Lectio 3

Supra praenuntiavit dominus propositum de accedendo ad locum defuncti, hic manifestat propositum de defuncti suscitatione, et primo praenuntiat ipsum propositum; secundo discipulorum affectum, ibi dicit ei thomas etc..

Propositum autem praenuntiat primo quasi implicite et obscure; secundo evangelista ostendit tarditatem intellectus discipulorum, ibi dixerunt ergo discipuli; tertio dominus ipsum propositum denuntiat manifeste, ibi tunc ergo dixit eis iesus.

Dicit ergo haec ait, et post haec dicit illis, quasi diceret: his, quae supra posita sunt, dictis, postmodum dicit discipulis suis Lazarus amicus noster dormit. Quod quidem, secundum chrysostomum, videtur facere ad secundam rationem excludentem timorem discipulorum: nam prima procedebat ex discipulorum innocentia, quia qui ambulat in die, non offendit; ista sumitur ex necessitate imminente, quasi necessarium sit ire.

Unde circa hoc tria facit.

Primo commemorat pristinam amicitiam defuncti, dicens Lazarus amicus noster: amicus scilicet propter multa beneficia et obsequia quae nobis exhibuit; et ideo non debemus in necessitate deficere; Prov. XII, 26: qui negligit damnum propter amicum fidelem.

Secundo ponit necessitatis instantiam; unde dicit dormit: unde oportet quod ei subveniatur; Prov. XVII, 17: frater in angustiis comprobatur. Dormit, inquam, ut dicit Augustinus, domino; sed mortuus erat hominibus, qui eum suscitare non poterant.

Sciendum est enim, quod somnus accipitur multis modis. Quandoque pro somno naturae; I Reg. III, 9: dormivit Samuel usque mane. Et iob XI, 18: securus dormias etc..

Quandoque pro somno mortis; I Thess. IV, V. 12: nolumus vos ignorare de dormientibus, ut non contristemini, sicut et ceteri qui spem non habent. Quandoque pro negligentia; Ps. Cxx, 4: ecce non dormitabit neque dormiet qui custodit Israel. Quandoque vero pro somno culpae; Eph. V, 14: exurge qui dormis, et exurge a mortuis. Quandoque pro quiete contemplationis; Cant. V, 2: ego dormio, et cor meum vigilat. Quandoque pro quiete futurae gloriae; Ps. IV, 9: in pace in idipsum dormiam, et requiescam.

Mors autem dicitur somnus propter spem resurrectionis; et ideo mors consuevit appellari dormitio, ab eo tempore quo christus mortuus est et resurrexit; Ps. III, 6: ego dormivi, et soporatus sum.

Tertio ostendit suam ad resuscitandum efficaciam, cum dicit sed vado ut a somno excitem eum. In quo dat intelligere quod tanta facilitate excitabat eum de sepulcro, quanta excitas dormientem in lecto.

Nec mirum: quia ipse est qui suscitat mortuos et vivificat, supra V; unde ipse dicit ibidem: venit hora, in qua omnes qui in monumentis sunt audient vocem filii dei.

Tarditatem autem intellectus discipulorum ponit evangelista cum dicit dixerunt ergo discipuli eius: domine, si dormit, salvus erit. Et primo ponit signum tarditatis eorum, scilicet quod non responderunt secundum intentionem domini; secundo ostenditur eorum tarditas manifeste, ibi dixerat autem iesus de morte eius.

Circa primum sciendum est, quod id quod dixerat dominus de somno mortis, isti intellexerunt de somno naturae.

Et quia solet somnus aegrotantium salutis esse indicium, ideo discipuli dixerunt: si dormit, salvus erit: quasi dicant: hoc manifeste salutis est signum, ut per hoc ulterius concludant: domine, si dormit, non videtur utile esse ut tu vadas ad excitandum eum.

