Lectio 6

Supra prosecutus est dominus duas rationes confortantes apostolos, scilicet ex promissione Paracliti, et reditu sui; hic vero prosequitur tertiam rationem in qua confortavit eos ex promissione accessus eorum ad patrem, et primo promittit eis familiarem accessum eorum ad patrem: secundo assignat rationem dictorum, ibi haec in proverbiis locutus sum vobis.

Circa primum duo facit.

Primo dat fiduciae securitatem; secundo hortatur eos ad usum fiduciae, ibi usque modo non petistis quidquam etc..

Circa primum duo facit.

Primo excludit interpellationis necessitatem; secundo promittit impetrandi opportunitatem, ibi amen, amen dico vobis.

Si quid petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis.

Dicit ergo in illo die non rogabitis me quidquam. Ubi secundum quod Augustinus dicit, ubi nos habemus rogabitis, Graeci habent quoddam verbum quod duo significat, scilicet petere et interrogare; et ideo potest dupliciter intelligi in illo die non me rogabitis quidquam, idest nihil a me petetis, vel nihil me interrogabitis.

Dicit ergo: in illo die. Quis autem sit iste dies, patet ex supra dictis scilicet iterum autem videbo vos. Quod potest intelligi de resurrectione, et de visione in gloria.

De primo exponitur, secundum chrysostomum in illo die, scilicet quando a mortuis resurrexero, me non interrogabitis quidquam; idest non dicetis: ostende nobis patrem, et huiusmodi.

Sed contra hanc expositionem obiicit Augustinus: quia discipuli post resurrectionem dicunt, Act. I, 6: si in tempore hoc restitues regnum Israel? et infra ult., 19, interrogat Petrus dicens: hic autem quid? sed, sustinendo expositionem chrysostomi, dicendum, quod dominus illum diem vocat non solum diem resurrectionis, sed etiam diem illum quo a spiritu sancto docendi erant; supra eodem: cum autem venerit ille spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem.

Et sic confuse loquens de tempore illo, includit etiam adventum spiritus sancti; quasi dicat in illo die, dato scilicet spiritu sancto, me non interrogabitis, quoniam scietis omnia per spiritum sanctum; I Io. II, 27: unctio docet nos de omnibus. Item, secundum eumdem: in illo die adventus spiritus sancti, non me interrogabitis quidquam, idest, nulla erit vobis necessitas me rogandi.

Sed numquid post resurrectionem apostoli non fecerunt aliquam orationem christo? videtur quod sic; II cor.

C. XII, 8, dicit apostolus: propter quod ter dominum rogavi, idest christum.

Responsio. Dicendum, quod in christo erat duplex natura: scilicet humana, per quam est mediator dei et hominum: I Tim. II, 5, et divina, per quam est deus unus cum patre.

Christus autem secundum quod homo, non erat talis mediator ut numquam nos deo coniungeret, sicut aliqui mediatores qui numquam extrema coniungunt. Coniungit ergo nos patri. Eadem autem est coniunctio ad deum patrem et ad christum secundum divinam naturam; unde dicit: non necesse habebitis ut utamini mea mediatione, inquantum homo. Sic ergo in illo die non rogabitis me, quasi mediatorem, quia per vos habebitis accessum ad deum; sed rogabitis me ut deum. Et licet christus interpellet pro nobis, ut dicit apostolus ad Rom. VIII, 34, ecclesia tamen non rogat eum ut interpellantem: unde non dicimus: christe, ora pro nobis; sed rogat ipsum ut deum: inhaerens ei ut deo, per amorem et fidem.

Secundum Augustinum exponitur de die visionis gloriae, hoc modo: in illo die, quando videbo vos in gloria, me non rogabitis, idest, nil petetis, quia nil desiderandum remanebit, cum omnia bona superabundent nobis in patria; Ps. XV, 10: adimplebis me laetitia cum vultu tuo; et iterum, Ps. XVI, 15: satiabor cum apparuerit gloria tua. Item nil interrogabitis, quia pleni eritis cognitione dei; Ps. XXXV, 10: in lumine tuo videbimus lumen.

