Lectio 3

Hic ponitur devotio turbae obviantis christo, et primo ponitur obviatio turbarum; secundo zelus Pharisaeorum, ibi Pharisaei autem dicebant etc..

Circa primum tria facit.

Primo ponitur turbae obviatio; secundo adventus domini, ibi et invenit iesus asellum etc.; tertio obviationis causa, ibi testimonium ergo perhibebat turba.

Obviatio autem describitur quo ad quatuor. Primo quantum ad tempus, quia in crastinum, scilicet ab illo die de quo dixerat ante sex dies Paschae, qui est decimus dies mensis. Et congruit figurae, Ex. XII, V. 3 ss. Ubi dicitur quod agnus paschalis qui immolandus erat quartodecimo die ad vesperam, debebat accipi decimo die mensis.

Secundo describitur quantum ad personas obviantes, quia turba multa quae convenerat ad diem festum, per quod significatur populorum multitudo qui convertendi erant ad christum; Ps. VII, 8: synagoga populorum circumdabit me. Dicit autem ad diem festum, quia ad hoc fideles convertuntur ad christum ut ad diem festum caelestis ierusalem perveniant; Matth. VIII, 11: multi venient ab oriente et occidente, et recumbent cum Abraham et Isaac et Iacob in regno caelorum.

Tertio describitur quantum ad motivum obviandi, quod est auditus de adventu iesu; unde dicit cum audissent quia venit iesus ierosolymam. Ad christum enim omnes fideles convertuntur propter auditum fidei; Rom. X, 17: fides ex auditu, auditus autem per verbum christi; Exod. IV, 31: audierunt filii Israel quod visitasset dominus filios Israel, et credidit populus.

Quarto describitur quantum ad modum obviandi: et primo quantum ad ea quae fecerunt, quia receperunt ramos palmarum.

Palma enim, quae viriditatem suam conservat, significat victoriam, unde et apud antiquos triumphantibus in signum victoriae dabatur. Et de martyribus triumphantibus legitur Apoc. VII, 9, quod palmae erant in manibus eorum. Rami ergo palmarum, secundum Augustinum, laudes sunt, significantes victoriam, quia dominus erat mortem moriendo superaturus, in trophaeo crucis de diabolo mortis principe triumphaturus. Et processerunt obviam ei; Amos, IV, 12: praeparare in occursum dei tui, Israel.

Secundo quantum ad ea quae dixerunt, quia clamabant: hosanna, benedictus qui venit in nomine domini rex Israel. Ubi ponit petitionem, et laudem. Petitionem quidem cum dicunt hosanna, idest, salva obsecro quasi dicant. Hosy, quod est salva et Anna, quod est obsecro. Quod, secundum Augustinum, non est verbum, sed interiectio deprecantis. Recte a domino iesu salutem petunt, quia dicitur Is. XXXV, 4: dominus ipse veniet, et salvabit nos; Ps. Lxxix, V. 3: excita potentiam tuam et veni.

Laudant autem quantum ad duo, scilicet quantum ad eius adventum, et quantum ad potentiam regni eius.

Adventum quidem eius laudant, dicentes benedictus qui venit in nomine domini.

Unde sciendum est, quod benedicere est bonum dicere. Aliter autem deus benedicit nobis, aliter nos deo. Deus enim benedicendo nobis, facit nos bonos, nam dicere suum, est eius facere: dixit enim, et facta sunt, ps.

Cxlviii, 5. Nos autem benedicendo deo, confitemur eius bonitatem; Ps. Cxvii, 26: benediximus vobis de domo domini. Gen.

C. XXVII, 29: qui benedixerit tibi, sit ille benedictus etc.. Benedictus ergo qui venit in nomine domini. Christus enim operabatur in nomine dei; quia omnia opera quae faciebat, ad gloriam dei ordinabat.

Quia vero et pater dominus est, et filius dominus est, ideo hoc quod dicitur in nomine domini, potest intelligi dupliciter. Uno modo benedictus qui venit in nomine domini idest, in nomine sui ipsius, tamquam dominus; Is. XXXIII, 22: dominus legifer noster. Moyses ergo hoc modo non venit in nomine domini, quia venit sicut servus.

