Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Volumine Continentur.
Operum Sancti Zenonis Prolegomena.
Operum Sancti Zenonis Prolegomena.
((I-VIII)) Epistola Dedicatoria.
((I-VIII)) Epistola Dedicatoria.
((IX-XXVI)) Balleriniorum Praefatio.
((IX-XXVI)) Balleriniorum Praefatio.
Dissertationes De S. Zenonis Operibus, Actis, Cultu Et Aetate .
Dissertationes De S. Zenonis Operibus, Actis, Cultu Et Aetate .
((XXXIII)) Dissertatio Prima. De Genuinis Tractatibus S. Zenonis Et De Ejusdem Aetate.
((LXXI)) § V.— S. Zenonis aetas certis finibus clausa, qua cum omnia convenire monstrantur.
((LXXV)) Dissertatio Secunda, Zenonianae Doctrinae Vindicias Complectens.
Prooemium. In quo de Zenonianorum tractatuum praestantia pauca quaedam praemonentur.
((LXXX)) § III.— Objecti a Petavio textus expenduntur. Interpretatio Bulli proposita et expensa.
((LXXXIV)) § IV.— Vera Zenonianae locutionis interpretatio exponitur.
((XCII)) § VII.— Antenicaenorum Patrum a Petavii censuris breves vindiciae.
Caput III. Variae Zenonis De Incarnatione Christi Formulae Vindicantur.
Caput IV. De Priorum Parentum Peccato Quid Auctor Tradiderit.
((CV)) Caput V. Quam Recte De Divina Gratia S. Zeno Senserit.
Caput VI. Num S. Zeno De Fide Vel Charitate Loquens Excesserit.
Caput VII. De Secundis Nuptiis, Et De Christianorum Cum Infidelibus Conjugio.
((CXVI)) Caput VIII. Singulare S. Zenonis Testimonium De Quibusdam Energumenis Expensum.
Caput IX. Quid Auctor Senserit De Novissimo Judicio.
Caput X. Sententia S. Zenonis De Justarum Animarum Statu Post Mortem.
((CXXI)) Dissertatio Tertia, De Actis Sancti Zenonis Et De Ejusdem Cultu.
((CXXII)) Caput I. De Actis S. Zenonis Ad Mortem Usque.
((CXXVIII)) § IV.— S. Zeno ob miracula celeber. De ejusdem emortuali die.
Caput II. Controversia De Martyrio S. Zenonis Utrinque Expensa.
((CXXXI)) § I.— Proponuntur argumenta pro vindicando S. Zenonis martyrio, et contraria refelluntur.
Caput III. De Iis, Quae Post S. Zenonis Obitum Insigniora Feruntur.
Caput IV. De Antiquissimo Ac Late Pervagato S. Zenonis Cultu.
((CLV)) Monumenta De Sancto Zenone Episcopo Veronensi.
Admonitio.
((CLXIII)) Sermo Venerabilis Coronati Notarii De Vita Sancti Zenonis.
((CLXIII)) Sermo Venerabilis Coronati Notarii De Vita Sancti Zenonis.
((CLXIX)) Rhythmus De S. Zenone Ex codice Capitulari saeculi circiter
Historia Translationis Sancti Zenonis Subjecta Vitae Ejusdem Sancti, Ab Anonymo Scripta.
Historia Translationis Sancti Zenonis Subjecta Vitae Ejusdem Sancti, Ab Anonymo Scripta.
((CLXXIX)) Missae Sancti Zenonis E Vetustis Mss. Sacramentorum Libris Veronensis Ecclesiae.
((CLXXIX)) Missae Sancti Zenonis E Vetustis Mss. Sacramentorum Libris Veronensis Ecclesiae.
Alia Communia Ad Missas S. Zenonis Pertinentia Ex Ms. Veronensi Monasterii S. Zenonis.
Missa VI. ( Ex Missalibus Ambrosianis mss, et editis.
Orationes Tres Ex monumentis monasterii S. Zenonis Hallensis in dioecesi Salisburgensi.
Die XII Aprilis. In Festo S. Zenonis Episcopi et Martyris.
