QUAESTIO XXV.

Utrum Christus sit unum, vel plura ?

Vide Doctorem in 3. distinct. 6. quaes. 2. et Doctores ibidem citatos.

Respondeo, primo declarando quod est unum secundum suppositum, et plura secundum naturam.

Unde Damascenus 3. lib. Orlhod. fidei c, 15. Unus idemque est Christus, qui et hoc, et illud est. Est ergo unum, et plura Christus, ut dicunt aliqui, simpliciter, et sine distinctione, non secundum quid: nec hoc, inquiunt, est inconveniens, referendo ad diversa. Quod sit plura simpliciter patet; sieut enim accidens est ens secundum quid, et ideo unum, vel multa per accidens secundum quid, ita substantia est ens simpliciter: et ideo quod habet in se plures naturas perfectas, et actuales, est plura simpliciter.

Item, cum substantia sit vera entitas, dicere aliquid esse duo secundum substantiam, et naturam, non videtur diminuere de ratione pluralitatis simpliciter.

Sed videtur aliquibus quod licet in Christo sint duae naturae, quia tamen altera tantum est divina persona in abstracto, non debet dici duo simpliciter, sed cum determinatione, cum non possit dici, Christus est humana natura, licet possit dici, quod est divina natura.

Sed per hoc ita arguitur de quocumque ente p r accidens, quod non esset plura, cum nulla natura praedicetur de ipso in abstracto immediate, id non videtur impedire: quia sicut id in quo est, id est, natura, dicitur unum, et non plura; licet natura non praedicetur de ipso in abstracto; ita id in quo sunt plures, erit plures, licet altera tantum, vel etiam neutra praedicetur de ipso in abstracto.

Nec sequitur, est plura, ergo plura supposita; sicut e contrario in divinis non sequitur, sunt unum, ergo sunt unum supposito: licet in creatis sequitur, est una natura, ergo unum suppositum, in divinis tamen non sequitur, non propter hoc quod natura praedicetur in abstracto, sed quia non multiplicatur. Unitas enim, et pluralitas naturae facit ad hoc, quod aliquid sit unum, vel plura, non talis, vel talis praedicatio, quae convenit ex diverso modo significandi solum; sed ex alia speciali ratione in alia, et alia natura, et respectu alterius, et alterius suppositi.

Est ergo unus Christus simpliciter: nec oportet distinguere, quia unum significat magis unitatem suppositi: unde non est alius, et alius, licet sit aliud, et aliud. Unde Augustinus contra Felicianum ; Post partum Virginis, non alius Dei, et alius hominis, sed idem Christus Dei, et hominis filius fuit. Et sicut in uno homine aliud animus, aliud corpus, sic in mediatore Dei et hominum, aliud Dei filius, aliud hominis fuit. Aliud, inquam, pro discretione substantiae, non aliud pro unitate personae.

Verum est tamen, quod ad hoc, quod aliquid dicatur plura neutraliter simpliciter, et sine distinctione, oportet quod sit plura secundum supposita, et naturas; quia, ut dicitur 5. Metaphys. Substantia dicitur duobus modis, scilicet, suppositum, et forma, sive natura speciei. Propter quod diversitas unius solum non sufficit ad hoc, quod aliquid debeat dici plura simpliciter, et sine distinctione. Unde in omnibus talibus, in quibus sunt plura secundum naturam, et unum secundum suppositum, semper respondendum est distinguendo; ut patet 1. Physic

Si autem quaeratur, quid horum magis debeat dici, et quid horum simpliciter dicatur, et quid secundum quid, cum Christus dicitur unum, vel plura? Potest dici, quod ista sunt diversarum rationum, et de unaquaque respondendum secundum propriam rationem. Et est quaelibet unitas simpliciter in genere suo, et similiter pluralitas: plura enim secundum naturam sunt simpliciter, et unum secundum suppositum est unum simpliciter.