Sed contra utrumque obiicitur, quia sancti in patria orant: secundum illud iob V, 1: voca si est qui tibi respondeat, et ad aliquem sanctorum convertere. Et II mac.

Ult. Dicitur, quod hic orabat pro populo suo. Nec potest dici, quod pro aliis rogent, non pro se; quia dicitur Apoc. VI, 10: usquequo non iudicas sanguinem nostrum? item sancti interrogant: erunt enim aequales Angelis, ut dicitur Matth. XXII, 30, sed Angeli interrogant dicentes: quis est iste rex gloriae? et in Is. Lxiii, 1: quis est iste qui venit de edom? quae est vox Angelorum, secundum dionysium. Ergo et sancti interrogant.

Sed quantum ad utramque est duplex responsio.

Primo, quia tempus gloriae potest considerari dupliciter: secundum gloriae inchoationem, et secundum plenariam consummationem.

Tempus autem inchoationis gloriae est usque ad diem iudicii: nam sancti quantum ad animam receperunt gloriam, sed aliquid adhuc expectant ad recipiendum, scilicet gloriam corporis in se, et quantum ad alios, ut impleatur numerus electorum; et sic usque ad iudicii diem et petere possunt et interrogare, non tamen de his quae pertinent ad essentiam beatitudinis. Tempus autem gloriae consummatae plenarie est post diem iudicii, post quam nihil restat petendum, nihil cognoscendum; et de eo dicit in illo die, scilicet gloriae consummatae, nil petetis, nil interrogabitis.

Quod autem dicitur de Angelis, quod interrogant, verum est de mysteriis humanitatis et incarnationis christi, non autem divinitatis.

Hic promittit impetrandi opportunitatem: quod quidem continuatur dupliciter.

Uno modo, secundum chrysostomum, ut referatur ad tempus resurrectionis, et adventum spiritus sancti; quasi dicat: verum est quod in illo die resurrectionis et spiritus sancti non interrogabitis me, tamen habebitis meum auxilium, quia petetis in nomine meo, a patre, ad quem habebitis accessum per me.

Alio modo, secundum Augustinum: in illo die, gloriae meae, non rogabitis quidquam, sed interim, dum in peregrinatione huius miseriae conversamini, si quid petieritis patrem, dabit vobis. Et secundum hoc si quid petieritis patrem etc., non refertur ad hoc quod dicit in illo die, sed ad ea quae praecedunt illum diem.

Ponit autem dominus septem conditiones bonae orationis. Prima est ut petantur bona spiritualia; et hoc cum dicit si quid. Quod enim est penitus terrenum, etsi in se sit aliquid, comparatum tamen ad spiritualia, nihil est; Sap. VII, 8: divitias nihil esse duxi in comparatione illius; Ier. IV, V. 23: aspexi terram, et vacua erat et nihil.

Sed contra. Matth. VI, docet dominus petere temporalia, ibi: panem nostrum quotidianum. Sed dicendum, quod temporale petitum relatum ad spirituale iam est aliquid.

Secunda conditio est ut fiat cum perseverantia; et quantum ad hoc dicit petieritis, quasi perseverando; Lc. XVIII, 1: oportet semper orare, et non deficere; et I Thess. V, V. 17: sine intermissione orate.

Tertia, quod fiat cum concordia, cum dicit petieritis, in plurali; Matth. XVIII, 19: si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re quamcumque petierint fiet illis a patre meo qui in caelis est. Unde Glossa, rom.

C. Ult., dicit, quod impossibile est multorum preces non exaudiri.

Quarta, ut procedat ex filiali affectu, cum dicit patrem. Qui enim ex timore petit, non patrem, sed dominum petit, vel hostem; Matth. VII, 11: si vos nostis bona data dare filiis vestris, quanto magis pater vester qui in caelis est, dabit bona petentibus se? quinta, ut fiat cum pietate, idest cum humilitate, Ps. Ci, 18: respexit in orationem humilium, et non sprevit preces eorum, cum fide impetrandi, Iac. I, 6: postulet autem in fide, nihil haesitans; et ordinate, Iac. IV, 6: petitis, et non accipitis, eo quod male petatis.

