeth.

Joannes circa divina mysteria, piscibus quos ante capiebat, taciturnior, vivificatus a Christo vocem audivit in Joanne, Verbum agnovit in Christo, 707, 15. Mater Domini non ad Joannem nisi possessorem gratiae demigraret, ubi Christus habebat habitaculum, 286, 33. Joannes in Christi pectore recumbebat, ut de principali secretoque sapientiae hausisse divina proderetur mysteria, 1052, 4. In Christi pectore recumbebat, ut intelligeres quod ejus caput arcano quodam sapientiae replebatur, 710, 29. Majore 1465 quadam tuba fudit aeterna mysteria, 364, 11. Mystica magis scripsit, 260, 46. Cur Christus de cruce matrem suam ei tradiderit? 285, 32. Subscribitur testamento Christi, 261, 48. Testamentum Christi signabat Joannes, dignus tanto testatore testis, 1048, 109. Promissum ei non mori aestimatum est, sed non est creditum, 1146, 49. Non miror illum prae caeteris locutum mysteria divina, cui Maria praesto erat, aula coelestium sacramentorum, 262, 50. Omnes haereses primis Evangelii sui verbis exclusit, 454, 57. Vid. Maria.

Job adversus diaboli tentamenta firmatus, inoffensae vestigium constantiae servavit, 875, 5. Multis tentavit eum diabolus, ad postremum potestatem accepit, ut tentaret corpus ejus, 864, 4. Tentavit in patrimonio, tentavit in filiis, tentavit in corpore, 856, 15. Job juxta secundis atque adversis rebus irreprehensibilis, 30, 113. Exponitur quomodo nihil ei vel in virtute defuit, vel in vitio obrepsit, 52, 204. Fortissimus fuit, 48, 179. Et beatus, de cujus domo numquam vacuo sinu pauper exivit, 12, 39. Quo nemo amplius Christum dilexit, diligebat etiam in ipsius sui corporis cruciatibus, 294, 61. Primus invenit quod multo post a Platone et Tullio dictum est, 13, 44.

Jocos omnes ab Ecclesiasticis viris omnino declinandos, 28, 102 et seq.

Jonathas pro pietate nec offensam patris, nec salutis periculum refugiebat, 138, 124.

Jonae liber lectus de more, 858, 25.

Joseph prudentia, aliaeque ejus virtutes pluribus verbis commendantur, 89, 82 et seq. Virtutes ejus, ac maxime verecundia, 19, 66. Illius anima ita non patuit peccato, ut magis peccatum ipsa penetraret, 932, 10. Ne turpiter nudaretur, vestem reliquit, et nudus aufugit, 1015, 12. Tacuit accusatus, ut eum melius innocentia quam lingua defenderet, 300, 88. Quanta adversa pertulerit? 1140, 24. Non fecit eum servum venditio, 933, 12. Misera servitus, sed non miser ille in servitute positus, 75, 20. Quam subditus in servitute, quam in virtute constans, quam benignus in carcere, sapiens in interpretatione, in potestate moderatus, in ubertate providus, in fame justus, etc., 30, 112. Scivit humiliari, et virtutem humilitatis didicit, infirmitatem repudiavit, 759, 19; ibid., 22 et seq. Venditus typus fuit Christi, 691, 123 et seq. Humiliabatur in typo Christi, 759, 22. Cum sustineret calumniam, maluit crimen falsum subire, quam verum referre, 759, 22. Utilius Pharaonem consilio providentiae juvit, quam si contulisset pecuniam, 87, 74. Noluit de alieno effusus videri, 89, 79. Quare jura terrarum Regi acquirendo, gratum se omnibus exhibuit? 89, 80. Ferax ejus animus temporis sterilitatem quodam consiliorum et cordis ubere fecundavit, 84, 59. Neque adversis fractus est, neque elevatus secundis, 760, 23.

Joseph Mariae suspectum habebat vitium, dum adhuc nesciret Dominicae incarnationis sacramentum, 768, 13. Fratres Christi potuerunt fratres esse ex Josepho non ex Maria, 260, 43.

Josephus historiographus, 981, 2. Quid de Paradiso terrestri senserit? ibid.

Josias decimo octavo anno regni sui nec diutius fidei suae meritis supervixit, 1189, 57. Idem rex superioribus omnibus antelatus est, 1208, 38.

Josue magnus vir fidei miraculis, magnus triumphis: Moysis augustiora opera, Josue prosperiora, 94, 99.

Jovi dant fulmina, quae non habuit; ut testificentur, quae habuit, opprobria, 176, 7.

Jovinianus condemnatur, 969, 14.

Jovinus episcopus, 786, 1; 805, 76.

Jubilaeus sacratus est numerus, 1163, 108.

Judas Machabaeus gloriosiorem triumphis locum mortis invenit, 54, 209.

Judas proditor cur loculos pecuniarum commissos haberet? 18, 64. Tantae pietatis est dominus Jesus, ut et Judae donaret veniam, si Christi exspectasset misericordiam, 1059, 9. Potuisset Dei miseratione non excludi a venia, si poenitentiam non apud Judaeos, sed apud Christum egisset, 422, 27. Diabolus Judam quasi possessionem suam vindicabat, 1045, 95. Vid. Avaritia.

Judaea intra Ecclesiam est, Lex intra gratiam, 698, 162. Duo quae praestantiora sunt omnibus, violavit, fidem atque pietatem: sed in utroque Christum fidei et pietatis auctorem, 691, 124.

Judaeorum populus etsi frequenter ad culpam lubricus, tamen quamdiu Lex dabatur, sacrilegio errasse non proditur, 1054, 2. Commemorantur beneficia a Deo in deserto illi collata, 961, 24. Multo mirabilius est per unum hominem potuisse liberari exercitum patrum, quam potuisse decipi, 996, 15. Prius nobis repromissio, quam Judaeis Lex, 1089, 2. Qui in occulto Judaeus est, ipse praestat, 1076, 22.

Judaeus filium virginis Mariae a Patre Deo separat, 704, 6. Judaei civico quodam invidiae naevo in Dei Filium credere 1466 noluerunt, et ideo abdicati sunt, 191, 20. Perierunt, dum sensuum profunda despiciunt, et sequuntur nuda verborum, 503, 37. Circa divina mendaces, 952, 19. Romanis legibus teneri se negant; ita ut crimina leges putent, ibid., 20. Judaeorum populus lapsu mobilis, humilis, perfidiae promptior, levis, immemor praeceptorum, 1081, 3. Sicut parvuli, ita et Judaei sub paedagogo sunt, 1084, 5. In Judaeo vix portio devotionis poterat inveniri, 780, 14. Merito Judaei accusantur in criminibus suis; quia accusatorem elegerunt, bonum judicem refutaverunt, 1092, 14. Judaeus quod in nobis laudat, ipse non sequitur, 958, 10. Cernit haereditatem, non possidet, 1084, 6. Ideo derelictus est; quia nec egit poenitentiam, et gratiam refutavit, 426, 44. Ille sub maledicto, nos in benedictione, 1090, 5. Illius delicto salus gentibus: illius desidia nobis servata victoria est, 198, 47. Judaicos ritus deseramus: deseramus umbram, solem secuti, 1093, 1.

Judex qui reum juste capitis condemnat, num sacramentorum communione privandus? 892, 2 et seq. Quid hanc quaestionem difficiliorem reddiderit? 894, 3. Majores nostri maluerunt indulgentiores esse circa judices, 893, 9. Qui mandata dat, decretorum semper tenere debet mensuram: et qui pensa distribuit, aequitatem debet examinis reservare, 207, 78. In judicio gratia absit, causae merita decernant, 99, 125. In judicando non ex voluntate nostra et potestate, sed ex aequitate debemus formare sententiam, 1092, 10. Non cadit in eos intentionis vel facilitatis ulla suspicio, qui omnia praesentibus partibus observant, 818, 5. Quando victus quemvis alium quam se aequiorem putat? 1100, 3. Scio plerosque gentilium gloriari solitos, quod incruentam de administratione provinciali securim revexerint, 892, 3. In consistorio non reus solet esse Christus, sed judex, 864, 3. Judicii Ecclesiastici in causa Indiciae virginis praeclarum exemplar, 765, 1 et seq. Vid. Episcopus. Se magis ipse condemnat, qui in alio damnat, quod ipse committit, 896, 12.

Judicii diem scire nobis non proderat, et cur? 589, 209 et seq. Praefulget gratia diei judicii, ut sequatur absolutio, quae sanctorum remuneretur obsequium, 630, 170.

Judith fortitudo aliaeque ejus virtutes laudantur, 196, 37 et seq. Dum honestatem sequitur, utilitatem invenit, 128, 84, Decoro contemptu propriae salutis solvit obsidionis periculum, et publicam honestate propria acquisivit utilitatem, 129, 88. Solo titulo sobrietatis desperatum lacertis virilibus reportavit triumphum, 1029, 29. Duo ejus triumphi, 128, 82.

Juliana filios ad virginitatem vovendam hortatur, 282, 17 et seq. Quo alloquio filium filiasque suas convenerit? 281, 13 et seq. Totum quod habuit, filios scilicet et filias, Deo obtulit, 291, 54. Templum Domino paravit atque obtulit, quod hodie dedicamus, 280, 10. Honoranda erat, 280, 11. Ministrum sacris ereptum altaribus amplius ingemuit, quam sibi conjugem, aut patrem filiis, 280, 12. Maritus ejus minister sacri altaris continuo mortuus est, 284, 24. Julianae quae totum Domino sobolis piae munus dedit, remuneratio, 302, 93.

Julianus imperator salutis suae auctorem reliquit, dum philosophiae se dedit errori, 1213, 51. Cum responsis haruspicum male credulus esset, ademit sibi subsidia revertendi, 842, 38. Cum jussisset reparari templum Hierosolymis, divino qui faciebant repurgium, igne flagrarunt, 949, 12. Ejus tempore ille qui aram dejecit, et turbavit sacrificium, damnatus a judice, fecit martyrium, 951, 17. Sed judex coelestem vindictam non evasit, ibid. Julianus laudatur quod provincialibus tributa laxaverit, 1180, 21.

Julianus Valens sacerdos torquem, ut asseritur, et brachiale Gothica profanatus impietate, more indutus gentilium, ausus est in conspectu exercitus prodire Romani, 809, 9. Cum esset proximus, sacerdotale concilium Aquileiense declinavit, ibid. Quantum sacerdotale nomen infamet in Italia, ibid., 10.

Juramento Herodis tolerabilius fuisset perjurium, 127, 77. Jurare quid est, nisi ejus, quem testaris fidei tuae praesulem, divinam potentiam confiteri, 826, 9. Noli jurare, ne incipias pejerare, 297, 74.

Jus commune natura generavit, usurpatio jus fecit privatum, 35, 132.

Justae et Gratae de morte Valentiniani fratris quantus luctus! 1184, 36 et seq. Funebri ejus orationi interfuerunt, ibid. Eas consolatur Ambrosius, ibid., 38, 40 et seq. Duorum mensium curricula in fraterni funeris quotidiano clauserunt amplexu, 1187, 49.

Justitiae multiplex est species, 1129, 57. Philosophi dicunt primam esse justitiae formam, ut nemini quis noceat, nisi lacessitus: quod Evangelii auctoritate vacuatur, 35, 131. Justitia sibi parcior, foris tota est; et quidquid habet, quadam inclementia sui, dum rapitur amore communi, transfundit in proximos, 1129, 57. Ad societatem generis 1467 humani, et ad communitatem refertur, 35, 130. Suum cuique tribuit, alienum non vindicat, utilitatem propriam negligit, ut communem aequitatem custodiat, 31, 115. Magnus splendor ejus, quae aliis potius nata est, quam sibi, 36, 136. Aliis potius nata, quam sibi, non tam suas utilitates, quam publica emolumenta rimatur, 241, 114.

Justitiae pietas est prima in Deum, secunda in patriam, tertia in parentes, item in omnes, 34, 127. Deo justitia solvitur, quae est mentis sobrietas, 782, 19. Justitia sine prudentia esse non potest, 34, 126; 80, 43. Justitia excelsior virtus, liberalitas gratior, 35, 130. Egregie viros alicui praesidentes muneri commendat justitia, iniquitas destituit atque impugnat, 92, 93. Haec est summa justitiae, vendere quae habeas, et conferre pauperibus, 1130, 60. Potentiae cupiditas formam justitiae virilem effeminat, 36, 138. Vid. Avaritia.

Justus communia pro suis habet, sua pro communibus, 32, 118. Nihil spectat, nisi quod constans et honestum est, 109, 7. Ipse sibi lex est, non habens necesse longius sibi accersire formam virtutis, quam corde inclusam gerit, 934, 18. Ipse sibi gratia est, 14, 46. Numquam solus est, qui cum Deo semper est, 109, 7. Possidet mandata Dei, oracula ejus, praecepta ejus: in his dives est, in his pascitur, in his delectatur, quasi in omnibus divitiis, 899, 6. Haec sunt arma justi, ut cedendo vincat, 7, 20. Non proditionem criminis metuit, sed contagionem, 251, 7. Semper fenerat, iniquus indiget, 942, 6. Cur justo et prudenti viro salutem nostram et existimationem facile committamus? 80, 43. Justi est plus committere bonorum judicio, quam criminantis insolentiae, contentum esse gravitate morum suorum, 6, 18.

Justus episcopus Lugdunensis, alius legatus Gallorum, 786, 1; 790, 15; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 56.

Juthungi depopulabantur Rhetias, 890, 8. Vid. Hunnus.

Juvenes fastidiosi praesentium, quasi ingrati mutationem vivendi requirunt, 1046, 98. Plurimi sunt, qui se a peccatis et lubrico juventutis in senectute revocare potuerunt: rarus autem qui in juventute grave jugum seria sobrietate portaverit, 1177, 10. Juvenilem levitatem obnoxiam esse cupiditatibus mundi, 242, 116. Magnum est abstinere a vitiis juventutis, vel ea in ipso juventutis vestibulo derelinquere, atque ad seriora converti, 1178, 13. Potest et juventus senescere moribus, et senectus virere operibus, 1046, 98.

L

Labarum Christi nomine sacratum vexillum, 949, 9. Comiti committebatur, ibid.

Laboris mutatio induciae sunt quietis, 178, 16. Deus ultra meritum laboris remunerationem suis dare consuevit, 289, 44.

Lacrymae pietatis indices, non illices sunt doloris, 1116, 10. Non solus dolor lacrymas habet, habet et laetitia lacrymas suas, et pietas fletum excitat, et oratio stratum rigat, ibid. Est piis affectibus quaedam etiam flendi voluptas, et plerumque gravis lacrymis evaporat dolor, 1185, 41. Pascunt frequenter et lacrymae, et mentem allevant: fletus refrigerant pectus, et moestum solantur affectum, 1185, 38. Delicta corporis poenitentiae lacrymis abluamus. 179, 21. In eis sunt charitatis stipendia, officia pietatis, 195, 36. Non dubium vestris lacrymis apostolorum patrocinium comparari, 1121, 29. Lacrymae redemptrices, dum impenduntur mortuis, viventibus profuturae, 195, 36. Lacrymae munimenta sunt sacerdotis, 864, 2. Vid. Fletus.

Laeti cum Marcello dissidium. Vid. Ambrosius.

Lapsis veniam concedendam, 396, 24 et seq. Id comparatione pulchre probatur, 397, 25. Jesus in lapsis amplius gloriatur, dum recipit revertentes, 397, 26.

Largitatis duo genera, unum liberalitatis, aliud prodigae effusionis, 96, 109. Consideranda in largiendo aetas, atque debilitas, nonnumquam etiam verecundia, 42, 158. Non probatur largitas, si quod alteri largitur, alteri quis extorqueat, 39, 145. Neminem debet pudere, si ex divite pauper fiat, dum largitur pauperi, 40, 151. Qui ad jactantiam solam decorem largitatis affectant, praesentis saeculi mercedem requirunt, non recondunt futuri, 434, 84. Vid. Liberalitas.

Lascivia plerumque latet sub tristi amictu mentis, 1138, 12. Vid. Aerugo, Luxuria.

Latronem armatum si Christianus incidat, ferientem referire non potest, 114, 27.

Laudatio hominis non in exordio sed in fine est, 254, 21. In laudationibus solet patria praedicari et parentes; ut commemoratione auctoris, dignitas successionis exaggeretur, 151, 20. Nemo est laudabilior quam qui ab omnibus laudari potest, 147, 6.

Laurentius pauperes thesauros esse Ecclesiae demonstravit, 104, 140. Ei commissa Dominici sanguinis consecratio, 55, 214. Quibus verbis Xistum episcopum, qui ducebatur 1468 ad martyrium, appellare coeperit? 54, 214. Impositus super craticulam dixit: Assum est, versa, et manduca, 56, 216. Quod Calanus gymnosophista Indorum verbis gloriatus est, Laurentius factis probavit; ut vivus exureretur, et flammis superstes diceret: Versa, et manduca, 939, 37. Vid. Satyrus.

Laurentium filium Julianae parentes votis Laurentio martyri nuncupatis impetrarunt, 281, 15. Eumdem vota parentum formarunt, 291, 52. Dei templo et obsequio priusquam nasceretur, ab eis sacratus et promissus, 291, 52. Juliana invenit in Ecclesia Laurentium filium sacrarum lectionum oracula personantem, 292, 55.

Lavacra. Mos vetus in urbe Roma et in plerisque civitatibus fuit, ut filii puberes cum parentibus, vel generi cum soceris non lavarent, 22, 79.

Lazarus pauper portavit jugum a juventute sua, ideo singulariter in sinu Abrahae requiescit, 1213, 53.

In Lazari resurrectione explicatur peccatorum resurrectio, 428, 54 et seq. Quod de Lazaro legimus, in unoquoque debemus converso peccatore credere, 430, 63. Resurrectio corporum probatur exemplo resurrectionis Lazari, cujus circumstantiae expenduntur, 1154, 77 et seq.

Lectiones in Ecclesia, 1130, 61. Lectiones matutinis horis in Ecclesia, 857, 20. Lectiones in Basilica nova leguntur, 855, 13. Lector efflagitatur, ibid. Sanctarum legi coepit series Scripturarum, 875, 3. Fortuita lectione, ibid., 4. Job liber in Ecclesia solemni munere decursus et tempore, 855, 14. Nabuthe historia lecta in Ecclesia, 868, 17. Vid. Jonas, Laurentius.

Qui legit multa ex Scripturis, et intelligit, impletur: qui fuerit impletus, alios rigat, 755, 4.

Lector parvulus, 1130, 61.

Leontius et Renatus duo iniquitatis viri, accusatores Indiciae virginis, 770, 19. Ab Ambrosio episcopali judicio condemnati, 771, 24. Vid. Indicia.

Leopardus compresbyter noster, 969, 13.

Levita appellatur ipse meus, vel ipse pro me, 65, 255. Moyses Levitis non divisit terram, quorum non erat terrenus, sed superior incolatus: sed iis sine labore terreno sacri stipendia ministerii deputavit, 287, 37. Levitae auferuntur de medio Israel; quia nihil habent commune cum populo; cujus primogenita saecularia destruuntur, 920, 5. Sicut primogeniti Ecclesiae sancti, sic et Levitae, quoniam ipsi quoque primogeniti; non enim nascendi ordine sancti sunt, sed sanctificationis munere, 920, 3. Est ille Levita verus ultor et vindex, qui carnem interimit, ut servet spiritum, 1056. 8.

Levitarum officium non mediocre est, 67, 259. Quodnam illud sit, ibid., 260 et seq. Quantum oporteat eos terrenis non teneri cupiditatibus, 65, 255. Cur eligatur levita, qui sacrarium custodiat? 69, 265. Levitae et sacerdotes alieni esse debent ab omni conjugali coitu, 66, 258. Christi possessio levita est, qui nihil sibi de terrenis vindicat, 288, 41. Sors Christi ejus levitica est, sors ejus virginitas est, sors ejus viduitas est, 287, 39.

Lex naturae praesumpta est moribus, non conditionibus, 934, 17. Non scribitur, sed innascitur: nec aliqua percipitur lectione, sed profluo quodam naturae fonte in singulis exprimitur, et humanis ingeniis hauritur, 1078, 3. Quanta invenies non esse interdicta lege per Moysen edita, et tamen interdicta sunt quadam voce naturae? 1019, 5. Vid. Liber.

Lex Moysis in locum naturalis legis intravit, 1079, 10. Fractae sunt primae tabulae Legis; ut repararentur secundae, quibus per Evangelii praedicationem perfidia comminuta evanuit, 1055, 5. Cum Legem Deus Moysi dederit, quid causae est, ut pleraque in Lege sint, quae per Evangelium jam vacuata videntur? 1080, 1 et seq. Quomodo unus utriusque conditor Testamenti, cum id quod licebat in Lege, per Evangelium coeperit non licere? ibid. Cur lex Moysis ferri debuerit? 1078, 5 et seq. Cur Lex lata sit, si operaretur iracundiam, et praevaricationem introduceret? 1077, 1 et seq. Non superflua Lex, quae tamquam paedagogus prosequitur infirmiores, 1091, 9. Quomodo Lex paedagogus noster fuerit in Christo, 1080, 1 et seq. Sequebantur divinarum lectionum quaedam velut arborum folia, non fructum, qui vivebant in umbra Legis, 896, 15. In Lege portio, in Evangelio perfectio est, 1082, 5. Vid. Evangelium.

Lex Dei nos docuit quid sequamur, humanae leges hoc docere non possunt: extorquere solent timidis commutationem, fidem inspirare non possunt, 861, 10. Verae legis character in nostris moribus exprimitur, qui in Dei ambulamus imagine, 1163, 109.

Legi non praejudicat, quod alicui relaxatur, 1019, 9. Qui leviora astringit, graviora non solvit, sed alligat, 1019, 4.

Liber non erubescit, 145, 1. Male se habet liber, qui sine assertore non defenditur, 990, 3. Unumquemque fallunt 1469 sua scripta, et aurem praetereunt, atque ut filii etiam deformes delectant, sic etiam scriptorem indecores sermones sui palpant, 990, 2. Vid. Scripta.

Liberi in orgiis religionis mysterium est incentivum libidinum, 150, 16.

Liber est, qui ea facit, quae vult, 934, 19. Ille magis liber, qui intra se liber est, qui legibus naturae liber est, legem sciens naturae praescriptam esse moribus non conditionibus, 934, 17. Liberum innocentia facit, culpa vernaculum, 1163, 108. Ubi libertas, ibi potestas faciendi quod vult, 935, 19. Non munificentiam, sed virtutem libertatem esse arbitror; quia non suffragiis defertur alienis, sed magnanimitate propria vindicatur ac possidetur, 934, 18.

Liberalitatis plurima genera, et quae sint? 86, 79 et seq. Una usu pecuniae adjuvat, altera multo splendidior operum collatione impenditur, 87, 73 et seq. Debet esse liberalitatis modus, ne fiat inutilis, 88, 76 et seq. Cur? 89, 78. Pulchra liberalitas erga ipsos pauperes mensuram tenere, ut abundes pluribus, 96, 110. Probanda liberalitas est, ut proximos seminis tui non despicias, si egere cognoscas, 40, 150. Non tamen ut illi ditiores fieri velint, ibid. Liberalitas neque superflua sit circa importunos, neque restricta circa egentes, 86, 68. Praecipua liberalitas redimere captivos, et maxime ab hoste barbaro, 87, 71.

Quando sit perfecta liberalitas, 39, 147 et seq. Liberalitas non cumulo patrimonii, sed largitatis definitur affectu, 193, 27. Nemo plus tribuit, quam qui nihil sibi reliquit, ibid. Uberior est nummus e parvo, quam thesaurus e maximo, ibid. Cur Deus duo aera viduae divitum muneribus praetulerit? 40, 149. Qui prior contulit, tempore superior est, humanitate prior, 42, 160. Neque ego abnuo liberalitatibus in pauperes factis posse minui peccatum, sed si fides commendet expensas, 434, 83. De suo jure virum bonum aliquid relaxare, non solum liberalitatis, sed plerumque etiam commoditatis est, 95, 106. Non est perfecta liberalitas, si jactantiae causa magis quam misericordiae largiaris, 39, 147. Vid. Beneficentia, Largitas.

Liberii sermo ad Ambrosii sororem, 173, 1 et seq. Virginum institutionem et officia exponit, ibid.

Libertas secundum naturam antiquior, quam servitus, 1089, 2. Nec servitus derogat, nec libertas adjuvat, 278, 3. Apud Christum servitus et libertas aequa lance penduntur, 278, 3. Docuit Apostolus quod ultra libertatem sit, ut servire libertas sit, 936, 23.

Libertas vera hominis spiritalis, 936, 27. Quam miserum ut qui nascimur in libertate, moriamur in servitute! 938, 32.

Libido velut festuca est, cito accenditur, propere consummatur, 896, 13. Pascitur conviviis, nutritur deliciis, vino accenditur, ebrietate inflammatur, 410, 76. Propter libidinem legimus commissa bella atrocia, 844, 6.

Liguriam autumni frumenta paverunt, 838, 21.

Lilia Christi qui sint? 269, 93.

Limenius episcopus Vercellensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 59.

Lingua tua menti sit subdita, 5, 13. Non solum aliena lingua, sed etiam nostra flagellamur, 300, 86. Vid. Loqui.

Litis dispendio carere non est mediocre lucrum, 95, 106.

Λόγος divisor est animarum atque virtutum: λόγος verbum Dei validum et acutum, 1053, 7.

Loquendi modus primum officium est, 10, 35. Quomodo loquendum, 5, 14. Qui volunt discere cautionem loquendi, quod naturae est, non negent; quod custodiae est, exerceant, 10, 33. Sapiens ut loquatur, prius considerat quid dicat, aut cui, quo in loco et tempore, 11, 35. Nullum ex ore verbum, quod revocare velis, proferas, 176, 11. Alliga sermonem tuum, ne luxuriet, ne lasciviat, et multiloquio peccata sibi colligat, 5, 12. Si quis adversarium sentit praesentem, tum magis custodiam adhibere debet ori suo, 6, 16. Initium erroris humani sermo est hominis, 3, 6. Laqueus adversarii sermo noster est, 6, 15. Saepe unusquisque sermonibus suis non explicatur, sed involvitur, 757, 13. Quamplures vidi loquendo peccatum incidisse, vix quemquam tacendo, 3, 5. Ingreditur mors per ostium tuum, si falsum loquaris, si turpiter, si procaciter, si ubi non oportet, loquaris, 233, 81. Rarum est tacere quemquam, cum sibi loqui non prosit, 11, 35. Sermonem dubium mens non dubia obumbrat, et defendit a lapsu, 991, 6. Vid. Sermo, Silentium, Verbum.

Loth uxor naturam suam, quia impudicos licet castis oculis respexit, amisit, 169, 29.

Lucas librum Actuum apostolorum historico stylo scripsit, 1028, 21.

Lucius Arianus monachorum et virginum impia caede grassatus, 812, 1.

Lucifer se a nostra communione diviserat, quamquam 1470 pro fide exsulasset, et fidei suae reliquisset haeredes, 1127, 47.

Ludibrio esse probro ducitur, 851, 31.

Luna propheticis oraculis species Ecclesiae figuratur, 839, 24. Vid. Dies, Mensis.

Luxuria mater libidinis est, 1029, 26. Quam acerbus est fructus luxuriae, 317, 46. In Aegyptiis confidit, qui luxuriis deditus est, mancipatus lasciviae, 1016, 16. Vid. Aerugo, Libido.

