Lectio 1

Positis duabus apparitionibus christi ad discipulos hic ponit evangelista tertiam apparitionem. Et si ordinem et finem harum apparitionum consideremus, patet quod in prima ostendit suae divinitatis auctoritatem, spiritum sanctum ibi insufflando; in secunda personae identitatem, cicatrices ostendendo; in tertia naturae resurgentis veritatem, cum eis comedendo.

Dividitur autem haec pars in duas.

In prima ostendit quid communiter discipulis pluribus dominus exhibuit; in secunda quid specialiter duobus praedilectis ibi cum ergo prandissent etc..

Circa primum primo ponitur apparitionis titulus; secundo apparitionis modus, ibi manifestavit autem sic; tertio apparitionis epilogus, ibi hoc iam tertio manifestatus est iesus.

In titulo autem tria designantur; scilicet tempus, modus, et locus.

Tempus quidam, quia postea, idest post praedicta. Quod signanter dicit, quia, ut dictum est, non continue erat cum eis, sed per vices eis apparebat. Cuius ratio est, quia non surrexerat ad eamdem vitam, sed ad gloriosam, in qua sunt Angeli, et erunt beati. Dan. II, 11: exceptis diis, idest Angelis, quorum conversatio non est cum hominibus.

Sed cum supra fecerit quamdam conclusionem, dicens haec autem scripta sunt, quare addit hic hanc narrationem? ad haec Augustinus assignat rationem mysticam.

Per hanc enim apparitionem significatur gloria futurae vitae, quando nobis apparebit sicuti est. Et ideo post finem hanc posuit, ut faceret evidentiorem locum quo illam daret intelligi.

Modum vero ponit, quia manifestavit se iterum iesus ad mare tiberiadis.

In natura enim corporis gloriosi est et virtute, ut possit videri et non videri, sicut vult, a corpore non glorioso: et ideo dicit manifestavit, idest, se visibilem praebuit. Id hoc etiam modo dicitur apparere, quod idem est quod manifestari. Act. I, 3: per dies quadraginta apparens eis. Nam, ut Ambrosius dicit, id apparet in cuius potestate est videri et non videri.

Locus autem est ad mare tiberiadis, quod est mare Galilaeae; sed tiberiadis dicitur a tiberiade civitate aedificata in honorem tiberii caesaris. Ponit autem hoc evangelista primo quidem ut ostendat completam esse promissionem factam discipulis.

Matth. XXVIII, 7: praecedet vos in Galilaeam.

Secundo ut ostendat quoniam dominus plurimum timorem de cordibus discipulorum abstulerat, ut de reliquo iam non in domo manerent inclusi: sed longe procedunt usque in Galilaeam.

Consequenter cum dicit manifestavit autem ponitur ipsa apparitio, et primo ponuntur personae quibus facta est; secundo ipsarum personarum officium, ibi dixit ei simon Petrus etc.; tertio apparitionis modus, ibi mane autem facto stetit iesus in littore.

Personae autem quibus se manifestavit, sunt septem; unde dicit erant autem simul simon Petrus, qui negaverat, et thomas qui dicitur didymus, qui in prima apparitione non fuerat, et Nathanael, qui erat a cana Galilaeae, qui, ut creditur, frater Philippi erat, de quo supra I, et filii zebedaei, scilicet Iacobus et ioannes, et alii ex discipulis eius duo, qui non expresse nominantur.

Per hunc autem numerum mystice significatur futurae gloriae apparitio, quae erit post septimam aetatem, scilicet in octava, quae est resurgentium. Is. Ult., 23: erit mensis ex mense et sabbatum ex sabbato; et veniet omnis caro ut adoret coram facie mea.

Officium autem quo occupati erant est piscationis; unde dicit dixit eis simon Petrus, vado piscari et primo ponitur Petri invitatio ad hoc officium; secundo aliorum assensus; tertio officii executio.

Invitat quidem ad officium, dicens vado piscari: per quod quidem mystice significatur praedicationis officium.

Matth. IV, 19: faciam vos fieri piscatores hominum.