Die XXI Maii. In Festo Translationis S. Zenonis Episcopi et Martyris.
Die IX Decembris. In Festo Ordinationis S. Zenonis episcopi.
((CLXXXVII)) Selecta Ex Officio Zenonis Loca.
I.—Antiphonae Et Responsoria. ( Ex duobus mss. Veron.
((CXC)) II.—Lectiones Breves Et Hymni. ( Ex variis cod. et breviariis.
S. Zenonis ad Vesperas, hymnus I.
((CXCIII)) Ad Laudes, Hymnus III.
((CXCIV)) Hymnus. Ex codice Vatic. num.
Testimonia Selecta De Sancto Zenone Veronensi Episcopo.
Testimonia Selecta De Sancto Zenone Veronensi Episcopo.
((CXCVIII)) Anonymus Pipinianus in Rhythmo de Veronae laudibus.
((CCI)) Flavius Blondus Ital. Illustrata reg. 9, edit. Basileensis.
Indices Operibus Sancti Zenonis Facem Praeferentes.
Indices Operibus Sancti Zenonis Facem Praeferentes.
Index I, Tractatuum Sancti Zenonis Secundum Ordinem Praesentis Editionis.
Index II Tractatuum Sancti Zenonis, Exhibens Ordinem Antea Vulgatum Collatum Cum Novo.
Index III. Tractatuum Sancti Zenonis Secundum Mss. Omnium Ordinem.
Index IV, Codicum Et Editionum Quibuscum Tractatus Zenonis Collati Sunt.
Augustini Valerii Cardinalis Episcopi Veronensis Epistola Nuncupatoria Ad Sixtum V Pontificem Maximum Praemissa Editioni Veronensi Anni 1586.
Raphaelis Bagatae Et Baptistae Peretti Praefatio In Eamdem Editionem Veronensem An. 1586.
Raphaelis Bagatae Et Baptistae Peretti Praefatio In Eamdem Editionem Veronensem An. 1586.
Notitia Litteraria In Zenonem. (Ex Schoenemanno T. I, P. 312-328.)
Notitia Litteraria In Zenonem. (Ex Schoenemanno T. I, P. 312-328.)
Tractatus Sancti Zenonis Episcopi Veronensis.
Tractatus Sancti Zenonis Episcopi Veronensis.
19 Tractatus II. De Spe, Fide et Charitate.
30 Tractatus III. De Justitia.
63 Tractatus VI. De Patientia.
91 Tractatus XII. De Spiritu et Corpore.
99 Tractatus XIII. De circumcisione.
109 Tractatus XIV. De spirituali aedificatione domus Dei.
117 Tractatus XV. De triplici genere sacrificiorum.
125 Tractatus XVI. De Resurrectione.
141 Tractatuum Sancti Zenonis Episcopi Veronensis Liber Secundus.
Tractatus III. De Genesi seu de aeterna Filii Dei generatione.
Tractatus IV. De Genesi, de aeterna Filii Dei generatione.
154 Tractatus V. De Fide, De aeterna Filii Dei generatione.
158 Tractatus VI. De eo, quod scriptum est:
163 Tractatus VII. De Nativitate Domini.
Tractatus VIII. De Nativitate Domini II.
Tractatus IX. De Nativitate Domini et Majestate.
178 Tractatus XI. De Abraham II. ( Initium deest.
Tractatus XII. De Abraham. III.
186 Tractatus XIII. De Somnio Jacob.
203 Tractatus XVI. De Susanna.
205 Tractatus XVII. De Jona propheta.
217 Tractatus XIX. In illud Geneseos:
219 Tractatus XX. In eumdem locum Geneseos.
Tractatus XXI. De Psalmo centesimo.
228 Tractatus XXIII. In Isaiam
230 Tractatus XXV. In Isaiam IV.
236 Tractatus XXVIII. In Isaiam VII.
Tractatus XXIX. In Isaiam De adventu Christi in mundum.
238 Admonitio In Tractatus Sequentes.
Tractatus XXX. Invitatio ad fontem
Tractatus XXXI. Invitatio ad fontem II.