Luxuriosorum est hypogaea quaerere, captantium frigus aestivum, 910, 1. Luxuriosi adjiciunt domum ad domum, villam ad villam, et effodiunt terram; ut elementum eorum cedat habitaculis, et quasi terrae filii intra ejus recondantur uterum, 911, 4. Opus virtutum detestatur luxuriosus, helluo refugit, 898, 2. Luxuriosus non dicit: Portio mea Dominus, 1045, 94. Ubi coeperit quis luxuriari, incipit deviare a fide vera; ita duo committit maxima crimina, opprobria carnis, et mentis sacrilegia, 1016, 16.

Lyciorum praecepta, 1137, 7.

M

Macedonius episcopus, 786, 1; 805, 76.

Macedonius episcopus, 819.

Machabaei septem pueri non minores de superbo rege revexerunt triumphos, quam parentes proprii, 54, 211. Vid. Monachi.

Magi aurum, thus et myrrham supplices ad Christi cunabula detulerunt, auro regem fatentes, ut Deum thure venerantes. Thesaurus enim regni, sacrificium Dei, myrrha est sepulturae, 449, 31. Magi auro regis potentiam declarantes, Deum thure venerantes, myrrha resurrectionem corporis confitentes, 194, 30.

Magistri nobilitas est primus discendi ardor, 164, 7. Paedagogus timetur, magister viam salutis ostendit, 1084, 5.

Magneti lapidi si plures per ordinem ferreos annulos admoveas, priores nexu vehementiore constringit, posteriores remissiore, 983, 14.

Major vulgo dici solet, qui aliquem instituit et informat, 482, 65. Majorum num servandi ritus? 839, 23 et seq.

Ea quae sunt me majora, melioribus tribuenda, non exigo, 553, 11.

Mala interdum declinanda, 50, 186.

Maledictio hominum ambienda, quae acquirit Dominicam benedictionem, 1047, 103.

Malevolentia grande innocentiae praecipitium est, 757, 13.

Malignitas plus nocet, quam malitia, et cur? 1033, 45. Malignum esse ab injusto nihil distat, 1042, 83.

Mandati duplex forma est, una praeceptiva, altera voluntaria, 205, 73. Dei vox est quod malit ut fiat mandatum ejus, quam deferatur sacrificium: clamat istud Deus, ad populum Moyses annuntiat, ad populos Paulus praedicat, 1000, 15. Oportet eum mandata custodire dominica, qui peccare desinat, delictis renuntiet, 405, 56. Est discretio inter eos qui perpetuam detulerint obedientiam mandatis coelestibus, et eos qui aliquando vel errore vel necessitate lapsi sunt, 405, 58. Vid. Consilium, Praeceptum.

Manichaeus Filium Dei in carne venisse non credidit, 583, 182. Nec sacramentum incarnationis, 478, 44. Non putavit veritatem carnis humanae a Christo susceptae, 705, 8. Manichaeus est, qui carnem Christi negat, 969, 13. Vid. Circumcisio.

Manichaei duo inducunt principia, 504, 42. Unde Manichaeorum sacrilegia manarint, qui miscent atque adjungunt sacrilegium turpitudinis, 996, 14. Manichaeos ob dominicae diei jejunia jure damnamus, 883, 11. Manichaeus dicit diabolo, Pater meus es tu, 31, 117. Quomodo Manichaeus excludatur? 569, 104. Primis Joannis verbis confutatus, 455, 57. In ultimo Christi judicio quomodo refelletur? 492, 119. Manichaeorum impietatem clementissimus exsecratus est imperator, 969, 13.

Manna cur Dominus pluerit populo patrum, et nunc non pluat? 1049, 1 et seq. Cur minutum sit? 1049, 3. Cur subtile fuerit, et ad diem colligeretur? 1050, 5 et seq. Manna corporeum hodie plerisque in locis invenitur, 1049, 1.

Manna spiritale quid sit? 1049, 2. Sermo et Verbum Dei est, 784, 6. Panis est de coelo, corpus ex Virgine, 1049, 1. Vid. Eucharistia.

Mansuetudinem et severitatem qui tenet, beatus; ut altera disciplina servetur, altera innocentia non opprimatur, 1083, 10. Qui carus est, non habet duritiam, sed mansuetudinem, 415, 93. Vid. Affabilitas.

Manus impositio, 875, 2. Exagitari eos videmus, quibus manus imponitur, 880, 22.

Marcellinae sororis Ambrosii virtutes, 178, 15 et seq. Ambrosii soror Salvatoris natali ad apostolum Petrum, 1471 astantibus puellis Dei compluribus, virginitatis professionem vestis mutatione signavit, 173, 1. De fratre sollicita, 956, 1. Frequenter scribit ad Ambrosium ob eamdem causam, 852, 1 et seq. Illius pro Indicia virgine testimonium, 771, 21. De morte Satyri fratris sui quantus ejusdem dolor, 1123, 33; 1134, 76 et seq. Vid. Ambrosius, Liberius, Satyrus.

Marcellus episcopus, 786, 1; 805, 76.

Marcellus episcopus Ecclesiam institutis suis rigavit, 1101, 10. Vid. Ambrosius.

Marcion Christi corpus phantasma judicavit, 478, 44. Vid. Circumcisio, Eunomius.

Marcionista alium putat Deum novi, alium veteris Testamenti, 704, 8. Christus Filius David est contra Marcionem, 569, 105. Sabelliani et Marcionistae dicunt quod haec futura sit Christi ad Deum Patrem subjectio, ut in Patrem Filius refundatur: sed id rejicitur, 579, 162.

Marcus Petavionensis admirabilis memoriae sacerdos, 809, 10.

Mare est Scriptura divina, habens in se sensus profundos, et altitudinem propheticorum aenigmatum, 755, 3. Altum mare Scriptura nescit, 243, 121.

Mariae etymologia, 257, 33 et seq. Pulchra in figura Ecclesiae de Maria prophetata sunt, 268, 89. Mariae virginis virtutes graphice describuntur, 164, 7 et seq. Virginibus in exemplum proponitur, ibid. Quid nobilius Dei matre? quid splendidius ea, quam splendor elegit? quid castius ea, quae corpus sine corporis contagione generavit? ibid. Cui majus quam matri Dominus meritum reponeret, praemium reservaret? 260, 45. Talis fuit, ut ejus unius vita omnium sit disciplina, 166, 15. Humilior facta est, ubi se a Deo cognovit electam, 165, 12. Virgo erat non solum corpore, sed etiam mente, 164, 7. Mariae virginitas quasi olla ferbuit, et quasi nubes pluit in terras gratiam Christi, 267, 81. Maluit Dominus aliquos de sua generatione, quam de matris pudore dubitare, 259, 43. Maria signum sacrae virginitatis extulit, et intemeratae integritatis pium Christo vexillum erexit, 257, 35. Tanta erat ejus gratia, ut non solum in se virginitatis gratiam reservaret, sed etiam his quos viseret, integritatis insigne conferret, 261, 50.

In Maria secretum verecundiae, vexillum fidei, devotionis obsequium, virgo intra domum, comes ad ministerium, mater ad templum, 166, 15. Quanta ejus verecundia! 20, 69. Tum sibi minus sola videbatur, cum sola esset, 165, 10. Sola erat, et loquebatur cum angelo. Sola erat et operata est mundi salutem, et concepit redemptionem universorum, 992, 2. Nusquam alibi, nisi in cubiculo reperitur, cum quaeritur, 296, 71. Vid. Elisabeth.

Maria sine imminutione virginitatis edidit Christum, 1210, 43. Christus cum ex Mariae nasceretur utero, genitalis tamen septum pudoris, et intemerata virginitatis conservavit signacula, 1030, 33. Partus Virginis non naturam mutavit, sed generandi usum novavit, 726, 104. Numquam ante Mariam, numquam postea virgo generavit, 259, 39. Minus erat hominem resurrexisse, quam virginem parturisse, ibid. Maria porta fuit clausa, quia virgo, per quam sine dispendio virginitatis Christus exivit, 262, 52 et seq. Ante et post transitum Domini semper fuit clausa, 263, 55. Est porta orientalis, per quam solus Christus transiit, et post partum clausa permansit, 967, 6. Verbum quasi rex est, sedens in aula regali uteri virginalis, 266, 79. Fuerunt qui Mariam negarent virginem perseverasse, et quibus argumentis, 257, 35. Ipsis respondetur, 258, 36 et seq. Virginem perseverasse probatur, 260, 44 et seq. Refutantur qui dicunt Virginem concepisse, sed non virginem generasse, 967, 4 et seq. Quando Maria Christum coronaverit, 270, 98. Maria erat templum Dei, non Deus templi, 681, 88. Vid. Christus.

Mariam stantem juxta crucem Filii lego, flentem non lego, 1185, 39. Ante crucem filii stabat; nullus hoc me docuit, nisi sanctus Joannes Evangelista, 1048, 109. Mariae stantis ante crucem mens quam intrepida! 261, 49. Joannes pluris putabat, quod Christus victor suppliciorum pietatis officia matri exhibebat, quam quod regnum coeleste donabat, 1048, 109. Testatur de cruce Dominus Jesus de Mariae virginitate, et publicam paulisper differt salutem, ne matrem inhonoram relinquat, 261, 48. Maria non minor, quam matrem Christi decebat, 1048, 110. Etiam sua morte putabat se aliquid publico addituram muneri, ibid. Cum Christus de cruce matrem Joanni commendabat, non utique faciebat divortium, non Maria relinquebat virum, 261, 48.

Maria est nubes levis, 285, 31. Est virga germinans florem, et cur? 285, 31. In Virginis utero simul acervus tritici, et lilii floris gratia germinabat, 269, 91. Vid. Joannes.

Mariae sororis Moysi admurmuratio ad typum Synagogae refertur, quae Aethipissae, id est, Ecclesiae ex gentibus 1472 sacramentum ignorans, quotidiano immurmurat convicio, et invidet ei plebi, cujus fide etiam ipsa exuetur a perfidiae suae lepra, 1035, 57.

Maria soror Lazari Simoni qui prandium Domino dabat, merito praelata est, 431, 68. Omnibus qui volunt veniam promereri, magisterium praestitit, ibid. Adoravit Christum Maria, et ideo praenuntia resurrectionis ad apostolos destinatur, solvens haereditarium nexum, et feminei generis immane delictum, 680, 74.

Martianus Jovini mista condemnatur, 969, 14.

Martyres non baptizati suo abluuntur sanguine, 1188, 52. Qui martyrii desiderat gloriam, non temere se periculis offerat, 50, 186. Non tamen propter ignaviam cedendum, ibid., 187. Quid sentiendum de virginibus, quae se praecipitavere ex alto, vel in fluvium demerserunt, ne persecutorum inciderent manus? 182, 32. Plurimos martyrum se denuo reformasse post lapsum, 403, 49 et seq. Christus super altare, qui pro omnibus passus est: corpora martyrum sub altari, qui illius redempti sunt passione, 877, 13. Christi nostri principis triumphi sunt martyrum palmae, 277, 1. Martyr Christi thesaurus est Ecclesiae, 242, 119. Morte martyrum religio defensa, cumulata fides, Ecclesia roborata est, vicerunt mortui, victi persecutores sunt, 1145, 45. Ipsa mors martyrum praemium est, ibid. Per martyres cumulata non minuta religio est, 1074, 14. Adversarius et legiones suae quotidiana martyrum virtute torquentur, 1201, 10. Qui per charitatem omnia sustinet, non potest timere martyrium, 1094, 10. Non ideo laudabilis virginitas, quia et in martyribus reperitur, sed quia ipsa martyres faciat, 149, 10. Vid. Deus, Persecutio.

Materiam rerum omnium, quam Graeci hylen dicunt, quasi sylvam materialem, ingenitam esse memorarunt, 724, 94.

Matres quomodo in filiorum dilectione beatam Virginem imitari debeant? 1048, 111. Nesciunt materna viscera patientiam, 561, 57.

Matrimonium. Copula nuptialis non quasi culpa vitanda, sed quasi necessitatis sarcina declinanda, 208, 81. Jam dudum Ecclesia damnavit eos, qui audeant solvere copulam conjugalem, 221, 34. Bona matrimonii via plana et directa longiore circuitu ad castra sanctorum pervenit, 1032, 40. Vid. Conjugium.

In Mauritania omnes familiae in vinculis, 161, 59. Vid. Virgines.

Maximianus Diocletiani socius humatus in porphyretico labro, 1003, 4.

Maximus episcopus Emonensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 59. Maximi episcopi subscriptio, 969, 14.

Maximus episcopus Alexandrinae Ecclesiae communionem manere secum, lectis Petri sanctae memoriae viri litteris, episcopis Italiae concilii prodidit, 815, 3. Vim sibi ut episcopus fieret a plerisque etiam de populo et clero testatus est illatam, ibid. Eum iidem Patres in communionem receperunt, 816, 5. Patres concilii Italiae ab Theodosio petunt, ut super Maximi et Nectarii ordinatione sit in urbe Roma eorum orientaliumque concilium, 817, 6 et seq.

Maximus fecit incursari Rhetias, 890, 8. Ejus frater honoratus dimittitur a Valentiniano, qui in eo necem fratris sui Gratiani ulcisci poterat, 890, 9. Minitabatur imperio Romano Barbarorum auxilia, et turmas translimitanas, quibus commeatus provincialium tributa solvebant, 890, 8. Ambrosium ad se legatum quomodo susceperit, et quos cum eo sermones habuerit? 888, 3 et seq. Victorem direxit ad Valentinianum, ut pacem rogaret, 889, 6. Ambrosii legationis objectu queritur se ad Italiam non potuisse transire, 858, 23. Maximus tyrannus a Francis, a Saxonum gente, in Sicilia, Sisciae, Petavione, ubique denique terrarum victus est, 953, 23. Ante ipsos expeditionis dies, cum audisset Romae synagogam incensam, edictum Romam miserat, quasi vindex disciplinae publicae, ibid. Vid. Ambrosius, Eugenius.

Maximus accusator Indiciae virginis, 769, 17 et seq. Cur Indiciae tam infensus? 766, 4. Quam adversus eum sententiam tulerit Ambrosius? ibid. et 771, 24.

Medicus bonus novit quae esca cui apta infirmitati, et cui tempori ad profectum valetudinis, 929, 4. Quemadmodum se tibi curandum praebeat, quem fastidio habeas, qui contemptui se non compassioni medico putet futurum? 389, 2. Omnibus locis, omnibusque temporibus non est praetermittenda medicina, 224, 42.

Mediolanensis populus turbatus, et observans Ambrosii, ne ab urbe pelleretur, 863, 1. Vid. Ambrosius.

Melchisedech interpretatione latina dicitur rex justitiae, rex pacis, 337, 45; 367, 10. Non angelum secundum Judaica ludibria, sed virum sanctum ac sacerdotem intelligit Ecclesia, et typum Christi, 513, 88.

1473 Meletii atque Paulini dissidium quo pacto sedatum, 814, 2. Vid. Antiochena.

Meliorem nemo discutit, 459, 78.

Membra nostra arma justitiae sunt, et arma peccati: idque exemplis ostenditur, 940, 43 et seq.

Memoriales, 854, 7.

Mendacium in verbo turpe est, nedum in habitu, 1061, 4. O beatum mendacium, quo acquiritur sibi aliorum absolutio sui gratia, 948, 8.

Mens bona possessio bona, 5, 11. Habet habenas suas mentis sobrietas, 5, 12. Habitus mentis in corporis statu cernitur, 20, 71. Plus est mente connecti, quam corpore copulari, 841, 23. Accendamus in nobis ignem mentis, ut operetur in nobis, 784, 6.

Mensem peritissimi secundum Legem lunari cursu computant, 886, 18. Μήνην lunam vocant Graeci, unde μήνας Graece dicunt menses, 886, 18. Primus mensis apud Aegyptios dicitur pharmuthi, et incipit sexto kalendas Aprilis, et finitur septimo kalendas Maii, 884, 15. Mensis primus secundum Aegyptiorum proventus et secundum Legem, octavus est secundum consuetudinem nostram, 885, 16. Nonas Maii adhuc ad mensem primum novorum computari posse, 886, 18. Vid. Aegyptus.

Mensuram serva, ut secundum mensuram recipias, 1205, 25. In rebus etiam vilibus exsecrabilis est staterae fallacia, et fraudulenta mensura, 123, 65.

Mercatores. Condemnationes in corpus omne mercatorum, 853, 6. Mercatorum multa, 856, 16. Jubet imperator negotiatoribus, quod exacti de condemnatione fuerant, redderetur, 859, 26.

Mercedis praemium melius, quam dispensationis obsequium, 1091, 7.

Mercenarii omnes sumus, omnes operarii, 757, 12. Nemo fraudet mercenarium mercede debita, quia et nos mercenarii sumus Dei nostri, 843, 3.

Meretrix est omnis anima, quae spem suam vendit, quae deformes quaestus, et degenerem stipem quaerit, 757, 12.

Meritis solet Deus deferre non petitionibus, 565, 83. Ut coelum stellarum fulget splendidioribus, ita et homines meritorum luminibus micant, 972, 9. Illud firmamentum est elementorum, hoc virtutum, ibid. Vid. Mors.

Merrha fons quid significaverit? 257, 34.

Mesopotamia regio est in partibus orientis, quae Euphrate et Tigri fluminibus circumvenitur, 842, 2. Mesopotamiae nomine signatur figura Ecclesiae, 843, 2.

Metus in peccato est, 935, 19.

Michaeas significat quis a Deo, vel quis iste, 1063, 3.

Michol quae saltationem Davidis reprehendit, sterilitatis damnata, non dedit sobolem regiam, ne superbos crearet, 1014, 7.

Miles a susceptionibus litium, actu negotiorum forensium, venditione mercium prohibetur humanis legibus, 49, 184. Milites nomine imperatoris signantur, 1189, 58. Fides militum imperatoris perfecta est aetas, 1199, 6.

Ad Militiam feruntur plerique, quorum militaverunt parentes, 58, 226. Si de re militari est consulendum, debet exercitati in praeliis viri exspectari sententia, 825, 7.

Minores. In nullo gravius Judaei Dominum laesisse produntur, quam quod viduae gratiam, minorumque jura violarent, 189, 13.

Miracula divinae potestatis non omnium est mereri, sed eorum quibus religiosae devotionis studia suffragantur, 191, 20. Miracula a Ss. Gervasio et Protasio perpetrata ab Arianis negari non possunt, 879, 19. Homines qui suscitaverunt mortuos, non in sua virtute id fecerunt, sed in Christi nomine, 502, 29.

Miseratio. Dominus quod est miserationis, exaggerat: quod ultionis, extenuat, 395, 16 et seq.

Ad Misericordiam promptior, quam ad severitatem est Spiritus Dei, 392, 9. Melius est pro misericordia invidiam perpeti, quam praetendere inclementiam, 102, 136. Misericordia ipsa justitia est, 1205, 26. Etsi omnibus debetur misericordia, tamen justo amplius, 39, 148. Per sacrificium justus commendatur, per misericordiam peccator redimitur, 405, 54.

Misericordia perfectos facit: et nihil tam commendat christianam animam, quam misericordia, 11, 38 et 39. Condolere peccantibus summa virtus est, 432, 73. Redemptio animae misericordia, 777, 3. Bonum est misericors homo, qui dum aliis subvenit sibi consulit, et in alieno remedio vulnera sua curat, 1202, 16. Vid. Proximus.

Missam facere coepi, 853, 4. Preces in canone Missae, 371, 21 et seq.; 372, 27 et seq. Quid sacerdos dicat post orationem dominicam? 385, 24. Sororem defunctam non tam deplorandam, quam orationibus prosequendam reor; nec moestificandam lacrymis, sed magis oblationibus animam 1474 ejus Domino commendandam, 944, 4. Vid. Eucharistia.

Missus non id significat, quod alieno sit coactus imperio, sed quod voluntario functus sit arbitratu, 489, 97. In missione divina non subjectionis injuria, sed communitas potestatis est, 666, 8. Vid. Filius Dei.

Moderationis laus, 389, t. Debet justitiam temperare moderatio, 389, 2.

Modestia unde dicta? 22, 78. Qualis esse debeat in incessu? 21, 73 et seq. Dives est apud Deum, 20, 70. Totius vitae ornatum attollit, 58, 228. Vid. Verecundia.

Modum singulis rebus servare non mediocre, 58, 228.

Moguntiacum urbs intra Gallias, 889, 6.

Monada non numerum, sed elementum numeri, quibus ea cura est, appellaverunt, 782, 21.

Monasticae et clericalis vitae egregia comparatio, 1039, 71 et seq. Monachorum Eusebii Vercellensis discipulorum exercitia, 1042, 82. Monachi psalmos canentes ex consuetudine usuque veteri pergebant ad celebritatem Machabaeorum martyrum, 957, 16. Vid. Ambrosius, Eusebius, Vercellensis.

Μονότης, 559, 46.

Morathi filius, id est, haeredis, 1063, 3.

Mors triplex secundum Scripturas, alia spiritalis, alia naturalis, tertia poenalis, 1143, 36 et seq. Mors non aliud quam corporis atque animae secessio, 1143, 35. In natura non fuit, sed conversa est in naturam, 1146, 47. Aequalis est omnibus, indiscreta pauperibus, inexcepta divitibus, 1136, 6. Nemo se redimit a morte, non dives, non ipsi reges; immo ipsi gravioribus subjacent, 1187, 48. Quis exceptum se putet esse debere a conditione moriendi, qui non sit exceptus a conditione nascendi? 1114, 4. Pecuniae pretio mors differri non potest, et pari usu divitem inopemque dies supremus eripit, 1115, 5.

Gentiles dicunt quod post mortem nullus sit sensus defunctorum, 1186, 45. Gentiles requiem malorum omnium mortem existimant, 1132, 71. Quibus rationibus gentiles viri se de morte consolentur, 1147, 50.

Mors Christianis non naturae, sed vitae istius finis est, 1132, 70. Non idem naturae meritorumque finis, 1130, 63. Christiani multo majora quam gentiles de morte suorum habent solatia, 1132, 70 et seq.

Nihil sic animam ad omnem servitutem dejicit, quomodo formido mortis, 937, 31. Nemo moriturus exsultat, 480, 53.

Mors malum non est, quae libertatem restituit, excludit dolorem, 1140, 21. Non solum malum non est, sed etiam bonum est, 1144, 39. Nec formidabilis, nec amara egentibus, nec gravior divitibus, nec injusta senioribus, nec ignava fortibus, nec perpetua fidelibus, nec improvisa sapientibus, 1145, 44. Nihil est quod in morte timeamus, nihil quod debeamus dolere, 1146, 49. Quia est finis peccatorum, 1186, 45. Non est lugenda, quia communis est et cunctis debita; quia nos saeculi hujus absolvit aerumnis; quia somni specie ab istius mundi labore requietum est, et vigor nobis vivacior refunditur, 1135, 3 et seq. Mortem timere non est perfectionis, 1183, 33. Suis malis non timetur, sed vitae miseriis antefertur, 1167, 125.

Quanti mortem moerori, quanti mortem formidini praetulerunt, judicantes graviorem metum mortis, quam mortem, 1167, 125. Multi vitam solo mortis titulo consecrarunt, 1145, 44. Morte unius plerumque accepimus maximos populos liberatos, morte imperatoris fugatos exercitus, ibid. Laudabilis mortis cum occasio datur, rapienda est illico, 107, 153. Non fugienda mors, quam Dei Filius non dedignatus est, non refugit, 1146, 46.

Non naturae mors ista est, sed malitiae, 1146, 48. Mors aerumnarum omnium malorumque perfugium est, et fida statio securitatis, ac portus quietis, 1140, 22. Mihi lucrum est mori, ne plura peccem, 1145, 42. Mors pro remedio data est, quasi finis malorum, 1143, 37 et seq.; 1146, 47. Vid. Epicurus, Somnus.

Mortis meditatio quid est, nisi quaedam corporis et animae segregatio? 1142, 35. Paulus melius dicit: Quotidie morior, quam illi qui meditationem mortis Philosophiam esse dixerunt, 1143, 35. Sit quidam quotidianus usus in nobis, affectusque moriendi, 1144, 40.

Fuisse quidam feruntur populi, qui ortus hominum lugerent, obitusque celebrarent, 1136, 5. Mulierum in virorum suorum mortibus intemperantia luctus, 1138, 12 et seq. Quid est quod ingemiscamus pro mortuis, cum jam reconciliatio mundi apud Deum facta sit per Dominum Jesum? 945, 7. Natales dies defunctorum obliviscimur, et eum quo obierunt diem, celebri solemnitate renovamus, 1136, 5. Alii pro mortuis tertium diem et trigesimum, alii septimum, et quadragesimum observare consueverunt, 1198, 3. Vid. Defuncti, Satyrus, Theodosius.

Mortificate membra vestra tympani modo, 289, 47. Mortificatio. Vid. Corpus.

1475 Morum varietate, unusquisque mutatur, et fit alter, 782, 22. Morum emendationem non magis aetas affert, quam disciplina, 1046, 98.

Moyse nemo praesentius Deum vidit, 1057, 1. In doloribus beatus, 73, 10 et seq. Quam sapiens fuerit? 33, 123. Et in silentio loquebatur, et in otio operabatur, 108, 2. Honestum putabat, ut rogatus oraret, laesus benediceret, appetitus remitteret, 130, 93. Omnium memor, sui immemor, Deum rogans offendere non timebat, ut plebem ab offensionis periculo exueret et liberaret, 402, 42. Moysen plus pro mansuetudine dilexerunt, quam pro factis admirati sunt, 78, 31. Typhum Aegyptiacum dissipavit, et omnem altitudinem extollentem se compressit aeternae legis auctoritate, 1055, 5. Aegyptii regis comparatione Moyses Deus appellatus est, imperans regnis, subjiciens sibi potestates, 904, 8. Cur inveniatur magis Aaron fratris consilium quam suum probasse? 1057, 1 et seq. Vidit circumcisionem spiritalem, azyma sinceritatis et veritatis, et passionem Domini, 67, 260. Non sua, sed infusa et revelata sibi scripsit, ea praecipue quae sunt de constitutione mundi, 976, 1. Moysis cum Petro et Joanne comparatio, 246, 132 et seq. Licet corpus Moysi non apparuerit in terris, nusquam tamen in gloria coelesti legimus, nisi postquam Dominus resurrectionis suae pignore vincula solvit inferni, et piorum animas elevavit, 523, 8. Virga Moysis quomodo Verbum divinum significaverit? 130, 94.

Mulieris nomen non corruptelae, sed sexus vocabulum est, 258, 36; 781, 18. Hoc valet mulieris gravitas, et pudicitia, et ejus bona conversatio, ut virum suum vocet ad fidem et devotionem, 384, 21. Solvit vincula mulieris vox pudoris, sermo gravitatis, habena cautelae, fidei custodia, castimoniae disciplina, 409, 72. Ideo velamine obnubit caput suum mulier, ut etiam in publico tuta verecundia sit, 408, 69. Ornamentorum muliebrium vanitas, 160, 55. Mulier eo ipso quo studet placere, deformior est, 159, 51. In mulieres quae fuco variisque coloribus et ornamentis formam suam adulterant, 153, 28 et seq. Asperiores tentationes has esse cognovimus, quae fiunt per mulieres, 856, 17. Muliere nihil perfidiosius, 847, 17. Conferuntur bona mulierum cum ultimis virginum, 153, 25 et seq.

In Multiloquio copiosum peccatum, 176, 11. Vid. Loqui.