Secundo sciendum est, quoad esse, quod unum, et ens convertuntur, sicut Christus est unum, vel plura; sic in ipso est unum esse, vel plura. Quidam tamen dicunt, quod in Christo non est nisiunum esse, scilicet esse substantiae divini suppositi, per quod existit humana natura nullum aliud esse habens. Unde si non caperetur a Verbo, communicaretur sibi aliquod esse creatum; et ita dicunt de accidentibus sacramentalibus remanentibus post conversionem, quod eis communicatur aliquod esse. Ponunt enim quod sicut in uno subjecto sunt multa extensa unica extensione, sic multa existentia in uno subjecto, vel uno supposito per unum esse subjecti, vel suppositi.

Sed hoc non videtur posse stare: cum enim essentia, et esse existentiae sit una ratio; ubicumque reperitur ratio essentiae, ibi reperitur et esse- existentiae: unde in subjecto ubi sunt accidentia, quot sunt ibi res, quibus communicat rationem essentiae, tot sunt existentiae. Dato etiam, quod secundum istos esse sit aliud, cum tamen sit quid actualius, et sit ipsa actualitas essentiae, unicuique autem convenit propria actualitas. Subjectum autem non se habet in ratione formalis perfectionis respectu accidentis, oportet cuilibet essentiae respondere proprium esse. Unde quod accidens dicitur esse, quod est entis: hoc non est quasi sit formaliter per entitatem alterius, sed quia sua entitas non est ens per se, etc.

Item, ex dicto illorum sequitur, quod in subjecto, in quo sunt plura accidentia, non essent plures essentiae: sicut enim accidentia existunt, quia sunt in existente, ita etiam secundum Philosophum 7. Metaph. non sunt entia nisi per entis beneficium.

Exempla etiam quae adducunt sunt contra eos; nam cum aliquod unum fit extensum fit formaliter, quantum ad continua in eo extensibilia, ita quod omnia sunt extensa extensione unius formali, et omnia alba una albedine, et sic de aliis:. cum sit aliud esse album, sive extensum hujus, et hujus in hoc, ipsi ponunt plura esse. Quia ergo esse non est determinatum, sicut nec ens, sed comprehendit sub se omnes gradus entis, dicit plures illos: sicut patet, quod etiam dicitur esse aliud secundum albedinem, et aliud secundum divisionem, etc. ita debet dici plura secundum esse.

Nec valet simile, quod inducunt, quod dicunt multa esse extensa una extensione: quia non sunt extensa formaliter, id est, non sunt ipsa extensio, sed participative, etc. Plura autem entia non se habent ad esse, sicut ad aliquos gradus participative, sed sunt id ipsum formaliter: ideo secundum multiplicationem entium, et essentiarum necesse est esse multiplicari.

Inconveniens etiam est, quod in Christo natura humana non habeat proprium esse, sed sit, vel existat per esse suppositi secundum rationem formalis perfectionis: cum enim forma det esse materiae, in Christo autem fuit anima unita corpori, videtur dicendum quod habeat suum proprium esse. Sicut enim implicat contradictionem dicere, albedinem esse in aliquo, et non dare esse album: sic etiam animam Christi dare esse corpori, et non habere suum peculiare esse. Cum etiam vivere viventibus sit esse; in Christo autem duplex vivere, sequitur quod habeat duplex esse. Sicut ergo impossibile est, plures essentias esse unum secundum esse essentiae, ita ens, quod habet plures naturas, secundum esse existentiae. Ideo quia in Christo sunt plures naturae, in ipso sunt plura esse existentiae. Nec numerantur secundum partes essentiales, quae sunt materia, et forma: quia materia cum sit pura potentia in genere substantiae, secundum se non habet esse supra illud esse formae.

Sed dicunt aliqui, quod non debet poni in Christo proprie duplex esse; quia esse naturae, quae non pertinet ad esse hypostasis subsistentis, non dicitur illius simpliciter; sicut si esse album secundum pedem, vel manum adveniret supposito praeexistenti, non constitueret aliud esse, sed nova tantum relatio inde consurgeret: alias diceretur esse non solum secundum ea, quae prius habebat, sed secundum illa. Hoc autem non valet. Natura enim humana, nec est accidens inhaerens, nec substantiae accidentaliter adveniens, quasi ex ea consurgat aliquod esse accidentale, sicut ex vestimento, sed dat esse substantiale, non secundum se: et ideo non constituit novam rationem suppositi, sed verum esse existentiae alteri, cui unitur. Unde sicut non advenit Christo novum esse subsistentiae, sic nec nova relatio filiationis realis: sicut tamen alia natura, et alia generatio, ita aliud esse. Omnis enim generatio terminatur ad aliquod esse, et si sit per se, est in subsistentia; si autem non est natum per se existere, est esse actuale, quod non cadit in esse hypostatico; cum autem illud cui advenit, sit natum existere secundum se, tamen jungitur alteri perfectiori, et tale cadit cum eo in esse hypostatico. Et per hoc patet ad instantiam de acccidente. Quod ita sit in proposito patet per Damascenum lib. 3. cap. 8. Duae enim, differentiae ratione, ac modo, Christi naturae sunt. Nam personae ratione unitae, mutuaque inter se immeanles, citra confusionem uniuntur, suum interim naturale discrimen ambae retinentes.

