In Tract. De Lazaro In Appendicem Rejectum.

Pag. 313. (Tom. VIII nostrae editionis Patrologiae, col. 1411) . In concavo vertiginis sinu, etc. Legendum censeo voraginis.

Ibidem (Ibid.) . Deo hic familiaris. In ms. sic legitur: Deo hic familiaris, ut fertur, teste Evangelio cum apud Joannem quadragenariae, etc.

Ibidem (Ibid.) . Cum quadragenariae voluntatis gestu 0587A carnis detrimenta pensasset, etc. Quid sit gestus quadragenariae voluntatis, ego non assequor, forsan nec alius. Suboluit legi posse quadragenariae vitae gestu, nam Lazarum juvenem infra vocat, quod quadragenariae atque consistenti aetati indigitamentum incongruum non est. Gerere autem vitam est carnis pondus portare, cui particulis minimis consistenti, atque illis quotidie decedentibus, alienae extrinsecus in earum locum accedunt, ut ait Alphenus in l. 76, de judiciis, quod est carnis detrimenta pensare.

Ibidem (Ibid.) . Nam sub occasu jam propero, etc. Seneca, Hercul. fur., vers. 178,

Properat cursu
Vita citato.
Ante illum Anacreon, ode quae incipit: Ἐπὶ μυρσίναις τερείναις,

Τροχὸς ἅρματος γὰρ οἵα
Βιοτὸς τρέχει κυλιθεὶς.

Rota ceu voluta currus,
0587B Cita namque currit aetas.

Ibidem (Ibid.) . Quod terrenis artubus debebatur, etc. Homini ex humo: imo potius humo quam homini.

Ibidem (Ibid.) . Ut nobis ipsis juxta librum Genesis, etc. Ut communiter et nobis juxta Scripturas, lutus et causam dedit, et materiam, qua efficeremur.

Ibidem (Ibid.) . Optimus luti liquor, etc. Optimus meo judicio superfluit; luti liquorem dixit, id est lutum ductilem, qualem requirit plastices.

Ibidem (Ibid.) . Longe alibi Christo censore, etc. Potius censente, dum nollet mortuum Lazarum mortis esse mancipium, quem esset ad vitam revocaturus, atque ita legendum censeo.

Ibidem (Ibid., col. 1412) . Dum desinit esse quod erat, forma vel fabula, etc. Habebat formam hominis, at sine spiritu non erat homo, sed forma, sed fabula, ludibrium humanitatis et fastus humani.

Ibidem (Ibid.) . Graves tenebrarum globos, etc. Tenebras spissas et crassas.

0587C Ibidem (Ibid.) . Succidita incrementi, et decrementi vicissitudine renascentes, etc. Tertull. de Pallio, c. 2, Dies et nox invicem vertunt. Ultima autem dies dicitur non reditura. Propertius, lib. II, Eleg. XV: Quia

Nobis, quum semel occidit brevis lux,
Nox est perpetua una dormienda;
ut canit Catullus non poetice, sed vere carmine V, num. 5.

Pag. 314 (Ibid.) . Pendulo mandibularum rictu, etc. Rictus est non tantum os et orificium, sed labia, quae maxillas tegunt; ideo rictus mandibularum, labia vult intelligi. Pomponius Prestibula apud Nonium: Quis hic est, quamobrem heic prostat rictum, et labia quum considero. Lucillius, Satyr. lib. III, apud eumdem. Malas tollimus nos, atque utimur rictu. Ovid., Metamorph. lib. XIV.

Aspiciam fluidos humano sanguine rictus.
Distinctio autem, quam facit Theodorus Gaza in Aristotele, inter mandibulas et maxillas improbatur 0587D Julio Caesario Scatigero in Historiam Animal., lib. I, sect. 95. Hippocrates in prognostic. Θανατῶδες δὲ χείλεα ἀπολυόμενα, καὶ ψυχρὰ, καὶ ἔκλευκα γινόμενα: Lethale quoque labraresoluta, prudentia, frigida et exalbida. Quandoque auctor affectatione peccat, cui accedente prava scriptura, fiat obscurus necesse est.

Ibidem (Ibid.) . Elisis in ore dentibus, etc. Si scriptura mendo caret, vix credibile quatriduano mortis decubitu dentes excidisse. Si legamus interclusis dentibus, aptius videri possit.

Ibidem (Ibid.) . De terrena labe confectus, etc., de terrena illuvie, sordibus; ideo eleganter subnectit, putris gleba marcesceret.

