290 Incipiunt Gesta Secundae Cognitionis.

Flavius Marcellinus vir clarissimus et spectabilis tribunus et notarius dixit. Omnium conscientia retinetur, id me dudum edicto proposito fuisse pollicitum, ut quidquid inter utriusque partis episcopos ageretur, subinde in publicam notitiam perveniret. Unde ea quae interim gesta sunt, sanctitati vestrae demonstrare curavi, quatenus habiti partem conflictus etiam oculis judicetis. Et alia manu. Proponatur.

1353B 1. Post consulatum Varanis viri clarissimi tertio nonas Junias in secretario Thermarum Gargilianarum Carthagini, adstantibus Sebastiano, Maximiano et Petro, viris devotissimis protectoribus domesticis, Urso, Petronio et Liboso ducenariis, sed et Bonifacio et Evasio apparitoribus illustrium atque eminentium potestatum, Fileto apparitore illustris comitivae sedis, Exitioso adjutore Cornicularii, Possidio, Quodvultdeo et Colonico, adjutoribus commentariorum officii Domini nostri viri clarissimi et spectabilis proconsulis, Navigio adjutore numerorum Domini nostri viri clarissimi et spectabilis vicarii, Nampio scriba officii viri clarissimi legati almae Carthaginis, Rufiniano scriba viri clarissimi curatoris celsae Carthaginis, excipientibus etiam Hilaro et Praetextato exceptoribus Domini nostri viri clarissimi 1353C et spectabilis proconsulis, Fabio exceptore Domini nostri viri clarissimi et spectabilis vicarii, et Romulo exceptore viri clarissimi legati almae Carthaginis, excipientibus quoque Januario et Vitale notariis Ecclesiae catholicae, Victore et Cresconio notariis Ecclesiae Donatistarum, Libosus ducenarius illustrium potestatum dixit: Quoniam in hodiernum diem comperendinata Cognitio est, et praesentes sunt utriusque partis episcopi, si jubet sublimitas tua, intromittentur.

2. Flavius Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Veniant. Et ingressis Aurelio, Alypio, Augustino, Vincentio, Fortunato, Fortunatiano, Possidio, Novato, Florentio, Maurentio, Prisco, Sereniano, Bonifacio, Scillacio, Deuterio, Leone, Asterio, 1353D et Restituto, episcopis Ecclesiae catholicae; ingressis etiam ex alio latere, Primiano, Petiliano, Emerito, Protasio, Montano, Gaudentio, Adeodato, episcopis partis Donati, Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit:

3. Et superiore judicio saepe me obtulisse certissimum est, et nunc deprecor ut sedere dignemini. Cumque catholici episcopi consedissent, Petilianus episcopus dixit. Quod priore judicio factum non est, facere non audemus. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Licet et superiore judicio me obtulisse meminerim, tamen illa arbitror tunc minime factum esse ratione, quia multis sacerdotibus convenientibus, 1354A locus considendi esse non poterat. Unde quia nunc definitas video convenisse personas, deprecor ut vel nunc sedere dignemini.

4. Petilianus episcopus dixit. Patribus nostris absentibus non sedemus, maxime cum lege divina consessus prohibeatur; ne cum hujusmodi adversariis nostris considere velimus. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

5. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Si petitionem meam sanctitas vestra audire neglexit, ut considere dignaretur, hoc mihi extorqueri non poterit, quominus stando cognoscam. Cumque episcopi catholici surrexissent, atque sessus judicis auferretur, ejusdem judicis jussione, et D. N. vir clarissimus et spectabilis Marcellinus tribunus et notarius stetisset.

1354B 6. Petilianus episcopus dixit. Scriptum sit, hoc tuae voluntatis esse, non nostrae. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

7. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Decet me vobis stantibus habere hujusmodi voluntatem, quae ad reverentiam tantorum pertinet sacerdotum. Petilianus episcopus dixit. Honorifice feceris. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

8. Martialis exceptor dixit. Cujusmodi notariam episcopi hesterno nobilitati tuae obtulerint, hanc in manibus habemus: si praecipit nobilitas tua, recitamus.

9. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius 1354C dixit. Ne quid celatum parti alteri videatur, recitetur.