243 Tractatus XXXII. Invitatio ad fontem
Tractatus XXXIII. Invitatio ad fontem
Tractatus XXXIV. Invitatio ad fontem
246 Tractatus XXXV. Invitatio ad fontem
Tractatus XXXVI. Invitatio ad fontem
Tractatus XXXVII. Invitatio ad fontem
250 Tractatus XXXVIII. Ad Neophytos post baptisma
253 Tractatus XXXIX. Ad Neophytos post baptisma
255 Tractatus XL. Ad Neophytos post baptisma
257 Tractatus XLI. Ad Neophytos post Baptisma.
259 Tractatus XLII. Ad Neophytos post baptisma
261 Tractatus XLIII. Ad Neophytos post baptisma De duodecim signis.
Tractatus XLIV. Ad Neophytos post baptisma
269 Tractatus XLV. De die Dominico Paschatis
273 Tractatus XLVII. De Pascha
281 Tractatus LIV. De Exodo In die Paschae.
Tractatus LXIX. De Daniele in Pascha
303 Tractatus LXXVI. De Daniele
Appendix Prima Ad Opera Sancti Zenonis Episcopi, Complectens: 1 º Potamii Tractatus Duos Et Epistolam Unam 2 º Sancti Hilarii Interpretationem Quinqu
Monitum Editoris.
Balleriniorum Observationes Primae Zenonis Operum Appendici Praemissae. 307
Balleriniorum Observationes Primae Zenonis Operum Appendici Praemissae. 307
Potamii Episcopi Tractatus Duo, Quibus Accessit Epistola Ad Athanasium.
Tractatus II. De Martyrio Isaiae Prophetae.
Epistola Ad Athanasium Ab Arianis (Impetitum), Postquam In Concilio Ariminensi Subscripserunt.
Sancti Hilarii Episcopi Tractatus Psalmorum CXXVI—CXXX.
Sancti Basilii Caesareensis Tractatus Quatuor, Rufino Interprete.
Tractatus I. De Livore Et Invidia.
Tractatus II. De Adtende Tibi.
Tractatus IV. De Avaro Divite.
Admonitio In Sparaverii Annotationes.
Admonitio In Sparaverii Annotationes.
Francisci Sparaverii Adnotationum In B. Zenonis Veronensis Sermones ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΑ.
Francisci Sparaverii Adnotationum In B. Zenonis Veronensis Sermones ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΑ.
In Tract. II Lib. I. De Fide, Spe Et Charitate.
In Tract. VII Lib. I, De Humilitate.
In Tract. XIII Lib. I, De Circumcisione.
In Tract. XIV Lib. I, De Spiritali Aedificatione Domus Dei.
In Tract. XV Lib. I. De Triplici Genere Sacrificiorum.
In Tract. I Lib. II. De Genesi.
In Tract. II Lib. II, De Genesi.
In Tract. III Lib. II, De Genesi.
In Tract. IV Lib. II, De Genesi.
In Tract. VI Lib. II, De Eo Quod Scriptum Est, etc.
In Tract. VII Lib. II, De Nativitate Domini. I.
In Tract. VIII lib. II, De Nativitate Domini II.
In Tract. IX Lib. II, De Nativitate Domini Et Majestate.
In Tract. X Lib. II, De Abraham. I.
In Tract. XI Lib. II, De Abraham. II.
In Tract. XII Lib. II, De Abraham III.
In Tract. XIII Lib. II, De Somnio Jacob.
In Tractat. XIV, Lib. II, De Juda.
In Tract. XVII Lib. II De Jona Propheta.
In Tract. XIX Lib. II, In Illud Geneseos, etc.
In Tract. XX Lib. II, In Eumdem Locum Geneseos.
In Tract. XXI Lib. II, De Psal. C.
In Tract. XXII, Lib. II, In Isaiam I.
In Tract, XXIII, Lib. II, In Isaiam II.
In Tract. XXIV, Lib. II, In Isaiam III.
In Tract. XXV Lib. II, In Isaiam IV.
In Tract. XXVI Lib. II, In Isaiam V.
In Tract. XXVII Lib. II, In Isaiam VI.
In Tract. XXVIII Lib. II, In Isaiam VII.