Mundum plerique ingenitum esse dixerunt, 724, 94. Philosophi asserunt multos esse mundos, 529, 44. Non multi dii, sed unus Deus, qui mundum operatus est; et unus, non multi mundi, ut dicunt philosophi, 983, 15. Cur mundus sex diebus factus exprimitur, 976, 2. Mundi tempora annus unus est, 1151, 63. Septima mundi aetas conclusa est; octava illuxit gratia, quae fecit hominem jam non hujus mundi esse, sed supra mundum, 980, 14.

Mundus quid est nisi quidam agon plenus certaminum? 971, 4. Quae et quanta sint haec certamina? ibid., 6. Saeculum hoc mare est, in quo sicut pisces esse debemus, 362, 3. Iste omnis hujus quaestus saeculi animarum dispendium est, 761, 26. Non sunt perpetua, nec diuturna, sed merum somnium, quae sunt hujus saeculi, 759, 22 et seq. Discendum in hoc mundo supra mundum esse, 239, 108. Vince saeculum, ut teneas Verbi altitudinem; imaginem istam mundi foris relinque, foris malitia, 909, 20. Quid stultius quam, relictis coelestibus, ad terrena intendisse, et posthabitis coelestibus, elegisse ea quae caduca sunt et fragilia, 1099, 12. Quid nobis cum saeculi istius via, et sicut mercecenarios diurnam mercedem quaerere, atque, ut cicadas aiunt, aura quadam pasci cupiditatum? 903, 5. Ideo Jesus exivit de civitate, ut vos exeuntes de hoc mundo, supra mundum sitis, 1047, 104. Scriptum est non ut portionem servitutis mundo reserves, sed ut totum te abneges, 781, 15. Laudabitis Deum, si ab eo nulla vos avertat cupiditas matrimonii et cura mundi, 290, 50. Crucifixus in suis mundus illecebris, 674, 50. Vid. Coelum.

Mundus pro hominibus dictus, 567, 93.

Mutari velle omnibus ex natura venit; quia ejus nos quod sumus, poenitet, 1167, 124. Vid. Mores.

Mutina, 944, 3.

Myrocles episcopus, 868, 18.

N

Nabal Latine insipiens, durus, inhospitalis, inhumanus, ingratus, 915, 7.

Nabor, 874, 1.

Nabuthe vox quid significet? 285, 30. Nabuthe pauper qui sibi abundabat, suas regebat cupiditates, rege Achab ditior erat, 943, 8. Vites suas vel proprio cruore defendit, 868, 17. Nihil causa mortis fuit, nisi honestatis contemplatio, 123, 63.

Nasci malorum omnium est principium, 1142, 32. Non nasci longe optimum, 1142, 30 et seq.

Natura et substantia Dei in Scripturis leguntur, 722, 81 et seq. Una natura, et maxime Deus, diversitatem non recipit, 1476 464, 102. Quod ultra naturam est, de auctore naturae est, 148, 8. Quis naturam mutare potest, nisi qui creavit naturam? 1087, 7. Non minus est novas rebus dare, quam mutare naturas, 339, 52. Quod naturae defuit, creatori competit reformare, qui auctor est naturae, 1096, 3. Ea quae unius generis et naturae sunt, diversa habere principia variis exemplis probatur, 725, 102 et seq. Ignota sunt nobis naturae organa, sed nota ministeria, 1150, 60.

Natura melior est, quam patria, 1062, 6. Natura adjuvat discentem, 786, 15. Personam nobis et speciem natura ipsa dispensat, quam servare debemus, 59, 232. Naturae usus non in aeternum occidit, sed temporali quadam vacatione requiescit, 1130, 63. Usus cito inflectit naturam, 24, 85.

Necessarium nihil magis, quam cognoscere quid non sit necessarium, 1044, 91.

Nectarii episcopi Constantinopolitani ordinatio quem ordinem habuerit, episcopi Italiae concilii non vident, 814, 3. Nec ideo cum Orientalibus partibus cohaerere communionem suam, 816, 5. Vid. Maximus.

Neemiae sacrificii ignis typus fuit Spiritus sancti, et quomodo? 133, 102.

Negligentes Christus cito deserit, 231, 76.

Nephthalim abundantia significatur latina interpretatione, vel dilatatio, 943, 10.

Neptis. Vid. Avunculus.

Neptuno dant dominatum furoris, ut adstruant crimen incesti amoris, 176, 7.

Neronum quae probra comperimus, 1212, 50.

Nicaenae synodi Patres super Paschae celebritate, congregatis peritissimis calculandi decem et novem annorum collegere rationem, et quasi quemdam constituere circulum, 880, 1. Definitio fidei in concilio Nicaeno trecentorum decem et octo Patrum, 467, 118 et 120. Cur Patres concilii Nicaeni in tractatu fidei posuerint verbum ὁμοούσιον? 518, 125. Filium ejusdem cum Patre substantiae confitentes, non unam personam, sed unam divinitatem in Patre et Filio crediderunt, 721, 77. Non carnem, sed Dei verbum unius substantiae esse cum Patre dixerunt; et Verbum quidem ex paterna processisse substantia, carnem autem ex Virgine esse confessi sunt, 715, 52. Liber sacerdotalis concilii Nicaeni signatus a confessoribus, et multorum jam martyrio consecratus: quem qui resignare coacti sunt, postea tamen damnata fraude, signarunt: qui violare non ausi sunt, confessores et martyres exstiterunt, 519, 128. Nicaeni concilii fides quam invicte ab Ambrosio, Theodosio imperatore, Gallis et Hispanis custodiatur, 862, 14. Galliae et Hispaniae fidem concilii Nicaeni tenent, et cum pia divini Spiritus confessione custodiunt, 862, 14. Vid. Ambrosius, Concilium, Pascha.

Nicentius extribunus et notarius, 767, 8.

Nicodemus. Vid. Baptismus.

Ninive se a morte jejunio liberavit, 969, 11.

In Noe quatuor virtutes cardinales fuerunt, 32, 121. Nudatus erat, sed non erubescebat, quia erat plenus jucunditatis et spiritalis laetitiae, 1015, 12.

Noemi solatium moeroris, et subsidium paupertatis invenit, 195, 33.

Notarius missus qui mandata deferret, 858, 22.

Νοῦς animae vigor, principatum animae et corporis sibi quasi rector vindicans, 974, 14. Νοῦς hominis videt omnia, et non videtur, habens sui invisibilem substantiam, 974, 15. Caveamus ne hominem, id est, νοῦν mulier, id est, passio sensuum nostrorum delectatione effeminet, et circumscriptum in leges suas et sententiam trahat, 984, 17.

Nova omnia quae Christus non docuit, jure damnamus, 220, 28.

Novatianus episcopatus amissi dolore succensus schisma composuit, 412, 85. Nemini poenitentiam dandam putavit, 393, 10. Christi servos iterati baptismatis labe inquinavit, 398, 30.

Novatiani volunt spem hominum destituere, ut iterandi baptismatis apud desperantes facilius inducant persuasionem, 424, 34. Novatianorum doctores mundos se appellant, 390, 3. Eorum superbia retunditur, 400, 38. Omnia peccata Stoicorum quodam more paribus putant aestimanda mensuris, 391, 5. Improbe in Ecclesia donari peccata negant posse, 399, 33. Claves regni non suscipiunt, negantes quod dimittere peccata debeant, 399, 32. Negant his oportere reddi communionem, qui praevaricatione lapsi sunt, 391, 5. Quid mirum si vos, Novatiani, salutem negatis aliis, qui vestram recusatis, licet illi nihil differant, qui poenitentiam a vobis petunt, 422, 27. Dicebant in Ecclesiam non convenire, quia per poenitentiam tributa spes fuerat his, qui lapsi sunt, poenitendi, 412, 85. Pro quibus Christus interpellat, eos Novatianus accusat: quos Christus ad salutem redemit, eos Novatianus damnat ad mortem, 394, 14. Novatiani contra Novatianum aiunt se, exceptis gravioribus criminibus, relaxare veniam levioribus, 393, 20. Refelluntur, ibid. et seq. Indicant poenitentiam, quam non 1477 relaxant, 390, 4. Confutantur ex parabola filii prodigi, 419, 13 et seq.

Novatianorum objectioni ex immutabilitate Dei petitae respondetur, 395, 21 et seq. Objectioni Novatianorum ex his verbis: Si peccaverit homo in hominem, etc., petitae respondetur, 401, 40 et seq. Respondetur objectioni ex his verbis petitae: Est peccatum ad mortem, non de illo dico ut oret, 402, 45 et seq. Respondetur objectioni petitae ex his verbis Apostoli: Impossibile est hos qui semel illuminati sunt, etc., 417, 6 et seq. Objectio petita ex his Petri verbis: Ne forte, etc., solvitur, 423, 29 et seq. Respondetur objectioni petitae ex his verbis: Omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus: Spiritus autem blasphemiae, etc., 420, 20.

Novatianis quid superbius et durius? 390, 4. Superbiores, quam legisperitus ille, qui Christum tentare cupiebat, 398, 27. Sicut sacerdos et levita Samaritanum praetereuntes, ibid. Tolerabilius, Novatiane, remitteres, quam ligares, 392, 9. Novatiani successores sunt eorum, qui Lazarum interficere volebant, 429, 59. Similes sunt illi, qui fratrem suum receptum doluit, 412, 85. Vox Novatianorum vox est pharisaeorum ad Judam, 422, 27.

Nubentium verbum a nubibus tractum, 286, 34. Non damnandas esse nuptias, sed probandas, 221, 31. Apostolus nuptias pro remedio suasit, non pro electione praescripsit. 189, 12. Nec damnari, nec dissuaderi debent, 155, 34. Moribus Hebraeorum et legibus convenit, ut integri nuptiarum integris socientur virginibus, 759, 20. Dignum fuit ut qui alienum contubernium solverant, ipsi nuptiarum amitterent solemnitatem, 135, 110.

Nupturae miserabilis conditio, 160, 56. Virgo nuptura si virum eligat, crimen est; si non eligat, contumelia, ibid. Nuptiarum molestiae, 221, 32. Nuptias et vinculum esse et servitutem, 203, 69. Bona vincula nuptiarum, sed tamen vincula, 221, 33. Quae nupserit ad servitutem pecunia sua venditur, 283, 23. Nuptarum mulierum molestiae et incommoda describuntur, 153, 25 et seq.

Nuptias secundas apostolica praecepta non damnant, 188, 10. Non prohibemus secundas nuptias, sed non suademus. Plus dico, non prohibemus secundas nuptias, sed non probamus saepe repetitas, 203, 68. Secundas nuptias veram esse servitutem, 210, 88. Quam indecorum est mulieri juniores habere liberos, quam nepotes? 201, 59. Nuptialis festi convivium, 845, 15. Vid. Ambrosius, Conjugium, Matrimonium, Pater, Vidua, Virgo.

Numerius episcopus, 819.

Numerus septimus bonus, quem non Pythagorico et caeterorum philosophorum more tractamus, sed secundum formam et divisiones gratiae spiritalis, 976, 3 et seq. Numerus remissionis est, 1047, 101. Hebdomas veteris Testamenti est; octava novi, quando Christus resurrexit, 977, 5. Vid. Septimus. Grande numeri decimiquarti mysterium, 1208, 38. In numero CCCXVIII signum est passionis et nominis Jesu, 467, 121. In centesimis et millesimis sacri observatio numeri, 1163, 108.

Numidius Legatus Afrorum, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 58.

O

Obedientia. Non convenit nos divinae obviare sententiae, 865, 7. Quia superbia culpam contraxerat, e contrario culpa obedientiam generavit, 1079, 6.

Objecti si modus nullus sit, quemadmodum potest finis esse responsi? 717, 62.

Oblatio. Tolerabilius abstinere a muneribus deferendis, quam infideli studio munus offerre, 703, 3. Si Deo munus tuum offeras, non perdidisti, 1160, 98.

Obstetrices unde sic dictae, 767, 10.

Occulta difficilius caventur, quam quae sunt cognita, 1033, 45. Divinae solius est potestatis occulta novisse, 658, 128.

Octava venit, abiit hebdomas, 980, 15.

Oculi nostri cum aliqua obducuntur caligine, pascuntur agrorum viriditate; et specie nemoris, vel collis herbosi omnem inaequalitatem aegrescentis obtutus repellunt, et quadam salubri specie pupillae ipsae atque orbes colorari videntur, 904, 2. Plus videmus animo, quam corpore, 409, 70. Ipsi nobis oculi nostri retia sunt, 409, 73. Vid. Crimen.

Odia apud bonos mores dispendio sunt, 1101, 4.

Officium ab efficiendo dictum, 9, 26. Vel ut ea agas, quae nulli officiant, ibid. Officii nomen an in Scripturis inveniatur? 8, 25. Officium in tres partes dividitur, honestum, utile, et quid praestantius, 9, 27. Quomodo apud christianos dividatur? ibid., et seq. Officium omne aut medium, aut perfectum est, 11, 36. Perfectum a Graecis κατόρθωμα dictum, ibid., 37. Alia prima, alia media officia: prima cum paucis, media cum pluribus communia, 110, 10.

1478 Non omnibus eadem semper officia debentur, 46, 174. Mensura officiorum consentanea non hominis arbitrio, sed naturae disciplinis, 934, 17. David prius disputavit de officio, quam Panaetius et Aristoteles, 10, 31.

Primus officii fons prudentia est, 34, 126. Publicum officium in secuadis rebus jucundius est, in adversis gratius, 1121, 28. Non a te munera exiguntur ditia, sed officia voluntaria, 843, 6. Quid tam contra officium, quam non reddere quod acceperis? 42, 160. Vid. Gratia, Virtutes.

Omnipotens ubique, non creatus, et sine loco, et supra tempora est, 458, 75. Vid. Deus.

Ὁμοούσιον quid, et cur in concilii Nicaeni symbolo positum? 518, 125 et seq.

Oneris mensura pro mensura debet esse gestantis, 204, 70.

Opera tua fulgeant, et imaginem Dei praeferant, ad cujus imaginem factus es, 336, 41. Si Deum cognovisti in mandatis, recognosce in operibus, 782, 22. Beatum esse cujus peccatum tegitur operibus bonis, 424, 35. Boni operis gratia per diversas plus placet formas, 472, 11. In die judicii aut nostra opitulabuntur nobis opera, aut ipsa nos in profundum mergent, 758, 16. Vid. Fides, Oratio.

Optata. Vid. Vota.

Oratio, obsecratio, postulatio, gratiarum actio quae sint? 251, 9. Nolite putare mediocris esse virtutis scire quemadmodum oretis, 376, 18. Bonae orationis ordo describitur, 251, 8 et seq. Prima oratio laudem debet habere Dei, secunda supplicationem, tertia postulationem, quarta gratiarum actionem, 384, 22. Haec omnia sunt in oratione Dominica, 385, 23.

Oratio inchoari debet a Dei laude, 384, 22. Et in eam desinere, 385, 23. Ut bene mens possit orare, praecedit Spiritus, et deducit eam in viam rectam; ne obrepant carnalia, ne minora, ne etiam majora viribus, 929, 3. Si vis operari orationem tuam, leva puras manus per innocentiam, 383, 18. Quod oras, mores tui loquantur, fides adjuvet, opera commendent, 296, 70. Non de labiis tantummodo tua procedat oratio: animo totus intende, intra in recessum pectoris tui, totus ingredere, 382, 13.

Quia semper accipis a Deo, eum semper invoca, 1204, 22. Deum certis diebus invocare, non omnibus, fastidientis est, non sperantis, ibid. Vult rogari Dominus, vult de se sperari, vult supplicari, 427, 48. Angelorum militia est semper esse in Dei laudibus, orationibus conciliare crebris, atque exorare Dominum, 1042, 82. Et tempore commendantur preces, 882, 7.

Qua ratione secreto magis orare debeamus, quam cum vociferatione? 383, 16 et seq. In oratione multum verecundia placet, et prodest, 20, 70. Sacerdos ranis silentium imposuit, ut reverentia deferretur orationi, 177, 14. Mulieres tanto clamore orantes in Ecclesia ferre non possumus, 383, 17. Flere in oratione virtutis est, 1134, 76. Num levans manus in oratione tua, crucem Domini demonstrare gentibus debeas? 383, 18. Ubi orare debeamus? 382, 11 et seq. Oratio dominica brevis et omnium plena virtutum, 377, 18. Ejus expositio, 377, 19 et seq. Dominica oratio omnia comprehendit, quam vulgare non opus est, 252, 10.

Ubi adest oratio, adest Verbum, fugatur cupiditas, libido discedit, 202, 63. Frequenter orationibus et meritis prophetarum coelestia patribus adfuere subsidia, 199, 48. Peccatorum graviorum venia justorum orationibus reservanda, 402, 45. Habeo defensionem, sed in orationibus pauperum, 873, 33. Amat Christus ut pro uno multi rogent, 436, 92. Simplex oratio sacrificium est, 1000, 15. Oratio, lacrymae, jejunia debitoris boni census est, 434, 81. Quam bonum scutum oratio! 1047, 103; 1183, 32. Oratio nos Deo crebra commendet, 178, 18. Inclinat se nobis Deus, ut nostra ad eum ascendat oratio, 1204, 21. Cur Deus aurem suam nobis inclinet? ibid. Cur Deus non exaudiat omnes? 1131-65. Vid. Os.

Orationes solemnes cum gratiarum actione sunt deferendae, cum e somno surgimus, cum prodimus, cum cibum paramus sumere, cum sumpserimus, et hora incensi, cum denique cubitum pergimus, 178, 18. In ipso cubili psalmi cum oratione dominica frequenter recitandi, ibid., 19. Vid. Lacrymae.

Oratores saeculi quomodo orationem apud judices instituant? 384, 23.

Ordo et tempus et numerum plerumque exigit, 976, 2.

Ordines sacri. Vid. Clericus, Ecclesiasticus.

Orestis et Piladis fabula, 55, 216.

Origenes longe minor est in novo, quam in veteri Testamento, 1083, 1.

Ὁρμὴ quid? 60, 237.

Ornamentorum dispendia, 230, 68. Vid. Mulieres.

Ὅρος, 783, 12.

Os nostrum janua nostra est, Christo propemodum soli 1479 debet aperiri: nec aperiatur, nisi ante pulsaverit Dei Verbum, 233, 80.

Osculum insigne est sacrae pacis, 420, 2. Et charitatis, 431, 69; 959, 14. Quasi pignus est nuptiarum, et praerogativa conjugii, 960, 18. Non habet osculum, qui fidem, et charitatem non habet; osculo enim vis amoris imprimitur, 960, 17. Vid. Avunculus.

Otiosorum fabulae sunt, quibus obtrectatio seritur, malignitas proditur, 1033, 45.

Otium prophetarum cum aliorum otio comparatur, 109, 6. Numquam minus solus sum, quam cum solus esse videor; nec minus otiosus, quam cum otiosus, 992, 1. Non otio, non somno merces paratur, 1046, 99.

Οὐσία unde dicta, 519, 127. In Scripturis legitur. Ibidem. Οὐσίαν Latini substantiam dicunt, 725, 100. Οὐσίαν Graece, et Latine substantiam frequenter Scriptura memoravit, 469, 129. Οὐσία Dei cum dicitur, quid aliud significatur, nisi Deum semper esse? 725, 100; 728, 111.

P

Pacificam atque tranquillam animam fluminis impetus laetificat, 755, 2.

Paedagogus sicut interpretatio latina habet, doctor est pueri, 1081, 2.

Pagani nostro sanguini numquam pepercerunt, qui ipsa Ecclesiarum aedificia subruerunt, 824, 4. Privilegia gentilium a pluribus retro principibus inhibita et interdicta, 825, 5. Et a Gratiano Romae sublata, ibid. Privilegiis paganorum saepe decepti sunt christiani, 824, 4. Pagani a Valentiniano imperatore petierunt aras diis gentium ejus instaurari praecepto, ad usus quoque sacrificiorum profanorum praeberi sumptus, 824, 3. Et privilegia deferri, ibid., 4. Et in aram jurari, 824, 9. Vid. Ambrosius, Eugenius, Gentiles, Gratianus, Valentinianus.

Palatina officia, hoc est, memoriales, agentes in rebus, apparitores diversorum comitum, 854, 7.

Palladius et Secundianus duo in perfidia cariosi sacerdotes, 807, 3. Palladii in concilio Aquileiensi dicta et responsa, 788, 6 et seq. Palladii et Secundiani sacrilegia nostris auribus ingeruntur, 786, 2. Palladius et Secundianus Filium Dei subjectum secundum divinitatem dicunt, et mortem ejus non ad sacramentum nostrae salutis, sed ad infirmitatem quamdam divinitatis referunt, 808, 7. Anathema Palladio, 799, 50; 800, 52. A Patribus concilii Aquileiensis damnatur, 800, 54 et seq. Debitam excepit sententiam, 806, 2.

Palma vincentis est praemium, 1192, 70.

Pannoniae frumentum, quod non severant, vendiderunt, 838, 21.

Paradisus, Graece, Latine hortus dicitur: nec te moveat quod alii Scripturae codices latini habeant hortum, alii paradisum, 981, 5. De Paradiso terrestri variae sententiae, 982, 1 et seq. Quid de eo Josephus senserit? ibid. Per paradisum ad regnum pervenitur, non per regnum ad paradisum, 1070, 8.

Parcimoniae principium Christus, qui pauper factus est, cum dives esset, 506, 52.

Parentes. Vid. Liberalitas, Pater.

Parthenius, dulcissimus salutat Eusebium, 1005, 5.

Partus septimo mense vitalis, octavo matri et pignori lethalis, 977, 4.

Pascha, hoc est, transitus, 352, 12. Patres synodi Nicaenae illud secuti sunt, ut una nocte ubique sacrificium pro resurrectione Domini deferatur, 881, 1. Unde Domini pascha quartadecima luna formam celebritatis accepit, 1208, 37. Lex diem passionis exigit intra primum mensem novorum debere celebrari, 885, 17. Alium diem passionis, alium resurrectionis celebrandum veteris Testamenti series ostendit, 886, 19 et seq. Non mediocris est difficultatis diem celebritatis definire paschalis, 880, 1. Paschae dies observantia religiosae mentis explorari debere, 881, 4 et seq. Tempus praecipue scire debemus, quo per universum orbem consona sacrae noctis paschalis fundatur oratio, 882, 7. Intra triginta et unum dies saepe celebrati paschae dies, 885, 16. Si inciderit quartadecima luna mensis primi die Dominica, in alteram hebdomadam celebritas paschae est differenda, 883, 12. Ita temporibus paulo superioribus factum est, 884, 14; 887, 21.

Septuagesimo et sexto anno ex die imperii Diocletiani Dominicam paschae celebravimus sine ulla dubitatione majorum vigesimo octavo die Pharmuthi mensis, qui est nono kalendas Maii, 887, 21. Octogesimo et nono anno ex die imperii Diocletiani, cum quartadecima luna esset nono kalendas Aprilis, nos celebravimus pascha prima die kalendas Aprilis, 884, 14. Alexandrini et Aegyptii in hoc convenere nobiscum, ibid. Nonagesimo et tertio anno a die imperii Diocletiani, cum incidisset quartadecima luna in quartumdecimum diem Pharmuthi mensis, quae est quinto idus. 1480 Aprilis, quae erat Dominica die, celebratum est pascha Dominica Pharmuthi vigesimo et primo die, qui fuit secundum nos sextodecimo kalendas Maii, 884, 14. Ante sexennium celebravimus paschae Dominicam undecimo kalendas Maii, 885, 17. Vigesima prima luna proximum pascha celebrandum est, 887, 21. Venit paschae dies, in toto orbe baptismi sacramenta celebrantur, velantur virgines, 288, 42.

Pascha juxta majorum praecepta festum publicae salutis laeti exsultantesque celebremus, postes nostros fide passionis Dominicae colorantes; ut nihil aliud nisi sanguinem Christi loquamur, 887, 22. Resurrectionis die exsultatio refectionis est atque laetitiae, quo die videtur exisse populus ex Aegypto, primitivis Aegyptiorum necatis, 886, 20. Ad paschae solemnitatem vel Ecclesiae perfectio, vel clarae fidei plenitudo quaeritur, 882, 4. Omnes aequalitatem devotionis et fidei deferre praecipiuntur ad pascha Domini, id est, ad transitum, 779, 10. Pascha est quando anima irrationabilem deponit passionem, sumit autem bonam compassionem; ut compatiatur Christo, et transitum ejus in se suscipiat, ibid. Vid. Ambrosius.

Paschasius abscissus homo, 811, 5.

Passioni qui non est obnoxius, non est obnoxius infirmitati, 718, 63. Tunc maxime insidiatur adversarius, quando videt nobis passiones aliquas generari, 6, 15. Christus quasi Verbum semper stat in singulis, intra nos separans rationabiles virtutes a cadaveribus passionum et pestilentium cogitationum, 764, 5. Non in passione esse, sed victorem esse passionis beatum est, 75, 19. Vid. Anima.

Pater proprium generantis est nomen, 474, 18. Laus Dei est quod Pater praedicatur: in eo pietatis gloria, 385, 24. Pater ipse est vivificatoriae fons substantiae, 651, 92. Pater et Filius unum sunt non confusione personae, sed unitate naturae, 445, 9. Deus minorem generare Filium non potuit, 592, 224. Pater non generat ex voluntate, aut necessitate, 540, 103. Pater se per Filium vult rogari, Filius vult rogari Patrem, 446, 12. Cur? ibid., 13. Multa reperies per Patrem facta, 652, 98. Vid. Trinitas.

Pater venturam in locum filiae suo debet eligere judicio, 1103, 2. Parentum filias nuptui tradentium incommoda, 155, 33. Votum est voluntas parentum, 291, 51. Quanta vis sit in votis parentum Jephte filia nos debet docere, 291, 51. Virginum meritis, parentum delicta redimuntur, 154, 32. Amat unusquisque sequi vitam parentum, 58, 226.

Paternae pro Indicia virgine testimonium, 771, 22.

Paternus ab imperatoribus amplissimum accepit honorem, 1019, 8. Ambrosium consuluit, num filio suo neptem ex filia copulare possit? 1017, 1. Id fieri nequaquam posse probat Ambrosius, ibid. et seq.

Patientiae principium Christus, qui cum malediceretur, non remaledixit; cum percuteretur, non repercussit, 506, 52. Patientia desiderii plus probatur, 1139, 17. Ferendo plus probatur patientia, quam resistendo, 1135, 1. Ubi jam patientia, ibi laetitia, 901, 17. Vid. Jacob.

Patriae excidia repulisse gratius putatur, quam propria pericula, 113, 23.

Patriarchae pastores fuerunt, regalem quamdam in hoc munere disciplinam induentes, 898, 1. Patriarcharum verecundia, 19, 66. Miramur patriarcharum praemia, imitemur obsequia: praedicamus gratiam, sequamur obedientiam. Sic typus veritati, et veritas concurrit typo, 1159, 95. Sinus patriarcharum recessus quidam est quietis aeternae, 1192, 72.

Patrimonii in divisione bona pietas arbitros refugit, 594, 231.

Paulinus splendore generis nulli secundus in partibus Aquitaniae, venditis facultatibus tam suis, quam etiam conjugalibus, elegisse secretum affirmatur Nolanae urbis, 1013, 1. Soboles eis nulla, ibid., 2. Hoc Paulini factum contra obtrectatores defendit Ambrosius, ibid., 2 et seq.

