Lectio 8

Hic evangelista ponit quomodo christus eorum malitiam declinavit, et primo ponit modum declinationis ex parte christi; secundo effectum admirationis ex parte populi, ibi proximum autem erat Pascha Iudaeorum.

Modus autem declinationis fuit per occultationem, et recessum christi a Iudaeis.

Nam post consilium cautius se observans, non in palam ambulabat apud Iudaeos, sed nec ad aliquam civitatem abiit populatam sed in regionem remotam, iuxta desertum in civitatem quae dicitur ephrem, et ibi morabatur cum discipulis suis.

Sed numquid defecerat potentia eius, in qua, si vellet, inter Iudaeos palam conversaretur, et nihil ei facerent? absit. Sed hoc fecit non propter defectum potentiae sed ut exemplum discipulis demonstraret. In quo apparet non esse peccatum, si fideles eius, oculis persequentium se subtraherent, et furorem sceleratorum latendo potius evitarent, quam se ostendendo eis, magis accenderent: secundum illud Matth. X, 23: si vos persecuti fuerint in una civitate, fugite in aliam.

Origenes autem dicit, quod nullus debet se periculis ingerere; tamen valde laudabile est quod quando iam pericula imminent, nec iesu vitare confessionem, nec recusare subire mortem, gratia veritatis. Et hoc propter duas rationes. Primo, quia valde praesumptuosum est periculis se ingerere propter inexperientiam propriae virtutis, quae quandoque fragilis invenitur, et propter futuri eventus incertitudinem; I Cor. X, 12: qui se existimat stare, videat ne cadat. Secundo ne nos ingerentes persecutoribus, occasionem praestemus eis, ut magis impii et noxii fiant; I Cor. X, V. 32: sine offensione estote Iudaeis, et gentibus, et ecclesiae dei.

Ponitur effectus admirationis in populo, et primo ponitur admirandi occasio; secundo ponitur ipsa admiratio; tertio admirationis ratio.

Occasio autem quaerendi et admirandi ponitur duplex.

Prima quidem ex conditione temporis, quia proximum erat Pascha Iudaeorum: in quo recolitur memoria transitus Hebraeorum de Aegypto; Ex. XII, 11: est enim phase, idest transitus domini. Addit autem Iudaeorum, quia ipsum Pascha Iudaei male et indebite celebrabant: nam quando devote Pascha celebramus, tunc dicitur Pascha dei, Is. I, 13: solemnitates vestras non feram.

Secunda vero ex concursu populi, quia ascenderunt multi ierosolymam de regione: nam, ut legitur Ex. XXIII, tribus temporibus in anno, seu festivitatibus, filii Israel se debebant domino praesentare, inter quae primum erat Pascha, et ideo magna multitudo ascendebat ierosolymam, ubi erat templum.

Sed quia nondum erat tempus Paschae, quo debebant ascendere, ideo evangelista consequenter causam ascensus assignat, subdens ut sanctificarent seipsos: nullus enim audebat comedere agnum nisi mundus, et ideo praeveniebant tempus Paschae, ut interim purificantes seipsos, possent in Pascha agnum rite comedere. In quo datur nobis exemplum, ut tempore quadragesimali ieiuniis et bonis operibus nos purificemus, ut in Pascha rite sumamus corpus domini nostri.

Admiratio autem ponitur ex causa absentiae domini: et hoc est quod dicit quaerebant ergo iesum, non quidem ad honorandum, sed ad occidendum, et colloquebantur adinvicem in templo stantes: quid putatis, quia non venit ad diem festum istum? sed notandum, quod quando dies festus agitur sancte, semper dominus est in die festo; matth.

C. XVIII, 20: ubicumque fuerint duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Et ideo nos congregati in domo dei, quaeramus iesum, mutuo nos consolando et exorando ut veniat ad diem festum nostrum.

Quando vero non sancte agitur festum, tunc non venit iesus; Is. I, 14: kalendas vestras et solemnitates vestras odivit anima mea.

Ratio autem admirationis et absentiae iesu subditur quia dederant pontifices et Pharisaei mandatum, ut si quis cognoverit ubi sit, scilicet iesus, indicet, ut apprehendant eum, scilicet ad occidendum. Supra VIII, 21: quaeritis me, et in peccato vestro moriemini.

Sed, ut Augustinus dicit, nos qui scimus ubi christus est, quia ad dexteram patris, indicemus eis, ut sic utinam apprehendant eum per fidem.