CAPUT VI.

Et est disputatio contra eos qui ponunt ideas esse eadem quae posita sunt in libro primo philosophiae hujus.

Amplius autem sicut et in primo hujus philosophiae libro diximus, secundum eosdem modos quibus ostenditur quod species sunt sive ideae, secundum nullum eorum videtur quod sint : ex quibusdam

enim non potest fieri integrum : quia intrare in compositionem cum aliis non possunt. Ex quibusdam vero fieri potest, quia componibilia sunt, sed non sunt talia qualia illi putant esse. Sicut illi enim dicunt esse propter rationes quae sumuntur ex scientiis, species et ideae erunt omnium eorum quorumcumque sunt scientiae : et erunt species secundum hoc universale quod est unum in multis in affirmationibus et negationibus secundum compositionem et divisionem, secundum quas fit syllogismus defectus, quae fit in integro secundum quod aliqua affirmantur vel negantur ab ipso : sed secundum quod aliquid intelligitur vel intenditur corrumpi, oportet esse formam corruptibilium : phantasma enim est apparens forma, secundum quam aliquid intelligitur corrumpi : omne enim quod intelligitur, per formam aliquam intelligitur : oportet ergo quod sit aliqua forma corruptionis, ex qua componitur integrum sive compositum illud quod corrumpitur.

Amplius autem quaedam rationum quas certissimas reputant, faciunt substantiam quam ideam dicunt, esse ad aliquid, ita quod quamvis non sit ad aliquid hoc ipsum quod est, tamen est cum comparatione ad aliquid : quia idea dicitur ad ideatum : hoc autem non competit incorruptibili substantiae, quam solam dicunt esse secundum se : illa enim non debet secundum comparationem dependere ad aliquid : aliae autem rationes, quae etiam certissimorum sunt secundum eos, tertium esse dicunt hominem, sicut in ante habitis diximus. Totaliter etiam isti ponentes ideas, auferunt suas rationes, et destruunt eas, et specialiter principales, quas inter omnes magis volunt esse illi qui dicunt ideas esse per hoc quod ponunt ideas esse quemdam numerum : ex dicto enim illo sequitur quod dualitas sive binarius mathematicus non sit primus numerus : et sequitur quod binarius non sit hoc aliquid, et quod non sit secundum se sive substantia, sed sit

aliquid : et, ut universaliter dicatur, omnia illa sequuntur ex dicto isto quaecumque aliqui qui adversantur positioni isti de principiis per syllogismum sequi faciunt contra istam opinionem : quia si idea aequali nomine dicitur causa ejus cujus est idea, et est principium ejus secundum esse, oportet quod ipsa idea dualitatis sit prima dualitas, et sit ante dualitatem et mathematicam qua numeramus ista sensibilia : et sic alicujus idea et non absolute dicta : et haec omnia lato exposita sunt in praehabitis.

Amplius secundum illam susceptionem sive conceptionem, intellectus secundum quam auctor hujus opinionis dicit ideas, oportet quod ipsae ideae sint species sive formae : et quia universales dicit, oportet quod sint formae diversorum ab invicem, quae multa sunt potentia vel actu : et oportet quod sint omnium illorum de quibus est una universalis acceptio : et sic erunt etiam accidentium. Intellectualitas enim, una communis non solum est substantiarum, sed etiam non substantiarum. : et haec est derisio, quod idea accidentis sit forma per se existens, et accidens non sit per se : et tamen oportet quod secundum istos sic dicatur : quia scientiae propter quas ponuntur ideae, non sunt solum substantiarum, sed etiam accidentium. Sequuntur autem contra istam positionem etiam alia talia mille inconvenientia.

Si autem consideremus simul id quod est necessarium secundum esse, et quod etiam sequitur ex positione talis opinionis, ut simul ex natura rei et hypothesis disputemus, tunc tam ex parte rei quam ex parte positionis oportet quod ideae sint participabiles ab his quorum sunt sicut formae substantiales : et secundum hoc non possunt esse Ideae nisi substantiarum solarum : forma enim per se existens secundum esse et Intellectum non potest esse forma accidentis : et Ideo non potest esse quod ideae secundum accidens aliquod sensibile participentur : sed oportet quod singula participent na- turam Istam in quantum de subjecto aliquo dicuntur. Dico autem explanando hoc, ut si quid est duplum per se existens quod est idea dupli, hoc non potest participari ab eis quod est accidens : et sic duplum In numeris non est accidens. Similiter autem scientia erit species sive Idea quaedam per se existens, et non erit accidens. Hae vero ideae quas ponunt illi, significant substantiam qua) est hoc sensensibilis apud nos i quia dicunt eas esse naturas et substantias istarum substantiarum : et si quid fuerint illic ubi ponuntur esse de numero separatorum, ibi significant videre aliquid esse praeter eas quod sit unum in multis et de multis, sicut universale : hoc enim quod est sicut unum in multis, praeter eas est: quia non potest esse separatum ab eis in quibus et de quibus est. Adhuc si species sive Idea est aliquid per se, tunc oportet quod sit subjectum : et oportet tunc quod aliquid sit communitas secundum unam naturam in utrisque existentem, et ideis et participantibus ideas. Quod autem hoc sequatur, patet ex hoc, quia non potest assignari ratio quare magis unum commune praedicatum quod est dualitas, sit commune multis dualitatibus et diversis, sed incorruptibilibus quarum una non est alia, quam commune praedicatum species aequivoca : hoc enim aequali nomine praedicata de illis quasi praedicatum commune dicitur de dualitate corruptibili et incorruptibili.

Si enim dicat aliquis quod nomine praedicatur et non secundum naturam participatam aliquam, tunc esset talis praedicatio ac si quis diceret Galliam statuam ligneam osse homines, nullam naturae communitatem respiciens istorum : hoc autem non dicunt Istius positionis auctores : et si una ratione praedicatur dualitas de incorruptibili et corruptibili, tunc sequitur quod Ideae sit idea : et ibitur in Infinitum. Si vero sic dicendo congrue posuerimus, quod idearum sive specierum rationes sunt alia quaedam communiter praedicata de Ipsis sicut jam

diximus, tunc rationes quae sunt in circulis tribus, sensibili videlicet, et mathematico, et ideali : illi enim secundum hoc habebunt communes naturas per quas habebunt illi circuli superficiem quae est ut genus, et alias partes diffinitionis communes istis tribus circulis. Id autem cujus est diffinitio, addetur medio circulo, mathematico videlicet aut superficiei mathematicae, quae est media inter idealem et sensibilem : aut addetur omnibus circulis aut superficiebus : oportet enim quod addantur, quia omnia quae sunt in substantia quae diffinitur, habent ideas : et omnia quae sunt in substantia quae est diffinitio, sunt ideae, ut animal et bipes sunt ideae hominis. Cum igitur mathematicus circulus et idealis sint in sensibili, et diffinitio datur de his quae insunt, oportet quod illa natura communis quae praedicatur de his tribus circulis, addatur cuilibet circulo : ut dicatur quod circulus est superficies superficiei idealis et mathematicae et sensibilis rotunda plana planiori ideali et mathematicae et sensibili, quod est absurdum. Amplius palam est, quia necesse est quod id quod est praedicatum commune de tribus, sic praedicatum sit aliquid, et sit aliqua natura quae sit ut superficies aliqua, quae omnibus his tribus speciebus circuli inerit sicut genus unum istorum trium : et ex hoc sequitur quod de istis tribus hoc commune univoce praedicatur : et sic ideae erit idea, et ibitur in infinitum, sicut diximus prius.