Paulini cum Meletio dissidium, 815, 2. Vid. Antiochena, Meletius.

Paulini Antiocheni cum Timotheo Alexandrino dissidium, 813, 4. Vid. Timotheus.

Paulus non solum Christi, sed etiam Spiritus sancti imperio apostolatum accepit, 633, 102. Quid plus potuit nobis conferre Christus ad studium correctionis, quam ut converteret et daret nobis ex persecutore doctorem, 417, 5. Paulus non potuisset ad tantam apostolatus sui pervenire gratiam, si fuisset alligatus conjugii contubernio, 283, 22. Paulum ungebat athletam suum Spiritus sanctus, et pulvere impietatis excusso, debellatorem infidelium ineluctabilem variis impiorum congressionibus offerebat, 664, 156. Raptus in paradisum, usum proprii jam non sentiebat corporis, 907, 12.

Pauli epistola quaedam effigies erat ejus praesentiae, et forma operis, 989, 6 et seq. Nihil difficilius est quam de 1481 Apostoli lectione disserere, 1083, 1. Pauli profundum in consiliis vix comprehenditur, sublime in sententiis audientem erigit, disputantem accendit: in plerisque ita se ipse suis exponit verbis, ut is qui tractat, grammatici magis quam disputatoris fungatur munere, 930, 1. Summa epistolae ad Ephesios, 1085, 1 et seq.

Paulus absens per epistolam condemnabat et absolvebat, 989, 6. Paulus quem sequestraverat, postea sacramentis reddidit, 411, 78. Quem Pauli virga sacramentis abdicavit coelestibus, eumdem mansuetudo restituit, 957, 4. Quos Paulus simul junxit ad poenam, simul voluit ad veniam pertinere, 416, 95. Docet non deserendos eos, qui peccatum ad mortem fecerint, sed potius lacrymarum panibus, et potu coercendos flebili, 406, 59. Sic curare Paulus didicit, quemadmodum ipse sanatus est, 410, 77.

Paulus honore provocat, magisterio docet, invitat exemplo, 245, 130. Mortuus est, et passione venerabili vitam corporis cum immortali gloria commutavit, 1159, 94. Paulus non inferior Petro: cum illo facile comerendus, et nulli secundus, 664, 158. Refutantur qui dicunt Paulum luxuriae magistrum, 968, 10. Vid. De Otio.

Paulus Constantinopolitanae Ecclesiae praesbyter, synodum Orientalium juxta atque occidentalium postulavit, 818, 6.

Paulus Samosatenus non putavit veritatem carnis humanae a Christo susceptae, 705, 8. Christus Filius Dei est contra Paulum Samosatenum, 569, 105.

Paupertas non naturae, sed opinionis est, 1044, 90. Pretiosa est fidei opulenta mysterio, 895, 5. Dotalibus praestat compendiis casta paupertas, 161, 62. Christi minister non erub scebat in paupertate, quem pauper redemerat, 288, 41. Pauperies in sacerdotibus gloriosa, 807, 2. Vid. Episcopus. Ubi fames cupiditatum, ubi inexplebilis appetentia, ibi utique paupertas, 943, 10.

Qui pauperes prae caeteris juvandi? 88, 76 et seq. Videndus ille pauper, qui te non videt: requiren lus ille, qui erubescit videri. 88, 77. Pauperes validi nullam causam, nisi vagandi habentes, 88, 76.

Christus non fastidit in regno suo pauperem, sed exaudit eum, et liberat ex omnibus angustiis et molestiis, 1099, 11. Si alas pauperes, laves eorum vulnera, illuviomque detergas, tersisti utique pedes Christi, 959, 13 Lacrymae pauperum sunt lacrymae redemptrices, gemitus qui mortem abscondunt, dolor qui perpetuae ubertate laetitiae veteris sensum doloris obducat, 1115, 5. Munera pauperum Deum obligant, 873, 33. Utinam hoc mihi semper crimen adscribant, quia aurum pauperibus erogatur! ibid. Aerarii mei pauperes Christi sunt, hunc novi congregare thesaurum, 872, 33 Noli pauperem contemnere, ille te divitem fecit, 1043, 87. Pauperes vere esse thesauros Ecclesiae, 104, 140. Collatio beneficii facta in pauperes magis quam in locupletes plus juvat, 100, 127. Erga pauperem nemo simulator, 140, 134. Haereditas successori quaeritur, dispensatio pauperibus obligatur, 1130, 60. Vid. Haeres.

Peccatum Originale. Omnes homines sub peccato nascimur, quorum ipse ortus in vitio est, 394, 13. Obnoxiae haereditatis vitio degeneravimus, 1087, 8. Lapsus sum in Adam, de paradiso ejectus in Adam, mortuus in Adam; quomodo Deus revocet, nisi me in Adam invenerit, ut in illo culpae obnoxium, morti debitum, ita in Christo justificatum, 1137, 6. Adam et Eva vinculo erroris nexuerant omnem propriae seriem successionis, 1079, 8 et seq. Diabolus redegerat humanum genus in perpetuam captivitatem obnoxiae haereditatis gravi fenore, quod obaeratus auctor ad posteros, defenerata successione, transmiserat, 958, 7. Vid. Diabolus.

Peccati dies, dies confusionis appellatur, 425, 37. Ferrum peccatum est, quod est penetrabile, 932, 10. Nullus major est dolor, quam is qui peccati mucrone vulnerat conscientiam: neque ullum gravius onus, quam peccatorum sarcina, et pondus flagitiorum, 1063, 5. Nihil est quod tam summo dolori sit, quam ut unusquisque positus sub captivitate peccati recordetur unde lapsus sit, atque unde deciderit, 438, 102. In captivitate peccati positi, reverentiores nos, non usurpatores esse debemus, 440, 107. Per ignem exuruntur peccata, 134, 104 et seq. Qui peccatum cogitat, intra suam conscientiam studet se ipse includere, 432, 71. Quare non illi magis sint christiani, qui peccatum condemnant suum, quam qui defendere putant? 1000, 15.

Quid tam divinum, quam ista sententia: ut is peccata puniat, qui exsors ipse peccati sit? 896, 12. Qui vult mundare peccatum suum, ignem a se removeat alienum, et illi soli igni se committat, qui culpam, non hominem exurit, 1058, 8 et seq. Deus alia nobis peccata sanguine Filii sui abluit, alia donat nobis, ut bonis operibus et confessionibus nostros errores tegamus, 1068, 23. Spiritus sanctus omnium abolet vitia, peccata condonat, 613, 64. 1482 Potens est Deus, quando vult, donare nobis peccata, etiam quae putamus non posse concedi, 418, 12. Remissio peccatorum utriusque pretium Testamenti est, quae per agnum in typo annuntiata est, in veritate completa per Christum, 895, 5. Non habet quod erubescat, cui peccatum remissum est, 429, 58. Mors peccati lucrum est, et vita poena est, 1144, 40. Vid. Culpa.

Piccata a quo remitti possint. Vid. Ecclesia, Sacerdos.

Peccator dominatur in saeculo, justus in Dei regno, 705, 12. Cur peccatores abundent opibus et caeteris bonis? 16, 57 et seq. Scilicet ne qua eis relinquatur excusatio, 18, 63 et seq. Nulla haereditas peccatoris, 14, 46. Cur non est pax peccatoribus? 318, 47. Servit peccator tormidini, servit cupiditati, servit avaritiae, servit libidini, servit malitiae: sed magis servit, quam si sub tyrannis positus, 937, 31. Si per eas species minuitur natura hominis, quae non sunt culpae capaces; quanto magis per animos atque artus labe pollutos scelerum virtus ejus hebetatur! 983, 15. Peccatoris conscientia omnibus sepulcris gravius fetet, 13, 46. Peccatores in terra scribuntur, justi in coelo, 896, 14. Peccatori compatiendum et fletu, et oratione, et dolore est, 411, 81. Peccator si sibi ipsi non pepercerit, a Deo illi parcetur, 315, 36. Peccatoribus pluris constat remissio peccatorum, et indulgentia videtur esse pretiosior, 692, 127.

Pecunia sua quid homini, nisi quoddam viaticum est? multa oneri, moderata usui, 757, 11. Qui aliena quaerunt, recte accipitres pecuniae nominantur, 1129, 55. Utique vitia exuit, qui pecuniam non requirit, 1129, 55. Christianus det pecuniam, quasi non recepturus; aut certe sortem, quam dedit, recepturus, 843, 4. Vid. Divitiae, Avaritia, Avarus.

Pedes lavare fidei mysterium, humilitatis insigne est, 227, 57.

Pelagia septa agminibus persecutorum inter maxima pericula integritatis et vitae nequaquam inclinata est; et quae tum fuerint illius verba? 938, 38. Pelagiae virginis ac matris et sororum ejus martyrium eleganter describitur, 183, 33 et seq.

Pentateuchus, 956, 2.

Per Ipsum, in ipso et cum ipso, hanc vim habent, ut unus in his atque simile non contrarium intelligatur, 682, 84. Vid. Ex.

Perdix a perdendo nomen accepit, 918, 3. Ejus doli et fallaciae ad decipiendum venatores, ejusque libido, 917, 2 et seq. Diabolo comparatur, ibid. Aliena diripit ova, et fovet suo corpore, 919, 6.

Peregrini tempore famis ex urbibus neutiquam expellendi, 119, 45 et seq. Egregium hac in re praefecti Urbis, et aliud indignum facinus Romae admissum, ibid.

Perfectionis duplex forma: alia medios, alia plenos numeros habens: alia hic, alia ibi: alia secundum hominis possibilitatem, alia secundum perfectionem futuri, 110, 11. Omnis in eo perfectio est, si nihil desit, 472, 9. Perfectio omnis in veritate est, 63, 248. Non potest sine favore Dei aliquis esse perfectus, 418, 11.

Perfidia quam damnosa est, 295, 66. Ubi pefidia, ibi caecitas, 1201, 10. Opus est perfidorum perfidias praedicare, 710, 30. Venenatae sunt blanditiae perfidorum, tunc, cavendae, cum id quod negant, praedicare se simulant, 519, 129.

Pericula multorum sunt, sed paucorum remedia, 1207, 36. Gloriosum ducitur, si quis periculis propriis quaerat universorum tranquillitatem, 113, 23.

Persequentium maledicta timere non debemus, 1184, 34. In servulis suis pati vult Christus, 867, 14. Illius cibus est ut nostris passionibus delectetur, ibid. Plus confert fidelibus, qui minatur, 519, 129. Non eadem causa est, ejus qui sponte negat Christum et ejus quem tormenta inclinaverint ad sacrilegium, non voluntas, 395, 19 et seq. Vid. Adversa, Christiani. Deus, Martyres.

Petrus non solum Christi, sed etiam Spiritus sancti imperio apostolatum accepit, 653, 103 et seq. Dum in mari lucrum suum quaerit, vitam invenit omnium, lembum deseruit. Deum reperit: scalmum reliquit, Verbum invenit: lina laxavit, fidem vinxit: plicavit retia, homines elevavit: mare sprevit, coelum acquisivit, 246, 131. Dum turbato agitur salo, mobili mentes statione nutantes fundavit in petra, ibid. Super mare titubavit, non per imbecillitatem jubentis, sed per infirmitatem obedientis, 713, 43. Exsilivit e navi, ut occurreret Domino, non gloriae cupidus, sed obedientiae praematurus. 710, 31. Quanto minus creditur piscastori, tanto amplius creditur quod divina sunt, quae Petrus locutus est, 216, 132. Respondit pro caeteris apostolis, immo prae caeteris, 711, 33. Cur plantam lavare debebat? 333, 32; 363, 6 et seq.

Petro nox erat, quando Christum negabat, 1097, 7. Quantum nobis tentatio Petri documentum fuerit ad salutem? 1483 1141, 27. Ideo Petro statim remisit, quia amarissime flevit, 436, 92. Confirmavit charitatem trina responsio Petri, vel abolevit trinae negationis errorem, 1203, 19. Petrus pascendo bene cibo fidei gregem Christi, culpam lapsus prioris abolevit, 551, 2.

Petrus solus erat, et totum per orbem consecrandarum gentium cognovit mysteria, 992, 2. Non interclusit Simoni mago spem veniae, quem invitavit ad poenitentiam, 421, 23. Petrum quem nemo ligaverat, fides vinxerat; et quem fides vinxit, poena non solvit, 623, 108. Nocte muros egressus, occurrit Christo, qui cum illi dixisset: Venio iterum crucifigi, sponte remeavit, et Dominum per crucem honorificavit, 867, 13.

Petrus Ecclesiae firmamentum, 238, 105. Christus cum Petrum esse petram dicit, firmamentum Ecclesiae indicavit, 531, 56. Petrus primatum egit confessionis, non honoris; primatum fidei, non ordinis, 710, 32. Non habent Petri haereditatem, qui Petri sedem non habent, quam impia divisione discerpunt, 399, 33. Natalis Ss. Petri et Pauli: et quid in eo lectum? 244, 224. Petri Socrus videtur affectio esse voluntatis, 202, 64. Vid. Devotio.

Petrus Alexandrinus episcopus, 814, 41. Petrus Alexandrinae Ecclesiae episcopus sanctae memoriae vir, 815, 3. Vid. Roma.

Philaster episcopus Brixianus, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 61.

Philippus episcopus, 819.

Philomarus Epicuri sectator, quid in epitomis suis de voluptate disputet? 1026, 13.

Philosophiae amictu vestitus non potest in habitu scilicet sapientiae saecularis Christum videre, 235, 92. Qui primus Philosophiae nomen invenit, quotidie priusquam cubitum iret, tibicinem jubebat molliora canere, 179, 19. Qui sibi in Philosophia excellere visi sunt, Salomonem secuti sunt, 1142, 30. Philosophi de nostris Scripturis sumpserunt, 35, 133; 48, 179. Agnoscant philosophi et poetae de nostris se habere, quaecumque praestantiora locuti sunt, 937, 28. Philosophi soli in suis gymnasiis remanserunt, quotidie a suis consortibus deseruntur: illi quotidie crescunt, qui simpliciter credunt, 460, 84. Vid. Anima, Dialectica.

Phoenix, quo vitae anno, et quomodo moriatur, ac resurgat? 1149, 59. Illi quingentesimus resurrectionis annus est, nobis millesimus, ibid.

Phoenices. Vid. Circumcisio.

Photinus initium Filii ex Virgine esse disputat, 445, 6. Secundum carnem judicat, et quomodo excludatur? 569, 104. Primis Joannis verbis confutatus, 454, 57. Vid. Arius.

Photiniani hominem tantum Christum fatentur, 526, 29. Divinitatem Christi negant, 1212, 49. Filius Dei nobis datus est, non Photinianis, quem dicunt non datum nobis, sed ab initio inter nos natum, 507, 58. Photinianorum blasphemia in ultimo Christi judicio quomodo refelletur? 492, 117. Imperiali lege nullos debent facere conventus, 809, 12. Rogantur principes ut a Syrmiensi oppido, ubi adhuc conventus tentabant, prohibeantur, ibid. Vid. Ariani.

Phrygii vates, 840, 30. In sacris Phrygiis impudicitia disciplina est, 150, 16.

Pietas vera est, quae praeponit divina humanis, perpetua temporalibus, 1055, 7. Ut omnium principatus bonorum, ita etiam seminarium virtutum est caeterarum, 1129, 54. Mollis et tenera species est forma pietatis, nihil insolens amat, nihil immite, nihil durum, 1135, 1. Pietate paterna proxime ad Deum accedimus, 1105, 10. Naturae detrimentum non est, 483, 66. Exerceat te ad justitiam, continentiam, mansuetudinem, 49, 184.

Pietate nihil Dominus praestantius dedit, 1021, 7. Nulla merces Deo melior, quam ea quae habet pietatis munera, 194, 32.

Pilades. Vid. Orestes.

Placentia, 944, 3. Placentinum, 160, 57.

Πλανῆται ἀπλανεῖς, 974, 15; 977, 3.

Platonis Patricia quaedam philosophorum prosapia, 922, 1.

Platonicas ideas ab ipsis philosophis scimus esse irrisas, 529, 46. Vid. Anima.

Plenitudo nescit augmentum, 620, 96.

Plotinus Jovinianista condemnatur, 969, 14.

Pluviam totius mundi scripturae divinae pollicebantur, quae rigaret orbem sub domini Salvatoris adventu Spiritus rore divini, 601, 8.

Poenitudo lapsis necessaria est, sicut vulneratis sunt necessaria medicamina, 313, 33. Numquam poenitere solius est Dei, 1043, 85. Nihil peccare solius est Dei: emendare sapientis est, et corrigere erratum et poenitentiam gerere peccati, 1057, 4. Quantum Deus velit nos peccata 1484 nostra flere? 427, 49 et seq. Peccatum non tollitur, nisi lacrymis et poenitentia, 999, 11. Quotidiani nos debet poenitere peccati, 436, 95. Rara confessio de peccato, rara poenitentia, rara in hominibus verbi ejus assertio, 1057, 4 et seq. Bona poenitentia, quae si non esset, omnes ad senectutem differrent ablutionis gratiam, 437, 98. Si aquam non habeo, habeo lacrymas, quibus dum pedes Christi lavo, utinam me ipsum diluam! 431, 67.

Quomodo agenda poenitentia, quo studio, quo affectu, qua mentis intentione, qua intimorum concussione viscerum, qua cordis conversione? 427, 46 et seq. Sacerdotes non auferunt peccatum ejus, qui in dolo se offert, et adhuc in studio delinquendi est, 1059, 11. Agenda est poenitentia non solum sollicite, sed etiam mature, 415, 2. Et eo tempore quo culpae defervescat luxuria, 440, 107. Non est differenda, 437, 98 et seq.

Qui secutus es errantem, sequere corrigentem, 256, 31. Poenitentiae inhaere, tamquam in naufragis tabulae, 315, 38. Majora crimina majoribus abluuntur fletibus, 393, 10. Fortius dolendum, ubi peccatum est tortius, 315, 37.

Poenitenti quid agendum? 437, 96. Qui agit poenitentiam non solum diluere lacrymis debet peccatum suum, sed etiam emendatioribus factis operire, et tegere delicta superiora, 424, 35. Fides quae superiora peccata deplorat, nova cavere consuevit, 959, 12. Melius est quiescere, cum exercere non queas opera poenitentiae; ne in ipsa poenitentia fiat, quod postea indigeat poenitentia, 439, 104. Eos qui poenitentiam agunt, hoc solum poenitere non debet, ne ipsius poenitentiae poenitentiam agant, 434, 86. Facilius inveni qui innocentiam servaverint, quam qui congrue egerint poenitentiam, 436, 96. Poenitentia si semel fuerit usurpata, nec jure celebrata, nec prioris fructum obtinet, et auferet usum posterioris, 439, 104. Poenitentia remedium peccati est, non peccandi incentivun, 435, 90. Quam male aliqui proposita spe agendae poenitentiae, licentiam sibi delinquendi propagatam putent? ibid.

Propter spem veniae agitur poenitentia, 419, 16. Nemo potest bene agere poenitentiam, nisi qui speraverit indulgentiam, 390, 4. Deus qui poenitentiam exigit, veniam pollicetur, 403, 46. Non ex toto corde humiliat, qui se veniae reservat, 396, 23. Exspectat gemitus nostros, sed temporales, ut remittat perpetuos: exspectat lacrymas nostras, ut profundat pietatem suam, 396, 22. Apostoli poenitentiam docuerunt, spoponderunt veniam, culpam relaxaverunt, 424, 35. Tanta est poenitentiae medicina, ut mutare videatur suam Deus sententiam, 427, 48.

Unum in baptismo, et poenitentia remissionis peccatorum mysterium est, 400, 36. Praecedit poenitentia, sequitur gratia: neque poenitentia sine gratia, neque gratia, sine poenitentia; debet enim poenitentia prius damnare peccatum, ut gratia possit abolere, 895, 7. Poenitentia si fuerit perseverans, audebit sperare, etsi non gloriam, certe poenae vacationem, 314, 36. Vid. Conversio.

Sicut unum baptisma, ita una poenitentia, quae tamen publice agitur, 436, 95. Merito reprehenduntur, qui saepius agendam poenitentiam putant, ibid. Fleat pro te mater Ecclesia, et culpam tuam lacrymis lavet, videat te Christus moerentem, amat ut pro uno multi rogent, 436, 92. Si quis occulta crimina habens, propter Christum studiose poenitentiam egerit, veniam speret: petat eam lacrymis, petat gemitibus, petat totius populi fletibus; ut ignoscatur, obsecret; et cum secundo et tertio fuerit dilata ejus communio, credat remissius se supplicasse; fletus augeat, miserabilior postea revertatur, teneat pedes brachiis, osculetur osculis, lavet fletibus, 414, 90. Singularis vitae aliquis debet orare pro eo, qui peccavit in Dominum, 401, 42. Pudor nos a poenitentia publica revocare non debet, 435, 91 et seq. Qui poenitentiam petunt, et cum acceperint, publicae supplicationis revocantur pudore; hi videntur malorum petiisse poenitentiam, agere bonorum, 434, 46. Cognovi quosdam in poenitentia sulcasse vultum lacrymis, exarasse continuis fletibus genas, jejuno ore semper et pallido mortis speciem spiranti in corpore praetulisse, 414, 91. Poenitentia publica virginis lapsae, 314, 35. Et ejus corruptoris, 316, 40. Quae illius virginis debeant esse precationes et affectus, 317, 43 et seq. Debet quotidie psalmum L recitare, ibid. Ubi poena praescribitur, debet esse poenitentia peccatorum: ubi remissio donatur, gloria est, 895, 6. Mandatum Domini est etiam gravissimi criminis reis, si ex toto corde, et manifesta confessione peccati poenitentiam gerant, sacramenti coelestis refundendam gratiam, 420, 19. Erat dies quo sese Dominus pro nobis tradidit, quo in Ecclesia poenitentia relaxatur, 859, 26. Vid. Excommunicatio, Novatiani, Paulus.

Poetae. Vid. Philosophi.

Polybius in Africanis partibus proconsularem jurisdictionem egregie repraesentavit, 1106, 1.

Pompeius cum tribus triumphis terrarum cinxisset orbem, 1485 pulsus acie, bello profugus, et sui terminis exsul imperii, Canopaei manu spadonis occubuit, 841, 25.

Pomum cum immaturum exagitatur, cito deperit, 762, 29.

Populus. Quomodo potest observari a populo, qui nihil habet secretum a populo, dispar a multitudine, 902, 2.

Portiana, hoc est, extramurana basilica non petebatur ab Arianis, sed basilica nova, hoc est, intramurana, quae major est, 852, 1. Illis sese opposuit Ambrosius, ibid et seq.

Possessio pretiosa homo mundus, 5, 11. Illud possidemus, quo utimur, 101, 132.

Potestates non irritandae, 56, 217. Potestas ex sapientia et virtute gignitur, 590, 213.

Praeceptis suis qui alios ligat, debet ipse legitima praecepta in se custodire, 1037, 64. Vid. Consilium, Mandatum.

Praedestinatio. Deus non ante praedestinavit, quam praesciret: sed quorum merita praescivit, eorum praemia praedestinavit, 565, 83.

Praefectorum domus Romae incensae sunt, et nemo vindicavit, 950, 13.

Praemiorum spes, et promissorum coelestium haereditas, bonis maximum solet esse ad studia virtutis incitamentum, 1085, 2.

Praesentia plures quam futura praeferunt, 58, 227. Remuneratio praesentium testimonium futurorum est, 414, 89.

Praesumptio arroganti est propior, quam roganti, 434, 80.

Praevaricantis affectus ipsis gentilibus displicere consuevit, 825, 7.

Presbyteros vel ministros magis decet humilitatem tenere, 98, 122. Dominus licentiam relaxanci peccata sacerdotibus suis sine ulla exceptione concessit, 393, 10. Presbyteri qui per triginta et innumeros annos gradu functi, vel ministri Ecclesiae retrahuntur a munere sacro, et curiae deputantur, graviter gemunt, 954, 29. Vid. Sacerdos.

Pretiorum captare incrementa non simplicitatis, sed versutiae est, 117, 37.

Primitias vigiliarum tuarum Christo dicato, primitias actuum tuorum Christo immola, 230, 69.

Primitias inter et primogenita aliqui distantiam volunt esse, 926, 9.

Primitivus primogenitus est, 920, 2. Ille est vere primitivus, qui sanctae matris sanctus est partus, 921, 6. Sancti primogeniti sunt, non tamen omnis primogenitus sanctus, 920, 2 et seq. A primogenito Dei Filio primogeniti sancti, et ab illo initio initium sanctus nuncupatur, initium filius, cui debetur primitiarum praerogativa, 921, 7.

Principum natales dies, 1178, 15.

Priscus a pueritia jam inde cum Ambrosio aetate accrevit simul, 1107, 1.

Priscum Attico commendat Ambrosius, 107, 1.

Privilegia. Vid. Pagani.

Proculus episcopus Massiliensis, legatus Gallorum, 786, 1; 805, 76; 806, 1. Ejus in Palladium condemnatio, 802, 63.

Prohibetur qui non fungitur iis, quae desiderat, 395, 20.

Promissum non temere praevaricandum, 215, 6. Non semper promissa solvenda omnia sunt, 127, 79. Est contra officium nonnumquam solvere promissum, et sacramentum custodire, 68, 264. Tolerabilius est promissum non facere. quam facere quod turpe sit, 127, 76.

Prophetae Spiritum accipiebant, et Christum videbant, 700, 167. Non se, neque ea quae juxta pedes sunt, prophetae aspiciunt, sed coelestia, 1015, 13. Pascit prophetam, qui intelligit, qui custodit quae scripta sunt, 1041, 80. Haec consuetudo est prophetiae, ut quae futura sunt, vel quasi praesentia, vel quasi facta dicantur, 463, 97.

Proprium quibus nihil est, illis omnino nihil deest, 187, 5.

Prosper plaudebat sibi, quod occasione sacerdotii Ambrosii redditurum se quae abstulerat, non putabat, 1120, 24. Efficacia tamen Satyri solvit omnia, ibid.

Prosperitas. Secundae res mentem extollunt, 844, 9. Quod facile usu venit, insolens rerum secundarum animus, 849, 23. Vid. Honestas, Secundae.

Prodigalitas. Etiam bonorum operum sumptibus immoderatum esse non decet, 96, 109.

Protasius. Vid. Gervasius.

Proximus est, quem non solum corformis natura conjunxerit, sed etiam misericordia copulaverit, 398, 28. Non sanguinis necessitudo, sed virtutis cognatio proximos facit, 200, 54. Proximus esse non potes, nisi facias misericordiam, 404, 52. Haec lex naturae et Domini est, quae nos ad communem adstringit hamanitatem, ut alter alteri, tamquam unius corporis partes, invicem deferamus, 112, 19 et seq. Subvenire non habenti humanitatis est, duritiae autem plus extorquere quam dederis, 112, 20. Nemo habet, quod alii plus deferat, quam quod sibi optat, 1196, 79. Intelligamus eo nos Deo acceptiores fore, quo etiam plura 1486 donamus; quia hoc gratiores Deo sumus, quo nobis plura dimissa sunt, 958, 9. Dimittamus pauca, quibus plura donata sunt, ibid. Nemo debet laedere, qui sibi consulit, 954, 25. Qui non repellit a socio injuriam, si potest, tam est in vitio, quam ille qui facit, 47, 178. Quemadmodum potes in te non refugere, quod impatientius alii doleas accidisse? 1137, 7. Hoc maxime condemnat Deus, si decipiat aliquis proximum suum proximorum benignitate, et subdola iniquitate defeneratum opprimat, 758, 13. Qui lapsu alieno gaudet, diaboli gaudet victoria, 433, 78. Plus astringitur, qui labi infirmum coegerit, 948, 7.