Sic ergo dixit Petrus vado piscari, per quod mystice significatur quod alios assumit in partem suae sollicitudinis et praedicationis.

Ex. XVIII, 22: levius tibi sit partito in alios onere.

Sed contra Lc. IX, 62: nemo mittens manum suam ad aratrum et respiciens retro, aptus est regno dei. Constat autem quod Petrus dimiserat piscationem: quomodo ergo rediit et respexit retro? responsio, secundum Augustinum. Si rediisset ad officium piscationis ante resurrectionem christi et vulnerum inspectionem, putaremus eum ex desperatione hoc fecisse. Nunc vero post eum sibi de sepulcro redditum vivum, post inspecta vulnerum loca et acceptum eius insufflatione spiritum sanctum, facti sunt sicut fuerant piscium piscatores. Per quod datur intelligi quod praedicator potest ex arte sua licita victum necessarium quaerere, sui apostolatus integritate servata, si aliunde non habeat. Si enim beatus Paulus, ut alios non gravaret, artem quam non noverat, didicit, ut sibi necessarium acquireret victum: quanto magis Petrus de arte sua licita potuit hoc facere? sed dicit, quod hoc est faciendum quando non habet aliunde. Sed constat quod semper habet et habuit, quia dominus promisit dicens Matth. VI, 33: quaerite primum regnum dei, et haec omnia adiicientur vobis, scilicet necessaria.

Ad quod dicendum est, quod verum est quod adiiciuntur, sed nobis cooperantibus: et ideo dominus Petro cooperante hoc implevit.

Nam quis alius pisces qui caperentur apposuit nisi ipse dominus? sed notandum, secundum Gregorium, quod duplex est officium. Unum quod occupat mentem et impedit spiritualia; et ad tale officium non est redeundum, nec eo procurandum victum; sicut est vectigal et huiusmodi.

Unde matthaeum non legimus rediisse ad telonium. Est autem et aliud quod sine peccato et mentis occupatione exerceri potest, sicut est officium piscationis huiusmodi; et ideo hoc negotium post conversionem repetere, culpa non fuit.

Assensus autem aliorum ponitur cum dicit venimus et nos tecum: in quo datur exemplum praedicatoribus et praelatis cohortandi se mutuo ad conversionem prov.

C. XVIII, 19: frater qui iuvatur a fratre, quasi civitas firma; Eccli. L, 13: circa illum corona fratrum quasi plantatio cedri in monte Libano.

Executio vero officii ponitur cum dicit exierunt et ascenderunt in navim, et illa nocte nihil prendiderunt. Et tangit tria quae debent facere praedicatores. Primo quidem exire a peccatorum conversatione: II Cor. VI, 17: exite de medio eorum, scilicet chaldaeorum, et separamini, dicit dominus, et immundum ne tetigeritis, et ego recipiam vos. A carnalium affectione; Gen. XII, V. 1: egredere de terra tua et de cognatione tua et de domo patris tui. Et a quietis contemplatione; Cant. VII, 11: egrediamur in agrum, commoremur in vineis: mane surgamus ad vineas etc..

Secundo debent ascendere in navem, idest proficere in caritate unitatis ecclesiae, quae dicitur navis. I Petr. III, 20: in diebus Noe cum fabricaretur arca, in qua pauci, idest octo animae salvae factae sunt per aquam.

Item in navi crucis, assumendo carnis mortificationem.

Gal. Ult., 14: mihi absit gloriari nisi in cruce domini nostri iesu christi, per quem mihi mundus crucifixus est, et ego mundo; Sap. XIV, 7: benedictum lignum per quod fit iustitia.

Tertio totalis de adiutorio christi fiducia; unde tota nocte illa nihil prendiderunt, quia quamdiu deest auxilium divinum et interior praedicator, frustra laborat lingua praedicatoris; sed tunc capiunt quando venit lux corda illuminans. Ps. XLII, 3: emitte lucem tuam et veritatem tuam. Unde hoc modo nox dicitur carentia divini auxilii. Io. IX, 4: venit nox quando nemo potest operari. Vel in nocte idest in veteri testamento, nihil prendiderunt, quia non potuerunt gentes ad fidem adducere. Rom. XIII, 12: nox praecessit. Secundum autem Augustinum, de nocte piscabantur, quia adhuc timidi erant.