Unde non valet exemplum de manu, et pede: quia enim hujusmodi habent eamdem formam cum illo, cui adveniunt, a qua est esse existentiae, et essentiae: ideo sicut non advenit novum esse, ita nec existentiae. Unde non est talis relatio inter suppositum, et partem. Non. sic autem est de humana natura, quae habuit novum esse existentiae, licet non subsistentiae; quia alteri unitum, ubi est realis relatio assumpti ad assumentem, licet non nova realis relatio proprie fuit filii ad patrem propter unitatem suppositi.

Ulterius est dicendum, quod in Christo est unum esse suppositi, quod est esse entis perfecti alii non innitentis: sic enim in uno non est nisi unum esse, per quod omnia quae sunt in illo, subsistunt: ipsum autem suppositum per se existit, et subsistit: unde esse subsistentiae unum est. Esse tamen simpliciter, et absolute acceptum, actum essentiae, vel existentiae importans, ab essentia realiter non differens, plurificatur secundum multitudinem naturarum.

Sed circa hoc est dubium: quomodo in Christo sit idem esse essentiae, et existentiae naturae humanae, quae realiter differt ab essentia, et esse divinae naturae? cum esse existentiae ipsius, non sit idem quod esse existentiae suppositi divini. Cum tamen videamus, quod si natura humana haberet esse per se, ita tria esse essent in ea; vel aliquid videtur ei auferri per unionem, et in ea fieri per separationem, si separantur. Non videtur autem tolli, vel causari subsistentia, nisi tollatur essentia, et existentia, cum sint idem. Et dicit, quod subsistentia addit aliquid extrinsecum; nam subsistere est non inniti alteri, et sic importat relationem ad aliquid extrinsecum, quod excludit. Ideo potest fieri variatio inter hoc esse per unionem, vel separationem ab altero, non facta variatione circa existentiam, vel essentiam: sed esse essentiae, vel existentiae dicit simpliciter, et absolute actum essentiae, ideo non potest variari,

nisi varietur esse, et natura. Unitas enim suppositi, et accidentium cum subjecto, est vere quaedam. unitas; et ideo aliquid causatur cum fit talis unitas, quia plura fiunt unum, et aliquid discernitur cum dissolvitur, et convenit variatio: ad quam scilicet variationem secundum esse subsistentiae non sequitur esse essentiae, vel existentiae simplicis, nisi talis variatio fiat circa ea, quae sunt unum in essentia, etc.

Ex praedictis potest colligi, quod in Christo ratione suppositi esse subsistentiae est unum simpliciter, non secundum quid, et esse essentiae, et existentiae est plura, licet non simpliciter, et sine distinctione, et est simpliciter plura ratione naturarum.

Ad argumentum quod ostendit esse plura secundum suppositum, quia est praedestinatum, inquantum haec praedestinatio est respectu entis perfecti, cum sit directio alicujus in salutem, quod non est nisi suppositi, cujus est agere propter finem. Concedo, quod suppositum est praedestinatum, quod est idem in divina natura, sed ratione humanae, non divinae naturae, convenit ei praedestinatio. Unde Apostolus cum dixisset ad Romanos 1. Qui factas est ei ex semine David secundum carnem, qui praedestinatus est filius Dei in virtute: ostendit, quod hoc sibi conveniat, inquantum est ex semine David. Quamvis enim illi sit naturale secundum naturam humanam, sed sibi hoc competit per unionis gratiam, etc. Aliqua desunt.