Prudentia in veri investigatione versatur, 31, 115. principalium virtutum primo loco constituitur, ibid. Primi nostri definierunt prudentiam in veri consistere cognitione, 32, 118. Prudentia rationis humanae est, 241, 114. Nihil ea prudentia sapientius, quae divina et humana secernit, 1127, 48. Labor et diuturna meditatio cum Dei gratia dat perfectam prudentiam, 982, 11. Non in foro, non in plateis, sed in Ecclesia possidetur, 235, 88. Cum omnibus bonis habet consortium, 85, 66. In se refluit ubertas prudentiae, et quo pulchrius fluxerit, eo exercitius fit omne quod remanet, 88, 75.

Nemo prudens, qui Deum nescit, 31, 117. Prudentis est prospicere, ne frequenter eum poeniteat sui, 1043, 85. Prudentium maturitati tutos esse volatus per saeculum, 242, 116.

In Psalmo octavo omnes esse orationis virtutes, 386, 25. In quarto decimo perfectionem hominis accepimus, 1208, 37. Trigesimus sextus praeceptis refertus moralibus, 1033, 45. Vigesimus secundus aptus coelestibus sacramentis Eucharistiae, 375, 13. Centesimus quartus decimus cur alleluia inscribatur? 1208, 37. Ostenditur quomodo Theodosium in psalmo centesimo decimo quarto velut loquentem audiamus, 1203, 17 et seq. Vid. Virgo.

Publicum. Non oportuit laedi virum, qui possit malo publico se ulcisci, 847, 18.

Pudicitiae non minor reverentia deferenda integritate verborum, quam corporis castitate, 1128, 52. Vid. Verecundia.

Pudor bonus, qui ipsos corporis oculos sic premere consuevit, ut saepe non videamus etiam quod videmus, 409, 70. Bonus, quem commendant silentia, 300, 86. Docet solitudo verecundiam, et gymnasium pudoris secretum est, 296, 71. Bonus custos pudoris pietatis dolor, 199, 51. Pudor comes individuus debet esse virginitatis, 166, 14. Non revocat, sed commendat officium, 1128, 52. Non solitaria dos pudoris est, 273, 109.

Pueris tribus in camino ignis aderat in specie angeli, qui monebat ut in numero Trinitatis, unius esset laudatio potestatis: benedicebatur Deus, videbatur in Angelo Dei Filius, sancta et spiritalis in pueris gratia loquebatur, 450, 33.

Pulchritudo et formositas an locum virtutis habeat, 23, 83. Ars desit, nullum est crimen decoris; illecebra facessat, inoffensa est species et formae gratia, 759, 20. Pulchritudo audita nec visa plus desideratur, 167, 22.

Pythagoras magnus apud philosophos habitus, aequalem, ut aiunt, vix reperit, 902, 1. Cum ex populo Judaeorum, ut plerique arbitrantur, genus duxerit, ex ejus disciplina derivavit etiam magisterii praecepta, 902, 1. Socrate antiquior fuit, 10, 31. Prophetam secutus David, legem silentii dedit suis, 10, 31. Pythagoricum mandatum, quo discipulos suos communem atque usitatam populo prohibuerit ingredi viam, 902, 1. Unde id desumptum, ibid.

Pythagorea virgo cum a tyranno cogeretur secretum prodere, morsu linguam abscidit, atque in tyranni faciem expuit, 151, 17.

Q

Quadragesima. Debet esse aliquid, quod Quadragesimae diebus addatur, 178, 18.

R

Rachel pudoris servavit officium, et pietatis non omisit affectum, 176, 10. In sancta Rachel magis figura mysterii fuit, quam ordo conjugii, 210, 90. Typum gerebat Ecclesiae, 235, 91; 1065, 12.

Raguel in hoc philosophis honestior, quod mallet innuptam sibi manere filiam, quam propter nuptias ejus extraneos periclitari 131, 96 et seq.

Rahab signa fidei atque vexilla Dominicae passionis attollens, coccum in fenestra ligavit, 574, 128.

Ranis silentium impositum, 177, 14. Vid. Oratio.

Ratio appetitum refrenare et sibi obedientem praestare debet, 60, 237.

Rebecca cur Jacob praetulerit Esau, 1046, 100.

1487 Redemptio nostra per sanguinem, remissio per potestatem, vita per gratiam, 498, 8. Redemptio animae fides, 777, 2.

Recidiva. Non pedes tui retro, sed mores non revertantur, non fiat voluntatis tuae recidiva infirmitas, non ullus intercursus criminum, 909, 21.

Regnum Dei tunc venit quando ejus estis gratiam consecuti, 378, 221.

Religio unde nomen aeceperit? 159, 52. Praeferenda est necessitudini, pietas popinquitati, 1055, 7. Filiorum salus religionis obsequio posthabenda, 215, 7. Christus docet nos iis, quae videntur ab hominibus, non commovendos, si qua pro religionis obsequio deferuntur, 1077, 27. Quae corporeo aspectu fiunt turpia, ea sacrosanctae religionis contemplatione reverenda sunt, 1014, 6. Magnum pietatis officium, sed religionis uberius, 185, 6 Nihil majus religione, nihil sublimius fide, 826, 11. Totum decet, quidquid defertur religioni, 426, 42. Praemium fecit religio, quod perfidia putabat esse supplicium, 835, 11. Nesciebat serere quaestiones, qui religionem timebat, 449, 29. In vite religio est, in olea pax, in rosa pudor sacratae virginitatis, 157, 46. Ex omnibus partibus mundi odor sacratae religionis inolevit, 158, 47. Leones docuerunt religionem christianam, dum adorant martyrem. Vid. Martyres.

Reliquiae sacrosanctae martyrum, 875, 4. Judaeorum et christianorum plausus in elatione reliquiarum Ss. Vitalis et Agricolae, 279, 8. Vid. Ambrosius, Gervasius.

Remedio Deus non offenditur, 183, 33.

Renatus. Vid. Leontius.

Requies nostra in coelo, non in terra est, 979, 8. Bona requies praeterire quae mundi sunt, et illis quae supra mundum sunt, coelestibus consortiis requiescere secretorum, 1206, 29.

Resurrectio non incredibilior, quam miracula Moysis, et alia quae in Evangelio memorantur, 1153, 74. Cur miremur renasci posse, quod fuit; cum videamus natum esse, quod non fuit, 1151, 64. Ex natura est resurgere nascentia omnia, contra naturam est interire, 1149, 57. Quam grave sit sacrilegium resurrectionem non credere? 1161, 102.

Resurrectio futura corporis nostri probatur ratione, universitatis exemplo, testimonio rei gestae, 1147, 52 et seq. Probatur et veteri Testamento, maxime ex propheta Ezechiele, 1151, 66 et seq. Si dicto Dei elementa consurgunt, cur dicto mortui non resurgunt? 1156, 85. Resurrectionem corporum promittit Christus, et ei credere debemus, 1157, 89 et seq. Christus plures suscitavit, ut nos exemplis uberioribus crederemus, 1156, 81. Est haec series et causa justitiae, ut quoniam corporis animique communis est actus, utrumque in judicium veniat, utrumque aut poenae dedatur, aut gloriae reservetur, 1157, 88. Si praevaricator servatur ad poenam, cur justus non perpetuatur ad gloriam: si vermis non moritur peccatorum, quemadmodum interibit caro justorum? 1157, 87. Oportet carnem resurgere, quae remunerationem suorum est adeptura gestorum, 295, 59.

Gentiles resurrectionem corporum negare non possunt, qui ex satis Hydri dentibus nasci homines posse crediderunt, 1152, 70. Objectio gentilium contra resurrectionem corporum solvitur, 1149, 58. Facilius corpora resurgere, quam animas e corporibus in alia corpora demigrare, 1151, 65. Vid. Lazarus.

Omnes qui sacrosanctae Ecclesiae copulati, divini nominis appellatione censentur, praerogativam resurrectionis et delectationis aeternae consequentur, 1166, 116. Sicut primitiae mortis in Adam, ita etiam primitiae resurrectionis in Christo, 1158, 91. Omnes nascimur, omnes resurgemus; sed in utroque vel vivendi, vel reviviscendi gratia dispar, dispar conditio, 1158, 93. Quo meritorum ordine resuscitabimur? 1165, 116.

Non resurrectionis requirendus nisus, sed fructus nobis expetendus est, 1165, 114. Flos resurrectionis immortalitas est, flos resurrectionis incorruptio est, 1148, 54. Quem dolorem non soletur resurrectionis gratia, quem non excludat moerorem? 1135, 3. Resurrectionis annus nobis millesimus est, 1149, 59.

Rex. Regi proprio fidem servare David docuit, nec usurpare imperium, sed vereri, 122, 60. Quam miserae hic regum conditiones, quam mutabiles imperii status, quam exigua vitae hujus spatia, quanta in ipso imperio servitia; cum ad aliorum, non ad suum vivant arbitrium? 908, 18. Regum termim cum exordiis copulati, 834, 7. Vid. David.

Revelationes. Vid. Susanna.

Rhegium, 944, 3.

Rhetia secunda fertilitatis suae novit invidiam; fecunditate in se hostem excitavit, 838, 21. Vid. Juthungi, Maximus

1488 Rhodani fluenta rapida, 1194, 79.

Ridendi immoderatio, 297, 76.

Ritus. Vid. Majores.

Romana Ecclesia totius orbis Romani caput, 811, 4. Inde in omnes venerandae communionis jura dimanant, ibid. Sicut sanctae memoriae Athanasius et Petrus Alexandrinae Ecclesiae episcopi, et orientalium plerique fecerunt; ut ad Ecclesiae Romanae, Italiae et totius occidentis confugisse judicium viderentur, 816, 4. Episcopi catholici, hoc est, Romana Ecclesia, 1127, 47. Vid. Satyrus.

Ros coeli nocturnas amovet siccitates, ros Domini nostri Jesu Christi nocturnis et saecularibus tenebris aeternae vitae stillavit humorem, 230, 70. Ros in vellere fides erat in Judaea, postea e aruit in pectoribus Judaeorum, et in corda gentium derivavit, 601, 7. Vid. Gedeon.

Rubus qui urebatur et non exurebatur, figurabat quod Dominus illuminaturus spinas nostri corporis adveniret, non consumpturus aerumnosos, sed mitigaturus aerumnas, 629, 165.

Rufinus ex magistro officiorum factus est in consulatu praefectus praetorio, 101, 1. Gaudet Ambrosius quod honore auctus sit, ibid.

Rumoridus comes gentilium nationum cultui inserviens a primis pueritiae suae annis, 1010, 3.

Ruth. Vid. Booz.

S

Sabaoth interpretes alicubi Dominum virtutum, alicubi regem, alicubi omnipotentem interpretati sunt, 524, 13.

Sabbati magni requies, 1206, 29.

Sabellii impietas Patri susceptionem humanae carnis attribuit, 486, 80. Eumdem Patrem vult esse, quem Filium, 569, 104. Non ut Sabellius Patrem confundamus et Verbum, 445, 6. Unus Deus, non ut ipse sit Pater et Filius, sicut impius Sabellius asserit, 487, 86. Primis Joannis Verbis confutatur, 454, 57. Vid. Arius.

Sabellianus Patrem, Filiumque confundit, 704, 8; 476, 33. Sabellianorum blasphemia in ultimo Christi judicio quomodo refelletur? 492, 118. Vid. Marcionitae.

Sabinianus diaconus, 737, 3.

Sabinus Ambrosio remisit libellos, rursumque alios ad Sabinum mittit, ut eos severo expendat examine, 990, 1 et seq. Obsecrat ut notam apponat ad verbum dubii ponderis, et fallacis staterae, ibid., 3. Sabinus lecto Hexaemero Ambrosium de paradiso terrestri interrogat, 981, 1. Ambrosio scripsit de Apollinarista quodam, 984, 1 et seq. Vid Ambrosius.

Sabinus episcopus Placentinus, 786, 1; 798, 10; 805, 76; 796, 37 et seq. Ejus in Palladium condemnatio, 801, 58.

Sacerdos tamquam sine patre et sine matre esse debet, in quo non generis nobilitas, sed morum eligatur gratia, et virtutum praerogativa, 1034, 19. Habemus nos sacerdotes nostram nobilitatem et praefecturis et consulatibus praeferendam, 299, 82. Sacerdos sacerdotem consecrare debet, et ipse eum induere vestimentis, hoc est, virtutibus sacerdotalibus, 1036, 59. Qualis esse debeat, qui Christo ministrat? 203, 65. Sacerdotalis virtus quae esse debeat? 1036, 59. Sobriam a turbis gravitatem, seriam vitam, singulare pondus dignitas sibi vindicat sacerdotalis, 902, 2 et seq. Haec melius possessio Christum decet, ut virtutes sacerdotis possideat sui, et fructus capiat integritatis, continentiae, charitatis et tranquillitatis, 1103, 13. Sacerdos spectet, et quid cuique congruat, id officii deputet 57, 225. Sacerdotum nonnulli braccas lineas ferebant, 23, 80. Vid. Aaron.

Sacerdoti maxime convenit ornare Dei templum honore congruo, 96, 111. Sacerdos aliquid patrimonii sui sibi reservans, non videtur imperfectus, 41, 152. Sacerdotis est nulli nocere, prodesse velle omnibus: posse autem solius Dei est, 122, 59. Ei convenit impensas misericordiae convenientes frequentare, et quibus, 96, 111. Liberalitas sacerdotum sobria esse debet, non pro jactantia, sed pro justitia, 88, 76. Sacerdotes plerique quo plus contulerunt, plus abundarunt, 88, 78. Meliora eis damna, quam lucra sunt saeculi, 1101, 5. Vid. Virgo.

Si privilegium quaerat sacerdos, ut onus curiale declinet, patria atque avita et omnium facultatum possessione cedendum est, 836, 13. Sacerdotibus etiam privatae successionis emolumenta recentibus legibus denegantur, et nemo conqueritur, 836, 13. Joseph tributum constituens Aegyptiis possessionem sacerdotalem immonem reservavit; ut apud Aegyptios quoque inviolabilis haberetur religio sacerdotalis, 933, 11. Per Ecclesias, jubentur ejici catholici sacerdotes, resistentes gladio feriri, curiales proscribi omnes, nisi mandatum imperatoris impleverint, 867, 16. Tyrannis sacerdotis infirmitas est, 858, 23. Numquam sacerdotes tyranni fuerunt, sed tyrannos saepe passi sunt, ibid.

1489 Concessit Christus apostolis suis per poenitentiam peccata dimitti, quod ad apostolis ad sacerdotum officia transmissum est, 419, 12. Spiritus sanctus invocatur a sacerdote, a Deo traditur, in quo Dei munus, ministerium sacerdotis est, 619, 90. Munus Spiritus sancti est officium sacerdotis, jus autem Spiritus sancti in solvendis ligandisque criminibus est, 392, 8. Non mundavit Damasus, non mundavit Petrus, non mundavit Ambrosius, non mundavit Gregorius; nostra enim servitia, sed tua, Christe, sunt sacramenta, 603, 18. Cibus sacerdotis est in peccatorum remissione, 1059, 11. Vid. Ecclesia. Sacerdos prius curari debet, ut ministrare possit, 203, 65. In munere neque severitatem esse duram convenit, nec nimiam remissionem, 98, 120. Sacerdotalis praeceptio etsi tamquam virga Aaron ad tempus amara videatur, tamen aliquando cum aestimatur aruisse, florescit, 956, 3. Sacerdotem beneficiis vel judiciis suis favere convenit, 98, 12.

Nos sacerdotes sumus interpretes fidei, 1011, 8. Si de causis pecuniariis comites suos imperator consulit, quanto magis in causa religionis sacerdotes consulendi sunt! 954, 27. Valentinianus sacerdotes de sacerdotibus voluit judicare, 860, 2. Sacerdotes de laicis judicare debent, non laici de sacerdotibus, 800, 57. Vid. Constantinus, Episcopus.

In causis pecuniariis intervenire non est sacerdotis, 122, 59. Sacerdoti licet silere in negotio dumtaxat pecuniario: in causa autem Dei, ubi communionis periculum est, etiam dissimulare peccatum est non leve, 99, 125. Neque imperiale est libertatem dicendi denegare; neque sacerdotale, quod sentias, non dicere, 946, 2. Sacerdos reus erit poenae, quia non admonuit errantem, 998, 3. Sacerdotalis auctoritas non tam delectabilia quam utilia persuadeat, 956, 2. Sacerdotibus id praecipuae curae sit, ut ea vitia resecent, quae in plurimos videntur serpere, 843, 5. Alieni erroris societatem suscipere non possunt sacerdotes, 227, 14. In omnibus sacerdos periclitatur, in omnibus angitur; quod alii patiuntur, ipse sustinet, 1207, 36.

Christus quaerendus in pectore prudentis sacerdotis, 226, 50. Sacerdotis petitio doctrina pietatis est, 1103, 1. Sacerdos tum magis impetret, cum virtus praevalet, 1103, 1. Exemplo Dathan et Abyron et Core discant dissidentes timere Domini commotionem, sacerdotes placare, 1034, 52 et seq. Unusquisque ungitur in sacerdotum, ungitur et in regnum: sed si iritale regnum est, et sacerdotium spiritale, 365, 3. Sacerdotes sunt velut genae Ecclesiae in quibus flos ejus gratior, et aetas perfectior, 1176, 7. Vid. Levita.

Sacramentorum auctor quis est, nisi Dominus Jesus? 368, 13. Diviniora et priora sunt sacramenta christianorum, quam Judaeorum, 351, 11. Non potest esse gratia sacramentorum, nisi ubi fuerit venia peccatorum, 630, 168. Sacramentorum rationem edere nondum initiatis, prodidisse potius quam edidisse aestimaremur, 325, 2. Eos qui adversus divina sacramenta contendunt, decipere sua consuevit astutia, 636, 11.

Sacrificium complacitum et acceptum non est Deo, nisi quod fuerit in divitiis sinceritatis et veritatis probatum, 1059, 12. Tunc offeres, cum sacrificandi acceperis facultatem, quando hostia tua accepta sit Deo, 1000, 15. Sacrificia Deo probata esse non possunt, nisi confessio vocis aspiret, quae sacerdotali oblatione ad obsecrandam Dei gratiam populos excitare consuevit, 1165, 113. Quid sibi velit quod Moyses post oblatum sacrificium, et immolatas Domino salutares hostias, dimidiam partem sanguinis in crateras miserit, dimidiam autem ad altare effuderit? 1051, 1 et seq.

Salomonis nobile judicium per Spiritus sancti munus emicuit, 672, 36. Salomonis quam nobile judicium! 213, 1 et seq. Mulieres apud eum litigantes fidei et tentationis figurae fuerunt, 214, 3. Non immerito esse in judicio Salomonis aestimatus est Dei intellectus, 80, 44 et seq. Lectus Salomonis fuit nostri corporis figura, 179, 21. Vid. Philosophi.

Salpha umbra oris significatur, 1086, 6. Salphae filiae sunt, ut interpretatio docet, oris obumbratio, 287, 37.

Saltatio lasciva deliciarum comes, et luxuriae ludibrium est, 1014, 5. Ibi intuta verecundia, illecebra suspecta est, ubi comes deliciarum est extrema saltatio, 180, 25. Saltationis lubricae histrionici motus etiam in adolescentula aetate vitiosi sunt, 426, 42. Nemo saltat sobrius, nisi insanit, 180, 25. Quam gloriosa sit sapientis saltatio, quam saltavit David! 1014, 8. Via. Michol.

Salus aliter tuta esse non poterit, nisi unusquisque Deum verum veraciter colat, 824, 1. Vid. Animantia.

Samaritanus custos dicitur, 404, 57.

Samsonis pater non zelo uxoris, quae esset spectabilis pulchritudinis, aliquid suspectum habuit, ut quidam existimavit, 845, 12. Historia illius diversis Ecclesiae mysteriis 1490 aptata, 635, 5 et seq. Ejusdem generatio et vitae totius series historico digesta stylo enarratur, 844, 8 et seq. Divino praedestinatus oraculo, magnus vir, nec in pluribus numerandus, in paucis praestantissimus, viribus corporis omnium facile primus, 845, 10. Merito fortior caeteris habebatur, quia eum Spiritus Domini dirigebat, 635, 5. Utinam tam cantus ad servandam gratiam, quam fortis ad superandam bestiam! ibid. Circumscriptum eum fuisse a muliere naturae potius quam culpae ascribendum, 852, 33. In morte seipsum vicit, et insuperabilem gessit animum, 851, 32. Non est se expertus inferiorem, cujus sepultura praestantior, quam potentia fuit, 852, 33. Vid. Conjugium.

Sanctificatio non traditur, sed infunditur, 443, 2. Gratia spiritalis est, 685, 95.

Sanctorum vita non hic in terris, sed in coelo est, 1186, 46. Stellae sancti sunt coelesti gratia refulgentes, 286, 25. Quo sanctior quisque, eo communitior, 158, 51. Est necessaria cautela sanctorum, 601, 9. Teres vita sanctorum est, et ita sibi concinens, ut superioribus posteriora respondeant, 698, 162. Nesciunt suis parcere, qui nihil suum norunt, quoniam sanctis omnia Deus est, 1056, 8. Sancti ascendunt ad Dominum, flagitiosi ad vitia descendunt: sancti in montibus, criminosi in vallibus, 911, 2. Est sanctorum somnus etiam operarius, 823, 4. Est somnus sanctorum feriatus ab omnibus corporis voluptatibus, ab omni animi perturbatione, tranquillitatem menti invehens, placiditatem animae, 823, 4. Solus Christus inambulat animis, et graditur in mente sanctorum, 511, 74. Non incognitum nobis sanctos dimicare, dum feriantur, 820, 7.

Habes sanctos proximos, qui pro te supplicent, 200, 54. Obsecrandi sunt Angeli et martyres, qui possunt pro peccatis rogare nostris, 200, 55. Vid. Beatitudo. Ama propinquitatem Petri, affinitatem Andreae; ut pro te rogent, et recedant cupiditates tuae, 200, 54. Vid. Arrogans.

Sapientia ex ore altissimi ita prodiisse se dicit, non ut extra Patrem sit, sed apud Patrem, 625, 120. Sapientia divina inenarrabilis, impermixta, atque incorrupta, sanctorum animis sui infundit gratiam, et cognitionem revelat, ut speculentur ejus gloriam, 1053, 4. Qui intellexerit infusionem divinae sapientiae, delectatur, nec alium cibum requirit, 1049, 2.

Sapientia individuam cum virtutibus habet societatem, 85, 65. Sine justitia esse non potest, 81, 48. Sapientia fundamentum est, justitia vero opus, 68, 261. Ubi sapientia, ibi virtus animi, ibi constantia et fortitudo, 931, 5. Friget sapientia sine gratia, 361, 1.

Est mensura sapientiae, quae si supra mensuram sit, nocet, 778, 6. Sapientiae viam non calcaverunt filii glorificantium se et jactantium, quam interitio ignorat, mors nescit, 903, 4. Quanta sapientiae pulchritudo? 85, 64. Quanto excelsior virtus est, tanto magis enitendum, ut assequi eam possimus, 33, 124. Sapientia auro argentoque pretiosior, quam mors nescit, 290, 50. Sola est libera, quae divitibus pauperes praeficit, et quae servos propriis fenerare dominis facit, 933, 14. Sapientia indeficiens animae cibus, quo vescebantur in paradiso locati, quem vocavit manna sermo divinus, 778, 5. Sapientiae sacrificium est, sicuti justitiae, 783, 3. Sapientia mea crux Domini est, redemptio mea mors Domini est, 503, 36.

Sapienti nihil alienum, nisi quod virtuti incongruum: quocumque accesserit, inveniet sua omnia, 757, 11. Sapiens non metu frangitur, non potestate minuitur, non attollitur prosperis, non tristibus mergitur: idem semper est animo, manet perfectus in Christo, fundatus charitate, radicatus fide, 931, 5. Omnis sapiens liber, omnis autem insipiens servus, 931, 4 et seq. Philosophi hanc sententiam ex Scripturis sacris hauserunt, ibid., 6 et seq. Virtutis non coactus, sed voluntarius exsecutor est sapiens, 935, 20. Jam non sapiens, qui sit sine virtuis usu ac disciplina, ibid. Sapientis est neque cogi, neque prohiberi, 935, 20. Est sapienti et servire libertas, 936, 24. Recidenda insipienti potestas, non adjicienda libertas est; servitus enim ei competit. 939, 40.

Sapientis cor actumque et opus radicatum debet esse et immobile, 938, 33. Sapientis est omnia quae bona sunt, velle, 934, 19. Solus sapiens, qui duce Deo usus est ad cognoscenda veritatis cubilia, et Dei haeres et successor est factus per gratiam, 937, 29. Num sapiens in naufragio positus, insipienti naufrago tabulam extorquere possit? 114, 27. Vid. Dives.

Sara merito negabat quia riserat, etsi risus ejus plenus gravitatis fuerit, et pudoris, 297, 76. Castitas devotionem cumulavit in Sara, et devotio castitatem, 673, 42.

Sarmatio. Vid. Barbatianus.

Satanas Latine contrarius dicitur, 918, 3.

Satisfactio cujus excluditur, ejus avertitur animus, 761, 29. Grandi plagae alta et prolixa opus est medicina: grande 1491 scelus grandem habet necessariam satisfactionem, 315, 37.

Satyrus inter fratres duos, alteram virginem, alterum sacerdotem, aetate medius, magnanimitate non impar, 1129, 54. Satyri cum fratribus indivisum patrimonium, 1130, 59. Quanta ejus observantia erga Dei cultum, 1125, 43 et seq. Incredibili admiratione in auditorio praefecturae sublimis emicuit, 1127, 49. Neque ut opulens, exsultavit in divitiis; neque ut pauper, exiguum quod habuit, judicavit, 1129, 56. Non erat pauper opibus, sed spiritu, ibid. Provinciales quibus praefuit, eum parentem magis fuisse proprium, quam judicem loquebantur, 1129, 58. Quantum justitia erga omnes excelluerit? ibid. et seq. Quantae simplicitatis fuerit? 1128, 57. Quanti pudoris et castitatis? ibid., 52 et seq. Quam prudenter conjugium declinaverit? 1129, 53. Cur? 1130, 59. Ejus temperantia, 1129, 56. Innocentiam cum efficacia mira quadam virtute jungebat, 1120, 23.

Satyrus pio semper sollicitus affectu, latus Ambrosii suo latere sepiebat: charitate, ut frater: cura, ut pater: sollicitudine, ut senior: reverentia, ut junior, 1116, 8. Auctor negotiorum, censor servulorum, arbiter fratrum, non litis sed pietatis arbiter, 1124, 40. Inter Ambrosium et sororem judex, ibid., 41. Sine offensione ulla gubernavit fratris domum, et commendavit sacerdotium, 1119, 20. Vid. Ambrosius.

Satyrium Ambrosius litteris revocabat, ne ipse Africam peteret, ac potius alium destinaret, 1120, 26. Satyrus ut celeritatem aucuparetur veteri et sentinoso navigio iterum se fluctibus credidit, ibid. Quanta ejus fortitudo in naufragio? 1125, 44. Et post naufragium, 1127, 50. Servatus ex undis Ecclesiam requisivit, ut gratias Deo ageret, 1126, 44. Sacramentum baptismi noluit suscipere, nisi ab eo qui cum episcopis catholicis, hoc est, cum Romana Ecclesia conveniret, 1127, 47. Intemerata sacri baptismatis dona servavit, mundus corpore, purior corde, 1128, 52. Vid. Eucharistia.

