CAPUT IV. De improbatione erroris Avicennae,

Est autem Avicennae opinio, quod cae- li motor propinquus sit anima, et motor remotus sit intelligentia : et ad hoc quidem non inducit rationem quae sufficiat: et est haec sua ratio cui pius innititur : quia motus particularis est motus caeli et partium caeli, qui est ab a in b, etaBinc, et sic continue donec perficiatur hic circulus. Igitur isto motus particularis est a movente cognitionem particularem habente de partibus hujus motus singularis : cognitionem autem singularem de entibus non habet intelligentia pura et simplex : dicit enim quod aliquis intellectualiter cognoscit omnes motus et lunae, et motus modorum capitis et caudae draconis, et quantitates eorum secundum omne tempus, quamvis ille intellectualiter sciat rationes eclipsium omnium, non tamen scit hanc eclipsim vel illam nisi per aliquid quod est proprium isti eclipsi et illi : hoc autem quod facit ipsum scire proprium hujus vel illius, non est nisi sensus vel imaginatio : quod ergo propria hujus motus cognoscit, est imaginatio et sensus : quicumque autem, motor est hujus caeli, in hoc motu cognoscit hoc ubi et illud, et omnia accidentia hujus motus, ut est hic motus : igitur ille motus non est intelligentia, sed anima habens ad minus imaginationem particularium : cum autem non moveat caelum nisi per desiderium, concedit Avicenna quod non habet haec anima desiderium concupiscentiae vel irae, sed habet

desiderium sapientis, quod est boni simpliciter, et non boni ut nunc, sicut in praecedentibus determinatum est.

Quaecumque autem sic inducuntur ab Avicenna omnino sunt erronea et falsa, sicut in praehabitis est probatum . Ille enim intellectus qui est universalium, est quidem speculativus et non activus. Intellectus autem activus duplex est : unus quidem qui per accidens est activus, et alius qui est activus per seipsum. Per accidens autem est activus noster intellectus, qui non agit nisi per formam artis acceptam vel inventam : per se autem activus est, qui per seipsum et per suam essentiam est activus rerum : et talis est intellectus substantiarum moventium caelos, sicut saepe diximus : et ideo similis est hic actio actioni virtutis formativae quae est in semine, quae agit diversa in figura et specie, sicut intelligentia et anima : et ideo etiam a quibusdam intelligentia vocatur : et tamen ut agat in materiam quam ambit per spiritum, non indiget imaginatione aliqua. Ita etiam diximus quod corpus caeli perfectissimum corporum est: et quia est sicut instrumentum intelligentiae, fit in eo forma intelligentiae traducta in ipsum absque imaginatione :

haec enim forma quia est ad rem et non a reipsa abstracta, non vadit per viam abstractam, sed per viam compositionis: et sicut desiderium quo movetur, non est alicujus boni quod sit hic et nunc, sed boni simpliciter, et tamen movet hic et nunc : ita etiam intellectus qui est simpliciter intellectus activus, movet hic et nunc, quamvis ipse non sit hic et nunc : hoc enim ideo fit, quia corpus accipit formam ut instrumentum : et ideo accipit eam progredientem in materiam, et habet eam extensam et protensam in motum, quam intellectus habet simpliciter, sicut supra diximus. Unde Avicenna non potest dicere quod haec imaginatio sit ali-

cujus sensibilis animae : sed dicit quod sicut In nobis aliquo modo concepto ab intellectu multiplicantur imaginationes ad illud, et affluunt desideria, ita multo magis dicit esse in illis corporibus quae multo perfectiora sunt corporibus nostris : et hoc non est necessarium, sicut praediximus. In nobis enim quando aliquis multum et arte et exercitio perfectus est, invenitur operans ex intellectu, sive imaginatione, quae moveatur a natura : constat autem caelestia corpora esse perfectissima : et ideo tali imaginativa non indigere.