EXPOSITIO TEXTUS.

Deinde solvit, quod orationes prosunt his, qui dignos se fecerunt ut eis prodessent, et non aliis, ut etiam dicit Augustinus.

Dicit ergo, quod orationes sanctorum

qui sunt in hac vita, prosunt defunctis hoc modo, si aliquis veniens ad mortem habet desiderium aeternae beatitudinis, vel etiam, vivens scilicet, donorum quibus in hac vita juvatur, et ad participationem eorum habet etiam gratiae habitum, ut cognoscat propriam infirmitatem, et veniat ad aliquem sanctum virum, rogans eum orare pro se, consequitur utilitatem super omnes utilitates hujus vitae praesentis, scilicet divina dona, vel in hac vita, vel in alia, et hoc propter quinque. Unum est ex parte largientis, scilicet divina bonitas, quae sui participes facit esse, secundum quod est proportionatus ad ipsum. Ex parte autem recipientis est humilitas, qua seipsum recognoscens, de se non confidit. Aliud est reverentia quam habet ad sanctos. Aliud est desiderium ad sacra quae petit. Praeterea est habitus gratiae, qua dignus efficitur ut sibi prosint sanctorum orationes. Et ideo ei prosunt sanctorum orationes, propter hoc quod dignus effectus est : cum sit statutum divinum, quod communicet dona sua dignis per alios digniores. Sed si aliquis praesumat de seipso, volens per se accedere ad petendum a Deo, cum sit indignus, et contemnat sanctos, non petens eorum orationes, sed suas indignas petitiones Deo offerens, et non habeat firmum desiderium sacrorum quae petit, nihil consequitur eorum quae petit : quia per hoc indignus effectus est.

Eloquia, Jacobi, v, 16 : Multum valet deprecatio justi assidua. Sanctorum, qui sunt in hac vita : habitum, id est gratiam et charitatem vel affectum. Commentator quod interpres habitum transtulit, hic affectum dixit propriae vitae quae ad virtutem tendit. Agnoscens, id est, cognoscitivus propriae infirmitatis, et conservum, id. est, ut simul cum ipso serviat pro se ad Deum. Si enim non vellet servire, oratio illius esset inutilis : consequetur enim utilitates hujus vitae : et propria reverente, vel " venerante " secundum aliam litteram, conscientia, secundum quod de seipso formidat, et laude in sanctis, id est, secundum quod laudabiles sanctos reputat, ut eorum auxilium quaerat: Alia translatio, " et pro-" pria suiipsius cognitione et in sanctis " reverentia consequenti, id est, convenienti ad petita. Hoc est promulgatum divinis judiciis, vel indiciis, scilicet Deum participare divina dona dignis in ordine divinissima donari, hoc est, secundum quod Deum maxime decet, scilicet tradere minus dignis per magis dignos : lex enim divinitatis est per prima, secunda reducere : et ideo non est mirum si per sanctissimos viros aliqui consequantur salutem, dummodo digni sint. Si quis ergo dehonoraverit hunc sacrum ornatum, id est, ordinem quo inferiores per superiores accipere debent, et veniens ad militarem aestimationem , id est, ad hoc quod reputet se per se posse militare. Alia translatio, " miseram ei actionem, " et sufficientem se aestimaverit ad divinum colloquium, id est, ut ipse per se petat Deo, et contempserit sanctos viros, non petens orationes ipsorum, et ipse pro se nullas petitiones dignas Deo, id est, apud Deum, vel ut Deus exaudiat,

et ne, id est, neque sacras in se petierit, et desiderium de divinis non habuerit corroboratum : si quis, inquam, talis est, et ideo imperitus per seipsum petens, consequitur per seipsum petitionem, quae est sibimet consequens, id est, secundum proportionem suorum operum. Vel aliter, et si quis non habuerit desiderium de divinis corroboratum, et consequens sibimet, id est, quod sibi esset conveniens, numquam talis consequetur, etc. : ut tota haec clausula quae suspensiva est ab illo (hunc ergo) interrogative legatur, quasi dicat, non, et huic concordat alia translatio, quae sic habet : " Per seipsum " privabitur consecutione petitionis ini " piae. " Alia etiam littera habet " indis-

14