Satyri votis apud sanctum martyrem Laurentium impetratum esse nunc cognoscimus commeatum, 1118, 17. Ne Mediolanum veniret, a viro nobili revocabatur Symmacho suo parente, quod ardere bello Italia diceretur, 1122, 32. Deus Satyri ex Siculis et Africanis regionibus exoptatum reditum contulit, 1118, 17. Satyrus moerorem magis Ambrosii, quam suam mortem sibi esse testabatur dolori, 1117, 15. Testamentum non condidit, pauperum tamen non est oblitus, 1130, 59.

Satyrus immaturo decessit obitu, 1133, 75. Tum mortuus est, cum Italia propinquo hoste urgeri cognosceretur, hoste impuro, atque crudeli, qui nec pudicitiae parceret nec saluti, 1122, 31. Mortem ejus omnes fleverunt, 1115, 5; 1121, 28. Christus a cruciatibus mortis, et a nequitiae spiritalis incursionibus Satyri animum liberavit, qui jam ea quae supra nos sunt, cernit, 1121, 29. Ad sepulcrum Satyri die septimo redimus, 1135, 2. Eodem die rursus sermonem publicum habuit Ambrosius, ibid. et seq.

Schisma. Non videtur ab his exhiberi Christo fides, qui in schismate sunt, 1127, 47. Vid. Ecclesia.

Scientia omnis aut ex natura, aut ex disciplina est, 586, 195. Hoc solum bene scio, quod nescio, quae scire non possum, 708, 21. Studia scientiae sine factis haud scio an involvant magis, 34, 125.

Scipio non primus scivit solus non esse, cum solus esset, nec minus otiosus, quam cum otiosus, 107, 2.

Scripta. Ego beneficio annumero, si quis mea legens scripta, dicat mihi quo videatur moveri, et cur? 984, 2. In scriptorum arte quae requirantur? 781, 2. Scriptores Christiani de profanis possunt aliquid assumere, 497, 3 et seq. Vid. Liber.

Scriptura divina cur θεόπνευστος dicatur? 688, 112. Graecorum Scripturae sacrae codicum potior est auctoritas, 722, 82. Scripturae codices aliquos latinos perfidi falsaverunt, 642, 46. Anathema illi, qui divinis scripturis addit aliquid, aut minuit, 795, 36. Vid. Ariani.

Negant plerique nostros scriptores sacros secundum artem scripsisse, 783, 1. Sed tamen ii qui de arte scripserunt, de eorum scriptis artem invenerunt, et condiderunt commenta artis et magisterii, ibid. et seq. Consuetudo divinae Scripturae est, ut causam quae suscepta est, astruat, incidentem differat, 258, 37. Intentionem et diligentiam circa Scripturas divinas ultimam posuit Apostolus inter officia sanctorum, 3, 3. Frequenter Christi oracula, ex locorum in quibus diversatus est, qualitatibus aestimantur, 690, 118.

Vetus Scriptura quasi puteus profunda atque obscurior, unde cum labore haurias, 1041, 78. Scriptura divina convivium sapientiae est: singuli libri singula sunt fercula, 43, 165. Qui de novo Testamento biberit, non solum flumen est, sed etiam flumina de ventre ejus fluent aquae vivae, 1041, 78. Magna abundantia Scripturarum, quam 1492 nemo possit humano judicio comprehendere, 630, 170. Haec est pluvia eloquium Legis, quod irrorat animam fecundam et fertilem bonorum operum, ut habeat numorem gratiae, 905, 4. Foris littera, intus mysteria, 896, 15. Nunc deambulat in paradiso Deus, quando divinas Scripturas lego, 991, 3. Paradisus est Genesis liber, in quo virtutes pullulant patriarcharum; paradisus Deuteronomium, in quo germinant Legis praecepta; paradisus Evangelium, in quo arbor vitae bonos fructus facit, et aeternae spei mandata diffundit per universos populos, 992, 3. Pretium Scripturae fides nostra est; nam quod legitur, pro intelligentis aestimatur arbitrio, 895, 6.

Secreto quid tutius, et ad omnes actus expeditius, 769, 16. Occulta animi produntur exitu, 995, 12.

Secundae res cautionis admonent, 775, 13. Vid. Prosperitas.

Secundiani in concilio Aquileiensi dicta et responsa, 803, 65 et seq. Ibi condemnatus, 896, 2. Vid. Palladius.

Segatius episcopus, 1107, 2.

Sem dicitur Latine nomen, 1005, 4.

Semiariani sive ii, qui similem dicunt Filium, sed non unius substantiae cum Patre, refelluntur, 727, 106 et seq.

Senectus est vere illa venerabilis, quae non canis, sed meritis albescit, 823, 5. Vita immaculata bonae senectutis stipendium est, 94, 101. Ut aequalium usus dulcior, ita senum tutior est, 57, 221. Erubescat senectus, quae se emendare non potest, 834, 7. Vid. Juventus.

Senones Capitolii secreta penetrantes Romanae reliquiae non tulissent, nisi eos pavido anser strepitu prodidisset, 834, 5.

Sensus oculorum auriumque habet homo quanto plures, tanto majora pericula, 984, 17. Vid. Crimen.

Sententia amentata, 762, 3. Quot homines, tot sententiae, 172, 39.

Septentrio inde nomen accepit, quod septem in eo fulgor stellarum irradiet; in quem maxime gubernatores quasi ducem feruntur intendere, 977, 3.

Septimus dies Legis mysterium signat, octavus resurrectionis, 895, 8. Vid. Numerus.

Sermo dividitur in colloquium, et in tractatum disceptationemque fidei atque justitiae, 28, 99. Quid in utroque agendum vel vitandum? ibid. et seq. Menti nostrae affinis et propinquus sermo est, 1056, 9. Sit gravitas in sensu, in sermone pondus, atque in verbis modus, 5, 13. Sermo suavis accedat, ut conciliet sibi audientium affectum, 60, 235. Collatio sermonis, ut pecuniae, magno est usui, 1052, 2. Deo solvitur sermonis custodia, quae est sermonis sobrietas, 782, 19. Si pro otioso verbo ratio poscitur, quanto magis pro sermone impietatis poena exsolvitur! 4, 7. Vid. Loqui, Verbum.

Serpentes Evangelici exuunt veterem usum, ut induant novos, 520, 131. Imago crucis aereus serpens est, 674, 50.

Servitus gemina, altera corporis, animarum altera: domini corporis homines, animarum autem malitiae et passiones, 936, 24. Est servitus libera, quae est voluntaria; servitus ex animo, non ex necessitate, 1090, 3. Inhonorata servitus, quae necessitate cogitur; honorata autem, quae pietate defertur, 1091, 7. Servitus inter bona annumeratur, 1090, 6. Est gravius jugum servitutis, quam servitus, 1090, 3. Vid. Libertas. Minus vile putatur servire libero; geminatur autem servitus, ubi servitur vernaculis, 760, 23. Nulla major dignitas, quam servire Christo, 278, 3. Servum Christi non custodia corporalis, sed Domini providentia sentire consuevit, 866, 9. Servulos Christi ii magis custodiunt, qui non videntur, quam qui videntur, quam qui videntur, ibid., 11. Vid. Christus.

Servi quomodo dominis suis debeant servire, 1048, 112. Servos dominus jure servitii subditos habeat pro moderamine coercitionis, quasi animae consortes, 762, 31. Servuli charactere domini inscribuntur, 1189, 58. Vid. Dominus, Sapiens.

Severitas nimia extorquet plerumque terrore mendacium, 1083, 10. Liquet eos inter Christi discipulos non esse habendos, qui dura pro mitibus, superba pro humilibus sequenda opinantur, 390, 3. Vid. Misericordia.

Severus caecus Protasii et Gervasii reliquiis sanatus, 872, 2; 878, 17.

Severus, episcopus, 819.

Sexus distinctio ubi non tenetur, merito illic non servatur castimonia, 1062, 7. Hoc est pulchritudinem vivendi tenere, convenientia cuique sexui et personae reddere, 24, 84.

Signorum ortus atque obitus non opus est ut explorem, 979, 9.

Silentium. Quid prae caeteris debemus discere, quam tacere, ut possimus loqui, 3, 5. Sapiens est, qui novit tacere, ibid. Non mediocris est virtus tacere, 250, 3. Quid sit silere a bonis? 7, 18. Quando maxime silentium exercendum? 1493 6, 17. Non perpetuum nec otiosum esse debere silentium, 4, 9. Si silentii mei dissimulationisque culpa et me ingravat, nec te liberat, malo importuniorem me quam inutiliorem aut turpiorem judices, 947, 3. Vid. Convivium, David, Loqui.

Simplicianus fidei et acquirendae cognitionis divinae gratia totum orbem peragravit, et quotidianae lectioni nocturnis ac diurnis vicibus omne vitae hujus tempus deputavit; acri ingenio intelligibilia complectens, philosophiae libros quam a vero sint devii, demonstrare solebat, 1052, 1. Ambrosius in Simpliciano et veteris affectum amicitiae, et quod plus est, paternae gratiae amorem recognoscit, 931, 2. Vid. Ambrosius.

Simplicitas est quaedam morum temperantia, mentisque sobrietas, 1128, 51. Simplex sibi dives videtur, si suppetat quod alimento satis est, 295, 65. Dives simplicitas quae nihil discutit, nihil contractum, nihil suspectum, aut fraudulentum putat, sed puro se fundit affectu, 942, 4. Ad omnia abundat directa animi simplicitas, 98, 119. Cum munditia corporis congruit puritas simplicitatis, 1031, 36. Omne quod arte elicitum, et fraude compositum est, caret merito simplicitatis, 122, 58. Vid. Fraus.

Simulatum. Vid. Fictum.

Singularitas, Graece μονοτὴς, adpersonam pertinet; unitas ad naturam, 559, 46.

Sirenae figurae erant voluptatum, 497, 4.

Sirmiensis Ecclesia a Valente atque Ursacio, nutantibus sacerdotibus suis, incursabatur, 677, 59.

Sisinnius rogatu Ambrosii filio remisit, qui se inconsulto, uxorem acceperat, 1103, 1. Eos accusavit, qui compositis mendaciis animum ejus adversum filios excitandum arbitrati sunt, 1105, 10.

Sobrietas mentis et sermonis, 782, 19. Quaestus sobrietatis habere quod usui est satis, 758, 15.

Sol, luna, stellae servitutem corruptionis nunc sustinent, postea requiescent in gloria filiorum Dei, 924, 9.

Solemnitates Judaeis Lege praescriptae, superiorum sunt umbra celebritatum, coelestiumque festorum, 1162, 107.

Solon decem fecit aetatis hominum ordines per annos septenos, 979, 11.

Solus vox in Scripturis nequaquam Filium a Patre separat, 556, 28 et seq. Qui solus est, seipsum prae caeteris erubescat, quem maxime debet vereri, 756, 10. Assuesce unus esse, 1036, 60. Vid. Adam, Maria, Otiosus, Scipio.

Somni similis imago mortis. 1133, 72.

Sophoclea carmina, 936, 28. Sophocle antiquior Job, vetustior David, 937, 28.

Sors. Sicut in veteri Testamento terra sorte divisa est, ita in Evangelio sorte quadam Domino deputamur, 287, 39 et seq.

Sotheris, quae sanctae Marcellinae parens fuit, martyrium, 184, 39. Jussa a persecutore palmis caedi, vultum obtulit, ut ibi martyrii fieret sacrificium, ubi solet esse tentamentum pudoris, 299, 82. Major Etrusco juvene, quem fabulae ferunt stigmatibus vultum exarasse, ne a mulieri bus amaretur, ibid., 83.

Species aliquando pro veritate accipienda, 331, 25.

Sperasse gratia, non credidisse poena est, 1170, 134.

Spes quid est, nisi futurorum exspectatio? 928, 14 et seq. Infirma spes quae committitur tempori, 435, 90.

Spiritalia mollia et subtilia, ut non possint comprehendi oculis, 1051, 7.

Spiritale signaculum quid sit? 616, 79. Spiritus plerumque ponitur pro gratia spiritali, 679, 70.

Spiritum si dicas, et Deum Patrem a quo procedit Spiritus: et Filium, quia Filii quoque est Spiritus, nuncupasti, 609, 44. Domini Spiritus ipse est Dei Spiritus, 675, 54 et seq. Spiritus sanctus Dominus dictus est, 637, 18. Gentiles homines per umbram quamdam de Spiritu sancto locuti sunt, 640, 35. Unum et eumdem esse Spiritum sanctum probatur, 612, 55 et seq. Non potest bene sentire de Filio, qui potest male sentire de Spiritu, 669, 17. Qui divinitatem sancti Spiritus negaverunt, vel Arianorum sunt Judaei, vel Ariani Judaeorum, 706, 9.

Spiritus θεότητα, hoc est, deitatem evidenter Scriptura testatur, 676, 59 et seq. Ex duobus Pauli apostoli locis probatur, 683, 86 et seq. Spiritus sanctus omnia probatur habere, quae Deus habet, nempe divinitatem, cordis cognitionem, veritatem, nomen super omne nomen, et potestatem mortuos suscitandi, 695, 144 et seq. Quae Filius accepit a Patre per unitatem naturae, ex ipso per eamdem unitatem accepit et Spiritus, 659, 134. Sicut Pater in Filio et Filius in Patre: ita Dei Spiritus et Spiritus Christi et in Patre est et in Filio, 666, 6. Spiritus sancti divinitas inde probatur, quod templum habeat, 683, 90 et seq. Unum Spiritus sancti cum Patre et Filio esse dominatum ex Pauli ad 1494 Thessalonicenses et Corinthios epistolis probatur, 685 et seq.

Spiritum sanctum sempiternum esse probatur, 621, 98. Moyses Spiritum sanctum ante principium mundi cum Deo junxit, quem ante mundi principium sempiternum esse cognovit, 633, 1. Spiritus sanctus qui ante mundum superferebatur super aquas, non potest videri coepisse post mundum, 644, 52.

Non inter omnia, sed super omnia Spiritus sanctus est, 604, 19. Id variis argumentis probatur, ibid. et seq. Quia non servit, et omnia ipsi serviunt, 605, 22 et seq. Item quia est super omnia, et quia blasphemia in illum numquam remittetur, 611, 53 et seq. Denuo quia est super omnia; quia alta Dei scrutatur, et ex omnibus exceptus est, 605, 24 et seq.

Spiritum sanctum nec creaturam esse nec mutabilem variis argumentis probatur, 613, 62 et seq. Inde probatur Spiritum non esse creaturam, quod sit incircumscriptus, 617, 81 et seq. Spiritus sanctus inaccessibilis natura, receptibilis nobis est, complens virtute omnia, solis participatur justis, simplex substantia, opulentus virtutibus, unicuique praesens, ubique totus, 615, 72. Spiritus sancti divinitas ex ejus missione probatur, 624, 116 et seq. Quae non est processio de loco in locum, 624, 119. Nec a Patre vel a Filio separatio, ibid., 120. Sicut Filius Dei Spiritum sanctum, sic Spiritus sanctus Filium Dei misit, 665, 1 et seq. Spiritus datus et missus, sicut Filius; atque in hoc utique unitatem divinitatis habent, 666, 9 et seq.

Spiritus sanctus novit omnia, et unius est scientiae cum Patre et Filio, 656, 115 et seq. Non accidens in Spiritu sancto scientia divinorum, sed cognitio naturalis est, 658, 127. Spiritus sanctus dicitur veritas sicut et Filius, 628, 158.

Spiritus sanctus quae vult mandat, sicut Pater et Filius, 661, 145; 663, 151 et seq. Spiritus qui dividit, quod vult; utique supra omnia non inter omnia est, 610, 48. Spiritus sanctus ubi vult, spirat pro liberae voluntatis arbitrio, non pro necessitatis obsequio, 479, 48. Si unius est voluntatis et operationis cum Patre Deo Spiritus sanctus, unius etiam substantiae est, 661, 142. Regnum Dei individuum est cum Spiritu sancto, 697, 156 et seq.

Spiritum sanctum esse omnipotentem probatur ex Scriptura, 729, 115. Sicut Pater et Filius, ita etiam Spiritus sanctus immaculatus et omnipotens est, 700, 169. Spiritus sanctus descendit in specie columbae; ut et sapientiae testimonium ferret, et sacramentum lavacri spiritalis impleret, et unius se cum Patre et Filio operationis ostenderet, 685, 96. Eamdem esse Patris et Spiritus sancti operationem, 660, 139 et seq. Ut unam Patris et Filii et Spiritus sancti majores nostri dicerent potestatem, cum Spiritu gloriam Christi esse memorabant, 649, 81. Per unitatem potestatis ejusdem coadoratur in Deo Spiritus, dum Deus adoratur in Spiritu, 682, 82. Spiritum sanctum adorandum esse probatur, 680, 77 et seq. Spiritus sanctus sicut Pater et Filius creator est omnium, 640, 32 et seq.; 645, 59 et seq. Spiritus sanctus vivificat, sicut Pater et Filius, 639, 29 et seq. Per Spiritum legimus pleraque facta, 652, 99. Spiritus sanctus est super omnia, de quo est omnis coelestium et terrestrium virtus, 610, 51. Spiritus sanctus replevit Jesum mundi totius redemptorem, 618, 86; 620, 93. Opus Spiritus sancti Virginis partus est, 641, 38 et seq. Vid. Incarnatio.

Spiritus sanctus bonus est, fons principiumque bonitatis, 614, 65 et seq. Non quasi acquirens, sed quasi impertiens bonitatem, 615, 74. Spiritus sanctus habet omnia quae Dei sunt, qui cum Patre et Filio a sacerdotibus in baptismate nominatur, et in oblationibus invocatur, cum Patre et Filio a Seraphim in coelestibus praedicatur, cum Patre et Filio habitat in sanctis, infunditur justis, inspiratur prophetis, 688, 112 et seq. Spiritus sanctus unus est, qui efferbuit in prophetis, insufflatus est apostolis, copulatus est Patri et Filio in baptismatis sacramentis, 612, 55. Spiritalis generationis auctor est Spiritus sanctus, sicut Pater et Filius, 645, 62 et seq. Ex effusione Spiritus sancti in creaturas divinitas ejus probatur, 619, 90 et seq. Spiritus sancti divinitas inde probatur, quod peccata condonet, 623, 112 et seq. Spiritus sanctus ex eo Deus esse probatur, quia sine peccato est, et peccata donat; quia creatura non est, sed creator; quia non adorat, sed adoratur, 693, 133 et seq. Eadem genera gratiarum dat Spiritus sanctus, quae Pater et Filius, 663, 152. Cum gratia Spiritus praedicatur, Dei Patris, aut unigeniti Filii non denegatur, 607, 40. Dei Patris eadem gratia quae Spiritus sancti est, 621, 97. Non solum per Patrem et Filium, sed etiam per Spiritum sanctum prophetia; et ideo unum munus, una est gratia, 661, 143. Quos Filius redemit, Spiritus quoque sanctificaturus accepit, 689, 115. Ipse est Spiritus vitae operator aeternae, 1495 639, 27. Eosdem Spiritus habet, quos Deus Pater et Christus ministros, 618, 88.

Sicut Filius magni consilii Angelus, ita etiam Spiritus consilii est, 638, 20. Eousque unitas potestatis est, ut arguat Spiritus, sicut arguit Pater, et arguit Filius, 671, 35 et seq. Docet Spiritus Christi, sicut et Christus, orare discipulos suos, 929, 3. Ubi Spiritus, ibi Christus: et ubi Christus, ibi Spiritus, 675, 54 et seq. Non solum lux, sed etiam ignis est Spiritus sanctus, 629, 164 et seq. Spiritus sanctus est aqua viva, 631, 174 et seq. Non solum aqua, sed etiam flumen dictus est, ibid., 176 et seq. Et fons vitae, 632, 180. Spiritus sanctus est fluvius de sede Dei procedens, quem bibit, qui credit in Christum, 697, 154. Oleum laetitiae Spiritus sanctus est, 621, 101 et seq. Hinc creaturam non esse probatur, ibid., 102. Verbi gladius Spiritus sanctus, et Spiritus sancti gladius Verbum Dei est, 673, 45 et seq. Vid Trinitas.

Spiritus sanctus quare quasi columba descendit? 358, 14. Descendit Spiritus sanctus corporali specie, ne incarnationem illam putares fuisse, sed speciem, 665, 4. Et ut ille declararet unius honoris in imperio, unius operationis in lavacro cum Patre et Filio sibi esse consortium, ibid. Sic descendit Spiritus, quemadmodum descensurus est Christus, 638, 24. Spiritus sanctus venit non de loco ad locum, sed a dispositione constitutionis ad salutem redemptionis, a gratia vivificationis ad gratiam sanctificationis, ut de terris ad coelum, de injuria ad gloriam, de servitio ad regnum transferat, 625, 122

Objectio haereticorum contra divinitatem Spiritus sancti ex verbis Amos prophetae de flatu ventorum desumpta, solvitur, 643, 48 et seq. Ex his verbis: De meo accipiet, etc., de quibus calumniam instruunt haeretici, unitas divinitatis in Spiritu advertitur, non indigentia largitatis, 689, 115. Quo sensu dicatur de Spiritu sancto; Non loquetur a se, 659, 131 et seq. Cum Scriptura tentatum dicit spiritum, tentatum etiam Deum dicit, 674, 50 et seq. Objectio haereticorum contra divinitatem Spiritus sancti, petita ex Verbis Apostolis: Ex quo omnia . . . . per quem omnia, solvitur, 650, 85 et seq. Cum dicit Apostolus ex Patre omnia, et per Jesum omnia; Spiritum sanctum non excludit, 607, 32. Objectio haereticorum tres fore Dominos, si Spiritus sanctus Dominus est, solvitur, 686, 104 et seq. Objectio haereticorum tres fore deos, solvitur, 684, 92 et seq. Objectio haereticorum quod dicant in Spiritu Deum, non cum Spiritu praedicandum, solvitur, 647, 70 et seq. Objectio haereticorum inter omnia esse Spiritum sanctum, quia omnia per Filium facta sunt, diluitur, 606, 27 et seq. Spiritus sanctus cur digitus Dei appellatus sit? 667, 11 et seq. Hoc digito tabulas illas lapideas Deus inscripsit, quas Moyses accepit, 668, 13. Hoc digito Christus scribebat in terra, 668, 15. Nec ideo Spiritus sanctus minor est, 669, 17 et seq. Sed unitas potestatis ejus cum Patre et Filio demonstratur, 670, 29 et seq. Non dubito dicere quia datus est Spiritus sanctus, 614, 66.

Sive Angelos dicas, sive Dominationes, sive Potestates omnis creatura exspectat Spiritus sancti gratiam, 613, 62. Spiritus sanctus ex vitae fonte procedens, in Angelis redundantius, videtur effluere, pleno septem virtutum spiritalium fervens meatu, 632, 178. An non bonus Spiritus sanctus, qui bonos de pessimis facit, peccatum abolet, malum delet, crimen excludit, bonum munus infundit, de persecutoribus apostolos facit, de peccatoribus sacerdotes, 615, 71. Quomodo Spiritus sanctus ad nos descendat? 625, 121. Spiritus sanctus non sanctificatur, sed ipse sanctificat, 615, 74. Nos et per Spiritum sanctum et de Spiritu sancto nascimur et renascimur, 678, 65. Sicut in Christo morimur, ut renascamur, ita Spiritu signamur, ut splendorem atque imaginem ejus et gratiam tenere possimus, 616, 79. Qui secundum Spiritum nascitur, secundum Deum nascitur, 646, 65. Spiritus sancti natura longe praestat aquae, in qua baptizamur, 616, 76 et seq. Eramus ferae, sed per Spiritum sanctum leonum saevitia, pardorum varietas, astutia vulpium de nostris exolevit affectibus, 655, 109. Ubi Spiritus sancti gratia est, ibi species divinitatis apparet, 630, 168. Nulla potest esse plena benedictio, nisi per infusionem Spiritus sancti, 619, 89. De Spiritus sancti effusione tantum capimus, quantum profectus nostrae mentis acquirit, 620, 93. Non potest ibi exoratio esse veniae, ubi Spiritum sanctum negando sacrilegii plenitudo est, 611, 54.

Sponsalia. Vid. Adulterium.

Stater in ore piscis inventus quid, et cur illum pro se et pro Petro Christus solvere mandavit? 780, 13 et seq.

Status quo inferior, eo virtus eminentior, 759, 19. Illud praecipuum, si magis mores commendent statum, quam status mores, ibid.

Stellae sperant laboris gratiam ab eo qui subjicit eas, 923, 7. Vid. Sol.

Stephanus lapidabatur, et ille pro Christo vulnera, quasi 1496 vulnera charitatis pio excipiebat affectu, 294, 61. Videbat coelos apertos, et Jesum ad dexteram Dei stantem; et ideo lapidum ictus non sentiebat, corporis non considerabat vulnera, 1015, 13. Stabat Jesus quasi advocatus, stabat quasi sollicitus, ut athletam suum certantem juvaret: stabat quasi paratus, ut coronaret suum martyrem, 1023, 5. Stabat quasi sacerdos, quando Patri hostiam boni martyris offerebat: stabat quasi bono luctatori bravium tanti praesul certammis redditurus, 521, 138. Stephanus primus martyr, 242, 119. Prosequamur sanctum martyrem laudibus, vulneribus quidem adversarii cruentatum, sed Christi praemiis coronatum, 522, 142.

Stola vestis est nuptialis, 420, 18.

Strenuos non sexus, sed virtus facit, 198, 44.

Studium ad aliquod homines aut praemiis aut fructibus incitantur: omne autem studium torpescit dilatione, 413, 88.

Stulto imperare servitus est, 936, 24.

Substantia dicitur, quod in suo maneat, nec ope subsistat aliena, 728, 111. Substantiae verbum in Scripturis creberrimum, 516, 108 et seq. Aliud substantia, aliud qualitas est, 725, 100. Quod ejusdem substantiae est, non unus, sed unum est, 721, 77. Vid. Amicitia, Natura.

Superbia. Vid. Adam, Gratia, Jactantia.

Supplicationes plenae invidiae, 1101, 4.

Supplicio paucorum melius est universos exui, quam in omnes vindicari, 1056, 7.

Supra nos quaecumque sunt, in voto magis quam magisterio sunt, 152, 23.

Susanna tacebat, ut melius tacito pudore loqueretur, 300, 87. Negotiosum erat ejus silentium, 4, 9. Dum honestati intendit, etiam vitam reservavit, 130, 90. Gravius verecundiae quam vitae damnum putabat, 19, 68. Castimoniam vitae praetulit, nec vitae dispendium pertulit, et gloriam retulit castitatis, 673, 42.

Susanna die sancto Dominicae resurrectionis divino altari se obtulit velandam; in solemni conventu Ecclesiae Dei, inter lumina neophytorum splendida, inter candidatos regni coelestis, quasi Regi nuptura processit, 309, 19. Quae allocutio illi hoc die sit facta? ibid. Ad monasterium virginale transivit, 312, 28. Ut copiam virginitatis vovendae a parentibus obtineret, revelationes sibi datas terribiles dixit, 309, 17. Ejus lapsus defletur, 306, 5 et seq. Vehemens in illam invectio, 306, 6 et seq. Ejus scelus, 308, 12 et seq. Illud exagitatur, ibid., 14 et seq. Malus rumor de ea ante triennium quam laberetur, 311, 25. Dicebatur filium suum in occulto necasse, 314, 34.