Et quantum ad hoc dicit in nomine meo, quod est nomen salvatoris, in quo nomine petit qui pertinentia ad salutem petit, et eo modo quo potest salutem consequi; Act. IV, V. 12: non est aliud nomen sub caelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri.

Sexta, ut fiat tempore debito; et ideo dicit dabit. Non enim oportet statim decidere, si non accipiat; sed profecto dabitur, etsi, ut in tempore congruo detur, differatur, ut magis crescat desiderium; Ps. Cxliv, 15: tu das escam illorum in tempore opportuno.

Septima, ut petat pro se; unde dicit vobis, quia aliquando pro aliis non exauditur, contrariantibus eorum demeritis, pro quibus fit petitio; Ier. VII, 16: tu ergo noli orare pro populo isto; et XV, 1: si steterint Moyses et Samuel coram me, non est anima mea ad populum istum.

Hic hortatur eos ad usum datae fiduciae, et primo commemorat defectum praeteritum; secundo hortatur ad profectum futurum, ibi petite.

Defectus praeteritus est in non petendo; unde dicit usque modo non petistis quidquam.

Sed contra. Matth. X, 1 et Lc. IX, 1: dedit eis potestatem super omnia Daemonia, et ut languores curarent. Haec autem orando faciebant: ergo aliquid petierunt in nomine christi, et praecipue quia Lc. X, 17, dicitur a discipulis: domine, in nomine tuo etiam Daemonia subiiciuntur nobis.

Et ideo dicendum, quod hoc potest dupliciter exponi. Uno modo sic usque modo non petistis quidquam, quod scilicet esset aliquid magnum, in nomine meo. Nam petitiones curationum corporalium modicae sunt in comparatione ad alia magna quae orando facturi erant: nec dum spiritum adoptionis acceperant, quo ad spiritualia et caelestia anhelarent.

Et si dicis, quod petierunt aliquid magnum, supra XIV, 9: domine, ostende nobis patrem, dicendum, quod hoc non petebant a patre de quo hic agit, sed solum de christo homine confisi eum interpellabant mediatorem ut patrem ostenderet.

Alio modo, quia dicit: si quid petieritis patrem in nomine meo, in quo ante non petierant, non habentes perfectam cognitionem nominis christi.

Consequenter cum dicit petite et accipietis, hortatur eos ad profectum futurum, ut scilicet petant. Matth. VII, 7: petite et dabitur vobis. Petite, inquam, et accipietis, scilicet quod petitis, ut impleatur gaudium vestrum; Lc. X, 17: reversi sunt discipuli cum gaudio dicentes: domine, in nomine tuo etiam Daemonia subiiciuntur nobis.

Et hoc modo quod dicit gaudium vestrum sit plenum, ponitur ut finis exauditionis.

Vel potest poni sicut res petita, ut sit sensus petite et accipietis: hoc, inquam, petatis, ut gaudium vestrum sit plenum.

Ubi sciendum, quod obiectum gaudii est bonum concupitum. Cum enim desiderium sit motus appetitus in bonum et gaudium quies eius in eo, tunc gaudet homo quando quiescit in bono iam habito, ad quod desiderium movebatur. Sed gaudium proportionatur bono habito: et de bono creato non potest haberi gaudium plenum, quia non quietat plene desiderium et appetitum hominis: tunc ergo gaudium nostrum erit plenum quando habebimus bonum illud in quo superabundanter sunt omnia bona quae desiderare possumus. Et hoc bonum est solum deus, qui replet in bonis desiderium nostrum, ut dicitur in Ps.: CII. Ideo dicit petite, illud, ut gaudium vestrum sit plenum, scilicet frui deo et trinitate, ut Augustinus dicit, quo amplius non est; Ps. XV, 10: adimplebis me laetitia cum vultu tuo. Et quare? quia venerunt mihi omnia bona pariter cum illa, Sap. VII, 11, idest cum contemplatione divinae sapientiae.