10. Petilianus episcopus dixit. Episcopos nos veritatis Christi Domini nostri, et dicimus, et saepe actis publicis dictum est. Donatum autem sanctae memoriae, martyrialis gloriae virum praecessorem scilicet nostrum, ornamentum Ecclesiae istius civitatis, loco suo meritoque veneramur. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

11. Possidius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Episcopos veritatis probare opus est, non jactare. Et alia manu. Recognovi.

12. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Utrarumque partium prosecutiones gesta retinebunt. Et adjecit. Quod praeceptum est, recitetur. Martialis exceptor recitavit. Post consulatum Varanis 1354D viri clarissimi quarto nonas Junii, Flavio Marcellino viro clarissimo et spectabili tribuno et notario, Primianus, Petilianus, Emeritus, Protasius, Montanus, Gaudentius, Adeodatus, episcopi et defensores Ecclesiae veritatis, per notariam haec dicunt: Hesterna die kal. Junii inter nos et adversarios nostros spectabilitas tua audire dignata est. Et quoniam evoluto pene die partibus patientiam praebens, aliquanta, quae principia negotii fuerant, audire dignatus es, opusque est ad causam, ut mandatum quod adversarii nostri obtulerunt, nobis in notitiam perferatur, quoniam series actorum propter sui prolixitatem non potest explicari, ne imparati ad judicium venire videamur, 1355A id mandatum quod adversarii nostri legendum dederunt, in exemplaribus nobis hodie, quod est quarto die nonarum Juniarum, dari praecipias, ut instructi negotio nobis injuncto adesse valeamus. Et alia manu. Primianus episcopus huic notariae subscripsi quarto nonas Junias Carthagini. Flavius Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Quoniam ea quae instructionis gratia postulantur concedi debere perspicuum est, ut nulla cognitionem futuram morarum impedimenta suspendant, mandatum a catholicis Episcopis datum, sub ea quae cominus constituta est custodum adservatione descriptum, vobis tradere maturabit officium. Cumque recitasset,

13. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius 1355B dixit. Lecta gestis indentur. Et adjecit. Quoniam inter multas conditiones, de quibus superiore judicio definitum est, unam illam constat fuisse dilatam, ut sicut ego interlocutionibus meis, ita prosecutionibus 291 suis unusquisque subscriberet, quid de hoc videatur sanctitati vestrae debetis edicere.

14. Augustinus episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Nos in hoc consensisse litteris nostris expressimus. Et alia manu. Recognovi.

15. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Quid etiam voluntas partis alterius habeat, intimetur.

16. Petilianus episcopus dixit. Multum nos sollicitos facit, quod de nobis id quaeritur, idque praecipimur facere, quod usus numquam habere consuevit. 1355C Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

17. Fortunatianus episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Testatum sit partem adversam noluisse, quod edicto nobilitatis tuae publicatum est. Et alia manu. Recognovi.

18. Petilianus episcopus dixit. Testatum sit vos adhuc Ecclesias plerasque non reddidisse, nec fecisse satis priori ejus edicto. Et alia manu. Ut supra.

19. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Ergo ad integram gestorum fidem contenta est sanctitas vestra custodibus ab utraque parte delectis, qui notariis et exceptoribus videntur appositi.

20. Petilianus episcopus dixit. Edantur nobis primitus 1355D gesta, tunc respondebimus. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

21. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Dubitatur ergo vel de fide officii, vel de fide custodum, Et alia manu. Recognovi.

22. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Ad hoc etiam consensisse sanctitatem vestram, superiorum gestorum fides evidenter ostendit.

23. Petilianus episcopus dixit. Legamus et recenseamus. Et alia manu. Ut supra.

24. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Et de custodibus ab utraque parte delectis, et ad quam partem fuerit dilata cognitio, ab officio recitetur.

1356A 25. Emeritus episcopus dixit. Si jubes, edantur nobis primitus gesta, relegantur a nobis, recenseantur verba nostra et adversariorum instructio. Sic legibus semper concessum est. Haec est humanitas rerum. Et alia manu. Emeritus episcopus recognovi.

26. Fortunatus episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Quamvis recens actio nullum potuerit praeterire, tamen ex hoc sensus nobilitatis tuae volumus esse edoctos, ut intelligantur jam dilatione quadam ad causae negotium nolle venire. Et alia manu. Recognovi.

27. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Legatur quod praecepi, ut noverim ad quem articulum sit delata cognitio.

1356B 28. Emeritus episcopus dixit. Si jubes, ad hoc competit mihi. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Age. Emeritus episcopus dixit. Sunt quidem humana ingenia ita velocitate sui prompta, ut vel visu vel auditu facile cuncta capiant, quae in eorum notitiam perferuntur. Sed hoc doctis forte aut eruditis viris pro rei ipsius qualitate permissum sit; me autem ad hanc rem minus idoneum esse profiteor. Quis enim levem vocem et facilem sermonem ipso pene apice transeunte, aut sensu retinere aut concipere potest, vir nobilis? cum ad tractatum omnem disceptationemque et verba et sensus et interiora sint negotii pertractanda. Ergo cum de scheda legitur, et leves voces aura quodammodo ventilantur, sensus nostri capere et retinere non possunt. Ubi 1356C hoc aut cui concessum est? Si hac felicitate ingenii gaudent, non se jactent de arrogantia memoriae suae. Mihi autem non competit nisi saepius repetere et diuturna lectione edoceri, ut fidem veri ((inveniam)) et quae dixerim relegam, et quae adversarius objecit advertam. Intelligis ita rem esse gestorum, ideo memoriae scripturarum per litteras digeruntur, ne sola memoria quae capax esse non potest, oblivione decepta quid gesserit nesciat. Neque enim aliter sapientia providente scripturarum notitia monumentisque publicis provisa est, nisi ut ex lectione, quae per silentium forte, aut per longum tempus, aut per ipsorum actuum continuationem minus capi atque minus intelligi potest, et ex lectione et ex ipso assiduo tractatu possit agnosci, quid sit judicio ventilatum. 1356D Vides ergo, Vir nobilis, justa nos deposcere, nec per transitum causam debere ventilari, sed editis gestis in notitiam nostram datis, universis pertractatis, causam debere cognoscere. Et alia manu. Ut supra.

29. Possidius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Scriptum est: Ex multiloquio non effugies peccatum. Hoc quoniam nos ante oculos habemus, Deo inspirante, verbosi videri nolumus. Itaque, si placet, ad causam veniatur, quae proxime agi poterit et definiri, moratorias autem prosecutiones. Et cum diceret. (Et alia manu. Recognovi.) Marcellinus vir clarismus tribunus et notarius dixit. Legatur, quod praecepi.

1357A 30. Emeritus episcopus dixit. Sicut de scriptura proposuit, scriptum est nobis: Sapientia abscondita thesaurus invisus. Quae utilitas in utroque? Et alia manu. Emeritus episcopus recognovi.

31. Possidius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. In multiloquio numquam fuit sapientia. Et alia manu. Recognovi.

32. Martialis exceptor ex codice recitavit. Nobilitas tua dixit. Quoniam diei pene omnem partem constat emensam, idcirco utrum ex communi consensu differri negotium placeat, intimetur. Ab utrisque partibus dictum est: Placet, quoniam jam iste dies videtur emensus. Nobilitas tua dixit. In quem diem haec ipsa comperendinatio differatur, pars utraque designet. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. 1357B Sicut edicto nobilitas tua praescripsit, crastino intermisso propter descriptionem schedarum, perendie, si praecipis, observemus. Adeodatus episcopus dixit. Etiam nos consentimus ut perendino die negotium peragatur. Nobilitas tua dixit. Sicut partibus placuit, perendino die negotium repetetur. Et cum recitasset, Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Videt sanctitas vestra contra proprios vos venire non posse consensus. Unde causa dicatur.

33. Emeritus episcopus dixit. Non adeo immemores sumus ut contra nostra veniamus: nec ego hic incuriam officii aut exceptorum negligentiam damno, ubi intelligo prolixitate gestorum ((ad)) diem minime occurrere potuisse. Quod si factum est, et explicitis 1357C omnibus gesta res est, cur non in notitiam nostram quae acta sunt perferuntur? Cum enim ea quae nobilitas tua recenseri jussit ab officio fuerint ventilata, necesse ut acceptis universis tractem discutiamque quibus causis quibusve modis debeam respondere. Tantam etenim ex mandato illorum confusionem causae esse cognovi, ut et de praeteritis instrui debeam; et agnoscam de praesentibus cui debeam respondere. Et alia manu. Emeritus recognovi.

34. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Licet professio sanctitatis vestrae sola sufficiat, tamen quidquid vobis ad instructionem plenissimam credidistis posse sufficere, hesterna die et postulasse 292 vos et accepisse non dubium est. Unde nunc 1357D ad causae meritum veniatur.

35. Petilianus episcopus dixit. Advertit sublimitas tua exceptorem ex codicibus legisse quid nudiustertiana die vel promissum fuerit vel pronuntiatum. Ex qua re magis agnosco acta adhuc exposita non fuisse. Quod si exposita sunt et parata, idem exceptor respondeat. Proferat gesta. Subscribe, tractamus, postea respondemus. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

36. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Studium dilationis agnosco, et mutatae voluntatis indicium. Potuerat enim sanctitas vestra ex magnitudine gestorum, ut hodie negotium differretur superiori judicio postulare. Huc additur quod 1358A ea quae vobis ad plenissimam instructionem sufficere credidistis, hesterno die edi vobis, data notaria postulatis.

37. Petilianus episcopus dixit. Dicant exceptores, utrum exponere una die potuerint, quod una die videtur esse confectum. Et alia manu. Ut supra.

38. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Exceptores, utrum hesterno die omnia potuerint in schedis gesta describi, apud acta designent. Martialis exceptor dixit. Adhuc partem in codicibus habemus. Siquidem etiam ii episcopi qui nobis custodes dati sunt, non nesciunt.

39. Petilianus episcopus dixit. Accepit sublimitas tua ex responsione officii, acta adhuc digesta non esse in paginas, nec esse quod pars utraque legat atque 1358B recenseat, nec dari aut revocari memoriae paululum possit. Proinde sublimitas tua, quoniam res honesta postulatur, largiri dignetur quod petimus, ut gesta ex more edantur. Legamus ut respondere possimus. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

40. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Longitudo gestorum magis in numero et responsione utriusque partis episcoporum est, quam in aliqua commendatione negotii. Nihil ergo est unde causetur pars diversa; aut hodie cognitio differatur; praecipue quia etiam ipsi professi sunt ad hodiernum diem differendum esse negotium. Et alia manu. Recognovi.

41. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius 1358C dixit. Ut iterum partibus evidenter appareat, venerabilium virorum denuo professio recitetur. Petilianus episcopus dixit. Unde recitabitur? Et alia manu. Ut supra. Montanus episcopus dixit. De scheda nobis recitetur. Et alia manu. Ut supra.

42. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Ergo quae codicibus tenentur inserta, cum tanti sacerdotes custodes appositi fuerint, in dubitationem aliquam existimant devocanda?

43. Petilianus episcopus dixit. Notas non novimus; neque ea natura rerum est, atque ipsarum, ut ita dixerim litterarum, ut quisquam notas legat alienas. In codicibus legere non possumus. Nisi edita fuerint gesta in paginis, non habeo quod tractem, non habeo quod legam. Et alia manu. Ut supra. Marcellinus 1358D vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Ut dictum est, iterum venerabilium virorum professio recitetur.

44. Martialis exceptor ex codice iterum notarum ((recitavit. Nobilitas tua)) dixit. Quoniam diei pene omnem partem constat emensam, idcirco utrum ex communi consensu differri negotium placeat intimetur, Ab utrisque partibus dictum est. Placet, quoniam jam iste dies videtur emensus. Nobilitas tua dixit. In quem diem haec ipsa comperendinatio differatur, pars utraque designet. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Sicut edicto nobilitas tua praescripsit, crastino intermisso propter descriptionem schedarum, perendie, si praecipis, observemus. Adeodatus 1359A episcopus dixit. Etiam nos consentimus, ut perendie negotium peragatur. Sublimitas tua dixit. Sicut partibus placuit, perendino die negotium repetetur. Et cum recitasset, Petilianus episcopus dixit. Unde legit?

45. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Quid super hac parte legum sit auctoritate definitum, sanctitatem vestram arbitror non latere, cum contra proprios non liceat venire consensus. Unde, ne qua forte de exceptoribus officii fraude suspecti sint, ex tabulis notariorum ecclesiasticorum haec eadem conditio relegatur.