Tarditatem autem ipsorum subdit dicens dixerat autem iesus de morte eius, quia rudes erant. Unde dominus dicit eis Matth. XV, 16: adhuc et vos sine intellectu estis? de sapiente vero dicitur Prov. I, 6: animadvertet parabolam et interpretationem, verba sapientum et aenigmata eorum.

Manifestat autem dominus explicite suscitandi propositum, cum subdit Lazarus mortuus est; et gaudeo propter vos.

Et primo annuntiat eis Lazari mortem, quod pertinet ad eius scientiam; secundo insinuat suum affectum circa eius mortem, quod pertinet ad eius providentiam; tertio innuit propositum de eundo ad locum ubi mortuus erat, quod pertinet ad eius clementiam.

Mortem quidem praenuntiat dicens manifeste Lazarus mortuus est, idest, subiit legem communem mortis, quam nullus hominum subterfugere potest; Ps. Lxxxviii, V. 49: quis est homo qui vivit, et non videbit mortem? affectum autem suum ostendit circa eius mortem, dicens et gaudeo propter vos, ut credatis, quoniam non eram ibi.

Quod potest dupliciter exponi. Uno modo sic. Nos audivimus infirmitatem Lazari, sed ego absens annuntio mortem eius, et gaudeo propter vos, idest propter vestram utilitatem, ut ex hoc sumatis experimentum divinitatis meae, quia in absentia video; Hebr. IV, 13: omnia nuda et aperta sunt oculis eius. Nec mirum, quia ipse est omnibus praesens; ier.

C. XXIII, 24: caelum et terram ego impleo.

Ut credatis: non ut de novo inciperent credere, sed ut firmius robustiusque crederent: secundum illud Mc. IX, 23: credo, domine, adiuva meam incredulitatem.

Alio modo sic. Gaudeo, scilicet quod mortuus est; et hoc propter vos, idest propter vestram utilitatem, scilicet ut credatis. Ideo, inquam, gaudeo... Quia non eram ibi: nam si ibi fuissem, non fuisset mortuus; sed quia defunctus est, maius apparebit miraculum cum resuscitabo defunctum putrescentem: et ex hoc vos magis corroboramini in fide. Maius est enim defunctum suscitare quam viventem a morte praeservare. Ex quo datur intelligi quod aliquando mala sunt ratio gaudii, inquantum ordinantur ad bonum; rom.

C. VIII, 28: diligentibus deum omnia cooperantur in bonum.

Propositum autem eundi innuit dicens sed eamus ad eum: in quo ostenditur dei clementia, inquantum homines in peccatis existentes et quasi mortuos per se ad eum accedere non valentes misericorditer praeveniendo attrahit, secundum illud Ier. XXXI, V. 3: in caritate perpetua dilexi te, ideo attraxi te miserans.

Hic ponitur discipulorum affectus: quod potest quidem dupliciter exponi.

Uno modo ut importet affectum dubitantis; alio modo ut importet affectum diligentis.

Et primo modo exponitur a chrysostomo.

Nam, ut supra dictum est, omnes discipuli timebant Iudaeos, et super alios thomas.

Nam ante passionem infirmior erat aliis, et infidelior; qui tamen postea fortior factus est, et irreprehensibilis, qui solus orbem terrarum percurrit. Unde ex hac dubietate dicit ad condiscipulos eamus et nos, et moriamur cum illo, quasi dicat: iste non timet mortem, penitus vult ire, se et nos volens tradere morti.

Secundo modo exponit Augustinus. Thomas enim et alii discipuli ita christum amabant ut vel cum eo praesente vivere, vel cum eo mori vellent, ne post mortem deserti iterum inconsolati remanerent. Unde ex hoc affectu thomas dicit ad condiscipulos eamus et nos, et moriamur cum eo, quasi dicat: ire vult, periculum mortis ei imminet: numquid et nos remanebimus ut vivamus? absit. Sed eamus, et moriamur cum illo; Rom. VIII, 17: si compatimur, et conregnabimus; II Cor. V, V. 14: si unus pro omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt.