QUAESTIONES DISPUTATAE DE RERUM PRINCIPIO SIVE QUAESTIONES UNIVERSALES IN PHILOSOPHIAM
Circa illud, quod primum principium sit finis omnium.
ARTICULUS I. Refertur opinio Avicennae.
ARTICULUS I. Quid sit materia prima?
Quod dicis, quod forma perficiat materias diversorum generum, dico quod non est inconveniens,
ARTICULUS IV. Utrum in omnibus rebus sit una materia?
ARTICULUS I. Variae referuntur sententiae.
ARTICULUS I. Referuntur variae sententiae.
Scholium.
In tractatu de Primo Principio, cap. 2. conchis. 4. et cap. 3. conclus. 7. et sequentibus largius probat competere primae causae effectivae causalitatem etiam finalem, quod etiam tribus probat conclusionibus in. 1. dist. 2. quaest. 2. g. juxta tres conclusiones. Vide eumdem quaest. 2. laterali prologi, num. 21. et in 4. distinct. 49. quaest. 8. num. 7.
Nunc restat videre quod efficiens sit forma et finis omnium: et hoc aperte colligitur ex praedictis sic;
Impossibile est quod effectus inquantum talis, participet aliquam perfectionem formalem, quam etiam non habeat efficiens ejus causa, cujus causam dixi supra, sed est dare unum solum primum efficiens omnium (ut patet in primo articulo: ) ergo illud necessario participat perfectiones formales altiori modo, quam habent in rebus; ergo quod est efficiens omnium, est causa formalis omnium. Item, finis et bonum sunt idem: sed impossibile est quod aliquid habeat rationem omnis boni, nisi quod habet rationem omnis perfectionis, cum perfectiones sint de genere bonorum; ergo necesse est, quod illud, quod est causa formalis exemplaris omnium, sit causa finalis in genere bonorum: sed illud, erat causa efficiens omnium, ut patet; ergo necesse erit, ut unum, solum, singulare, summum, supremum ens, sit simul causa efficiens, causa formalis, causa finalis omnium: sed ostendi, quod erat causa prima simpliciter omnium, quae est causa efficiens finalis, et formalis omnium; ergo a primo ad ultimum, una sola causa prima simpliciter est.