Ibidem (Ibid.) . Nervorum traduces, etc. Quia nervi inter se sunt conjugati, ac veluti per traduces uni alteri juncti, initio ducto a cerebro, vel medulla spinali, ut intra Hippocratem et Galenum decernitur, quorum opinionem video praeferri Aristotelis, qui a 0588A corde volebat, ipsa αὐτοψία contra ipsum stante.

Ibidem (Ibid.) . Cum corporis qualitate, etc. Circumlocutio pro ipso corpore.

Ibidem (Ibid.) . Miserabili tabo infelix sepultura damnaret. Arnobius, lib. IV, pari elegantia: Atque in ultimam tabem diffluentium viscerum maceratione consumi.

Ibidem (Ibid.) . Contractis membris, etc. Quod dixerat Ovid. VI Fastorum, 495, de Isthmo,

Est spatio contracta brevi;
Noster de mortuo Lazaro dixit, quia mortua membra, succo amisso vegetabili, fiunt minora et contractiora.

Ibidem (Ibid.) . Inter jejunas et numerabiles costas, etc. Extenuatas, carne detectas, et ideo eminentiores, quae apertius numerarentur.

Ibidem (Ibid.) . Foetenti jam sentina, etc. Corporis alveo.

Ibidem (Ibid.) . Per solum cadaveris, etc. Respicit 0588B ad superiora, hoc est ipsi humo magis quam homini. Vult enim hominem humum, terram, solum, lutum.

Ibidem (Ibid.) . Heu! quando non poterat, etc. Hoc est, mirumue fuerat? quomodo non poterat? Quando pro quomodo.

Ibidem (Ibid.) . Heu quando non poterat cadaver quatuor diebus et quatuor noctibus per totum oris, fellis et phlegmatis, flumina sentinarum corruptis artubus foetentia pulmonis spiramenta conflare? etc. Moschio Medicus apud Plutarchum Symposiac. tertio, capite postremo dicebat: Τὴν σῆψιν, τῆξιν, καὶ ῥὺσιν σαρκὸς, εἰς ὑγρὸν φθορᾶς μεταβαλλούσης; putrefactionem esse colliquationem et fluxum quemdum carnis corruptae et in humorem mutatae, quod Plutarchus etiam ex se repetit in commentario, quem inscripsit, Περὶ τοῦ πότερον ὕδωρ ἤ πῦρ χρησιμώτερον, ideo recte dixit flumina. Sentinas autem, unde corruptorum humorum adversatorum flumina derivantur. Sicut enim fellis vesicula attrahit choleram amaram, et eamdem excludit, quae corruptioni magis obnoxia in vivente, quanto magis 0588C in mortuo: sic et phlegma, quod excrementum frigidum et humidum facilius corrumpitur in corrupto, nimirum ubi deest salillum illud animae Plautinum. De ore autem, quid dixit? An quia ex ejus faucibus exhalent odores tetri?

Ibidem (Ibid.) . Cum ipsa etiam rosa pudoris et venustatis fragranti folio, etc. Rosae elogia habentur in Anacreonte et in Achille Tatio, quae invidiam cunctis floribus faciant. Sed nova florum in hoc saeculo reperta controversiam de priscorum sententia merito movere possunt.

Ibidem (Ibid.) . De rosario falce pollicis vellicata, etc. Ipsam manum metaphorice falcem pollicis vocavit: nam pollice et indice junctis vellitur. Martial., lib. X, Epigramm. 93:

Ut rosa delectat, metitur quae pollice primo.

Ibidem (Ibid.) . Marcenti morte tristis albescat, etc. Non rosae tantum, sed quodcumque in speciem pulchrum est, facile evanescit. In Epigram. Platonis 0588D apud Laertium, de malo:

Σκέψαι τὴν ὥρην ὡς ὀλιγοχρόνιος.
Appuleius in Apologia vertit,

Quam pereat brevi tempore forma, vide.
Catullus carmine nuptiali, seu LXIII, aptissime atque elegantissime:

Ut flos in septis secretus nascitur hortis
Ignotus pecori, nullo contusus aratro,
Quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber,
Multi illum pueri, multae optavere puellae;
Idem cum tenui carptus defloruit ungui
Nulli illum pueri, nullae optavere puellae.
Videre, comparanti licebit apertam allusionem τῶν falce pollicis vellicata marcenti morte albescat τοῖς:

Cum tenui carptus defloruit ungui.

Ibidem (Ibid.) . Ita ut colore floris careat, in ms. additur: Ita ut et colore floris careat, et odore.