In Tract. XXX Lib. II, Invit. Ad Font. I.
In Tract. XXXI, Lib. II, Invit. Ad Font. II.
In Tract. XXXII Lib. II, Invit. Ad Font. III.
In Tract. XXXIII Lib. II, Invit. Ad Font. IV.
In Tract. XXXIV Lib. II, Invit. Ad Font. V.
In Tract. XXXV, Lib. II, Invit. Ad Font. VI.
In Tract. XXXVI Lib. II, Invit. Ad Font. VII.
In Tract. XXXVII, Lib. II, Invit. Ad Font. VIII.
In Tract. XXXVIII Lib. II, Ad Neophytos I.
In Tract. XXXIX Lib. II, Ad Neopytos II.
In Tract. XL, Ad Neophytos III.
In Tract. XLII, Ad Neophytos V.
In Tract. XLIII, Ad Neophytos VI.
In Tract. XLIV, Lib. II, Ad Neophytos VII.
In Tract. XLV Lib. II, De Die Dominico Paschat. I.
In Tract. XLVI Lib. II, De Pascha II.
In Tract. XLVIII, Lib. II, De Pascha IV.
In Tract. L Lib. II, De Pascha VI.
In Tract. LII Lib. II, De Pascha VII.
In Tract. LIV Lib. II, De Exodo I.
In Tract. LV Lib. II, De Exodo II.
In Tract. LV Lib. III, De Exodo III.
In Tract. LVII Lib. II, De Exodo IV.
In Tract. LVIII Lib. II, De Exodo V.
In Tract. LIX Lib. II, De Exodo VI.
In Tract. LXI, Lib. II, De Exodo VIII.
In Tract. LXVI, Lib. II, De Exodo XIII.
In Tract. LXX, Lib. II, De Daniele II.
In Tract. LXXIV, Lib. II, De Daniele VI.
In Tract. LXXV, Lib. II, De Daniele VII.
In Tract. LXXVI, Lib. II, De Daniele VIII.
In Tract. LXXVII, Lib. II, De Daniele IX.
In Tract. De Lazaro In Appendicem Rejectum.
In Tract. De Martyrio Isaiae Prophetae, In Appendicem Rejectum.
In Interpretationem Ps. CXXVI, In Appendicem Rejectam.
In Interpretationem Psal. CXXVII, In Appendicem Rejectam.
In Interpretationem Psal. CXXVIII, In Appendicem Rejectam.
In Interpretationem Psal. CXXX, In Appendicem Rejectam.
Appendix Secunda Complectens Duos De Sermonibus Et Martyrio Sancti Zenonis Libros, Cum Duplici Dissertatione Ipsis Subjuncta, Auctore Francisco Bonacc
Liber Primus. De Sermonibus Sancti Zenonis Episcopi Veronensis.
Caput Primum. Rationes dubitandi an S. Zeno Sermonum qui ipsius nomine inscribuntur sit auctor.
Caput II. Sermones Sancti Zenonis antiquitus noti.
Caput III. Sixti Senensis de Sermonibus S. Zenonis judicium consideratur.
Caput IV. De annis quadringentis est amplius in Sermone de Continentia illapsis.
Caput V. Tillemontii errores in redarguendo Baronio.
Caput VIII. De Eminetissimi Bellarmini judicio circa Sermones S. Zenonis.
Caput IX. Philippi Labbe de S. Zenone dissertatio expenditur.
Caput X. De Dupinio et Combefisio.
Caput XI. Unus est S. Zeno Veronae Episcopus.
Caput XII. Nulli alii sermones, de quibus agitur, quam S. Zenoni sunt adscribendi.
Liber II. De Martyrio Sancti Zenonis, Episcopi Veronensis,
Caput Primum. Probatur S. Zenonis Martyrium ex veteribus Veronensis Ecclesiae monumentis.
Caput II. Monumenta Ecclesiae Pistoriensis S. Zenonem Martyrem demonstrant.
Caput III. Externis auctoritatibus probatur Martyrium S. Zenonis.
Caput IV. Romani Martyrologii auctoritas Martyris nomen S. Zenoni decernit.
