QUAESTIONES DISPUTATAE DE RERUM PRINCIPIO SIVE QUAESTIONES UNIVERSALES IN PHILOSOPHIAM
Circa illud, quod primum principium sit finis omnium.
ARTICULUS I. Refertur opinio Avicennae.
ARTICULUS I. Quid sit materia prima?
Quod dicis, quod forma perficiat materias diversorum generum, dico quod non est inconveniens,
ARTICULUS IV. Utrum in omnibus rebus sit una materia?
ARTICULUS I. Variae referuntur sententiae.
ARTICULUS I. Referuntur variae sententiae.
Primum principium, ut est ens perfectum, nulli subjacet mutationi.
Circa primum, quod nulla cadat in eum mutatio, ut est quoddam ens perfectum in linea entium, ut ens, quod necesse est independens esse, satis patet; primo ratione; secundo auctoritate concordante rationi; tertio similitudine.
Ratione, quoniam ostensum est in praecedentibus quaestionibus, quod oportet dare unumprimum simplicissimum, actualissimum principium, quo supposito, sic arguo: Impossibile est, ut quidpiam ab aliquo genere mutationis, sive sumaturproprie, sive Metaphysice, moveatur, vel possibile sit moveri, nisi aut aliquid acquirat, vel intelligatur posse amittere, vel totaliter novum esseacquirat, veltotale sui amittat. Quinimo etiam corpus Christi sub Sacramento, etsi nullo genere mutationis moveatur, acquirit tamen novam praesentiam, ut verum sit dicere, quod nunc est, ubi prius non erat: sed primum omnino simpliciter, et actualissimum principium neutrum istorum, nec actu, nec potentia admittit: ergo nullum genus mutationis in illud cadit, nec potest intelligi ut cadat. Major patet, eo quod omnis mutatio est a termino in terminum, etc. Probatio minoris: ens quod est infinitae actualitatis, re, et intellectu, non potest ad aliquam ulteriorem perfectionem moveri, vel intelligi moveri, quia tunc non esset re, et intellectu in fine actualitatis: nihil enim movetur ad id quod est, vel quod habet. Non etiam potest moveri, ut aliquid amittat, quia tunc simplex non esset. Nec potest moveri ut novum esse acquirat totaliter, quia tunc esset ab alio, quia, ut dicit Augustinus 1. de Trinit. cap. 1. Nihil seipsum gignit ut sit. Nec esset primum, nec ut totum amittat, quia tunc actualissimum non esset. Quanto enim aliquid plus habet de actualitate, tanto minus est in potentia ad non esse, ideo quia est actus purus, totaliter caret potentia ad non esse.
Item, omne quod mutatur est in potentia ad id, ad quod mutatur, 3. Physic. text. 16. quia motus est actus existens in potentia, et per consequens actus purus nullo modo esse potest in potentia; ergo nulli mutationi potest subesse.
Item, quod aliquid possit totum esse amittere; vel aliquid quod habet amittere, hoc est ex imperfectione, ut in his quae subjacent annihilationi vel corruptioni. Quod etiam aliquid possit acquirere, hoc ex carentia perfectionis est, ad id enim movetur, quod non habet; igitur resumendo primam rationem, si primum est omnino simplicissimum: si resumendo secundam, est actualissimum: si resumendo tertiam, est perfectissimum: impossibile est, quod ut consideratur tale ens in se, re, vel intellectu subjiciatur alicui mutationi.