0589A Ibidem (Ibid.) . Aqua ipsa si de flumine rapta sit, etc. Quomodo fiat, ipse Auctor dicit, quod limum contrahat: si quidem aqua, et aer media sunt elementa, et mistionem patiuntur, ut tradit Aristoteles lib. II de Generatione et Corruptione, cap. 3, versus finem; hujus putrefactionis rationem reddit ille ipse Meteorol. lib. IV, cap. 1: quod in se majore major, sit caliditas propria, atque frigiditas, quam ut potentiae, quae in circumfuso aere sunt, evincant. Unde etiam fit, ut mare in partes quidem distractum celeriter putreat, sed integrum, et totum haud quaquam, et reliquiae aquae pari modo.

Ibidem (Ibid.) . Limum liquor abducit. Ms. obducit.

Ibidem (Ibid.) . In ms. sic legitur: Nemo ergo mirari debet, si hominem, quem spiritus sapientiae sale conditum redolenti aura servaverat, et ex coeli suavitate anima vivacitate nectarea et balsami generositate melliflua corpus rexerat, ne faceret divortio recedentis spiritus lutea malis, pigra glebositas caduca, etc.

0589B Ibidem. (Ibid.) . Et balsami generositate melliflua rexerat, ne fieret divortio recedentis spiritus lutea moles, etc. Rosa, inquit, avulsa a rosario torpescit: aqua a suo corpore sejuncta putrescit. Quid mirum si homo amisso spiritu foeteat? In quo demonstrando, ubi totus est, procul dubio credendus non scripsisse, ne fieret divortio recedentis, etc., ne destrueret adsumptum; sed pro ne scripsisse cum, aut quid simile, quod librario pro scriptura breviata facile fuit corrumpere: tum illa nectarea, et melliflua humilia nimis sunt, et forsan aliud scripserat convenientius huic eleganti sermoni.

Ibidem (Ibid.) . Caduca linea defunctorum, etc. Haec possent omitti, et credo ab alio inconsideranter intrusa, deturpant enim potius quam adornent orationem.

Ibidem (Ibid., col. 1413) . Inde est, quod per distantiam rerum, etc. Quid si legatur per discordiam rerum? Non possunt enim distare, quae in unum 0589C compacta sunt: de quorum resolutione infra elegantissime.

Ibidem (Ibid.) . Qui corporis floriarum, etc. Verbum novum modo incorruptum.

Ibidem (Ibid.) . Liventi gena, etc. Liventi facie lurorem praeferente, lurida. Silius Italic. lib. XIII, vers. 559:

Has passim nigrum pandens mors lurida rictum.

Euripid. Elect. 319. Αἷμα δ᾽ ἔτι πατρὸς κατὰ στέγας μέλαν σέσηπεν, Sanguis vero patris adhuc in tectis ater putrescit. Virg., Aeneid. lib. III, 622, Et sanguine vescitur atro, ut ex hoc loco, et Euripidis liqueat, Servii interpretationem non esse ibidem admittendam.

Ibidem (Ibid.) . Et pro voce cadaveris nigri fellis teter mortui foetor hauritur, etc. Distinguo: Et pro voce cadaveris, nigri fellis teter foetor hauritur: abjecto verbo mortui, quod sensu, et constructione superfluit. Vult, quod sentitur ex cadavere esse tetrum 0589D odorem, vocem quam reddit cadaver, esse foetorem ex felle nigro, hoc est mortuo et corrupto.

Pag. 315 (Ibid.) . Qui quatuor istis partibus loca dederat, etc. Id est, qui istis qualitatibus temperabat, at locum non dederat, sed in loco coercebat atque frenabat.

Ibid. (Ib.) . Dominante flagro, etc. Praeeunte ratione quam flagrum metaphorice dicit, quia motus moderari debet et coercere, ad instar aurigae, uti vocavit Pythagor. in fine aurei Carminis, et Plato in Phaedro. Aurigae autem proprium est flagrum. Euripid. Rheso 766: Πλῆκτρα τ᾽ ἐκ ἐπὶ ζυγοῖς ἵππων, etc. et sculicae non jugis equorum applicatae erant. Suidas: Κέντρα καὶ τὰ τῶν ἵππων πλῆκτρα, Euripid. Iphig. in Aul. 220. Caeterum rationem θεῖον ἡγεμόνα τοῦ βίου vocavit etiam Plutarchus in Carm. de Auditione divinum vitae ductorem.

Ibidem (Ibid.) . Hunc ergo Lazarum, cui liventi errante 0590A connixu per cerulas venas membra tabuerant, etc. Heic silere cogor, atque etiam a conjecturis abstinere: adeo caecutio, ut nihil videam, et in ms. ista corruptissima sunt.