Caput IX. Quam leviter Dupinius et Tillemontius, S. Zenonem non Martyrem, sed Confessorem jactitent.
Caput XI. Quae de S. Zenonis martyrio superius digesta sunt, brevi colliguntur epilogo.
Dissertationes Duae In Appendicis Vicem Duobus Praecedentibus Libris De Sermonibus Et Martyrio S. Zenonis Superadditae, Auctore Francisco Bonacchi.
Dissertatio Prima, Sive Sancti Zenonis Episcopi Veronensis Epocha.
Anno Domini CCCLXX-CCCLXXIV. Sanctus Optatus Episcopus Milevitanus.
Anno Domini CCCLXX-CCCLXXIV. Sanctus Optatus Episcopus Milevitanus.
Praefatio. ( Auctore Ludov. Ell. Du Pin.
Praefatio. ( Auctore Ludov. Ell. Du Pin.
III.—De Hac Nova Optati Librorum, Aliorumque Ad Donatistas Pertinentium Monumentorum Editione.
De Optato Et Ejus Libris Veterum Testimonia. 7
De Optato Et Ejus Libris Veterum Testimonia. 7
Historia Donatistarum 1
Geographia Sacra Africae Seu Notitia Omnium Episcopatuum Ecclesiae Africanae Ex Collatione Carthaginensi, Notitia Episcoporum Africae Sub Hunerico, Ex
Mauritania Caesariensis. Et Tingitana.
Index Episcopatuum Qui Sub Aliis Nominibus In Notitia Reperiuntur. Quoniam Plures Episcopatus Ex Supra Scriptis Apud Varios Diversa Habent Nomina Vel
Admonitio In Tabulam Geographicam. 45
Admonitio In Tabulam Geographicam. 45
Notitia Litteraria. ( Ex Schaeneman. t. p.
Notitia Litteraria. ( Ex Schaeneman. t. p.
Sancti Optati Afri Milevitani Episcopi
Sancti Optati Afri Milevitani Episcopi
De Sequentibus Annotationibus Monitum. 111
De Sequentibus Annotationibus Monitum. 111
Praefationes Fr. Balduini Ad Primam Editionem Optati.
Praefationes Fr. Balduini Ad Primam Editionem Optati.
Fr. Balduinus Reverendo Viro D. Joanni Lentallerio, Antistiti Aquiscinctensi, S.
Francisci Balduini J C. Praefatio Ad Lectorem. Praefixa secundae Editioni Optati.
Annotationes In Septem Libros Optati Milevitani Ex Fr. Balduini Jc. Commentariis rerum Ecclesiasticarum.
Gabrielis Albaspinaei Episcopi Aurelianensis Observationes In Sanctum Optatum Episcopum Milevitanum.
Gabrielis Albaspinaei Episcopi Aurelianensis Observationes In Sanctum Optatum Episcopum Milevitanum.
Observatio Prima. De erroribus et criminibus Donatistarum.
Observatio II. Quomodo congruerent aut different Novatiani et Donatistae.
Observatio III. Nonnulla quae in hac historia sunt obscura.
Observatio IV. An Melchiades datus fuerit judex a Constantino, in causa Donatistarum.
Observatio V. De manus impositione quae est in sententia Melchiadis.
Observatio VI. In qua ex antiquae disciplinae rationibus eadem explicatio confirmatur.
Observatio VII. In qua objectiones quaedam solvuntur.
Observatio VIII. An quosdam reordinarint Donatistae.
Observatio IX. Solvuntur quaedam contra proximam observationem.
Observatio X. De concilio Arelatensi.
Observatio XI. De die et consulibus judicii proconsularis quo Felix Apungitanus purgatus fuit.
Monumenta Vetera Ad Donatistarum Historiam Pertinentia A Reddita Sibi A Juliano Libertate Ad Schismatis Exstinctionem. 201
Anno Domini 398. X. Lex Honorii Adversus Irruentes In Ecclesias. ( Ex Cod. Theod. Lib. Tit. l.
