CAPUT III.

De improbatione positionis idearum per hoc ipsum quod ponuntur esse substantiae subjectorum et principia scientiae ipsorum.

Ex his autem quae inductae sunt simul cum dictis, palam est, quia si fuerint ideae quas quidam dicunt esse rerum quidditates et quidditatum partes, tunc sequitur quod subjectum sive suppositum illarum substantiarum non sit substantia subjecta : non enim sunt substantiae nisi per substantialem formam et quidditatem

quae in Ipsis sicut in subjectis sunt et suppositis : Ideas autem secundum hanc positionem necesse est esse substantias per se existentes, et non de subjecto aliquo in quo esse habeant praedicatas. Si enim sint de subjecto in quo sunt, ex his ratio-

nibus quae Inductae sunt, sequitur quod secundum participationem sunt unum in esse cum his de quibus ut subjectis vel suppositis praedicantur : et hoc est contra hypothesim : et cum dicuntur unum cum subjectis, erunt unum et idem secundum esse singula non secundum esse accidens : sed ita quod sint esse singulorum subjectorum, et quid erat esse ipsorum : et quia sicut jam ostendimus, quod scire singula per potissimam scientiam, hoc est scire quid erat esse ipsorum, et singula sciuntur suis quidditatibus non separatis ab eis, necesse est ex positione ipsarum sequi, quod quidditates uniuscujusque sunt unum cum ipso, et non separatum quid ab ipso : hoc enim sequitur ex ipsa hypothesi dicente, quod singula suis sciuntur quidditatibus : unde ex quo Plato putabat adstruere ideas, ex ipso destruuntur secundum suam positionem. Quia vero non omnia quae adhaerent substantiae, sunt quidditates ipsius per quas ipsas subjecta sive supposita sint hoc quod sunt et sciuntur, sed tantum ea quae secundum primum modum dicendi per se praedicantur de suppositis, Ideo ea quae secundum accidens dicuntur de subjectis, ut musicum et album : propterea quia duplicem habent significationem in eo quod denominative dicta duas diversas dicunt naturas : ideo non est verum dicere de Illis, quod Idem sit quid esse ipsorum, et id subjectum de quo praedicantur. Diversum enim quid est Id subjectum, est id subjectum cui accidit, et ipsum accidens quod accidit. Et ideo praedicatum de subjecto aliquando secundum quidditatem Idem est subjecto, et aliquando non est idem cum Ipso : quidditas enim eadem non est homini et albo homini in quantum homo albus est : eo quod diversae sunt naturae homo et albedo, et non est unum natura alterius, sed tamen homo est idem subjecto passioni de se nominative praedicatae, quia haec sunt unum per accidens : et si homo est albus, animal rationale est album secundum esse acceptum, sicut diximus in quinto libro ubi distinximus unum per accidens. In omnibus Igitur his quae sunt quidditates vel partes quidditatum, semper oportet praedicatum per se inesse subjecto, ita quod ipsum praedicatum sit de esse subjecti : absurdum enim apparebit si quis unicuique substantiae, sive insit, sive non, nomen imposuerit quo quid erat esse vocetur : quia si separatum est per esse a subjecto, tunc non est aliquid de esse subjecti : et sic equum esse equum erit diversum ab equo : quia Id quo equus est id quod est, separatum est ab Ipso. Si autem equus est equus, . aliquo constituente ipsum in esse equi erit equus. Et similiter de aliis est substantiis apud nos subjectis et sensibilibus existentibus. Hoc autem quo equus est equus, est quidditas Ipsius : quid Igitur prohibet quin etiam nunc statim sine separatorum positione esse quidditatem sive quid erat esse in substantia sensibili, qua ipsa est quod est, si substantia sensibilis est quid erat esse, si praedicatum de Ipsa non tantum est unum substantia cum subjecto sive supposito, sed etiam ratio talium praedicatorum est unum cum supposito, eo quod ipsa praedicata sunt quid de subjecti ratione existentia, sicut satis palam est ex his quae dicta sunt : in talibus enim non est accidentalis unio subjecti et praedicati, sicut non secundum accidens est unum esse et unum, quando hoc per causam dicentem quid Intelligitur : tunc enim unum esse fit ab eo quod est unum, sicut dico lucem, solem esse dicit. Si enim actus essentialis unius est unum esse, et actus essentialis entis est ens esse, et actus essentialis hominis vel quidditatis hominis est hominem esse, et similiter est in omnibus aliis : et hoc non est si quidditates et substantiae separatae sunt : quia tunc actus earum non sunt in istis sensibilibus, et ideo non dant eis esse substantias. Amplius si aliud et separatum fuerit quid erat esse, et aliud quid est, tunc oportet quod sit forma formae : et si forma est formae, hoc ibit in infinitum : quia separata ponuntur hoc

aliquid esse : et oportet quod aliquo sint hoc aliquid, et hoc est iterum separatum :

et cum esse separatum secundum esse necessario sit hoc aliquid propter illud quod supra diximus : quia videlicet non est de subjecto aliquo in, quo sit : ideo iterum est illud hoc aliquid, et aliud a se habebit quo ipsum sit : et hoc ibit in infinitum : quia, ut dicit Boetius , quod est habet aliquid, quo ipsum est id quod est: quo est autem, nihil habet admixtum : quia si quo est haberet aliquid quo ipsum esset, iret in infinitum. Et ideo oportet ponere, quod quo est esse habeat in subjecto et non separatum : quia si separatum esse haberet, esset hoc aliquid, et abiret hoc in infinitum : quia hoc quidem quid erat esse quod constituit rem in eo quod est, oportet unum esse cum re, hoc est, non separatum ab ipsa : et sicut dicit ponens ideas, hoc indiget alio separato, quod non sit unum cum re quae est hoc aliquid : igitur et in. separatis erit eadem ratio, quod videlicet quod in illis est hoc aliquid, indigeret alio quod constituit ipsum : et cum illud sit separatum, erit iterum hoc aliquid, et indiget alio usque in infinitum : omne enim, quod separatum esse habet, distinctum est hoc aliquid : et ideo dicit Boetius, quod quo est, nihil habet admixtum. : et quia nihil habet admixtum, ideo separatum esse non potest. Palam igitur est ex omnibus quae dicta sunt, quod in primis substantiis quae proprie et principaliter et maxime substantiae dicuntur, et quae dicuntur esse secundum se de ipsis et non secundum accidens : hoc enim secundum primum modum dicendi per se dicuntur de ipsis unumquodque sic dictorum quid erat esse : et unumquodque quod est ipsa quidditate idem est et unum non separatum ab ipso.