Ibidem (Ibid.) . Immani objectus ex pondere lapsis perenni valva gravis libra detruserat, etc. Legi posse credo, immani obtectus pondere lapidis perenni valvae gravis libra detruserat. Perennem valvam dixit, quod numquam ei esset reseranda: valvam maluit pro valvis: gravem autem libram, quam poetae inexorabilem Parcam, ἄτροπον, ἐπὶ τὰ παρελθόντα πάντα ἄτρεπτὰ ἐστι, ut ait auctor libr. de Mundo, c. 7; Appuleius vertit: Atropos praeteriti temporis fatum, quod ne Deus quidem faciet infectum: sed verba Graeca non expressit, quae sonant: Quoniam ea, quae praeterierunt verti et reparari nequeunt. Si lapsis, ut in vulgatis praemalimus, dicemus dictum antique pro lapidis, cui auctoritatem dant ex Ennio, lib. XV Amalium:

0590B Occumbunt multi letho, ferroque lapique.

Ibidem (Ibid.) . Lacrymarum ubertatibus ebriatae, etc. Translatitie dictum, ut si cibo et potu essent abstinentes et siccae, lacrymarum ubertate udae essent, et madidae.

Ibidem (Ibid.) . Et hebraeas voces, etc. Locutione, et sermone hebraico, qui illis naturalis et consuetus fuerat. In ms., et hebraeas graecessando voces, quod non intelligo.

Ibidem (Ibid.) . Mistas Salvatoris in laudibus expiabant, etc. Semper Zeno Hebraeis infestus, numquam non omittit eos vellicandi occasionem: ideo credi posset voluisse hebraeas voces Christo alias exosas, expiatas ipsius laudibus. Quid si legas pro expiabant, complicabant, quod non fuerit ab auctoris genio alienum? Quamcumque autem ex his sententiam sequaris, consulo deleas praepositionem in, hoc modo: mistas Salvatoris laudibus; in ms. distinguitur: hebraeas voces fractis in unum singultibus mistas Salvatoris 0590C in laudibus expiabant.

Pag. 316. (Ibid., col. 1414) . Flevisse narratur, Ms. Flevisse narratur. Age, age, Photami, servus Dei vivi, si aliquid praevales, de lacrymis Domini vel pauca narrato. Flebat Deus mortalium lacrymis excitatus.

Ibidem (Ibid.) . Diabolus per malitiam suam fecit invenire nocentes. Heu tenuis aura de coelo, corpus, quod rexeras succiduis artubus deserebas, sed non te Pater: non Filius aliquando despexit: pro sua morte factus est Christus ipse mortalis. Harum ad lacrymas, etc. Illa omissa in edito sunt.

Ibidem (Ibid.) . Sed quod sororum fletibus temperaret: quod infra dicit, fletus fletibus recontrabat, hoc est sono unisono. Arist., Quintil. libro I Περὶ τῆς μουσικῆς· Ὁμόφωνοι φθόγγοι, οἵ τινες δύναμιν μὲν ἀλλοίαν φωνῆς, τάσιν δὲ ἴσην ἐπέχουσι: Unisoni soni sunt, qui potestatem quidem vocis aliam, tensionem vero aequalem obtinent. Illud autem recontrabat, qualecumque 0590D sit, potius reformarem in econtrabat, factum ex econtra.

Ibidem (Ibid., col. 1415) . Et ad documenta virtutum ipse, etc. Distinguo, et ad documenta virtutum, ipse, qui fuerat. Ut discerent Christi virtutem. Aliter hic locus legitur in ms.: Et ad documenta virtutum ipse se mortuus, et adhuc pedibus vinctus, ut Christus jusserat, suis manibus resolvebat. Quae rogo vos, etc.

Pag. 317 (Ib.) . Acies dirigitur in parentes, etc. Parentes, et propinquos conjunxit Cicero VII, in Verrem. Olim parentes pater, mater, et qui parentum loco. Caius in L. appellat, de verborum significatione: mox posteriori aetate dicti omnes qui aliquo modo conjuncti essent. Julius Capitolin. Gordiano III, cap. 23: Ducit uxorem filiam Misithei, quem causa eloquentiae dignum parentela sua putavit. Flavius Vopiscus Aureliano, cap. 31: Achilleo cuidam parenti Zenobiae parantes imperium. Idem Tacito cap. 10: 0591A Cornelium Tacitum, quod parentem suum diceret. Acies dirigitur in parentes, hoc est in Mariam et Martham ejus sorores, ut cum Casaubono sentio ad Capitolini Marcum.