211 XIII. Carthaginense Concilium Africae Universale, De Reconciliandis Donatistis.
215 Anno Domini 405. XVIII. Honorii Lex In Rebaptizantes. Ex Cod. Theod., lib. titulus lib.
XX. Tertia Honorii Lex In Rebaptizantes. Ex Cod. Theod., lib. titul. l.
XXI. Quarta Lex Honorii In Rebaptizantes. Ex Cod. Theod. Lib. Tit. L.
XXII. Lex Honorii De Edicto Unitatis Per Africam proponendo. Ex Cod. Theod. Lib. Tit. L.
XXIV. Lex Honorii Qua Multa Statuitur In Donatistas. Ex Cod. Theod. Lib. Tit. L.
XXVI. Occasio Legum Subsequentium.
Anno Domini 409. XXXI. Ibid., L. XLVI
Anno Domini 410. 224 XXXII. Ibid., L LI
Anno Domini 411. Gesta Collationis Carthagini Habitae Honorii Caesaris Jussu Inter Catholicos Et Donatistas Coram Marcellino V. C. Trib. Et Not. P. C.
Praefatio Operis P. Massonno Auctore.
Praefatio Operis P. Massonno Auctore.
Praefatio Clarissimi Viri Baluzii In Eamdem Collationem. 226
Praefatio Clarissimi Viri Baluzii In Eamdem Collationem. 226
Liber Oblatus Ad Altare Sancti Stephani Voto Fulcherii Canonici.
Nomina Et Sedes Episcoporum XVIII Utriusque Partis Qui Electi Sunt Ad Collationem Habendam. 228
Nomina Et Sedes Episcoporum XVIII Utriusque Partis Qui Electi Sunt Ad Collationem Habendam. 228
Notitia Episcoporum Supra Memoratorum Qui Collationem Carthaginensem Susceperunt. 229
Notitia Episcoporum Supra Memoratorum Qui Collationem Carthaginensem Susceperunt. 229
Praefatio Marcelli Memorialis Ad Severianum Et Julianum.
Praefatio Marcelli Memorialis Ad Severianum Et Julianum.
Incipiunt Capitula Gestorum. 231
Incipiunt Capitula Gestorum. 231
Incipiunt Capitula Secundae Cognitionis.
Incipiunt Capitula Tertiae Cognitionis.
Huc Usque Gesta. Reliqua Desunt.
246 Anno Domini 411. Incipiunt Gesta Primae Cognitionis.
290 Incipiunt Gesta Secundae Cognitionis.
Incipiunt Gesta Tertiae Cognitionis.
Leges Et Fragmenta De Donatistis.
Leges Et Fragmenta De Donatistis.
331 XXXVII. Alia Lex Ejusdem Imperatoris In Donatistas. ( Ibid., L.
333 Anno Domini CCCXL. XXXIX. Leo Papa I. Ad Episcopos Mauritaniae Caesariensis. ( Ex epistola prima
XL. Fastidiosus Arianus. ( Apud Fulgentium Ep.
XLI. Sanctus Petrus Chrysologus. Archiepiscopus Ravennatis. ( Serm.
Anno Domini DII. XLIII. Gregorius Magnus. ( Lib. Epist., Indict. Ep.
XLIV. Idem eodem in Lib. Ep. LXXV.
Anno Domini DXCII. XLV. Idem Lib. II, Ep.
Anno Domini DXCIV. XLVI. Idem Lib. III, Ep.
Anno Domini DXCVI. XLVIII. Idem, Lib. V, Ep.
336 XLIX. Idem, ibid., Ep. LXIII.
337 Appendix Ad Monumenta Praecedentia.
337 Appendix Ad Monumenta Praecedentia.
Historia Carthaginensis Collationis Olim Habitae Inter Catholicos Et Donatistas. Auctore Franc. Balduini. J. C.
343 Historia Carthaginensis Collationis.
Index Analyticus Operum Sancti Zenonis. Numerus arabicus designat paginas sermonum crassioribus characteribus in nostra editione expressas, Romanus Pr
Index Analyticus Operum Sancti Optati.
Index Analyticus Operum Sancti Optati.
Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
In Librum Quintum.