Syagrius Veronensis episcopus judicium Indiciae virginis sine alicujus fratris consilio sibi solus vindicandum putavit, 765, 1. Indiciam inspectioni adjudicandam constituit, ibid., 2. Hoc judicium improbat Ambrosius, 766, 5 et seq. Litteris datis apud Ambrosium se defendit Syagrius, 766, 4 et seq. Quid in sui defensionem afferret, 769, 15. Indiciae scripsit, 770, 18. Ejus litteris respondit Ambrosius, 769, 16. Judicium ejus rescindit, Indiciamque absolvit, 771, 24. Vid. Indicia.

Syagrius consul, 786, 1.

Symbolum specialiter debemus tamquam nostri signaculum cordis antelucanis horis quotidie recensere: quo etiam cum horremus aliquid, recurrendum est, 179, 20. Vid. Baptismus.

Symmachus vir clarissimus praefectus Urbis, 833, 1. Relationem obtulit Valentiniano, ut ara, quae de urbis Romae curia sublata fuerat, suo redderetur loco, ibid. Tria in ea relatione posuit, quod Roma veteres suos cultus requirat, et quod sacerdotibus virginibusque vestalibus emolumenta tribuenda sint, et quod emolumentis sacerdotum negatis, fames secuta publica sit, 833, 3 et seq. Imperatori supplicat, ut veteres gentilium religiones, et ara Victoriae, instaurentur, 828, 1 et seq. Idem cum esset praefectus Urbis ad Valentinianum imperatorem retulerat, ut templis quae sublata fuerant, reddi juberet, 1010, 2. Vid. Ambrosius, Satyrus.

Synagoga bene in mulieribus decora dicitur, non in virginibus, 295, 67. Ecclesia eam exclusit, 953, 24. Judaeorum risus illam incendit in aeternum, 297, 76.

Synagoga divino jam cremari coepit judicio, 949, 8. Ipsam incensam auctore episcopo, ab ipso jussit Theodosius aedificari, vindicari in caeteros, 948, 6; 956, 1. Hoc mandatum revocandum esse probat ac precatur Ambrosius, ibid. et seq. Haec Synagoga in castro ultimo constructa, nihil pretiosum, nihil copiosum habuit, 951, 18. Synagoga perfidiae locus, impietatis domus, amentiae receptaculum, quod Deus damnavit ipse, 950, 14.

Syracusani horti a Siculo homine fraude venditi, 125, 71 et seq.

Syricii papae vigilantia laudatur, 965, 1 et seq.

Syricius Prisco dedit litteras ad Ambrosium, 1106, 1.

1497 Syrus presbyter statim ut venit, recurrendum putavit, 1106, 1.

T

Tacere. Vid. Convivium, Silentium.

Tales simus, quales haberi volumus: et qualem affectum habemus, talem aperiamus, 93, 96.

Ταυτοτὴς, 664, 154.

Temperantia modum ordinemque servat omnium, quae vel agen la vel dicenda arbitramur, 31, 115. In temperantia quid maxime quaeratur? 56, 219. Sacratae vinculo charitatis mysteriorumque contemplatione coelestium negligit corporis voluptates, 241, 114. Non illa solum laudabilis, quae parca est ciborum; sed etiam illa, quae coucupiscentiae, 1030, 32. Naturae conveniens est, atque divinae legi, 1029, 27. Virtus est feminarum, 196, 40.

Templum habet Deus, creatura templum non habet verum, 683, 90. Quoniam Dei templum sumus, materiales a nobis sollicitudines abdicemus, 240, 110. Templis christianorum dona detracta, 837, 15.

Tempora, dies. anni, fluminum praetereunt modo, 90, 83. Tempus accepistis in hac terra, non perpetuitatem: ipsi tempore utamini, qui sciatis vos migraturos, 1043, 86. Qui non vult amittere quod est perpetuum, non eripiat alii quod temporale est, 757, 12.

Tentasse nos non poenitet, quod intentatum caderet in culpam, 817, 2.

Tentationes diaboli tunc cavendae, cum gravis urget dolor corporis, aut filiorum amissio, vel caeterarum necessitudinum, 1067, 22. Haec est tentatio christiani, si in suae animae periculum prolabatur, 1183, 33. Fortior in suo corpore tentatur, infirmior in alieno, 856, 15. Ipsi nobis tendimus retia, quibus involvimur, et implicamur: ipsi nobis vincula nectimus, 409, 73. Quia plerique vincuntur infirmi tentationibus, qui fortes sunt, probantur, 1066, 17. Homo es, et tibi venit tentatio, vince eam, 999, 11. Vid. Caro, Diabolus.

Terras fugito, in quibus invidia est, ubi ambitio, ubi contentio, 908, 17. Vid. Coelum. Quid sit terra ferrea? 1060, 1 et seq.

Testes in judicio Ecclesiastico qui requirantur? 765, 2.

Testamenti novi gratia, pax veteris, 978, 6. Abiit dies Testamenti veteris, venit dies novus, quo Testamentum consummatum est novum, 980, 15.

Testamentum non valet, quamdiu vivit testator, sed ejus morte firmatur, 1084, 3. Dicuntur tamen haeredes, testatore vivente, qui scripti sunt, sed sine re, ibid. Ubi testamentum, ibi haereditas, ibid. Vid. Clericus.

Thamnata urbs quae Palaestinorum incolis frequentabatur, 845, 13.

Thecla virgo, 307, 10. Ejus virginitas et martyrium, 166, 19. Eam nec carnis infirmitas potuit mutilare, aut saevitia tyrannorum potuit per varia tormenta dejicere, 307, 10. Virginitatis munere venerabilis leonibus fuit; ut ad pedes praedae suae impastae bestiae sacrum deferrent jejunium, nec procaci oculo, nec ungue virginem laederent, 1030, 34. Inter leones virgo exsultavit, et rugientes bestias spectavit intrepida, 399, 37. Eam non senectus sed virtus probavit, 223, 40.

Thessalonicensium ob caedem quantum episcoporum synodus ingemuerit, 998, 6.

Theodorus episcopus Octodorensis, 786, 1; 805, 76. Ejus in Palladium condenmatio, 802, 62.

Theodori episcopi subscriptio, 969, 14.

Theodosius episcopus, 819.

Theodosii insidiabantur saluti, qui patrem ejus triumphatorem occiderant, 1213, 53. Subiit pietatis exsilium, ibid. Infusis Romano imperio barbaris suscepit imperium, ibid. Vere Dominus propitius fuit imperio Romano, quandoquidem Theodosium talem principem, et parentem principum elegit, cujus virtus et potestas in tanto imperii constituta culmine triumphali, tanta sit humilitate subnixa, ut virtute imperatores, humilitate vicerit sacerdotes, 1021, 6. Theodosius beatissimus imperator fidem concilii Nicaeni et sequitur, et probavit, 862, 14. Quos triumphos Theodosii fides acquisierit? 1200, 7. In acie dicebat: Ubi est Deus Theodosii? ibid. In certaminibus coronam non suis viribus, sed Domini auxilio novit sibi esse donatam, 1204, 23. Quantum dilexerit Deum? 1203, 17 et seq. Apex operum ejus pietas semper fuit, 1000, 12. Post victoriam, quia hostes prostrati sunt, abstinuit a consortio sacramentorum, 1207, 34. Fuit imperator pius, imperator misericors. imperator fidelis, 1201, 12. Plenus timoris Dei, plenus misericordiae, 1202, 16. Humilis in imperio, corde puro in pectore mansueto praeditus, 1207, 33.

Theodosius catholicos Ecclesiis reddidit, 814, 1. Unitatem reddidit Occidentalium juxta atque Orientalium Ecclesiis, 817, 1. Omnes idolorum ceremonias oblitteravit, 1199, 1498 4. Clausit templa, simulacra destruxit, 1208, 38. Vid. Ambrosius.

Theodosius patrueles fratres et consobrinos vetuit inter se conjugii convenire nomine, et severissimam poenam statuit, si quis temerare ausus esset fratrum pia pignora, 1019, 8. Qui convictus non fuerit praesentibus partibus, quod vere augusto principalique responso clementia ejus definivit, referendam semper ansulam quaestionis arripiet, 818, 4. Malebat sibi homines religione quam timore astringere, 1202, 13. Habebat fidei studium, et Dei timorem: sed habebat naturae impetum, qui cito ad misericordiam vel iracundiam vertebatur, 998, 4. Magis arguentem, quam adulantem probabat, 1207, 34.

Theodosium Ambrosius ob caedem Thessalonicensem ad poenitentiam hortatur, 998, 6 et seq. Exemplum Davidis poenitentis proponit, 998, 7 et seq. Et aliorum, 999, 10. Humilem se praebuit Theodosius, et ubi peccatum obrepsit, veniam postulavit, 1205, 28. Quod privati erubescunt, non erubuit imperator publice agere poenitentiam: stravit omne, quo utebatur, insigne regium, deflevit in Ecclesia publice peccatum suum, 1207, 34. Vid. Ambrosius. Gratiani pater, 1001, 17. Ambrosius illi gratias deterebat, quod Valentinianum non solum regno reddidisset, sed etiam instituisset fidei et pietatis disciplinis, 1002, 3.

Theodosius supplantavit perfidiam tyrannorum, 1199, 4. Quanta Deus illi adversus Maximum tyrannum pugnanti beneficia contulerit? 952, 22. Theodosius Antiochenis suam donavit injuriam, inimici sui filias revocavit, nutriendas apud affinem dedit, matri hostis suis misit de aerario suo sumptus, 955, 32. Petente Ambrosio, liberavit plurimos de exsiliis, de carceribus, de ultimae necis poenis, 953, 25. Armatis pepercit hostibus, et servavit inimicos suos, 955, 32. Servavit hostes, dilexit inimicos, ignovit iis a quibus appetitus est, regni affectatores perire non est passus, 1203, 17. Beneficium se putabat accepisse, cum rogaretur ignoscere: et tunc propior erat veniae, cum fuisset commotio gravior iracundiae, 1201, 13. Optabatur in eo, quod in aliis timebatur, ut irasceretur, ibid. Doluit quam dederat, iis qui in se peccaverant, periisse indulgentiam, 1199, 4. Pepercisse se pluribus recensendo pietatis suae recordatione mulcetur, 1213, 52. Victoria Theodosii de Eugenio antiquo more, vetustisque miraculis, qualis sancto Moysi, et sancto Jesu Nave, et Samueli atque Davidi coelestis gratiae effusione collata censetur, 1022, 4. Pro victoria de Eugenio tyranno reportata oblationem et gratiarum actionem per saeredotes celebrari Domino desiderat, 1021, 4.

Theodosii mortem motus terrarum graves, juges pluviae, et ultra solitum caligo tenebrosior minabantur, 1197, 1. Cum corpore jam solveretur, magis de statu Ecclesiarum suarum, quam de suis periculis angebatur, 1207, 35. Ante mortem jussit tributa laxari, 1199, 5. Moriendo regnum non deposuit, sed mutavit, 1197, 2. Moriens filios suos praesenti commendavit parenti, 1199, 5. Eosdem destitutos non reliquit, quibus Christi acquisivit gratiam, et exercitus fidem, 1197, 2. Filiis tradiderat regnum, potestatem, nomen augusti, 1199, 5. Mortuum in filiis debemus agnoscere, 1199, 6. Pium ac patrium impendi eis debet obsequium, 1201, 11.

Quadragesimam ab obitu Theodosii diem celebramus, assistente sacris altaribus Honorio principe, 1198, 3 et seq. Corpus ejus Constantinopolim defertur, 1214, 55 et seq. Ubi sepelitur, ibid., 56. Vid. Constantinopolis. Theodosius post mortem recipit filium Gratianum et Pulcheriam dulcissima sibi pignora, quae hic amiserat, 1209, 40. Adhaeret Flaccillae suae, ibid. Et Constantino imperatori, ibid. Fruitur nunc luce perpetua, tranquillitate dinturna, et pro iis quae in hoc gessit corpore, remunerationis divinae fructibus gratulatur, ac meruit sanctorum consortia, 1206, 32. Vid. Ambrosius, Honorius, Nicaenum Concilium.

Theophilo et episcopis Aegyptiis causa Evagrii et Flaviani a synodo Capuensi remittitur, 1006, 2.

Thracia. Vid. Illyricum.

Ticinensis Ecclesia, 106, 150.

Tigri, vide Tvgri.

Timothei episcopi Alexandrini cum Paulino Antiocheno dissidium, 813, 4. Ad illud sedandum Patres concilii Aquileiensis imperatorem, ut Alexandriae concilium jubeat coire, datis litteris obsecrant, ibid., 5.

Timotheus episcopus, 819.

Timor initium sapientiae, et effector beatitudinis, 2, 1. Charitas libertatis, timor servitutis est, 1091, 7. Timor ad libertatem perducit, libertas ad fidem, fides ad charitatem, charitas acquirit adoptionem, adoptio haereditatem, 1084, 5. Timor temporalis tutaminis servat excubias, nescit diuturnitatis custodiam, 79, 38. Plerumque quibus incentivum est impunitas, timor taedio est, 589, 210. Dominus diligi mavult quam timeri, 1083, 10. Didicimus Christi servuli non timere, 873, 36. Gravius est timere ne acciderit, quam 1499 tolerare quod jam noveris accidisse, 1139, 15. Non timentibus numquam gravis est terror, 873, 36.

Titiani innocens victoria in neptis suae causa, 1001, 1.

Tobias numquam requisivit pecuniam, quam dederat, nisi extremo vitae suae tempore, et cur? 843, 5.

Torques insignia sunt victoriae, 1191, 68. Victores saecularium praeliorum solent strenuorum virorum donatis torquibus onerare cervices, 268, 89.

Tranquillitas. Quid est juste vivere, nisi cum tranquillitate vivere? 1043, 85.

Tractatus. Quando de religione tractatus est, Deum cogita, 825, 7.

Tributum non solvunt, quibus portio Deus est, 781, 17. Vid. Femina.

Trinitas incompositae naturae corrumpi non potest, 1099, 8. Qui unum dixerit, Trinitatem signavit, 609, 44. Probatur unum esse nomen Patris et Filii et Spiritus sancti, 627, 132 et seq. Nos Patrem et Filium et Spiritum sanctum confitemur; ita ut in Trinitate perfecta et plenitudo sit divinitatis, et unitas potestatis, 445, 10. In Patre et Filio et Spiritu sancto unitas majestatis, et quod amplius est ταυτοτὴς, 664, 154. Unius et Pater, et Filius, et Spiritus sanctus et naturae sunt et scientiae, 657, 124. Probatur ex Scripturis quod eadem Dei Patris sit natura, quae Filii est, eadem sit et Spiritus sancti, 722, 84 et seq.

Increata et inaestimabilis Trinitas, quae unius est aeternitatis et gloriae, nec tempus, nec gradum, vel posterioris recipit vel prioris, 547, 140. Ipsa Patris et Filii et Spiritus sancti venerabilis Trinitas sine tempore, sine ordine, auctor numeri, non sub numeri lege devincta, 977, 3. Non est in divinitate vel Sabelliana confusio, vel Ariana discretio, vel terrena corporalisque mutatio, 661, 142. In ipsa nec confusum, quod unum est: nec multiplex, quod indifferens, 447, 17. Est quaedam indistincta distinctae incomprehensibilis, et inenarrabilis substantia Trinitatis: distinctionem accepimus Patris et Filii et Spiritus sancti, non confusionem; distinctionem, non separationem; distinctionem, non pluralitatem, 537, 91. Pater et Filius distinctionem habent, ut Pater et Filius; separationem divinitatis non habent, 476, 33. Unitas Trinitatis est; non ordine distincta, nec tempore, 264, 64. Non divisum est regnum Trinitatis, 446, 11. Habet consortium regni cum Patre et Filio etiam Spiritus sanctus, 697, 158.

Quae habet Pater, Filii sunt: quae habet Filius, accepit et Spiritus, 656, 118. Pater videtur in Filio, et Filius in Spiritu, 699, 167. Patris imaginem habemus in Filio, sigillum Filii habemus in Spiritu, 158, 48. Ubi Pater, aut Christus, aut Spiritus, Scriptura testificante, signatur, ibi omnis plenitudo est Trinitatis, 676, 55. Patris et Filii et Spiritus sancti unam voluntatem, unam vocationem, unam praeceptionem esse probatur, 653, 101 et seq. Unam Patris et Filii et Spiritus esse sanctitatem probatur, 688, 109 et seq. Per u itatem ejusdem substantiae idem velle, atque idem nolle, et idem posse et in Patre est et in Filio, et in Spiritu sancto, 534, 74. Sicut Pater virtus, ita et Filius et Spiritus sanctus, 637, 19 et seq.

Didicimus unam esse potentiam Trinitatis, quam nos in ipsa atque post ipsam Christus docuit passionem, 487, 85. Sicut ex Patre legimus esse omnia, ita et ex Filio et ex Spiritu sancto, 652, 96. Unitas divinitatis et operationis in Patre, in Filio et Spiritu sancto probatur ex Cantico Moysis, 669, 20 et seq. Una sententia et operatio Trinitatis est, 575, 134. Principium omnium Trinitas est, et Trinitatis primatus super omnia est, 265, 68. Vid. Incarnatio.

Sicut vita Pater, ita Filius vita et Spiritus sanctus, 630, 171 et seq. Sicut vita est cognoscere Patrem et Filium, ita etiam vita est cognoscere Spiritum sanctum, 638, 26 et seq. Pater Filium misit et Spiritus: Spiritum quoque et Pater misit et Filius, 666, 8; 485, 76. Sicut sanctificat Pater, ita sanctificat Filius, sanctificat et Spiritus sanctus, sed una est sanctificatio, 670, 25 et seq. Descendit Filius, repleta sunt omnia novo odore Verbi. Eructavit cor Patris Verbum bonum, fragravit Filius, Spiritus sanctus exhalavit, atque per omnium se corda diffudit, 229, 63. Unam pacem et unam gratiam Patris et Filii et Spiritus sancti esse probatur, 626, 126 et seq. Similiter eamdem charitatem et communicationem, ibid., 128 et seq. Unam gratiam et unam praesentiam esse Patris et Filii et Spiritus sancti, 626, 125.

Sicut Pater lumen, ita etiam Filius et Spiritus sanctus, 629, 160 et seq. Clarificat Spiritus Filium, sicut clarificat et Pater, sed etiam Spiritum clarificat Dei Filius, 657, 121. Sicut flumen Pater, ita Filius et Spiritus sanctus, 632, 181. A Christo non deficiunt ubera, claritas a Deo, flumen ab Spiritu: haec est Trinitas, quae Ecclesiam suam irrigat, Pater, Christus et Spiritus, 152, 22.

Ejusdem impietatis est vel Patri, vel Filio, vel Spiritui sancto derogare, 606, 30. In sacrilegium incidunt, qui prolativum Verbum putant in Patrem redire, prolativum 1500 Spiritum in Deum refundi; ut unius refusio sit, et quaedam vicissitudo in varias formas se saepe mutantis, 644, 53. Qui male crediderit de Filio, non potest bene sentire de Patre: qui male crediderit de Spiritu, non potest bene sentire de Filio, 566, 88.

Nihil extra se Trinitas loquitur, 659, 134. Quid potentius, quam confessio Trinitatis, quae quotidie totius populi ore celebratur? 873, 34. Vid. Christus, Deus, Pater, Filius Dei.

In Tristibus sit modus, qui exigitur in secundis, 1138, 11. Usu venit, ut non tibenter teneamus nuntium moestitudinis, 819, 2. Etsi minus jucunda solatia moerentibus, tamen nonnumquam necessaria sunt, 944, 1.

Tubarum quibus Moyses uti praeceperat, mystica significatio explicatur, 1161, 105 et seq. Tuba Romani utebantur in militia, ibid.

Tubera mirae magnitudinis, 762, 1. Hujus nominis diversa ratio, ibid.

Tygri origo est in Armeniae locis, 843, 2.

Tymasius magister equitum et peditum adversum monachos vehementior, 963, 27.

Typus umbra est veritatis, 513, 89.

Tyrannorum tolerabiliora perjuria, quam sacramenta sunt, 181, 28. Qui tyranni imaginem habet, obnoxius est damnationi, 64, 254.

U

Ulcus quamvis tumidum, cum fuerit apertum, evaporans praestat refrigerium, 305, 1.

Ὕλη, 383 et seq.

Ultio. Christus eo usque perfectis studium adimit ultionis, ut laedentium charitatem imperet, 1042, 84. Non aliquid durum videtur, pro vindicta injuriae coelestis, 1056, 7. Vid. Inimicus.

Unitas numerus non est, sed haec omnium ipsa principium, 447, 19. Nec dividitur, nec scinditur; ideo nec corruptelae subditur, nec aetati, 446, 11. Quod unum non est, divisum est, ibid.

Uriel non moritur, 500, 200.

Ursicinus. Vid. Valens.

Ursinus indebitum sibi gradum usurpare conatus, cum Arianis conjunctus, turbare Ecclesiam Mediolanensem moliebatur, 810, 2 et seq.

Usura. Nihil durius quam pecuniam dare ad usuram, 843, 4. Quanto uberior fenoris summa, tanto gratior sortis usura, 1114, 3.

Utilitas duplex, alia corporalis, alia pietatis, 77, 27. Nihil judicandum utile, nisi quod in commune prosit, 114, 25. Eadem utilitas, quae honestas, 77, 28. Non est utilitas, in qua plus honestati detrahitur, quam utilitati adjungitur, 119, 44. Utilitatem non pecuniarii lucri aestimatione subducimus, sed acquisitione pietatis, 76, 23. Qui inutilis est omnibus, sibi utilis esse non potest, 114, 25. Vid. Honestas.

Uxorem vir tamquam gubernator dirigat, tamquam consortem vitae honoret, participet ut cohaeredem gratiae, 1048, 107. Mulier viro deferat, non serviat: regendam se praebeat, non coercendam: indigna est conjugio, quae digna est jurgio, ibid. Placeat uxor honestate magis quam pulchritudine, 256, 30. Jure laudatur bona uxor, sed melius pia virgo praefertur, 966, 3. Si uxor tentatio est, esto cautior, quaere remedium adversus tentationis periculum, 256, 31.

V

Valens Ursicino junctus turbare Ecclesiam Mediolanensem moliebatur, 811, 3. Pudet dicere quam turpi fama ejus convicio sauciata sit, ibid., 5.

Valentia Gallorum, 890, 7.

Valentinianus Senior sub Juliano militiam et tribunatus honores fidei amore contempsit, 1188, 55. Ejus fides confessionis constantia comprobata est, et sapientia melioratae reipublicae praedicatur, 860, 3. Non solum sermone respondit, sed etiam legibus suis sanxit: In causa fidei, vel Ecclesiastici alicujus ordinis eum judicare debere, qui nec munere impar sit, nec jure dissimilis, hoc est, sacerdotes de sacerdotibus voluit judicare, 860, 2 et 5. Baptizatus dicebat: Non est meum judicare inter episcopos, 861, 5. Vid. Episcopus. Nemo ad eum detulit aram esse in Romana curia, in qua idolis sacrificaretur, 828, 16.

Valentinianus junior imperator christianissimus 824, 3. Parvulus erat, cum post mortem patris adscisceretur imperio, 1190, 59. Quantus Valentiniani erga provinciales amor? 1180, 21. Eis tributa laxavit, ibid. Pugnavit adversus extraneos hostes, pugnavit adversus lubricas saeculi mutationes, pugnavit adversus corporis fragilitatem, adversus multiplices passiones, 1191, 66. In eo annorum maturitas et consiliorum senectus, 1174, 3. Quanta ejus pietas, 1179, 18. Respondit ut nihil cruentum sanctis praesertim diebus statueretur, ibid. Patrem et fratrem 1501 imitatus est, alterum fide, alterum devotione, 1189, 55. Legatio iterum a paganis ei missa in Gallias, ut sumptus sacrificiorum reddi juberet, nihil extorquere potuit, 1011, 5. Templorum jura, sacerdotiorum profana privilegia, cultus sacrorum legatis Romanis senatus nomine restitui petentibus negavit, 1179, 19; 1188, 52. Vid. Ambrosius, Symmachus.

Valentinianus circa amicos suos quem habuerit animum? 1184, 35 et seq. Quem erga germanas suas habuerit affectum? 1184, 36 et seq. Quid in earum lite cum orphano egerit? ibid., 37. Quantum pro fraternae sepulturae honore sollicitus? 1182, 28. Audiebat in consistorio negotia, et congruam adolescens senilemque ferebat sententiam, 1178, 16. Risit adolescens, quod robusti metuunt principes, 1179, 18. Hunnos atque Alanos repressit, 890. 8, Hostis barbarus ei adhuc militavit adolescenti; et suae oblitus victoriae, laxavit sponte quos ceperat, excusans quod ignorasset Italos, 1175, 4. Moderatione ipsius, et tranquillitate pacifica, nec Gallia hostem sensit, et Italia hostem repulit, 1191, 68. Moderatione sua magnorum aequavit insignia triumphorum, ibid. Maximo pacem auro suo redemit, 890, 8. Vid. Victor.

Valentiniano quanta fuerit emendatio vitae? 1186, 46. Jactabant invidi quod praemature prandium peteret; coepit ita frequentare jejunium, ut plerumque ipse impransus, convivium solemne suis comitibus exhiberet, 1178, 16. Ferebatur primo ludis circensibus delectari; sic illud abstersit, ut ne solemnibus quidem principum natalibus, vel imperialis honoris gratia circenses putaverit esse celebrandos, 1178, 15. Aiebant aliqui eum ferarum venationibus occupari, atque ab actibus publicis intentionem ejus abduci; omnes feras uno momento jussit interfici, ibid. Quid erga Scenicam mulierem forma ac decore praestantem egerit? 1179, 17. Vid. Ambrosius.

Valentiniani inclinatum judicium impugnat fidem, quod lata lege patefecit, 864, 3. Ambrosium quem ante persequebatur, nunc diligebat, se ab eo nutritum praeferebat, ut sedulum patrem desiderabat; et cum sanctos et summos sacerdotes haberet, ab eo tamen ut baptismatis sacramentis initiaretur, scribendum arbitratus est, 1002, 2. Valentiniani parens Theodosius, 826, 11. Quem super omnibus fere majoribus causis consulere solebat, ibid. Ornatus capitis ejus gloriosus, quod non regalia diademata, sed quod Dominici sanguinis insignia coronarent, 1192, 69.

Valentinianus aevi integer antequam sacramentorum quae desideravit, adipisceretur gratiam, repentina obiit morte, 1002, 3. Non amisit gratiam baptismi, quam poposcit, 1182, 30; 1188, 51. Quanto gaudio adventum Ambrosii exspectabat, ut ab eo sacris mysteriis initiaretur? 1180, 23 et 25; 1188, 51. Christus baptizavit Valentinianum; quia humana ei officia defuerunt, 1193, 75. Eum fides sua lavit, et petitio consecravit, 1194, 77. Quid moriens de suis sororibus dixerit? 1188, 50. Mori non timuit, immo pro omnibus se obtulit, 1184, 35. Non inflexa aliquo mortis terrore ejus constantia, 1190, 62. In primo vitae occidit cursu, 1183, 33; 1185, 43 et 46. Octavo decimo regni sui anno obiit, 1189, 57. Causa mortis ejus plena laudis, quod Romano voluit subvenire imperio, 1174, 2. Audiens ad Italiae fines barbaros appropinquasse, voluit dimittere Gallicana otia, et pericula nostra suscipere, 1180, 22.