Hebr. III, 5: Moyses in omni domo sua tamquam famulus fidelis erat, in testimonium eorum quae dicenda erant. Sed, secundum Augustinum, melius dicitur in nomine domini, scilicet patris. Nam verba eius ad hoc nostrum dirigunt intellectum. Supra V, 43: ego veni in nomine patris mei etc.. Dupliciter autem dicitur venire in nomine patris.

Primo quidem in quantum venit ut filius, per quod datur intelligi pater; secundo inquantum venit ut manifestans patrem; infra c. XVII, 6: manifestavi nomen tuum hominibus.

Potentiam vero regni eius laudant cum dicunt rex Israel. Ad litteram enim credebant Iudaei quod venisset regnaturus temporaliter super eos, et redempturus eos a servitute Romanorum, et ideo applaudebant ei tamquam regi; Ier. XXIII, 5: regnabit rex, et sapiens erit; Is. XXXII, 1: ecce in iustitia regnabit rex, et principes in iudicio praeerunt.

Sed sciendum, quod omnia verba praedicta poterant haberi ex Psalmis. Nam cum Psal. Cxvii, 22, diceret: lapidem quem reprobaverunt aedificantes, subdit o domine, salvum me fac... Benedictus qui venit in nomine domini. Ubi Hieronymus, secundum Hebraeam veritatem, transtulit hosanna, benedictus. Sed hoc quod subdunt rex Israel, non est in Psalmis, sed est ibi: deus dominus, et illuxit nobis.

In quo ex eorum caecitate minuunt eius laudem, quia Psalmus laudat eum tamquam deum, ipsi vero tamquam regem temporalem.

Consequenter cum dicit et invenit iesus asellum, et sedit super eum, ponit domini adventum: et primo ponit modum veniendi; secundo inducit prophetiam; tertio ostendit dispositionem discipulorum circa hoc factum.

Notandum est circa primum, quod ioannes evangelista evangelium suum post omnes alios evangelistas conscripsit, unde omnia evangelia diligenter perlegerat et quae per alios diffuse dicta erant, ipse compendio tradidit, quae vero omiserant, ipse supplevit. Quia vero diffuse in aliis evangelistis habetur quomodo dominus misit duos de discipulis suis ut asinam adducerent, ideo hoc ioannes breviter pertransivit, dicens et invenit iesus asellum, et sedit super eum.

Sciendum autem, quod facta christi sunt quasi media inter facta veteris testamenti et novi: et ideo tam turba quae praecedebat quam quae sequebatur, eum laudabat, inquantum facta christi sunt regula et exemplar eorum quae fiunt in novo testamento, et praefigurata a patribus veteris testamenti.

Asellus autem, quod est animal rude, significat populum gentium, super quem sedit, ut significaret quod ipse redempturus esset gentes; Is. XLIX, 6: dedi te in lucem gentium, ut sis salus mea usque ad extremum terrae; ibid. XXXII, 20: beati qui seminatis super omnes aquas, mittentes pedes bovis et asinae, idest, coniungentes in unitatem fidei populum Iudaeorum et gentium.

Quia autem matthaeus evangelium suum scripsit Iudaeis, mentionem facit de asina, per quam signatur synagoga Iudaeorum, quae fuit quasi mater gentium in spiritualibus, quia de sion exibit lex, et verbum domini de ierusalem: Is. II, 3. Alii vero evangelistae, quia gentibus evangelia scripsere, faciunt etiam mentionem de pullo etc..

Consequenter cum dicit sicut scriptum est etc., inducit prophetiam quae scripta est Zac. IX, 9, in qua primo dat securitatem; secundo promittit regiam maiestatem; tertio subdit utilitatem regis.

Securitatem dat cum dicit noli timere, filia sion. Sion arx erat in ierusalem, ubi erat habitatio regis. Filia ergo sion est plebs ierosolymorum, et Iudaeorum qui subditi erant regi ierusalem. Iudaeis ergo dicitur noli timere, quia dominus defensor tuus; is.

C. LI, 12: quis tu ut timeas ab homine mortali? Ps. XXVI, 1: dominus defensor vitae meae: a quo trepidabo? in quo excludit evangelista timorem mundanum et servilem.

