QUAESTIONES DISPUTATAE DE RERUM PRINCIPIO SIVE QUAESTIONES UNIVERSALES IN PHILOSOPHIAM
Circa illud, quod primum principium sit finis omnium.
ARTICULUS I. Refertur opinio Avicennae.
ARTICULUS I. Quid sit materia prima?
Quod dicis, quod forma perficiat materias diversorum generum, dico quod non est inconveniens,
ARTICULUS IV. Utrum in omnibus rebus sit una materia?
ARTICULUS I. Variae referuntur sententiae.
ARTICULUS I. Referuntur variae sententiae.
Scholium.
Quatuor, vel quinque opiniones circa qualitatem animae brutorum, videlicet, an sint divisibiles, vel potius insectibiles, refert hic Scotus; et primam, nimirum, quod omnes animae sive perfectorum, sive imperfectorum animalium, excepta rationali, sint extensae et dividuae, judicat probabiliorem; eamque indicat in 4. dist. 1. q. 5. ubi habet, solam rationalem esse totam in toto, et in qualibet parte: et dist. 44. quaest. 1. ubi dicit, quod sola intellectiva informat novas partes materiae, sine eo quod ipsa partes novas accipiat
Alii dicunt, quod anima sensitiva brutorum est indivisibilis et per se, et per accidens, et tota est in toto, et tota in qualibet parte. Et dicunt hoc Augustinum sensisse. Unde dicit contra epistolam Fundamenti: Animae inquit, natura etsi, etc. quaere eam supra* Ratio autem horum est, quia dicunt, quod Deus seminaria non solum ratione formarum extensarum, sed etiam spiritualium et individualium per omnem modum indidit materiae, ex quo fit anima sensibilis omnino indivisibilis. Et hoc dicit Augustinus in lib. de Mirabilibus sacrae Scripturae cap. 29. Vitam (inquit) sensibilem terram habere indubitanter dignoscitur, per quam in se crescentia arborum, et olerum fruteta
moveri videntur. Per hunc autem modum in animali annuloso seu insecto, et ejus partibus multae sunt animae.
Alii dicunt, quod quia materia in qualibet parte est summe disposita ad talem formam propter conformitatem cum toto, sicut Deus corpori disposito in ultimo instanti dispositionis infundit animam, sic Sol et alia corpora caelestia non sinunt materiam aliquam summe dispositam, quin statim in eodem instanti educant formam naturalem de potentia materiae. Nec est inconveniens ipsam educere in instanti, quia quaelibet pars materiae est in ultima dispositione ad talem formam, si ab alia parte dividatur.
Alii dicunt, quod sicut unus punctus fit duo puncta, ut patet in divisione lineae, ubi punctus continuans per divisionem fit duo, ita in proposito.
Alii dicunt quod non est anima, sed effectus derelictus ab anima, sicut in lapide dum projicitur: durat autem in illis animalibus propter viscositatem et quamdam imperfectionem, quae sufficit ad motum imperfectum. Ista quantum modicum capio, habent de probabilitate, et forte quod unum indivisibile fiat duo, quocumque modo implicat contradictionem. Teneatis quod vultis: primus modus videtur mihi ad praesens probabilior.