46. Emeritus episcopus dixit. Ingredientibus nobis nobilitas tua interfari dignata est, si edictis propositis adhiberemus assensum, et utrum subscriptiones 1359B nostras accommodaremus propriis prosecutionibus. Cui rei satisfaciam, non adverto. Tenet me enim propositum nobilitatis tuae, quo me subscriptionem indere gestis, et universa quae publice acta sunt, publice proponi promisisti. Nunc autem cogor agere, et ante agnitionem gestorum in negotium praecipitari. Quae ista sunt? Quid primum eligam nescio, quod votum tuorum judiciorum teneam non agnosco. Si subscribendum est paginae; edatur pagina ut subscribi possit. Si hujus rei est facienda jactura, edictum tuum omne vacillabit; quidquid proposuisti in publicam conscientiam destruetur. Dixisti enim ex subscriptione nostra et ex sublimitatis tuae adnotatione cuncta quae gesta sunt in notitiam publicam debere deferri. Prius est ergo ut ea quae gesta sunt 1359C recitentur, et publicentur, et agnoscantur, ut ex judicio tuae sublimitatis ad caetera quae sunt negotii veniatur. Et alia manu. Emeritus episcopus recognovi.

47. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Sicut interlocutus sum, ab ecclesiasticis notariis ea quae ab exceptoribus officii recitata sunt, percurrantur.

48. Petilianus episcopus dixit. Tene modum tuum, vir nobilis; tene promissam saepe justitiam. Nam cum a parte nostra nudiustertiana die fuisset objectum, quod dies legitimus causae jam videretur fuisse transactus, et a causa cecidisse eos qui nos in judicium vocaverunt, coacti sumus id velle, ut recedentes ab eadem conditione in tempus praesens consentire 1359D videremur. Nemo mihi sit hac in parte ingratus, vir nobilis. Nam si ego concessi tantumdem temporis, salvis his tamen, si illi adstipulationibus suis non fuerint refragati, cur mihi breve non conceditur tempus ut scribantur gesta, ut subscribatur a sublimitate tua, videamque ac perlegam cui rei subscribere debeam, percipiamque ac recipiam meos scilicet sensus, adversariorum quoque calliditatem subtilemque argutiam; ut scilicet plenissime instructus, intentionibus eorum valeam respondere? Humanum esse arbitror atque justum. Ne dederis, vir nobilis, huic rei atque huic justissimae petitioni aliquid quod in sollicitudinem abeam. Siquidem te justissimum promiseris, et nos id credere sit necesse, si tamen 1360A justa nobis nullatenus denegentur. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

49. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Haec rectius et justius praeterito judicio debuerant postulari, in quo ex consensu utriusque partis in hunc diem dilata cognitio est. Unde ab ecclesiasticis notariis ad quam partem fuerit dilata cognitio 293 recitetur. Petilianus episcopus dixit. Ergo circumventi sumus. Et alia manu. Ut supra. Augustinus episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Non est nostra causa factum, quod nobis volunt imputare fratres nostri e diverso sistentes. Et cum diceret, (Et alia manu. Recognovi.) Petilianus episcopus dixit. Injuriam nobis facis. Et alia manu. Ut supra.

50. Augustinus episcopus Ecclesiae catholicae dixit. 1360B Edictum nobilitatis tuae sic se habet, quartum mensem concludi ad diem kalendarum Junii. Ante autem nos venimus; et ipsi qui videntur nobis hinc facere invidiam, octavo kalendas Junias mandaverunt: cum utique, si ante diem venerant, ante ipsum diem mandare debuerint. Legatur etiam ipsius Primiani professio, ad quem diem se pollicitus est occursurum, et solvatur ista quaestio, de qua nobis jam apud populum magna invidia concitata est. Et alia manu. Recognovi.

51. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Haec superiore judicio determinata jam constat, praesertim cum personae ab utraque parte videantur esse firmatae. Et tamen si cum causa coeperit retractari, 1360C putaverit haec sanctitas tua relegenda, tunc rectius relegentur; quamvis superfluum sit, ut post confirmationem personarum haec denuo retractentur. Unde, ut interfatus sum, ab ecclesiasticis notariis quod praeceptum est recitetur.