Valentiniani sorores quam gravibus de ejus morte afficiebantur modis? 1003, 5. Quantus Ambrosii de illius morte luctus? 1182, 28 et seq. Ecclesia ploravit in ejus morte, 1175; 5 et seq. Ecclesia percussa erat in maxilla cum amitteret Gratianum; praebuit et alteram, quando ei Valentinianus ereptus est, 1175, 6. Omnes morte Valentiniani non imperatorem sibi, sed salutem ereptam putabant, 1181, 26. Omnes non tamquam imperatorem, sed tamquam parentem publicum obiisse domestico fletu doloris illacrymant, 1174, 3. Quam beata fuisset respublica, si eum diutius servare potuisset, 1186, 46. Dolendum est quod nobis cito raptus sit, consolandum quod ad meliora transierit, 1186, 46.

Porphyreticum labrum praeparatum Valentiani sepulturae, 1003, 4. De hoc exspectabatur Theodosii rescriptum, ibid. Valentinianus vita jam fruitur aeterna, 1186, 44. Anima ejus de corpore recedens, repulsa nocte sicut sol appropinquat Deo, 1191, 64. Quibus verbis eam alloquatur Ambrosius? ibid. et seq. Vid. Ambrosius, Gratianus, Italia.

Valentinianus paratus ad humilitatem salutat Eusebium, 1005, 5.

Valentinus non saecula ante Deum, sed deos putat esse quot saecula sunt, 709, 25.

Valentinus sacramentum incarnationis negavit, 478, 44. Non putavit veritatem carnis humanae a Christo susceptae, 705, 8. Christus Filius David est contra Valentinum, 570, 105.

1502 Valentiniani triginta et duos. Aeones colunt, quos deos appellant, 951, 16. Theodosius eos excludi jussit, nec conveniendi usurpare copiam 954, 26. Valentinianorum fanum in quodam vico rurali tumultuarie conditum, a monachis incensum, 951, 16; 956, 1. In monachos vindicari praeceptum ab imperatore, ibid. Vid. Ambrosius.

Valerianus episcopus Aquileiensis, 786, 1; 805, 76; 798, 46; 799, 49. Ejus in Palladium sententia, 800, 54.

Vallio bellator strenuus, miles fidelis, comes utilis, jussus occidi a Maximo tyranno, 891, 11.

Vase fetido vel oleum vel vinum facile corrumpitur ac deterioratur, 1058, 6.

Vellus Gedeonis exsiccatum et ros missus in pelvim quid significet? 602, 11 et seq. Gedeonis vellus quid figuraverit? 190, 18 et seq.

Velamina haec sunt meliora, quae sunt indumenta virtutum, 273, 109.

Venetias autumni frumenta paverunt, 838, 21.

Venus. Quam Coelestem Afri, Mitram Persae, plerique Venerem colunt, pro diversitate nominis, non pro numinis varietate, 840, 30.

Verbi divini naturam nescio multo melius, quam scio, 708, 21. Verbi esse apud Patrem est. Patris esse cum Verbo est, 707, 18. Non quale Verbum quod syllabis colligitur, tale Verbum Filius; quia non talis est Pater Verbi, 708, 19. Secundum naturam unum est, quod et gradum excludit et numerum, 708, 20. Verbi aeternitas et divinitas ex primis Joannis Evangelii Verbis asseritur, 706, 14 et seq. Sermo noster non operatur; solum est Verbum Dei quod nec prolativum est, nec quod ἐνδιάθετον dicunt, sed quod operatur, et vivit, et sanat, 534, 72 et seq. Vid. Christus, Filius Dei.

Verbum Dei ros Patris, 915, 6. Nostris meritis Verbum Dei nobis aut vivit aut moritur, 914, 2. Vulnerat Dei Verbum, sed non ulcerat, 235, 91. Quam bonus sit gladius? 214, 3. Currit, fastidio non capitur, negligentia non tenetur, 231, 74. Thesaurus in nobis est, 243, 119. Vid. Anima.

Verborum fomenta graviora, quae vino quodam Sodomitanae vitis mentem inebriant, 410, 76. Speculum mentis plerumque in Verbis refulget, 19, 67. Non in verbis quasdam constituamus insidias, et verborum tendiculas aucupemur, 503, 37. Vid. Loqui, Sermo.

Vercellensis Ecclesia ob dissensiones episcopo diutius orbata, 1023, 1. Quanta cura ordinandi sacerdotis expetitur in Vercellensi Ecclesia, ubi duo pariter exigi videntur ab episcopo, monasterii continentia, et disciplina Ecclesiae, 1038, 66. Vid. Ambrosius, Eusebius.

Verecundiae in factis et in ipsis etiam sermonibus pulchra et suavis gratia, 19, 67; et in silentio, ibid., 68. Est in ipso motu, gestu, incessu tenenda, 20, 71. Quomodo natura ipsa magistra sit verecundiae? 22, 78. Ut in senibus gravitas, in juventibus alacritas; ita in adolescentibus verecundia commendatur, 19, 65. In ordine vitae a verecundia prima quaedam fundamenta duci debent, 56, 220. Pudicitiae comes est, 20, 69. Ejus scopuli, 24, 85.

Veritatem investigare omnibus hominibus inest secundum naturam humanam, 33, 125. In veri investigatione quid observandum, 33, 122. Non fallit veritas, non circumscribit justitia, non decipit virtus, 162, 64. Veritatem non aliunde, nisi ex veritate procedere, 1164, 109. Ea esse perpetua ac solida, quae vera sunt, 97, 116. Vulgi usus non praejudicat veritati, 258, 36.

Veronenses charissimi exasperati veniunt, pacifici revertuntur, 765, 1.

Vestae virgines, et Palladis sacerdotes non morum pudicitiam habent, sed annorum, quae pudicae adolescentes jubentur esse, impudicae anus, 150, 15. Violentia capiebantur, 217, 113. Vix septem capiuntur puellae, 836, 11. Eas infulae vittati capitis, purpuratarum vestium murices, pompa lecticae ministrorum circumfusa comitatu, privilegia maxima, lucra ingentia, praescripta denique pudicitiae tempora coegerunt, ibid.

Vestis. Suis unumquemque sexum induit natura indumentis, 1062, 2. Cur tam severe Lex immundos eos dixerit, qui alieni sexus uterentur vestibus? 1061, 1 et seq. Auratae vestis et aliorum ornamentorum dispendiis saepe lis movetur in Ecclesia, 230, 68.

Vestimenta in deserto non attrita, instar fidelibus resurrectionis ostendunt, et quomodo? 475, 23.

Vias Domini sequi debemus, custodire nostras, 4, 7.

Vicini gratia frequenter est supra fraternam charitatem, 762, 30.

Victor comes a Maximo directus ad Valentinianum, ut ab eo pacem peteret, 889, 6. Occurrit Ambrosio juxta urbem Moguntiacum, ibid. Retento Ambrosio, pervenit Mediolanum, negatumque ei quod postulabat, ibid., 7. Praesens erat Ambrosius, ubi Victor rediit, ibid.

1503 Victoriam deam esse crediderunt, quae munus est, non potestas, 810, 30. Ipsi aram in urbis Romae curia non esse construendam, ibid., 31 Non est gloriosa victoria, nisi ubi fuerint laboriosa certamina, 17, 56.

Vincere paras, qui Christum adoras: vincere paras, qui fidem vindicas, 444, 3.

Viduitatem qui despiciunt, refutantur, 968, 9. Persecutores fidei persecutores fuerunt viduitatis, 209, 85.

Vidua qualis eligi debeat ad viduitatis professionem, 188, 9 et seq. Apostolus juniores non putavit a viduitatis affectu revocandas, 189, 12. Viduarum officia, 187, 7 et seq.; 189, 11 et seq. Non sola castitas corporis viduae fortitudo est, sed magna et uberrima disciplina virtutis, 188, 11. Non abstinentia corporis tantum definitur, sed virtute designatur, 185, 7. Qualis debeat esse ejus vita? 191, 21 et seq. Viduae nurus suas instituere debent, quae possint in his maturae subsidium habere senectutis, 194, 33. Vidua quantum misericors in pauperes et liberalis esse debeat? 193, 27. Casta primum debet esse a vino, ut possit casta esse ab adulterio, 196, 40. Laeta illi magis lubrica sunt quam seria, 200, 53. Viduarum et virginum domos qui Ecclesiastici et quomodo visitare debeant? 24, 87 et seq. Magis cavere debent ne locum sinistrae relinquant opinioni, et cur? 192, 26. Cum suppetere eis non videatur causa nubendi, studium abesse debet, 203, 67. Quodam modo magisterium virginitatis viduarum valescit exemplis, 185, 1. Multas graves viduas uno tempore defunctas videmus, 1131, 67. Frustra viduis propter suscipiendos liberos conjugia iteranda videntur, 209, 86 et seq. Quam recte vidua illa duo aera mittens in gazophylacium, omnibus anteferretur, 139, 27 et seq.

Viduitatis varia bona, 199, 51. Viduis ita honorificentia larga defertur, ut etiam ab episcopis honorentur, 188, 8. Bona vidua egere non novit, 195, 34. Qui sint ejus thesauri? 194, 30 et seq. Bona viduitatis via, sed confragosa et aspera cautiores requirit, 1032, 40. Vid. Ambrosius, Depositum.

Vigiliae tota nocte, 875, 2. Versiculus quo vesperi in vigiliis usi fueramus, 904, 1. Pauciores ad vigilias venerunt die natali Ss. Petri et Pauli, 244, 125. Vid. Primitiae.

Vigilius episcopus institutionis suae insignia ab Ambrosio poposcit, 842, 1.

Vincula. Compatimini iis qui alligati tenentur vinculis, tamquam simul alligati, 1047, 106.

Vinea Domini vos estis, vindemia vos estis: quasi vinea plantati, quasi vindemia fructum dedistis, 376, 16.

Vinum bibere licet, sed plurimum non decet, 203, 68. Incendunt duo, vinum et adolescentia, 175, 5. Vinum post diluvium justus ad tentationem sui reperit, 1029, 27. Quanta ejus est vis, ut quem diluvia non nudaverunt, vina nudarent? 159, 53. Viros vina sic solvunt, ut vincantur a mulieribus, 196, 40.

Vir perfectus quis? 1088, 12. Quam deforme virum facere opera muliebria, 1062, 6. Vid. Uxor.

Virginis nomen titulus est pudoris, 147, 6. Nec virginis nomen agnoscitur, ubi virginitatis auctor negatur, 168, 24. Quid est castitas virginalis, nisi expers contagionis integritas? 151, 21. Meritum non sola carnis virginitas facit, sed etiam mentis integritas, 207, 15. Tolerabilius est mentem virginem, quam carnem habere, 168, 24. Veritas virginitas, corruptela mendacium est, 289, 44. In opprobrio videtur esse innupta, vel virgo, vel vidua, 289, 45. Arguuntur qui virginitatem ab Ecclesia Dei arcebant, 217, 13. Virginitatis statum nec improbum, nec novum esse probatur, 220, 27 et seq. Nec esse inutilem, 222, 35 et seq.

Tantum habet virginitas admirationis, ut eam etiam leones mirentur, 167, 20. Gentilibus inter aras et focos venerabilis solet esse virginitas, 217, 13. Affectatur a gentibus, sed consecrata violatur: incursatur a barbaris, nescitur a reliquis, 150, 14. Gentiles non habent sacram virginem, 150, 16.

Virginitas habet auctoritatem vetustatis a saeculo, plenitudinem professionis a Christo, 150, 13. Virgines non facile invenimus in terris, nisi postquam Deus in haec terreni corporis membra descendit, 149, 11. Virginitas fluxit e coelo, ibid. Ejus auctor immaculatus Dei Filius, 151, 21. Meruit a Christo eligi, ut esset etiam corporale Dei templum, 1030, 33. Christus principium est integritatis, qui docuit virgines integritatem mentis et corporis sancto magis dicare Spiritui quam marito, 506, 52. Nihil ad celebrandam virginitatis gloriam plus conferri potuit, quam ut Deus ex Virgine nasceretur, 272, 104.

Virginitas non praecipitur, quae supra legem est; sed magis dato suadetur consilio: nec auctoritas praesumitur, sed demonstratur gratia: nec a quocumque demonstratur, sed ab eo qui misericordiam Domini meruit, 1031, 35. 1504 Imperari non potest, sed optari, 152, 23. Sola est, quae suaderi potest, imperari non potest, 282, 17. Res magis voti est, quam praecepti, 282, 17. Cur suadeatur, et non imperetur? 204, 70 et seq; 207, 78 et seq. Non est communis plurimis, et vulgaris integritas: nec pro infirmitate permittitur, sed pro virtute conceditur, 220, 29.

Virginitas laus aetatis est; nec adjumenta quaerit annorum, quae omnium est fructus aetatum: adolescentiam decet, juventutem ornat, amplificat senectutem, 192 25. Puellas adolescentulas virginitatem profiteri posse, 223, 39 et seq. Sacerdotalis cautionis esse debet, ut non temere puella veletur, 223, 39. Semper spectavit ad gratiam sacerdotum virginitatis studia provocare, 200, 26. Matres filias suas virginitatem profiteri prohibentes arguuntur, 160, 58 et seq. Illud gloriosius si virgines reluctantibus parentibus virginitatem amplectentur, 161, 62 et seq. Memorabile factum nobilis cujusdam ac piae virginis reluctantibus parentibus virginitatem profiteri volentis, 162, 65 et seq.

Virgo castitatem professa publice, 318, 48. Crinem sacro offerens velamine consecrandum, 273, 108. Die paschae velabantur virgines, 288, 42. Quibus verbis Ambrosius virginem sacram ad altare Deo offerat, 872, 107 et seq. Populus Virginis professioni subscribit, dicens amen, 309, 20 Quae se spopondit Christo, et sanctum velamen accepit, jam nupsit, jam immortali juncta est viro, 310, 21. Virgo consecrata professione, si voluerit nubere communi lege conjugii, adulterium perpetrat, ancilla mortis efficicitur, 310, 21. Vid. Marcellina, Susanna.

Virgines sacrandae venunt de Placentino, de Bononiensi veniunt, de Mauritania veniunt, ut Mediolani velentur, 160, 57 et seq. Quantas Alexandrina, totiusque Orientis et Africana Ecclesia virgines sacrare consueverint? 222, 36. Virginum tantus numerus, ut plebem pudoris, populum integritatis, concilium virginitatis constituant, 836, 12.

Saeculum hoc virgines habere meruit, tenere non potuit, 159, 52. Angeli propter intemperantiam suam in saeculum ceciderunt de coelo: virgines propter castimoniam in coelum transierunt de saeculo, ibid., 53. In virginibus sacris angelorum vitam videmus in terris, quam in paradiso quon lam amiseramus, 272, 104. Virginitas vitam angelorum exhibet, 283, 19. Non mirum si virgines angelis comparentur, quae angelorum Domino copulantur, 149, 11. Meretur angelorum praesidium castitas virginalis, quorum vitam meretur, 159, 51. Per virum et mulierem caro ejecta de paradiso per virginem juncta est Deo, 1030, 33. Nulli uberiora quam virginitati Christus deputavit munera, 260, 45. Virgines habent in coelo praemia caeteris praestantiora, 282, 17.

Nuptiis praeferenda integritatis studia, 221, 31. Nuptas virginibus sacris impares esse, 155, 36 et seq. Honorabile conjugium, sed honorabilior integritas 205, 72. Mulieris caput vir, virginis Christus, 169, 29. Nupta mundi, virgo Christi possessio est, 288, 40. Matrimonium pro remedio, virginitas pro praemio, 289, 46. Bonum conjugium per quod est inventa posteritas successionis humanae: sed melior virginitas, per quam coelestis haereditas acquiritur, et coelestium meritorum reperta successio, 966, 3. In nupta et vidua tardior fructus, in virgine maturior, 192, 24. Virginum majorem formae gratiam felicioremque fecunditatem quam nuptarum, 154, 30. Ubi virginitatis studia crebriora, ibi numerum quoque hominum esse majorem, 222, 36. Virgo habet filios sine partus dolore, 288, 42.

Bona virginitatis via, sed sublimis et ardua validiores requirit, 1032, 40. Quae debeant esse Virginis virtutes? 271, 100 et sed. Transeundo ad coelestia terrena pertranseat, 285, 28. Nosse debet Christum quem diligit, atque omne in eo, et ingenitae divinitatis, et assumptae mysterium incorporationis agnescere, 157, 46. Insistat orationibus, et vultus ejus assidua obsecratione pallescat, 296, 70. Os ejus resonet laudem Domini, gratiam Sponsi, crucis confessionem, cum symbolum recenset, psalmos in cubiculo concinit, 293, 58 Sit in corde ejus simplicitas, in verbis modus, erga omnes pudor, pietas erga propinquos, circa egenos et pauperes misericordia, 274, 112. Debet esse mitis, humilis atque mansueta, 269, 93. Obvia omnibus virginis modestia, ejus astipulatur integritati, 766, 6. Succingat sacrae virginitatis crinem modestia, sobrietas, continentia, 273, 109. Ignobile velamen usui, nobile castitatis, usus jejuniorum, omnia postremo talia, ut revocari a studio putes, dum exercentur officia, 836, 12.

Virgines rejecta decoris cura plus decet: et hoc ipsum quod se non ornant, ornatus est, 160, 54. Prae caeteris praecellit, studium sobrietatis, et cujusmodi? 298, 81. Multae cum studium castitatis profiteantur, affectant adminicula pulchritudinis plus quam sacras Domini decet, 299: 81. Non pulchritudo, sed nullis obuoxia casibus opinio 1505 bonorum operum est decori, 158, 47. Virginem prius gravitas sua nuntiet, pudore obvio, gradu sobrio, vultu modesto, 177, 13. Non placet Deo, quam non suorum gravitas morum probat, 766, 6. Morum suorum se habeat ipsa custodem, 165, 9. In virgine obnoxius pudor, 170, 32.

In virginibus pudor ornat aetatem, taciturnitas commendat pudorem. 176, 9. Nihil sanctius in virgine, quam verecundia, 766, 6. Virginitatis dos quaedam est vere cundia, quae commendatur silentio, 250, 5. Et bona loqui plerumque crimen est virginis, 300, 86. Deesse sermonem virgini, quam superesse malim, 176, 9. Quid praestantius in virgine quam secretum? 769, 16. Ne ipsam quidem liberiorem laetitiam in virginibus decet esse, 297, 75. Ipsa quoque ad Ecclesiam progressio rarior sit adolescentulis virginibus, 296, 71. Nullus sit, virgo, sacrae praesertim professionis, tuus sine matre processus, quae sit anxia custos pudoris, ibid.

Visitationes in virginibus junioribus esse parciores volo, 176, 9 Quid opus est virgini vel ad proximum facile accedere? 296, 72. Conviviorum devitandae celebritates, fugiendae salutationes, 176, 8. Procul esse debet a saltationibus, 180, 25; 182, 31. Si amat, animo peccat: si amatur, et facio, 176, 10. Non satis probabilis est, quae requiritur, cum videtur, 177, 13.

Plures erunt de quibus discat virgo, si ipsa se doceat, quae virtutes magistras habet, 165, 9. Episcopus virginibus hymnum virginitatis exposuit, 312, 29. Virgines in Ecclesia stabant in loco tabulis separato, inscriptiones praeferente, ubi religiosae matronae et nobiles oscula ab eis petebant, 311, 24. Bona virginitas, quae utrumque sexum non solum absolvit a crimine, verum etiam provocavit ad gratiam, 253, 16. Multas feminas scriptura divina in lucem evexit, palmam tamen publicae salutis solis virginibus dedit, 284, 28. Virgines prae apostolis resurrectionem Domini videre meruerunt, 217, 14. Apud nos puellae de mortis appetentia sublimes usque ad coelum erexere virtutum gradus, 939, 37. Pro integritate servanda mori virgines sunt paratae, 219, 24. Pythagorea fortiores, 151, 19. Est Domino castitatis tuendae voluntas, quanto magis defensandae integritatis, 776, 19. Id Benjamitarum exemplo luculenter probatur, 773, 6 et seq.

Nulla debet virginibus sacris irrogari injuria, 776, 19. Ipso aspectu virginitatis violatur sanctitas, 1031, 34. Non est virginitas, quae pretio emitur, non virtutis studio possidetur, 836, 12. Virgo est, quae Deo nubit: meretrix quae deos fecit, 159, 52. Vis scire quanta pulchritudo ejus quae amatur a Rege, probatur a Judice, dicatur Domino, consecratur Deo, semper sponsa, semper innupta; ut nec amor finem habeat, nec damnum pudor? 156, 37. Donum Dei est, munus parentis, sacerdotium castitatis, 154, 32. Immortali spirat gratia, ut horti floribus, ut templa religione, ut altaria sacerdote, 166, 18. Quo modo virginitas sit hortus clausus, fons signatus, 1031, 36. Paradisus es, virgo, Evam cave, 264, 60. Sacrae virgines specialiter Christi filia sunt, 269, 93. Illae sunt sicut filia myrrha plena, candorem integritatis, et mortificatae corporalis illecebrae gloriam praeferentes, 1176, 7. Vinea quidam fructus virginalis est; conjugia velut olera herbarum cito cadunt 285, 29. Virginitas apibus comparatur, 156, 40 et seq. Vid. Martyres.

Grave erat omnibus bonis de Dei virgine vel turpe aliquid dici vel credi, 311, 25. Virginum inspectio et visitatio quam incertae sit fidei? 766, 8 et seq. Id probatur exemplo cujusdam servilis conditionis, ibid. Num aliquando, et quibus sit adhibenda? 766, 5 et seq.; 768, 14. Alia esse examinandae virginitatis documenta et testimonia, 768, 11 et seq. Malo morum signaculo, quam corporis claustro virginitatem exprimi, 769, 14. Lapsus virginis consecratae plangitur per quam amarissime, 305, 3 et seq. Lapsus virginis consecratae Ecclesiam maculavit, et hinc omnis anima christiana grave vulnus accepit, 305, 3. Virgini lapsae quanta et qualis necessaria poenitentia? 314, 34 et seq. Qui virginem sacram corrupit, adulterium utique perpetravit et sacrilegium, 315, 39. Quae poenitentia illi subeunda? 316, 40. Vid. Susanna.

Virtus unaquaeque ex Christo accepit principium, 506, 52. Uniuscujusque virtutis est auctor, 506, 49. Omnes virtutes ad Spiritum sanctum pertinent; sed quaedam quasi cardinales sunt, quasi principales, 363, 9. Quatuor cardinalium virtutum definitio, 31, 115. Ab his nascuntur officiorum genera, 31, 116. Quomodo cardinales virtutes vulgi judicio distinguantur inter se? 82, 49. In omni sapiente viro Prudentes Graeciae esse memoraverunt λογιστικὸν, θυμητικὸν, ἐπιθυμητικὸν, διορατικὸν: Latini vero prudentiam, fortitudinem, temperantiam, atque justitiam, 241, 114. In quo una virtus, concurrunt caeterae, 80, 43. Sibi invicem sunt cognatae, 35, 1506 129. Non sunt consentaneae vitiis, sed sibi constant, 52, 204.

Etsi cognatae sint inter se concretaeque virtutes; tamen singularum quaedam forma expressior desideratur, maximeque justitiae, 1129, 57. Gradus singularum sunt et incrementa virtutum, 1032, 40. Perfectae virtutis usus magisterium non desiderat, sed informat, 159, 51. Non virtutem aetatis appendicem dicimus, sed virtutis aetatem, 223, 40. Virtus suis lacertis magis quam alienis integumentis nititur, 47, 177. Satis unicuique praesidii est, si virtus non desit animae, 199, 51. Quo propior virtuti fueris, eo fortior eris, 1106, 2.

Lenta virtus omnis et diurna cunctatrix ante judicat, et adorienda inspicit, 1058, 5. Ascendens directum attolle gradum, nullus inde tuto redit. Hinc via, inde ruina est: hinc ascensus, inde praecipitium: ascendendi labor, sed descendendi periculum, 909, 22. Sit via nostra angustior, virtus exuberantior, trames pressior, fides sublimior, callis auctior, vigor mentis exundans, semitae rectae; quia inflexibilia sunt vestigia virtutum, 904, 7. Vehementior est virtutis strictura quam poenae, 623, 108. Virtutis gratia cum corpore non occidit, 1130, 63.

Viscera nostra septem interiora, et septem exteriora, 980, 13.

Visio. Multifarie Deus nos admonet, etiam visionibus peccatorum, 1000, 14. Vid. Apparitio.

Vitae brevis usus, nec illi multum videtur eripuisse, qui ante praecessit; nec te differre diutius, qui remanseris, 1139, 16. Quam nulla possit esse jucunditas inter has vitae nostrae amaritudines aut dolores! 1139, 18. Haec vita peccato obnoxia est, alia vita praemio reservata, 1167, 124. Si per se ipsa vita fugienda est, ut sit molestiarum fuga, requies aerumnarum; quanto magis ea requies est expetenda, cui futurae resurrectionis voluptas perpetua succedet! 1167, 123. Non immerito sancti viri prolongatum vitae incolatum saepe doluerunt, 1167, 124. Tria in actione vitae observanda, 29, 105.

Vitalis martyrium describitur, 279, 4. Judaei quem viventem persecuti sunt, mortuum honorabant. Vid. Ambrosius, Reliquiae, 279, 7.

Volatilia quemadmodum esse coeperint, quorum tres species reperimus, 725, 102.

Ubi Voluntas, ibi merces voluntatis: ubi necessitas, ibi obsequium necessitatis; melior ergo voluntas, quam necessitas, 935, 21. Unicuique voluntas sua posteritatis est auctor, 202, 64.

Voluptas sola nos paradiso exuit, 1026, 14. Difficile judicatum est ante adventum Christi etiam fortiores non posse capi speciosae deliciis voluptatis, 497, 4. Vid. Adam, Epicurus, Temperantia.

Votum. Melius est non vovere, quam vovere id, quod sibi cui promittitur, nolit exsolvi, 127, 79. Quam plerumque hominem suorum taedet votorum, et optati poenitei; ut doleat impetratum, quod non impetrare metuebat! 1139, 19. Ipsa post usum vota fastidio sunt; et quae mereri optavimus, cum meruerimus, abdicamus, 1167, 124. Vid. Satyrus, Virgo.

Vota parentum pro filiis. Vid. Laurentius, Parentes.

Vox non remissa sit, nec tracta, 24, 84. Majore pudoris periculo auditur vox nostra, quam legitur, 145, 1. Vid. Concio.

Vulnus boni amoris est, sunt vulnera charitatis, 235, 91. Vulnera quae pro Christo excipimus, non sunt vulnera, quibus vita non amittitur, sed propagatur, 865, 6.

X

Xisti ad Laurentium verba, 55, 215.

Z

Zebedaei Filiorum matris petitio expenditur, 561, 51 et seq.

Zelus Dei sit, non iste humanus quem invidia generat, 108, 154.

Zenon sanctae memoriae episcopus Indiciam virginem benedictione consecravit, 765, 1.

Zorobabel ex tribu Juda, ipse Jesus magnus sacerdos, duo significari videntur, et unus exprimitur, quia idem quasi potens natus ex potente, quasi redemptor ortus ex Virgine, 913, 10.