CAPUT VII.

In quo probatur, quod contraria non simul verificantur propter mutationem et fugam de ipsis : quod est secundum susceptionem cui acquiescunt homines.

Amplius qui dicit contradictoria simul esse vera, aut est suscipiens per interiorem conceptum animi, quod ita sit vere sicut dicit, aut mentitus est ita se habere, dicens, et intus tamen non suscipiens. Si enim suscipit se verum dicere, tunc oportet quod aliquid sit ipsum dictum : oportet igitur quod ipsum dictum suum referatur ad. rem, et quod talis sit entium natura sicut dicit, et sic ens non est ens : et hoc jam ante ostendimus esse impossibile. Si vero non verum dicit, et suscipit se verum non dicere, sed tamen dicat se verius dicere quam ille qui dicit de contradictoriis sicut et ipsa res se habet, quod scilicet dividant verum et falsum, tunc ex quo dicit verius, sequitur quod non simul cum illo veriori dicat non verum : et sic contradictoria non sunt simul. Sed tamen secundum istius dictum etiam omnes mentiuntur, et simul eum illo verum dicunt : et nec pronuntiandum est aliquid tali homini, nec aliquid dicendum est ei : eo quod iste secundum unam similitudinem ea quae pronuntiantur vel dicuntur, dicit esse et non esse. Et haec omnia dixit Heraclitus : quoniam ille dixit verius nihil esse quam esse, et nihil verius dici de re quam quod simul sunt et non sunt, propter motum continuum quem videbat in eis : et ideo dixit omne esse continue non esse : et dicebat hoc non converti, et nihil posse dici, nihil responderi, et penitus nihil sciri : et contra hunc Philosophum vadit nostra disputatio. Si autem aliquis dicat, quod hoc dicens nihil penitus suscipit in anima per consensum : et dicit impossibile esse quod aliquid sciatur, sed secundum similitudinem unam aestimat de quolibet, et non aestimat de eodem, quid iste bruto pejor differentiae habet ad plantam? sicut etiam in ante habitis diximus.

Propter quod etiam maxime patet, quod nec aliorum a philosophis qui idiotae sunt, aliquis ita disponitur quod hoc credat : nec etiam ita disponitur aliquis eorum qui istas rationes et positiones dicunt, licet verbotenus ita dicant. Si enim ita disponitur ut dicit, quare vadit domum motu pedis, nec acquiescit dicto suo, quando putat quod est eamdem domum, si idem est ire domum, et non ire domum? Si enim huic dicto suo suo acquiescit, tunc quando putat ire domum, non debet ire : quia, sicut diximus, idem est ire quod non ire. Similiter iste non vadit rectam viam ducentem ad casum in puteum vel in torrentem : sed videns puteum vel torrentem, est timens, eo quod putans est quod non similiter sit bonum incidere in puteum vel torrentem, et non incidere : cum tamen utrumque horum similiter bonum sit, si dicto suo acquiescit : ex quo igitur cavet viam ad puteum et, ad torrentem, palam est non esse melius, sed nocivius. Sed si dicatur hoc, sequitur quod unum est bonum et aliud non bonum, et per eumdem modum hoc quidem esse dulce, aliud vero dulce non esse, sequitur necesse esse suscipiendum : iste enim non omnia contradictoria aequaliter quaerit et suscipit : quando enim putans est melius sibi vinum quam aquam bibere, et aliquem ho-

mincm amicum videre, deinde post istam apprehensionem cui acquiescit, quaerit ista : et equidem oporteret quod aliqualiter se haberet ad quaerere utilia sibi et ad non quaerere eadem, si daretur quod idem esset apud eum homo et non homo, et alia contradictoria, de quibus dictum est. Sed hoc quod dictum est, per hoc esse verum perpenditur, quod nullus idiotarum et istorummet Philosophorum est, qui ad certitudinem oculorum non videat hoc quod est nocivum timens, et non nocivum non timens : igitur, sicut visu videmus, in eis omnes homines et isti et alii suscipiunt per interiorem consensum, sicut dictum est simpliciter et universaliter habere circa contradictoria circa omnia entia, aut ad minus circa eligibilia et fugibilia, quae suscipiuntur ut meliora nobis et deteriora. Et si dicat aliquis quod non sumus aliquid scientes vera scientia, sed sumus opinantes aliquid habitu trepidante et non confirmato, sed inter utramque partem contradictionis vaciilante : tunc multo magis curandum est nobis de veritate scienda, quam si omnia sciremus per causam essentialem, quemadmodum infirmo magis curandum est de sanitate quam sano. Opinans enim propter trepidantem inter contradictoria habitum, non salubriter,sed infirme sed habet ad scientem : quod non. faceret nisi aliquid esset scitum : sicut aeger ad. sanitatem non se haberet corruptus morbo, nisi aliquid esset vera sanitas : non ergo potest dici, quod, nulla sit scientia de veritate. Dicebant antem quidam nihil sciri, sed habitum omnium quo concipitur de rebus esse opinionem : et quia opinans trepidat inter contradictoria et complectitur utrumque , dicebant hoc esse signum quod utrumque sit verum : causam vero veritatis in opinando esse dixerunt. Amplius adhuc isti dicebant nihil esse certissime verum, sed omnia falsa esse, unum tamen esse falsius alio.

Dicamus igitur, quod si ideo siuit contradictiones simul, verae quia maxime

sic se habent res, et non sic, sed tamen et hoc, ut dicunt, est magis et minus verum, et magis et minus falsum, oportet ergo quod ita hoc sit in natura entium de quibus est affirmare et negare. Non enim dicimus secundum unam similitudinem esse in vero et falso, quando dicimus quod, duo sunt parili et tria sunt imparia, sed. potius unum horum est verum, et alterum est falsum : et non potest dici quin in falso sit falsius aliquando, et in vero verius. Nam si daretur hoc, similiter et aequaliter mentiretur, qui opinatur quia quatuor sunt AdminBookmark sive quinque, et qui opinatur quod quatuor sunt mille. Et si dicatur quod non similiter et aequaliter isti duo mentiuntur, palam est quod, alter istorum minus mentitur quam alius : ergo etiam, unus magis verum dicit quam alius : magis autem et minus non dicuntur in rebus, nisi ex. altera duarum causarum, quod intensius et contrario est impermixtius : et sic suscipiunt intensionem mediam quae sunt inter duo contraria, quorum utrumque est qualitas positiva, sicut album et nigrum, et caeteri colores. Altera est, quod suscipit magis et minus secundum accessum et recessum ad unum, quod dicit rem illam, in termino, sicut in his quae opponuntur ut privatio et habitus, et affirmatio et negatio : et in hoc non potest esse falsius quod, est falso permixtius: eo quod falsum, nihil est : et similiter non est caecius quod est caecitati permixtius, quia caecitas non est aliquid : sed est verius certissimo vero vicinius, et falsius a certissimo vero longinquius : hoc igitur modo si dicatur, quod id. quod. magis est verum, est certissimo vero affinius, erit de necessitate aliquid certissimum verum, quo judicatur quod nulli affinius est magis verum. Et si ita non est, sicut diximus, et tamen concedatur quod aliquid est firmius et verius quam aliud, tunc in veriori ibitur in infinitum et in falsiori similiter. Cum ergo omnis intellectus refugiat infinitum, oportet nos liberos esse a ratione illa quam in-

dneunt, quae nulli menti sive intellectui res mensuranti permixta est : quia ipsa prohibet diffinire per finem id de quo est sermo, dicit vero verius in infinitum esse, et similiter falso falsius. Non igitur disputabimus cum istis qui sic dicunt.