Modus autem apparitionis et ordo ponitur cum dicit mane autem iam facto, stetit iesus in littore, et primo exhibet corporalem inspectionem; secundo sui cognitionem, ibi pueri, numquid pulmentarium habetis? tertio familiarem comestionem; ibi dixit eis iesus: afferte de piscibus quos prendidistis nunc.

Dicit ergo mane autem iam facto. Mystice autem per mane intelligitur gloria resurrectionis. Ps. XXIX, 6: ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum laetitia.

Item status vitae aeternae. Ps. V, 5: mane astabo tibi, et videbo.

Sed cum ante passionem in simili miraculo non steterit in littore sed in navi; quare post passionem in littore stat? cuius ratio est, quia mare commotionem praesentis saeculi significat, littus autem est terminus maris. Ier. V, 22: posuit arenam terminum mari, praeceptum sempiternum, quod non praeteribit. Christus autem ante passionem in mari stetit, quia corpus mortale habebat; sed post resurrectionem iam corruptionem carnis excesserat, ideo in littore stetit.

Ex ignorantia discipulorum est, quia non cognoverunt eum quia iesus est.

Per quod datur intelligi, quod in mari huius fluctuationis non possumus christi secreta cognoscere.

Is. Lxiv, 4: oculus non vidit, deus, absque te quae praeparasti expectantibus te.

Consequenter cum dicit dixit ergo eis iesus etc., inducit eos ad cognitionem suam, et primo ponitur reductio ad sui cognitionem; secundo ordo, ibi dixit ergo discipulus ille quem diligebat iesus etc..

Circa primum tria facit. Primo ponitur domini inquisitio de pulmento, dicentis pueri, numquid pulmentarium habetis? credebant enim discipuli quod non esset christus, sed aliquis piscium emptor; et ideo loquitur eis ut emptor. Mystice autem a nobis pulmentum petit unde reficiatur: quod est obedientia mandatorum dei. Supra IV, 34: meus cibus est ut faciam voluntatem eius qui misit me, ut perficiam opus eius. Responderunt ei, scilicet discipuli, non, scilicet a nobis ipsis. Rom. VII, 18: nam velle adiacet mihi, perficere autem bonum non invenio.

Secundo, mandatum mittite in dexteram navigii rete.

Sed Lc. V, 4 simile habetur factum: non tamen praecepit eis ut mitterent ad dexteram, sicut hic. Cuius ratio est, quia per hanc significatur piscatio, per quam praedestinati trahuntur ad vitam aeternam, ad quam non introducuntur nisi filii dexterae. Prov. IV, 27: vias quae a dextris sunt novit dominus; perversae autem sunt quae a sinistris sunt; ps.

Cxvii, 16: dextera domini fecit virtutem. In alia autem piscatione significabatur vocatio ad praesentem ecclesiam; et ideo indifferenter ex omni parte mittitur rete quia capiuntur et trahuntur ad ipsum de singulis. Lc. XIV, 21: exi cito in plateas et vicos.

Consequenter ponitur obedientia discipulorum, cum dicit miserunt ergo rete; et effectus obedientiae, quia iam non valebant illud trahere prae multitudine piscium, idest salvandorum. Gen. XXII, 18: benedicentur in semine tuo omnes gentes, quia obedisti voci meae; Apoc. VII, 9: vidi turbam magnam, quam dinumerare nemo poterat.

Differt autem haec piscatio ab illa de Luca, quia in illa rumpitur rete: sic ecclesia scissuras patitur per dissensiones et haereses. In ista autem non rumpitur rete, quia in futura vita nulla erit scissura. Item in illa pisces trahuntur ad navem. In ista autem ad littus: quia sancti qui sunt in illa gloria occulti sunt nobis. Ps. XXX, 21: abscondes eos in abscondito faciei tuae a conturbatione hominum.