Regiam autem maiestatem promittit, dicens ecce rex tuus venit etc.. Is. IX, 6: parvulus datus est nobis. Et infra, ibid. 7: super solium David et super regnum eius sedebit.

Dicit autem tuus, idest ex te carnem sumens, quia nusquam Angelos apprehendit, sed semen Abrahae: Hebr. II, 16. Iterum tuus, idest ad utilitatem tuam, unde subdit venit tibi; Lc. XIX, 42: si cognovisses et tu, et quidem nunc quae ad pacem tibi: nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis. Sed tamen ipsi resistendo, eorum utilitatem impedierunt.

Venit, inquam, tibi, non ad terrorem, sed ad liberationem, unde subdit sedens super pullum asinae: in quo signatur regis clementia, quae valde est accepta subditis; Prov. XX, V. 28: clementia roboratur thronus eius. Et contra dicitur Prov. XIX, 12: sicut fremitus leonis, ita et regis ira. Quasi dicat: non venit in fastu regio, propter quod posset esse odiosus, sed venit in mansuetudine; eccli.

C. XXXII, 1: rectorem te posuerunt? noli extolli.

Noli ergo timere regni oppressionem.

Vetus autem lex in timore data est, quia lex servitutem generabat. Item signatur in hoc regis potentia, inquantum in humilitate et infirmitate veniens, totum mundum attraxit.

I Cor. I, 25: quod infirmum est dei, fortius est hominibus.

Consequenter cum dicit haec non cognoverunt discipuli eius primum, ponit dispositionem discipulorum ad prophetiam inductam, in quo evangelista confitetur ignorantiam et sui et discipulorum, quia, ut dicitur Prov. XVIII, 17, iustus in principio accusator est sui.

Unde dicit, quod haec, quae praedicta sunt, non cognoverunt discipuli eius primum, idest ante passionem, sed quando glorificatus est iesus, idest quando virtutem suae resurrectionis ostendit, tunc recordati sunt quia haec erant scripta de eo, et haec fecerunt ei.

Ideo autem quando glorificatus est cognoverunt, quia tunc receperunt virtutem spiritus sancti, ex qua effecti sunt omnibus sapientibus sapientiores; iob XXXII, 8: inspiratio omnipotentis dat intelligentiam. Hoc autem ideo introducit evangelista, ut ostendat non fuisse quod factum est, serio a discipulis procuratum.

Consequenter cum dicit testimonium ergo perhibebat turba etc., ponit causam obviationis, quae fuit exhibitio testimonii, quod perhibebat turba quae cum eo erat, de resurrectione Lazari; quando scilicet vocavit Lazarum de monumento... Propterea et obviam venit ei turba; I Cor. I, 22: Iudaei signa quaerunt. Istud enim evidentius signum erat, et mirabilius, et ideo ultimo ipsum reservavit, ut magis imprimeretur eorum memoriae.

Consequenter cum dicit Pharisaei ergo dixerunt ad semetipsos etc., ponit Pharisaeorum zelum, qui concitabatur ex frustratione conatus eorum; unde dicebant videtis quia nihil proficimus? etc.: quod quidem est verbum Pharisaeorum invidentium, ut dicant nihil proficimus, scilicet in malitia nostra, non valentes eum impedire.

Hoc modo accipitur proficere II Tim. III, V. 13: mali autem homines et seductores proficient in peius, errantes et in errorem mittentes.

Sed quid invidet caeca turba? quia post eum abiit mundus, per quem factus est mundus. Sed tamen signatur per hoc, quod totus mundus eum secuturus erat; Oseae, VI, V. 3: vivemus in conspectu eius, sequemurque, ut cognoscamus dominum. Chrysostomus autem vult quod haec sint verba Pharisaeorum credentium, occulte tamen propter metum Iudaeorum. Et dicunt hoc, ut retraherent eos a persecutione christi, ac si dicerent: quantumcumque insidiamini, tanto hic augetur, et gloria eius intenditur. Quid ergo non desistitis a tantis insidiis? quod quidem quasi idem est cum consilio Gamalielis, de quo habetur Act. V, 34 ss..