52. Emeritus episcopus dixit. Scriptum sit tunc nos in diem consensisse cum isti suam retinuerint voluntatem. Et alia manu. Ut supra.

53. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Susceptae tabulae ab ecclesiasticis notariis recitentur. Cumque intra Sabanum (id est lineum) volumen schedae membranaceum pro parte descriptum et codices tabularum pariter obsignati, judiciariis offerrentur adspectibus, Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit. Custodes edicant utrum signa cognoverint. 1360D Leo episcopus Ecclesiae catholicae dixit. Agnosco sigillum meum. Marinianus episcopus dixit: Agnosco sigillum meum. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Quoniam ab utraque parte impressionem signorum agnitam constat, ea quae praecepi a notariis relegantur.

54. Petilianus episcopus dixit: Sic solent testamenta, non gesta reserari. Et alia manu. Ut supra.

55. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Quod propter sollicitudinem partis utriusque factum est, et ex communi consensu non decet reprehendi. Petilianus episcopus dixit: Non reprehendo cautelam, sed peto ((secundum)) consuetudinem rerum ut gesta legitime exponantur, ut legi ac pertractari 1361A possint. Quae res urget? Quid festinatur? Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

56. Augustinus episcopus Ecclesiae catholicae dixit: Hoc solum constet ipsos rem velle differre. Ut concedat sublimitas tua, petimus te. Humanum est, considerare volunt, discutere volunt, paratiores volunt venire, ne nolentes differre prolixiora gesta faciamus, et ipsa gestorum prolixitas majores nobis moras incutiat. Et alia manu. Recognovi.

57. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Et ut in hunc diem cognitio differretur, utriusque partis constat fuisse consensum, quod video hodie prodesse non posse. Interim, ut praecepi, ab ecclesiasticis notariis ad quam partem fuerit dilata cognitio recitetur.

1361B 58. Petilianus episcopus dixit: Scriptum sit hoc non nostro vitio fieri, sed tantum quod notarii occurrere non potuerunt, vel exceptores. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi.

59. Marcellinus vir clarissimus tribunis et notarius dixit: Recita. Januarius notarius Ecclesiae Sitifensis partis Donati ex codice recitavit. Nobilitas tua dixit: Edicat officium quantum jam diei videatur emensum. Rufinianus scriba viri clarissimi curatoris dixit: Exemptae sunt horae undecim diei. Nobilitas tua dixit: Quoniam diei pene omnem partem constat emensam, idcirco utrum ex communi consensu differri negotium placeat intimetur. Ab utraque parte dictum est. Placet, quoniam iste dies videtur emensus. Nobilitas tua dixit: In quem diem haec ipsa comperendinatio 1361C differatur, pars utraque designet. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit: Sicut edicto nobilitas tua praescripsit, crastino intermisso propter schedarum descriptionem perendie, si praecipis, observamus. Adeodatus episcopus dixit: Etiam nos consentimus ut perendino die negotium peragatur. Sublimitas tua dixit: Sicut partibus placuit, perendino die negotium repetetur. Et cum recitasset.

60. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Utrarumque partium professione monstratum est in hunc diem cognitionem fuisse dilatam, ita ut hodie negotium tractaretur.

61. Petilianus episcopus dixit: Si perfecerunt gesta exceptores, agatur. Et alia manu. Ut supra.

Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius 1361D dixit: Licet apertissimis fuerit professionibus designatum in quem diem dilatum esset judicium, tamen, ne quid ei parti quae dilationem postulat negatum esse videatur, cognitio differetur, ita ut edicat in quem diem debeat judicium protelari.

Petilianus episcopus dixit: Dicant exceptores quando edituri sunt gesta. Et alia manu. Petilianus episcopus recognovi. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Exceptores quando possunt in schedis gesta conscribi et edenda compleri, edicere non morentur. Hilarus exceptor dixit: Sicut consensus accessit utrarumque partium, dum in scheda prosecutiones suas subscripserint, tunc demum diem edendorum gestorum possumus edicere.

1362A Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Possunt hodie schedae vel ab officio compleri, vel ab utraque parte subscribi? Hilarus exceptor dixit: Hodie schedas complemus.

Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Quoniam suggessit officium hodie se schedas posse complere, edicat sanctitas vestra utrum hodie vel crastino die sit parata subscribere.

62. Adeodatus episcopus dixit: Cum nobis scheda oblata fuerit, subscribemus. Et alia manu. Adeodatus episcopus recognovi.

63. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Edicat nunc officium post subscriptionem schedarum, etiam in editione gestorum quot dierum sufficere possit sine ulla excusatione dilatio.

1362B 64. Hilarus exceptor dixit: Si crastino die subscripserint vel hodie, possumus die noctuque invigilantes post tertium diem gesta edere, ita ut notarii eorum nobis de scheda subscripta dictent. Marcellinus vir clarissimas tribunus et notarius dixit: Quis iste dies sit ab officio designetur. Rufinianus scriba viri clarissimi curatoris dixit: Hodiernus dies est III nonas Junias. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Diem quaero quo edi gesta promissum est. Hilarus exceptor dixit: Possumus gesta edere septimo iduum Juniarum die.

65. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Licet jam de professionibus dubietas mihi magna nascatur, tamen denuo utrum sexto iduum 294 Juniarum die, omnibus ambagibus amputatis, 1362C negotium sit principale tractandum, pars utraque designet.

66. Augustiuus episcopus Ecclesiae catholicae dixit: Nos et hodie volumus, et si fieri posset, vellemus. Tamen quia humanum fuit hoc concedere fratribus nostris quod nobis non injuste videntur postulasse, ad diem sextum iduum Juniarum, adjuvante Domino Deo nostro, adfuturos nos ad peragendum principale negotium Ecclesiae pollicemur. Et alia manu. Recognovi. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Etiam pars alia quid voluntatis habeat dignetur edicere.

67. Emeritus episcopus dixit: De professionibus nostris nulla est ambiguitas. Quantum autem ad instructionem, quam fieri debere in judicio flagitavimus, 1362D advertit nobilitas tua nos justa et legitima postulasse. Diem autem statutum, hoc est, sextum iduum Juniarum, si Deus jusserit, observabimus; ita tamen ut acceptis gestis nobis largiatur aliquid aequissimus judex, quo possit esse tractatus. Et alia manu. Emeritus episcopus recognovi. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Septimo iduum Juniarum die matutinis horis vobis gesta tradentur. Edicite utrum alia die, id est, sexto iduum Juniarum, adesse dignemini ut principale negotium peragatur. Emeritus episcopus dixit: Aderimus ad judicium, si quae statuit nobilitas tua, habuerint effectum. Et alia manu. Emeritus episcopus recognovi.

68. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius 1363A dixit: Memores periculi et professionis propriae exceptores constituto die, matutinis horis, id est, septimo iduum Juniarum, gesta edere festinabunt, ita ut notarii partis utriusque in dictando non desint. Sciat autem utraque pars officio se cavere debere de perceptione gestorum hora pariter designata. Sacerdotale vero est, ut amputatis ambagibus nulla morarum impedimenta nectantur.

69. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit: Secundum praeceptum nobilitatis tuae, cum gesta susceperimus, de subscriptione et de tempore consequenter cavebimus. Et alia manu. Recognovi.

70. Emeritus episcopus dixit: Cum oblata nobis fuerint gesta, satisfaciemus judicatis. Et alia manu. Emeritus episcopus recognovi.

1363B 71. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Etiam istius diei gesta, ne qua possit esse denuo causatio, eadem die edere vobis festinabit officium.

72. Alypius episcopus Ecclesiae catholicae dixit: Multa nudiustertiana die falsa jactata sunt. Ne hujusmodi illusionis populus perturbetur, petimus ut ipsos petisse dilationem nobilitatis tuae edicto noscatur. Et alia manu. Recognovi.

73. Marcellinus vir clarissimus tribunus et notarius dixit: Ea quae populus loquitur sanctitatem vestram permovere non condecet. Tamen, sicut edicto meo definitum est, gesta proponentur. Et infra.

Hilarus et Martialis exceptores edidimus, et haec similiter ut supra emendavimus.

1363C Expliciunt Gesta secundae Cognitionis, ubi Donatistae dilationem poposcerunt.