1157C
Pag. 81 et 82. Nullus est in hoc libro illustrior locus, quam qui ex libris Jurisconsultorum repetitus est de testamento, cujus testimonio de voluntate testatoris judicari solet. Ut tali exemplo probet Optatus, ex tabulis sacrarum litterarum dirimendam quoque esse litem quam movent Donatistae. Augustinus, qui Optatum imitari solet, videtur simili usus esse argumento. Nam in Psalm. XXI, compellans Donatistas, inquit: Fratres sumus: quare litigamus? non intestatus mortuus est pater: fecit testamentum, et sic mortuus est. Tamdiu contenditur de haereditate mortuorum, quamdiu testamentum proferatur in publicum: et cum prolatum fuerit, tacent omnes, ut tabulae aperiantur et recitentur. Judex intentus audit, advocati silent, praecones silentium faciunt, universus populus suspensus est, ut legantur verba mortui. Ille sine sensu jacet in monumento, et valent verba ipsius. Sedet Christus in coelo, et contradicitur ejus testamento. Idem Augustinus, 1157D in lib. de quinque haeresibus: Leges, inquit, habent, ut testatoris voluntati in omnibus pareatur. Si quis contra voluntatem testatoris facere voluerit, careat haereditate. Testamentum profero: verba testatoris recito. Ineptus essem, si ex nostris legum libris nunc ambitiose atque adeo otiose repeterem multa ejus generis de fide et auctoritate et testimonio testamentorum. Illud magis hujus loci est, ut observemus, Augustinum cautius, quam Optatum, uti superiori exemplo et comparatione. Optatus enim eo utitur, cum ex novo Testamento profert scripturam Joannis de lotione pedum, ut inde probet non esse iterandum baptismum. Sed Augustinus, qui vidit coactum id esse, mavult uti superiori comparatione, cum ex psalmis et prophetarum scriptis probare vult Ecclesiam Christi esse catholicam. Qua de re cum Donatistis altera lis fuit. Sic et in lib. de Unit. Eccles. contra Petil. Sunt, inquit, libri dominici, quorum auctoritati 1158A utrique consentimus, credimus, servimus. Ibi quaeramus Ecclesiam: ibi discutiamus causam nostram. Caeterum cum disputat adversus Donatistas de unico baptismo, eoque non iterando, non tam scripturam allegat quam traditionem Apostolicam, quasi nuncupativi potius quam scripti Testamenti testimonio tunc uti mallet. Lib. II de Baptis. cap. 7, et lib. IV, cap. 6, et lib. V, cap. 23. Ac quidem etiam aliquando allegavit locum Joannis de lotione pedum, lib. III de Baptism. cap. 14. Sed cum Petilianus eum in nostros retorqueret, Augustinus sic respondet, ut non dissimulet sese non valde urgere tale argumentum, lib. II contra Petil. cap. 22. Itaque et in lib. de Unit. cap. 19, ab eo loco statim transit ad Ecclesiae usum et auctoritatem. Sane tamen locus ille Joannis, multis etiam post Augustinum annis tam visus est in Africa pertinere ad unicum baptismum, ut furente Vandalorum tyranno, cum septem illi fratres, quorum non minus nobile martyrium fuit, quam olim fratrum Maccabaeorum, ab Arianis urgerentur ad alterum baptismum, 1158B nihil magis opposuerint. Testis est Victor Uticensis, lib. IV de Persec. Vandal., nempe, nostri olim fuerunt fortiores martyres quam acuti disputatores. Pag. 83 et 84. Illud postremo annotabo quod Optatus in hoc libro respondet adversariis contendentibus baptismum ad schismaticis administratum esse nullum, et propterea esse repetendum, quia et baptizati a Joanne sint iterum baptizati ab apostolis, ut Lucas refert. Optatus respondet exemplum esse dissimile, quia baptismus Joannis alius et diversus fuerit a baptismo Christi: baptismus vero Schismaticorum conferatur in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, tamquam baptismus Christi. Non dissimile responsum et distinctio est Hieronymi in dial. contra Lucifer. et Augustini, libro secundo contra Petil. cap. 37, et lib. III, cap. 56, et lib. V de Baptis. contra Don. cap. 9, 10, etc.